（2002年6月29日第九届全国人民代表大会常务委员会第二十八次会议通过　根据2009年8月27日第十一届全国人民代表大会常务委员会第十次会议关于《关于修改部分法律的决定》第一次修正　根据2014年8月31日第十二届全国人民代表大会常务委员会第十次会议《关于修改<中华人民共和国安全生产法>的决定》第二次修正）

( 2002-يىل 6-ئاينىڭ 29-كۈنى 9-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 28-يىغىنىدا ماقۇللانغان، 2009-يىل 8-ئاينىڭ 27-كۈنى 11-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلقنىڭ قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 10-يىغىنىنىڭ «بىر قىسىم قانۇنلارغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 1-قېتىم تۈزىتىلگەن، 2014-يىل 8 – ئاينىڭ 31-كۈنى 12-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە كومىتېتى 10-كومىتېتىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى > غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى»ىگە ئاساسەن 1-قېتىملىق تۈزىتىلگەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش قانۇنى > نىڭ قارارى»غا 2-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى )

目　　录

مۇندەرىجە

第一章　总则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第二章　生产经营单位的安全生产保障

2-باب ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش كاپالىتى

第三章　从业人员的安全生产权利义务

3-باب كەسىپكارلارنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ھوقۇقى ۋە مەجبۇرىيىتى

第四章　安全生产的监督管理

4-باب بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش

第五章　生产安全事故的应急救援与调查处理

5-باب ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش بويىچە قۇتقۇزۇش ۋە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش

第六章　法律责任

6-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第七章　附则

7-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一章　总则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第一条　为了加强安全生产工作，防止和减少生产安全事故，保障人民群众生命和财产安全，促进经济社会持续健康发展，制定本法。

1-ماددا بۇ قانۇن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى كۈچەيتىش، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى ئازايتىش، خەلق ئاممىسىنىڭ ھاياتى ۋە مال-مۈلۈك بىخەتەرلىكىنى كاپالەتلەندۈرۈش، ئىقتىساد ۋە جەمئىيەتنىڭ سىجىل ساغلام تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

第二条　在中华人民共和国领域内从事生产经营活动的单位（以下统称生产经营单位）的安全生产，适用本法；有关法律、行政法规对消防安全和道路交通安全、铁路交通安全、水上交通安全、民用航空安全以及核与辐射安全、特种设备安全另有规定的，适用其规定。

2-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تەۋەسىدە ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئورۇنلار ( تۆۋەندە قىسقارتىپ ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى دېيىلىدۇ ) نىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشىغا مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ؛ ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئوت مۇداپىئە بىخەتەرلىكى ۋە يول قاتناش بىخەتەرلىكى، تۆمۈريول قاتناش بىخەتەرلىكى، سۇ ئۈستى قاتناش بىخەتەرلىكى، خەلق ئاۋىياتسىيە بىخەتەرلىكى، شۇنىڭدەك يادرو ۋە رادىياتسىيە بىخەتەرلىكى، ئالاھىدە ئۈسكۈنە بىخەتەرلىكى توغرىسىدا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە تەتبىقلىنىدۇ.

第三条　安全生产工作应当以人为本，坚持安全发展，坚持安全第一、预防为主、综合治理的方针，强化和落实生产经营单位的主体责任，建立生产经营单位负责、职工参与、政府监管、行业自律和社会监督的机制。

3-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىدە ئادەمنى ئاساس قىلىش، بىخەتەر تەرەققىياتتا چىڭ تۇرۇش، بىخەتەرلىكنى بىرىنچى ئورۇنغا قويۇش، ئالدىنى ئېلىشنى ئاساس قىلىش، ھەر تەرەپلىمە تۈزەش فاڭجېنىدا چىڭ تۇرۇش، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ سۇبيېكتلىق مەسئۇلىيىتىنى كۈچەيتىش ۋە ئەمەلىيلەشتۈرۈش، ئىشلەپچىقىرىش، ئىگىلىك ئورۇنلىرى مەسئۇل بولۇش، ئىشچى-خىزمەتچىلەر قاتنىشىش، ھۆكۈمەت نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش، ساھە تەلەپچانلىقى ۋە جەمئىيەت نازارەت قىلىش مېخانىزمى بەرپا قىلىش كېرەك.

