(2018年4月27日第十三届全国人民代表大会常务委员会第二次会议通过)
( 2018-يىل 4-ئاينىڭ 27-كۈنى 13-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 2-يىغىنىدا ماقۇللاندى )
(2018年4月27日第十三届全国人民代表大会常务委员会第二次会议通过)
( 2018-يىل 4-ئاينىڭ 27-كۈنى 13-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 2-يىغىنىدا ماقۇللاندى )
第一条 为了保障公民依法参加审判活动,促进司法公正,提升司法公信,制定本法。
1-ماددا بۇ قانۇن پۇقرالارنىڭ قانۇن بويىچە سوت قىلىش پائالىيىتىگە قاتنىشىشىنى كاپالەتلەندۈرۈش، قانۇن يۈرگۈزۈش ئادىللىقىنى ئىلگىرى سۈرۈش، قانۇن يۈرگۈزۈش ئىناۋىتىنى ئۆستۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.
第二条 公民有依法担任人民陪审员的权利和义务。
2-ماددا پۇقرالارنىڭ قانۇن بويىچە خەلق زاسېداتېللىرى بولۇش ھوقۇقى ۋە مەجبۇرىيىتى بار.
人民陪审员依照本法产生,依法参加人民法院的审判活动,除法律另有规定外,同法官有同等权利。
خەلق زاسېداتېللىرى مۇشۇ قانۇن بويىچە ۋۇجۇدقا كەلتۈرۈلىدۇ، قانۇن بويىچە خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ سوت پائالىيىتىگە قاتنىشىشتا، قانۇندا ئايرىم بەلگىلىمە چىقىرىلغانلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، سوتچى بىلەن ئوخشاش ھوقۇققا ئىگە.
第三条 人民陪审员依法享有参加审判活动、独立发表意见、获得履职保障等权利。
3-ماددا خەلق زاسېداتېللىرى قانۇن بويىچە سوت پائالىيىتىگە قاتنىشىش، مۇستەقىل پىكىر بايان قىلىش، ۋەزىپە ئادا قىلىش كاپالىتىگە ئېرىشىش قاتارلىق ھوقۇقلاردىن بەھرىمەن بولىدۇ.
人民陪审员应当忠实履行审判职责,保守审判秘密,注重司法礼仪,维护司法形象。
خەلق زاسېداتېللىرى سوت قىلىش مەسئۇلىيىتىنى سادىقلىق بىلەن ئادا قىلىشى، سوت مەخپىيىتىنى ساقلىشى، قانۇن يۈرگۈزۈش قائىدە-يوسۇنلىرىغا ئەھمىيەت بېرىشى، قانۇن يۈرگۈزۈش ئوبرازىنى قوغدىشى كېرەك.
第四条 人民陪审员依法参加审判活动,受法律保护。
4-ماددا خەلقنىڭ زاسېداتېللىرى قانۇن بويىچە سوت پائالىيىتىگە قاتنىشىدۇ، قانۇن تەرىپىدىن قوغدىلىدۇ.
人民法院应当依法保障人民陪审员履行审判职责。
خەلق سوت مەھكىمىسى خەلق زاسېداتېللىرىنىڭ سوت مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشىنى قانۇن بويىچە كاپالەتلەندۈرۈشى كېرەك.
人民陪审员所在单位、户籍所在地或者经常居住地的基层群众性自治组织应当依法保障人民陪审员参加审判活动。
خەلق زاسېداتېللىرى تۇرۇشلۇق ئورۇن، نوپۇسى تۇرۇشلۇق جاي ياكى دائىم تۇرۇشلۇق جايدىكى ئاساسىي قاتلام ئاممىۋى ئاپتونومىيە تەشكىلاتى خەلق زاسېدىرلىرىنىڭ سوت پائالىيىتىگە قاتنىشىشىنى قانۇن بويىچە كاپالەتلەندۈرۈشى كېرەك.
第五条 公民担任人民陪审员,应当具备下列条件:
5-ماددا پۇقرالار خەلق زاسېداتېللىقى بولۇشتا تۆۋەندىكى شەرتلەرنى ھازىرلىشى كېرەك :
(一)拥护中华人民共和国宪法;
( 1 ) جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاساسىي قانۇنىنى ھىمايە قىلىش؛
(二)年满二十八周岁;
( 2 ) 28 ياشقا توشقانلار؛
(三)遵纪守法、品行良好、公道正派;
( 3 ) قانۇن-ئىنتىزامغا رىئايە قىلىدىغان، ئەخلاقلىق، ئادىل، دۇرۇس بولۇش؛
(四)具有正常履行职责的身体条件。
( 4 ) مەسئۇلىيەتنى نورمال ئادا قىلىدىغان بەدەن شارائىتىغا ئىگە بولۇش.
担任人民陪审员,一般应当具有高中以上文化程度。
خەلق زاسېداتېللىرى ئادەتتە تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپتىن يۇقىرى مەدەنىيەت سەۋىيەسىگە ئىگە بولۇشى كېرەك.
第六条 下列人员不能担任人民陪审员:
6-ماددا تۆۋەندىكى خادىملار خەلق زاسېداتېللىرى بولسا بولمايدۇ :
(一)人民代表大会常务委员会的组成人员,监察委员会、人民法院、人民检察院、公安机关、国家安全机关、司法行政机关的工作人员;
( 1 ) خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تەركىبىدىكىلەر، رېۋىزىيە كومىتېتى، خەلق سوت مەھكىمىسى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، دۆلەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنىنىڭ خادىملىرى؛
(二)律师、公证员、仲裁员、基层法律服务工作者;
( 2 ) ئادۋوكات، ھۆكۈمەت گۇۋاھلىقى خادىمى، كېسىمچى، ئاساسىي قاتلام قانۇن مۇلازىمىتى خىزمەتچىسى؛
(三)其他因职务原因不适宜担任人民陪审员的人员。
( 3 ) ۋەزىپىسى سەۋەبىدىن خەلق زاسېداتېللىرى بولۇشقا مۇۋاپىق كەلمەيدىغان باشقا خادىملار.
第七条 有下列情形之一的,不得担任人民陪审员:
7-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، خەلق زاسېداتېلى بولسا بولمايدۇ :
(一)受过刑事处罚的;
( 1 ) جىنايى جازا بېرىلگەنلەر؛
(二)被开除公职的;
( 2 ) خىزمەتتىن ھەيدەلگەنلەر؛
(三)被吊销律师、公证员执业证书的;
( 3 ) ئادۋوكات، ھۆكۈمەت گۇۋاھچىسىنىڭ كەسىپكارلىق گۇۋاھنامىسى بىكار قىلىنغان بولسا؛
(四)被纳入失信被执行人名单的;
( 4 ) لەۋزىدە تۇرمىغان ئىجرا قىلدۇرۇلغۇچىلار تىزىملىكىگە كىرگۈزۈلگەنلەر؛
(五)因受惩戒被免除人民陪审员职务的;
( 5 ) جازالانغانلىقى ئۈچۈن خەلق زاسېداتېللىق ۋەزىپىسىدىن قالدۇرۇلغانلار؛
(六)其他有严重违法违纪行为,可能影响司法公信的。
( 6 ) قانۇن-ئىنتىزامغا ئېغىر خىلاپلىق قىلغان باشقا قىلمىشلار قانۇن يۈرگۈزۈش ئادىللىقىغا تەسىر يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولسا.
第八条 人民陪审员的名额,由基层人民法院根据审判案件的需要,提请同级人民代表大会常务委员会确定。
8-ماددا خەلق زاسېداتېللىرىنىڭ سانىنى ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىسى دېلو سوت قىلىش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، تەڭ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ بېكىتىشىگە سۇنىدۇ.
人民陪审员的名额数不低于本院法官数的三倍。
خە لق زاسېداتېللىرىنىڭ سانى مەھكىمىمىزدىكى سوتچىلارنىڭ سانىدىن ئۈچ ھەسسە ئاز ئەمەس.