第四条　生产经营单位必须遵守本法和其他有关安全生产的法律、法规，加强安全生产管理，建立、健全安全生产责任制和安全生产规章制度，改善安全生产条件，推进安全生产标准化建设，提高安全生产水平，确保安全生产。

4-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى مۇشۇ قانۇن ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا مۇناسىۋەتلىك باشقا قانۇن-نىزاملارغا رىئايە قىلىشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش مەسئۇلىيەت تۈزۈمى ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا دائىر قائىدە-تۈزۈملەرنى ئورنىتىشى، تاكامۇللاشتۇرۇشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىنى ياخشىلىشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى ئۆلچەملەشتۈرۈش قۇرۇلۇشىنى ئالغا سۈرۈشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىشى شەرت.

第五条　生产经营单位的主要负责人对本单位的安全生产工作全面负责。

5-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلى شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىگە ئومۇميۈزلۈك مەسئۇل بولىدۇ.

第六条　生产经营单位的从业人员有依法获得安全生产保障的权利，并应当依法履行安全生产方面的义务。

6-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىدىكى كەسىپكارلار قانۇن بويىچە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش كاپالىتىگە ئېرىشىش ھوقۇقىغا ئىگە ھەمدە قانۇن بويىچە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى كاپالەتلەندۈرۈش جەھەتتىكى مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىشى كېرەك.

第七条　工会依法对安全生产工作进行监督。

7-ماددا ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى قانۇن بويىچە نازارەت قىلىدۇ.

生产经营单位的工会依法组织职工参加本单位安全生产工作的民主管理和民主监督，维护职工在安全生产方面的合法权益。生产经营单位制定或者修改有关安全生产的规章制度，应当听取工会的意见。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىدىكى ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى دېموكراتىك باشقۇرۇش ۋە دېموكراتىك نازارەت قىلىشقا قاتنىشىشقا قانۇن بويىچە تەشكىللەيدۇ، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش جەھەتتىكى قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغدايدۇ. ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا مۇناسىۋەتلىك قائىدە-تۈزۈملەرنى تۈزۈشتە ياكى ئۇنىڭغا تۈزىتىش كىرگۈزۈشتە، ئىشچىلار ئۇيۇشمىسىنىڭ پىكرىنى ئاڭلىشى كېرەك.

第八条　国务院和县级以上地方各级人民政府应当根据国民经济和社会发展规划制定安全生产规划，并组织实施。安全生产规划应当与城乡规划相衔接。

8-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانىغا ئاساسەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش يىرىك پىلانى تۈزۈشى ھەمدە تەشكىللەپ يولغا قويۇشى كېرەك. بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش يىرىك پىلانىنى شەھەر-يېزا يىرىك پىلانى بىلەن جىپسىلاشتۇرۇش كېرەك.

国务院和县级以上地方各级人民政府应当加强对安全生产工作的领导，支持、督促各有关部门依法履行安全生产监督管理职责，建立健全安全生产工作协调机制，及时协调、解决安全生产监督管理中存在的重大问题。

گوۋۇيۈەن ۋە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىگە بولغان رەھبەرلىكنى كۈچەيتىپ، مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشىنى قوللاپ ۋە ئۇنىڭغا ھەيدەكچىلىك قىلىپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمىنى ئورنىتىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇشتا ساقلانغان مۇھىم، زور مەسىلىلەرنى ۋاقتىدا ماسلاشتۇرۇشى، ھەل قىلىشى كېرەك.

乡、镇人民政府以及街道办事处、开发区管理机构等地方人民政府的派出机关应当按照职责，加强对本行政区域内生产经营单位安全生产状况的监督检查，协助上级人民政府有关部门依法履行安全生产监督管理职责。

يېزىلىق، بازارلىق خەلق ھۆكۈمىتى، شۇنىڭدەك كوچا ئىش باشقارمىسى، تەرەققىيات رايونىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى قاتارلىق يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ۋاكالەت ئورگىنى مەسئۇلىيىتى بويىچە شۇ مەمۇرىي رايوندىكى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى كۈچەيتىشى، يۇقىرى دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشىغا ھەمكارلىشىشى كېرەك.