第九条 司法行政机关会同基层人民法院、公安机关,从辖区内的常住居民名单中随机抽选拟任命人民陪审员数五倍以上的人员作为人民陪审员候选人,对人民陪审员候选人进行资格审查,征求候选人意见。
9-ماددا ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنى ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىسى، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگانلىرى بىلەن بىرلىكتە، تەۋەلىكتىكى دائىمىي تۇرۇشلۇق ئاھالىلەر تىزىملىكىدىن خەلق زاسېداتېللىرى سانىنىڭ بەش ھەسسىسىدىن كۆپرەكىگە تەيىنلىنىدىغان خادىملارنى خەلق زاسېدىرلىرى نامزاتىغا ئىختىيارىي تاللاپ، خەلق زاسېرتلىرى نامزاتىنىڭ سالاھىيىتىنى تەكشۈرۈپ، نامزاتلاردىن پىكىر ئالىدۇ.
第十条 司法行政机关会同基层人民法院,从通过资格审查的人民陪审员候选人名单中随机抽选确定人民陪审员人选,由基层人民法院院长提请同级人民代表大会常务委员会任命。
10-ماددا ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنى ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىسى بىلەن بىرلىكتە، سالاھىيەت تەكشۈرۈشتىن ئۆتكەن خەلق زاسېداتېللىرى نامزاتلىرىنىڭ ئىسىملىكىدىن خەلق زاسېتاللىرى نامزاتىنى ئىختىيارىي تاللاپ بېكىتىدۇ، ئاساسىي قاتلام خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى تەڭ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ تەيىنلىشىگە سۇنىدۇ.
第十一条 因审判活动需要,可以通过个人申请和所在单位、户籍所在地或者经常居住地的基层群众性自治组织、人民团体推荐的方式产生人民陪审员候选人,经司法行政机关会同基层人民法院、公安机关进行资格审查,确定人民陪审员人选,由基层人民法院院长提请同级人民代表大会常务委员会任命。
11-ماددا سوت پائالىيىتىنىڭ ئېھتىياجى بىلەن، خەلق زاسېداتېللىرى نامزاتىنى شەخس ئىلتىماس قىلىش ۋە تۇرۇشلۇق ئورۇن، نوپۇس تۇرۇشلۇق جاي ياكى دائىم تۇرۇشلۇق جايدىكى ئاساسىي قاتلام ئامما ئاپتونومىيە تەشكىلاتى، خەلق تەشكىلاتى كۆرسىتىش ئۇسۇلى ئارقىلىق ۋۇجۇدقا كەلتۈرۈپ، ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنىنىڭ ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىسى، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى بىلەن بىرلىكتە سالاھىيەت تەكشۈرۈشى ئارقىلىق، خەلق زازاسېداتېلى نامزاتىنى بېكىتسە بولىدۇ، ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى تەڭ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ تەيىنلىشىگە سۇنىدۇ.
依照前款规定产生的人民陪审员,不得超过人民陪审员名额数的五分之一。
ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە بارلىققا كەلگەن خەلق زاسېداتېللىرى خەلق زاسېدىرلىرى سانىنىڭ بەشتىن بىرىدىن ئېشىپ كەتسە بولمايدۇ.
第十二条 人民陪审员经人民代表大会常务委员会任命后,应当公开进行就职宣誓。宣誓仪式由基层人民法院会同司法行政机关组织。
12-ماددا خەلق زاسېداتېللىرى خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تەيىنلىگەندىن كېيىن، ئاشكارا ۋەزىپىگە ئولتۇرۇش قەسىمى بېرىشى كېرەك. قەسەم بېرىش مۇراسىمىنى ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىلىرى ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگانلىرى بىلەن بىرلىكتە تەشكىللەيدۇ.
第十三条 人民陪审员的任期为五年,一般不得连任。
13-ماددا خەلق زاسېداتېللىرىنىڭ ۋەزىپە ئۆتەش مۇددىتى بەش يىل بولىدۇ، ئادەتتە ئۇدا ۋەزىپە ئۆتەشكە بولمايدۇ.
第十四条 人民陪审员和法官组成合议庭审判案件,由法官担任审判长,可以组成三人合议庭,也可以由法官三人与人民陪审员四人组成七人合议庭。
14-ماددا خەلق زاسېداتېللىرى بىلەن سودىيەلەر كېڭەشمە سوت ئۇيۇشتۇرۇپ دېلو سوت قىلغاندا، سودىيەلەر باش سوتچىلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ، ئۈچ كىشىلىك كېڭەشمە سوت ئۇيۇشتۇرسىمۇ، سودىيە ئۈچى بىلەن خەلق زاسېداڭلىرى تۆتى يەتتە كىشىلىك كېڭەشمە كېڭەش ئۇيۇشتۇرسىمۇ بولىدۇ.
第十五条 人民法院审判第一审刑事、民事、行政案件,有下列情形之一的,由人民陪审员和法官组成合议庭进行:
15-ماددا خەلق سوت مەھكىمىسى جىنايى ئىشلار، ھەق تەلەپ، مەمۇرىي دېلولارنى 1-سوتتا سوت قىلىشتا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، خەلق زاسېداتېللىرى ۋە سوتچىلار كېڭەشمە سوت ئۇيۇشتۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىدۇ :
(一)涉及群体利益、公共利益的;
( 1 ) ئاممىنىڭ مەنپەئىتى، ئاممىۋى مەنپەئەتكە چېتىلىدىغانلىرى؛
(二)人民群众广泛关注或者其他社会影响较大的;
( 2 ) خەلق ئاممىسى كەڭ كۆلەمدە كۆڭۈل بۆلۈۋاتقان ياكى باشقا ئىجتىمائىي تەسىرى بىرقەدەر زور بولغانلار؛
(三)案情复杂或者有其他情形,需要由人民陪审员参加审判的。
( 3 ) دېلو ئەھۋالى مۇرەككەپ بولغاندا ياكى باشقا ئەھۋال كۆرۈلگەندە، خەلق زاسېداتېللىرىنىڭ سوت قىلىشىغا توغرا كەلسە.
人民法院审判前款规定的案件,法律规定由法官独任审理或者由法官组成合议庭审理的,从其规定。
خەلق سوت مەھكىمىسى ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن دېلولارنى سوتتا سودىيە ئۆز ئالدىغا سوت قىلىدۇ ياكى سودىيە كېڭەشمە سوت ئۇيۇشتۇرۇپ سوت قىلىدۇ دەپ بەلگىلىگەن بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.
第十六条 人民法院审判下列第一审案件,由人民陪审员和法官组成七人合议庭进行:
16-ماددا خەلق سوت مەھكىمىسى تۆۋەندىكى 1-سوت دېلولىرىنى خەلق زاسېداتېللىرى ۋە سودىيەلەردىن يەتتە كىشىلىك كېڭەشمە سوت ئۇيۇشتۇرۇپ سوت قىلىدۇ :
(一)可能判处十年以上有期徒刑、无期徒刑、死刑,社会影响重大的刑事案件;
( 1 ) ئون يىلدىن يۇقىرى مۇددەتلىك قاماق جازاسى، مۇددەتسىز قاماق جازاسى، ئۆلۈم جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنىش ئېھتىمالى بولغان، ئىجتىمائىي تەسىرى ئېغىر جىنايى ئىشلار دېلولىرى؛
(二)根据民事诉讼法、行政诉讼法提起的公益诉讼案件;
( 2 ) ھەق تەلەپ دەۋا قانۇنى، مەمۇرىي دەۋا قانۇنىغا ئاساسەن تىلغا ئېلىنغان پاراۋانلىق دەۋا دېلولىرى؛
(三)涉及征地拆迁、生态环境保护、食品药品安全,社会影响重大的案件;
( 3 ) يەر ئېلىش، چېقىش-كۆچۈرۈش، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش، يېمەكلىك-دورا بىخەتەرلىكىگە چېتىلىدىغان، ئىجتىمائىي تەسىرى زور دېلولار؛
(四)其他社会影响重大的案件。
( 4 ) ئىجتىمائىي تەسىرى زور باشقا دېلولار.