第九条　国务院安全生产监督管理部门依照本法，对全国安全生产工作实施综合监督管理；县级以上地方各级人民政府安全生产监督管理部门依照本法，对本行政区域内安全生产工作实施综合监督管理。

9-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى مۇشۇ قانۇن بويىچە پۈتۈن مەملىكەتنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى ئۇنىۋېرسال نازارەت قىلىدۇ، باشقۇرىدۇ؛ ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارماقلىرى مۇشۇ قانۇن بويىچە شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى ئۇنىۋېرسال نازارەت قىلىدۇ-باشقۇرىدۇ.

国务院有关部门依照本法和其他有关法律、行政法规的规定，在各自的职责范围内对有关行业、领域的安全生产工作实施监督管理；县级以上地方各级人民政府有关部门依照本法和其他有关法律、法规的规定，在各自的职责范围内对有关行业、领域的安全生产工作实施监督管理。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى مۇشۇ قانۇن ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە مۇناسىۋەتلىك كەسىپ، ساھەنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى نازارەت قىلىدۇ، باشقۇرىدۇ؛ ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مۇشۇ قانۇن ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە مۇناسىۋەتلىك كەسىپ، ساھەنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى نازارەت قىلىدۇ، باشقۇرىدۇ.

安全生产监督管理部门和对有关行业、领域的安全生产工作实施监督管理的部门，统称负有安全生产监督管理职责的部门。

بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارماقلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك كەسىپ، ساھەلەرنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى ئومۇملاشتۇرۇلۇپ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار دەپ ئاتىلىدۇ.

第十条　国务院有关部门应当按照保障安全生产的要求，依法及时制定有关的国家标准或者行业标准，并根据科技进步和经济发展适时修订。

10-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى كاپالەتلەندۈرۈش تەلىپى بويىچە، مۇناسىۋەتلىك دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىنى قانۇن بويىچە ۋاقتىدا تۈزۈشى ھەمدە پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى ۋە ئىقتىسادىي تەرەققىياتقا ئاساسەن مۇۋاپىق پەيتتە تۈزىتىشى كېرەك.

生产经营单位必须执行依法制定的保障安全生产的国家标准或者行业标准。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى كاپالەتلەندۈرۈشكە دائىر قانۇن بويىچە تۈزۈلگەن دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىنى ئىجرا قىلىشى شەرت.

第十一条　各级人民政府及其有关部门应当采取多种形式，加强对有关安全生产的法律、法规和安全生产知识的宣传，增强全社会的安全生产意识。

11-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى كۆپ خىل شەكىللەرنى قوللىنىپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملار ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بىلىملىرىنى تەشۋىق قىلىشنى كۈچەيتىشى، پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ئېڭىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第十二条　有关协会组织依照法律、行政法规和章程，为生产经营单位提供安全生产方面的信息、培训等服务，发挥自律作用，促进生产经营单位加强安全生产管理。

12-ماددا مۇناسىۋەتلىك جەمئىيەت تەشكىلاتلىرى قانۇن، مەمۇرىي نىزام ۋە قائىدە بويىچە ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىغا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش جەھەتتە ئۇچۇر، تەربىيەلەش قاتارلىق مۇلازىمەتلەرنى قىلىدۇ، تەلەپچان بولۇش رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第十三条　依法设立的为安全生产提供技术、管理服务的机构，依照法律、行政法规和执业准则，接受生产经营单位的委托为其安全生产工作提供技术、管理服务。

13-ماددا قانۇن بويىچە قۇرۇلغان بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا تېخنىكا، باشقۇرۇش مۇلازىمىتى قىلىدىغان ئاپپاراتلار قانۇن، مەمۇرىي نىزام ۋە كەسىپ مىزانى بويىچە، ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ ھاۋالىسىنى قوبۇل قىلىپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىگە تېخنىكا، باشقۇرۇش مۇلازىمىتىنى قىلىدۇ.