第十七条 第一审刑事案件被告人、民事案件原告或者被告、行政案件原告申请由人民陪审员参加合议庭审判的,人民法院可以决定由人民陪审员和法官组成合议庭审判。
17-ماددا 1-سوت جىنايى ئىشلار دېلوسىدىكى جاۋابكارلار، ھەق تەلەپ دېلوسىدىكى دەۋاگەر ياكى جاۋابكار ۋە مەمۇرىي دېلولاردا دەۋاگەر خەلق زاسېداتېلىنىڭ كېڭەشمە سوت قىلىشىغا قاتنىشىشىنى ئىلتىماس قىلسا، خەلق سوت مەھكىمىسى خەلق زاسېسېداتېللىرى بىلەن سودىيەلەرنىڭ كېڭەشمە سوت ئۇيۇشتۇرۇپ سوت قىلىشىنى قارار قىلسا بولىدۇ.
第十八条 人民陪审员的回避,适用审判人员回避的法律规定。
18-ماددا خەلق زاسېداتېللىرىنىڭ ئۆزىنى چەتكە ئېلىشى سوتچىلارنىڭ ئۆزىنى چەتكە ئېلىشىغا دائىر قانۇندىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە بولىدۇ.
第十九条 基层人民法院审判案件需要由人民陪审员参加合议庭审判的,应当在人民陪审员名单中随机抽取确定。
19-ماددا ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىلىرىنىڭ دېلو سوتلىشىدا خەلق زاسېداتېللىرى كېڭەشمە سوت كوللېگىيەسىگە قاتنىشىدىغان بولسا، خەلق زاسېتېللىرى تىزىملىكىدىن ئىختىيارىي تاللاپ بېكىتىشى كېرەك.
中级人民法院、高级人民法院审判案件需要由人民陪审员参加合议庭审判的,在其辖区内的基层人民法院的人民陪审员名单中随机抽取确定。
ئوتتۇرا خەلق سوت مەھكىمىسى، يۇقىرى خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ دېلو سوتلىشىدا خەلق زاسېداتېللىرى كېڭەشمە سوت كوللېگىيەسىگە قاتنىشىشقا توغرا كەلسە، تەۋەلىكىدىكى ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىلىرىنىڭ خەلق زاسېتېللىرى تىزىملىكىدىن ئىختىيارىي تاللاپ بېكىتىلىدۇ.
第二十条 审判长应当履行与案件审判相关的指引、提示义务,但不得妨碍人民陪审员对案件的独立判断。
20-ماددا باش سوتچى دېلونى سوت قىلىشقا مۇناسىۋەتلىك يېتەكلەش، ئەسكەرتىش مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىشى كېرەك، لېكىن خەلق زاسېداتېلىنىڭ دېلوغا قارىتا مۇستەقىل ھۆكۈم چىقىرىشىغا دەخلى يەتكۈزسە بولمايدۇ.
合议庭评议案件,审判长应当对本案中涉及的事实认定、证据规则、法律规定等事项及应当注意的问题,向人民陪审员进行必要的解释和说明。
كېڭەشمە سوت دېلونى باھالىغاندا، باش سوتچى شۇ دېلوغا چېتىلىدىغان پاكىتنى بېكىتىش، دەلىل-ئىسپات قائىدىسى، قانۇندا بەلگىلەنگەن ئىشلار ۋە دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك مەسىلىلەرنى خەلق زاسېداتېللىرىغا زۆرۈر ئىزاھلىشى ۋە چۈشەندۈرۈشى كېرەك.