生产经营单位委托前款规定的机构提供安全生产技术、管理服务的，保证安全生产的责任仍由本单位负责。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنى ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن ئاپپاراتقا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش تېخنىكىسى، باشقۇرۇش مۇلازىمىتى قىلىشنى ھاۋالە قىلغان بولسا، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا كاپالەتلىك قىلىش جاۋابكارلىقىغا يەنىلا شۇ ئورۇن مەسئۇل بولىدۇ.

第十四条　国家实行生产安全事故责任追究制度，依照本法和有关法律、法规的规定，追究生产安全事故责任人员的法律责任。

14-ماددا دۆلەت ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىنىڭ جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرۈش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ، مۇشۇ قانۇن ۋە مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىدىكى جاۋابكارلارنىڭ قانۇن جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرىدۇ.

第十五条　国家鼓励和支持安全生产科学技术研究和安全生产先进技术的推广应用，提高安全生产水平。

15-ماددا دۆلەت بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ئىلغار تېخنىكىسىنى كېڭەيتىش، قوللىنىشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرىدۇ.

第十六条　国家对在改善安全生产条件、防止生产安全事故、参加抢险救护等方面取得显著成绩的单位和个人，给予奖励。

16-ماددا دۆلەت بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىنى ياخشىلاش، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىنىڭ ئالدىنى ئېلىش، خەتەردىن، ئاپەتتىن قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىشكە قاتنىشىش قاتارلىق جەھەتلەردە كۆرۈنەرلىك نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرگەن ئورۇن ۋە شەخسلەرنى مۇكاپاتلايدۇ.

第二章　生产经营单位的安全生产保障

2-باب ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش كاپالىتى

第十七条　生产经营单位应当具备本法和有关法律、行政法规和国家标准或者行业标准规定的安全生产条件；不具备安全生产条件的，不得从事生产经营活动。

17-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى مۇشۇ قانۇن ۋە مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزام ۋە دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىدە بەلگىلەنگەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شەرتىنى ھازىرلىشى كېرەك؛ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىنى ھازىرلىمىغانلارنىڭ ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

第十八条　生产经营单位的主要负责人对本单位安全生产工作负有下列职责:

18-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇللىرى شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىدە تۆۋەندىكى مەسئۇلىيەتنى ئۈستىگە ئالىدۇ :

（一）建立、健全本单位安全生产责任制；

( 1 ) شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش مەسئۇلىيەت تۈزۈمىنى ئورنىتىش، تاكامۇللاشتۇرۇش؛

（二）组织制定本单位安全生产规章制度和操作规程；

( 2 ) شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش قائىدە-تۈزۈمى ۋە مەشغۇلات قائىدىسىنى تۈزۈشكە تەشكىللەش؛

（三）组织制定并实施本单位安全生产教育和培训计划；

( 3 ) شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيەلەش ۋە يېتىشتۈرۈش پىلانىنى تۈزۈشكە تەشكىللەش ھەمدە يولغا قويۇش؛

（四）保证本单位安全生产投入的有效实施；

( 4 ) شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش سېلىنمىسىنىڭ ئۈنۈملۈك يولغا قويۇلۇشىغا كاپالەتلىك قىلىش؛

（五）督促、检查本单位的安全生产工作，及时消除生产安全事故隐患；

( 5 ) شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىگە ھەيدەكچىلىك قىلىش، ئۇنى تەكشۈرۈش، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يوشۇرۇن خەۋپىنى ۋاقتىدا تۈگىتىش؛

（六）组织制定并实施本单位的生产安全事故应急救援预案；

( 6 ) شۇ ئورۇننىڭ ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇش لايىھەسىنى تۈزۈشكە تەشكىللەش ھەمدە يولغا قويۇش؛

（七）及时、如实报告生产安全事故。

( 7 ) ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىنى ۋاقتىدا، ئەينەن دوكلات قىلىش.

第十九条　生产经营单位的安全生产责任制应当明确各岗位的责任人员、责任范围和考核标准等内容。

19-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش مەسئۇلىيەت تۈزۈمىدە ھەرقايسى ئىش ئورنىدىكى جاۋابكار، مەسئۇلىيەت دائىرىسى ۋە باھالاش ئۆلچىمى قاتارلىق مەزمۇنلار ئايدىڭلاشتۇرۇلۇشى كېرەك.

生产经营单位应当建立相应的机制，加强对安全生产责任制落实情况的监督考核，保证安全生产责任制的落实。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى مۇناسىپ مېخانىزم ئورنىتىپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش مەسئۇلىيەت تۈزۈمىنىڭ ئەمەلىيلىشىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىش-باھالاشنى كۈچەيتىپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش جاۋابكارلىق تۈزۈمىنىڭ ئەمەلىيلىشىشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第二十条　生产经营单位应当具备的安全生产条件所必需的资金投入，由生产经营单位的决策机构、主要负责人或者个人经营的投资人予以保证，并对由于安全生产所必需的资金投入不足导致的后果承担责任。

20-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى ھازىرلاشقا تېگىشلىك بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىغا كېرەكلىك مەبلەغ سېلىنمىسىغا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىنىڭ تەدبىر ئاپپاراتى، ئاساسلىق مەسئۇلى ياكى شەخسىي تىجارەتكە مەبلەغ سالغۇچى كاپالەتلىك قىلىدۇ ھەمدە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا كېرەكلىك مەبلەغ سېلىنمىسى يېتەرلىك بولماسلىق سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان ئاقىۋەتنىڭ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

有关生产经营单位应当按照规定提取和使用安全生产费用，专门用于改善安全生产条件。安全生产费用在成本中据实列支。安全生产费用提取、使用和监督管理的具体办法由国务院财政部门会同国务院安全生产监督管理部门征求国务院有关部门意见后制定。

مۇناسىۋەتلىك ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى بەلگىلىمە بويىچە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىراجىتىنى ئېلىپ ۋە ئىشلىتىپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىنى ياخشىلاشقا مەخسۇس ئىشلىتىشى كېرەك. بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىراجىتى تەننەرخكە ئاساسلىنىپ چىقىم قىلىنىدۇ. بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىراجىتىنى ئېلىش، ئىشلىتىش ۋە نازارەت قىلىپ باشقۇرۇشنىڭ كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى بىلەن بىرلىكتە گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقىدىن پىكىر ئالغاندىن كېيىن تۈزىدۇ.

第二十一条　矿山、金属冶炼、建筑施工、道路运输单位和危险物品的生产、经营、储存单位，应当设置安全生产管理机构或者配备专职安全生产管理人员。

21-ماددا كان، مېتال تاۋلاش، بىناكارلىق قۇرۇلۇشى، يول تىرانسپورت ئورنى ۋە خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلىش، ساقلاش ئورۇنلىرى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى تەسىس قىلىشى ياكى مەخسۇس ۋەزىپىدىكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىمى قويۇشى كېرەك.

前款规定以外的其他生产经营单位，从业人员超过一百人的，应当设置安全生产管理机构或者配备专职安全生产管理人员；从业人员在一百人以下的，应当配备专职或者兼职的安全生产管理人员。

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگىنىدىن باشقا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىدا كەسىپكارلار 100 دىن ئاشسا، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى تەسىس قىلىش ياكى مەخسۇس بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىمى قويۇش كېرەك؛ كەسىپكارلار 100 دىن تۆۋەن بولسا، مەخسۇس ياكى قوشۇمچە ۋەزىپىدىكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىملىرىنى قويۇش كېرەك.

第二十二条　生产经营单位的安全生产管理机构以及安全生产管理人员履行下列职责:

22-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى، شۇنىڭدەك بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرغۇچى خادىملىرى تۆۋەندىكى مەسئۇلىيەتلەرنى ئادا قىلىدۇ :

（一）组织或者参与拟订本单位安全生产规章制度、操作规程和生产安全事故应急救援预案；

( 1 ) شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش قائىدە-تۈزۈمى، مەشغۇلات قائىدىسى ۋە ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇش لايىھەسىنى تۈزۈشكە تەشكىللەش ياكى قاتنىشىش؛

（二）组织或者参与本单位安全生产教育和培训，如实记录安全生产教育和培训情况；

( 2 ) شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيەلەش ۋە يېتىشتۈرۈشكە تەشكىللەش ياكى قاتنىشىش، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيەلەش ۋە يېتىشتۈرۈش ئەھۋالىنى ئەينەن خاتىرىلەش؛