第二十一条 人民陪审员参加三人合议庭审判案件,对事实认定、法律适用,独立发表意见,行使表决权。
21-ماددا خەلق زاسېداتېللىرى ئۈچ كىشىنىڭ كېڭەشمە سوت كوللېگىيەسىگە قاتنىشىپ دېلو سوتلايدۇ، پاكىتنى بېكىتىش، قانۇننى تەتبىقلاش جەھەتتە مۇستەقىل پىكىر بايان قىلىدۇ، ئاۋاز بېرىش ھوقۇقىنى يۈرگۈزىدۇ.
第二十二条 人民陪审员参加七人合议庭审判案件,对事实认定,独立发表意见,并与法官共同表决;对法律适用,可以发表意见,但不参加表决。
22-ماددا خەلق زاسېداتېللىرى يەتتە كىشى كېڭەشمە سوت كوللېگىيەسىنىڭ دېلو سوتلىشىغا قاتنىشىپ، پاكىتنى بېكىتىپ، مۇستەقىل پىكىر بايان قىلىدۇ ھەمدە سودىيە بىلەن بىرلىكتە ئاۋاز بېرىدۇ؛ قانۇننى تەتبىقلاشتا پىكىر بايان قىلىشقا بولىدۇ، لېكىن ئاۋازغا قويۇشقا قاتناشمايدۇ.
第二十三条 合议庭评议案件,实行少数服从多数的原则。人民陪审员同合议庭其他组成人员意见分歧的,应当将其意见写入笔录。
23-ماددا كېڭەشمە سوت دېلو باھالاشتا، ئاز سانلىق كۆپ سانلىققا بويسۇنۇش پىرىنسىپى يولغا قويۇلىدۇ. خەلق زاسېداتېللىرى بىلەن كېڭەشمە سوت تەركىبىدىكى باشقا خادىملارنىڭ پىكرى ئوتتۇرىسىدا ئىختىلاپ بولسا، ئۇلارنىڭ پىكرىنى خاتىرىگە كىرگۈزۈشى كېرەك.
合议庭组成人员意见有重大分歧的,人民陪审员或者法官可以要求合议庭将案件提请院长决定是否提交审判委员会讨论决定。
كېڭەشمە سوت تەركىبىدىكىلەرنىڭ پىكرىدە زور ئىختىلاپ بولسا، خەلق زاسېداتېللىرى ياكى سودىيەلەر كېڭەشمە سوتتىن دېلونى سوت كومىتېتىنىڭ مۇزاكىرە قىلىپ قارار قىلىشىغا سۇنۇش-سۇنماسلىقنى قارار قىلىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ.
第二十四条 人民法院应当结合本辖区实际情况,合理确定每名人民陪审员年度参加审判案件的数量上限,并向社会公告。
24-ماددا خەلق سوت مەھكىمىسى ئۆز تەۋەلىكىدىكى ئەمەلىي ئەھۋالغا بىرلەشتۈرۈپ، ھەربىر خەلق زاسېداتېلىنىڭ يىللىق سوتقا قاتنىشىش سانىنىڭ يۇقىرى چېكىنى مۇۋاپىق بېكىتىشى ھەمدە جەمئىيەتكە ئېلان قىلىشى كېرەك.
第二十五条 人民陪审员的培训、考核和奖惩等日常管理工作,由基层人民法院会同司法行政机关负责。
25-ماددا خەلق زاسېداتېللىرىنى تەربىيەلەش، سىناش، مۇكاپاتلاش-جازالاش قاتارلىق كۈندىلىك باشقۇرۇش خىزمىتىگە ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىسى ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنى بىلەن بىرلىكتە مەسئۇل بولىدۇ.
对人民陪审员应当有计划地进行培训。人民陪审员应当按照要求参加培训。
خەلقنىڭ زاسېداتېللىرىنى پىلانلىق تەربىيەلەش كېرەك. خەلقنىڭ زاسېداتېللىرى تەربىيەلەشكە تەلەپ بويىچە قاتنىشىشى كېرەك.