（三）督促落实本单位重大危险源的安全管理措施；

( 3 ) شۇ ئورۇننىڭ ئېغىر خەتەر مەنبەسىنىڭ بىخەتەرلىكىنى باشقۇرۇش تەدبىرىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈشكە ھەيدەكچىلىك قىلىش؛

（四）组织或者参与本单位应急救援演练；

( 4 ) شۇ ئورۇننىڭ جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇش مانېۋىرىغا تەشكىللەش ياكى قاتنىشىش؛

（五）检查本单位的安全生产状况，及时排查生产安全事故隐患，提出改进安全生产管理的建议；

( 5 ) شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ئەھۋالىنى تەكشۈرۈش، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يوشۇرۇن خەۋپىنى ۋاقتىدا رەتكە تۇرغۇزۇپ تەكشۈرۈش، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇشنى ياخشىلاش تەكلىپىنى بېرىش؛

（六）制止和纠正违章指挥、强令冒险作业、违反操作规程的行为；

( 6 ) قائىدىگە خىلاپ قوماندانلىق قىلىش، قاراملىق بىلەن مەشغۇلات قىلىش، مەشغۇلات قائىدىسىگە خىلاپ قىلمىشلارنى توسۇش ۋە تۈزىتىش؛

（七）督促落实本单位安全生产整改措施。

( 7 ) شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تۈزىتىش تەدبىرىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈشكە ھەيدەكچىلىك قىلىش.

第二十三条　生产经营单位的安全生产管理机构以及安全生产管理人员应当恪尽职守，依法履行职责。

23-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى، شۇنىڭدەك بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرغۇچى خادىملىرى مەسئۇلىيىتىنى تولۇق ئادا قىلىشى، مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشى كېرەك.

生产经营单位作出涉及安全生产的经营决策，应当听取安全生产管理机构以及安全生产管理人员的意见。

ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا مۇناسىۋەتلىك تىجارەت تەدبىرى چىقىرىشتا، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى، شۇنىڭدەك بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىملىرىنىڭ پىكرىنى ئاڭلىشى كېرەك.

生产经营单位不得因安全生产管理人员依法履行职责而降低其工资、福利等待遇或者解除与其订立的劳动合同。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرغۇچى خادىملارنىڭ مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشى سەۋەبىدىن ئۇلارنىڭ مائاش، پاراۋانلىق تەمىناتى قاتارلىق تەمىناتىنى تۆۋەنلەتسە ياكى ئۇلار بىلەن تۈزگەن ئەمگەك توختامىنى بىكار قىلسا بولمايدۇ.

危险物品的生产、储存单位以及矿山、金属冶炼单位的安全生产管理人员的任免，应当告知主管的负有安全生产监督管理职责的部门。

خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىدىغان، ساقلايدىغان ئورۇن، شۇنىڭدەك كان، مېتال تاۋلاش ئورنىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرغۇچى خادىملىرىنى تەيىنلەش-قالدۇرۇشتا، مەسئۇل بولغان بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماققا ئۇقتۇرۇش كېرەك.

第二十四条　生产经营单位的主要负责人和安全生产管理人员必须具备与本单位所从事的生产经营活动相应的安全生产知识和管理能力。

24-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلى ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرغۇچى خادىملىرى شۇ ئورۇن شۇغۇللانغان ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت پائالىيىتىگە مۇناسىپ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بىلىملىرى ۋە باشقۇرۇش ئىقتىدارىنى ھازىرلىشى شەرت.

危险物品的生产、经营、储存单位以及矿山、金属冶炼、建筑施工、道路运输单位的主要负责人和安全生产管理人员，应当由主管的负有安全生产监督管理职责的部门对其安全生产知识和管理能力考核合格。考核不得收费。

خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلىش، ساقلاش ئورنى، شۇنىڭدەك كان، مېتاللۇرگىيە، بىناكارلىق قۇرۇلۇشى، يول تىرانسپورت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلى ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىمى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار مەسئۇل تارماق ئۇنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بىلىملىرى ۋە باشقۇرۇش ئىقتىدارىنى باھالاشتا لاياقەتلىك بولۇشى كېرەك. سىناقتىن ھەق ئېلىشقا بولمايدۇ.