第二十六条 对于在审判工作中有显著成绩或者有其他突出事迹的人民陪审员,依照有关规定给予表彰和奖励。
26-ماددا سوت خىزمىتىدە كۆرۈنەرلىك نەتىجە ياراتقان ياكى باشقا گەۋدىلىك ئىش ئىزلىرى بولغان خەلق زاسېداتېللىرى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمە بويىچە تەقدىرلىنىدۇ ۋە مۇكاپاتلىنىدۇ.
第二十七条 人民陪审员有下列情形之一,经所在基层人民法院会同司法行政机关查证属实的,由院长提请同级人民代表大会常务委员会免除其人民陪审员职务:
27-ماددا خەلق زاسېداتېللىرىدا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، تۇرۇشلۇق ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىسى ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنى بىلەن بىرلىكتە تەكشۈرۈپ راستلىقىنى ئىسپاتلىسا، مەھكىمە باشلىقى تەڭ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ خەلق زاسېدىرلىق ۋەزىپىسىدىن قالدۇرۇشىغا سۇنىدۇ :
(一)本人因正当理由申请辞去人民陪审员职务的;
( 1 ) شۇ كىشى يوللۇق سەۋەب بىلەن خەلق زاسېداتېللىق ۋەزىپىسىدىن ئىستېپا بېرىشنى ئىلتىماس قىلسا؛
(二)具有本法第六条、第七条所列情形之一的;
( 2 ) مۇشۇ قانۇننىڭ 6-، 7-ماددىسىدا كۆرسىتىلگەن ئەھۋاللارنىڭ بىرى بولسا؛
(三)无正当理由,拒绝参加审判活动,影响审判工作正常进行的;
( 3 ) يولسىز سەۋەبلەر بىلەن سوت پائالىيىتىگە قاتنىشىشنى رەت قىلىپ، سوت خىزمىتىنىڭ نورمال ئىشلىنىشىگە تەسىر يەتكۈزگەنلەر؛
(四)违反与审判工作有关的法律及相关规定,徇私舞弊,造成错误裁判或者其他严重后果的。
( 4 ) سوت خىزمىتىگە مۇناسىۋەتلىك قانۇن ۋە مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەرگە خىلاپلىق قىلىپ، نەپسانىيەتچىلىك قىلىپ، خاتا ھۆكۈم چىقارغان ياكى باشقا ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلار.
人民陪审员有前款第三项、第四项所列行为的,可以采取通知其所在单位、户籍所在地或者经常居住地的基层群众性自治组织、人民团体,在辖区范围内公开通报等措施进行惩戒;构成犯罪的,依法追究刑事责任。
خەلق زاسېداتېللىرىدا ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 3 ) تارماقچىسى، ( 4 ) تارماقچىسىدا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلار كۆرۈلسە، تۇرۇشلۇق ئورنى، نوپۇسى تۇرۇشلۇق جاي ياكى دائىم تۇرۇشلۇق جايىدىكى ئاساسىي قاتلام ئامما ئاپتونومىيە تەشكىلاتى، خەلق تەشكىلاتىغا ئۇقتۇرۇش قىلىش، تەۋەلىكىدىكى دائىرىدە ئاشكارا ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلىش قاتارلىق تەدبىرلەر ئارقىلىق جازا بېرىلسە بولىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.
第二十八条 人民陪审员的人身和住所安全受法律保护。任何单位和个人不得对人民陪审员及其近亲属打击报复。
28-ماددا خەلق زاسېداتېللىرىنىڭ جىسمانىي بىخەتەرلىكى ۋە تۇرۇشلۇق جايىنىڭ بىخەتەرلىكىنى قانۇن قوغدايدۇ. ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ خەلق زاسېداتېللىرى ۋە ئۇلارنىڭ يېقىن تۇغقانلىرىدىن زەربە بېرىپ ئۆچ ئېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.
对报复陷害、侮辱诽谤、暴力侵害人民陪审员及其近亲属的,依法追究法律责任。
خەلق زاسېداتېللىرى ۋە ئۇنىڭ يېقىن تۇغقانلىرىدىن ئۆچ ئالغان، ئۇلارغا زىيانكەشلىك قىلغان، ھاقارەت قىلغان، تۆھمەت قىلغان، زوراۋانلىق بىلەن زىيانكەشلىك قىلغانلار قانۇن بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقىغا تارتىلىدۇ.
第二十九条 人民陪审员参加审判活动期间,所在单位不得克扣或者变相克扣其工资、奖金及其他福利待遇。
29-ماددا خەلق زاسېداتېللىرى سوت پائالىيىتىگە قاتناشقان مەزگىلدە، تۇرۇشلۇق ئورۇننىڭ مائاشى، مۇكاپاتى ۋە باشقا پاراۋانلىق تەمىناتىنى تۇتۇپ قېلىشىغا ياكى شەكلىنى ئۆزگەرتىپ تۇتۇپ قېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.
人民陪审员所在单位违反前款规定的,基层人民法院应当及时向人民陪审员所在单位或者所在单位的主管部门、上级部门提出纠正意见。
خەلقنىڭ زاسېداتېللىرى تۇرۇشلۇق ئورۇن ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلسا، ئاساسىي قاتلام خەلق سوت مەھكىمىسى خەلق زاسېداتېلى تۇرۇشلۇق ئورۇن ياكى ئىشلەۋاتقان ئورۇننىڭ مەسئۇل تارمىقى، يۇقىرى دەرىجىلىك تارمىقىغا ۋاقتىدا تۈزىتىش پىكرى بېرىشى كېرەك.
第三十条 人民陪审员参加审判活动期间,由人民法院依照有关规定按实际工作日给予补助。
30-ماددا خەلق زاسېداتېللىرى سوت پائالىيىتىگە قاتناشقان مەزگىلدە، خەلق سوت مەھكىمىسى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر بويىچە ئەمەلىي خىزمەت كۈنى بويىچە ياردەم پۇلى بېرىدۇ.
人民陪审员因参加审判活动而支出的交通、就餐等费用,由人民法院依照有关规定给予补助。
خەلقنىڭ زاسېداتېللىرى سوت پائالىيىتىگە قاتنىشىش ئۈچۈن چىقىم قىلغان قاتناش، تاماق خىراجىتىگە خەلق سوت مەھكىمىسى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە تولۇقلىما بېرىدۇ.
第三十一条 人民陪审员因参加审判活动应当享受的补助,人民法院和司法行政机关为实施人民陪审员制度所必需的开支,列入人民法院和司法行政机关业务经费,由相应政府财政予以保障。具体办法由最高人民法院、国务院司法行政部门会同国务院财政部门制定。
31-ماددا خەلقنىڭ زاسېداتېللىرى سوت پائالىيىتىگە قاتنىشىش ئۈچۈن بەھرىمەن بولۇشقا تېگىشلىك ياردەم پۇلىنى خەلق سوت مەھكىمىسى ۋە ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنى خەلق زاسېداتېلى تۈزۈمىنى يولغا قويۇش ئۈچۈن چىقارغان زۆرۈر چىقىمنى خەلق سوت مەھكىمىسى ھەم ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنىنىڭ كەسپىي خىراجىتىگە كىرگۈزىدۇ، مۇناسىپ ھۆكۈمەت مالىيەسى كاپالەتلەندۈرىدۇ. كونكرېت چارىسىنى ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسى، گوۋۇيۈەننىڭ ئەدلىيە مەمۇرىي تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.
第三十二条 本法自公布之日起施行。2004年8月28日第十届全国人民代表大会常务委员会第十一次会议通过的《全国人民代表大会常务委员会关于完善人民陪审员制度的决定》同时废止。
32-ماددا بۇ قانۇن ئېلان قىلىنغان كۈندىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ. 2004-يىل 8-ئاينىڭ 28-كۈنى 10-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 11-يىغىنىدا ماقۇللانغان «مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ئاپتونوم كومىتېتىنىڭ خەلق زاسېداتېللىرى تۈزۈمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈش توغرىسىدىكى قارارى»بىرلا ۋاقىتتا بىكار قىلىنىدۇ.