危险物品的生产、储存单位以及矿山、金属冶炼单位应当有注册安全工程师从事安全生产管理工作。鼓励其他生产经营单位聘用注册安全工程师从事安全生产管理工作。注册安全工程师按专业分类管理，具体办法由国务院人力资源和社会保障部门、国务院安全生产监督管理部门会同国务院有关部门制定。

خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىدىغان، ساقلايدىغان ئورۇن، شۇنىڭدەك كان، مېتال تاۋلاش ئورۇنلىرى رويخەتكە ئېلىنغان بىخەتەر ئىنژېنېر بىلەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خىزمىتى قىلىشى كېرەك. باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ ئەنگە ئېلىنغان بىخەتەرلىك ئىنژېنېرىنى تەكلىپ قىلىپ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىشىغا ئىلھام بېرىلىدۇ. ئەنگە ئېلىنغان بىخەتەرلىك ئىنژېنېرىنى كەسىپلەر تۈرى بويىچە باشقۇرىدۇ، كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ ئادەم كۈچى بايلىقى ۋە ئىجتىمائىي كاپالەت تارمىقى، گوۋۇيۈەننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

第二十五条　生产经营单位应当对从业人员进行安全生产教育和培训，保证从业人员具备必要的安全生产知识，熟悉有关的安全生产规章制度和安全操作规程，掌握本岗位的安全操作技能，了解事故应急处理措施，知悉自身在安全生产方面的权利和义务。未经安全生产教育和培训合格的从业人员，不得上岗作业。

25-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى كەسىپكارلارنى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيەلىشى ۋە يېتىشتۈرۈشى، كەسىپكارلارنىڭ زۆرۈر بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بىلىملىرىنى ھازىرلىشى، مۇناسىۋەتلىك بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش قائىدە-تۈزۈملىرى ۋە بىخەتەر مەشغۇلات قائىدىلىرىنى پىششىق بىلىشى، شۇ ئىش ئورنىنىڭ بىخەتەر مەشغۇلات ماھارىتىنى ئىگىلىشى، ھادىسىنى جىددىي بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرلىرىنى ئىگىلىشى كېرەك، ئۆزىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش جەھەتتىكى ھوقۇقى ۋە مەجبۇرىيىتىنى بىلىش. بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيەلەش ۋە تەربىيەلەشتە لاياقەتلىك بولمىغان كەسىپكارلارنىڭ ئىش ئورنىغا چىقىپ مەشغۇلات قىلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

生产经营单位使用被派遣劳动者的，应当将被派遣劳动者纳入本单位从业人员统一管理，对被派遣劳动者进行岗位安全操作规程和安全操作技能的教育和培训。劳务派遣单位应当对被派遣劳动者进行必要的安全生产教育和培训。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى ئەۋەتىلگەن ئەمگەكچىلەرنى ئىشلەتكەندە، ئەۋەتىلگەن ئەمگەكچىلەرنى شۇ ئورۇننىڭ كەسىپكارلىرى بىرتۇتاش باشقۇرۇش دائىرىسىگە كىرگۈزۈشى، ئەۋەتىلگەن ئەمگەكچىلەرگە ئىش ئورنى بىخەتەرلىك مەشغۇلات قائىدىسى ۋە بىخەتەر مەشغۇلات ماھارىتى بويىچە تەربىيە بېرىشى ۋە ئۇلارنى يېتىشتۈرۈشى كېرەك. ئەمگەك كۈچى ئەۋەتكۈچى ئورۇنلار ئەۋەتىلگەن ئەمگەكچىنى زۆرۈر بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيەلىشى ۋە يېتىشتۈرۈشى كېرەك.

生产经营单位接收中等职业学校、高等学校学生实习的，应当对实习学生进行相应的安全生产教育和培训，提供必要的劳动防护用品。学校应当协助生产经营单位对实习学生进行安全生产教育和培训。

ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى ئوتتۇرا دەرىجىلىك كەسپىي مەكتەپ، ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنى پىراكتىكا قىلدۇرغاندا، پىراكتىكانت ئوقۇغۇچىلارغا مۇناسىپ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيە بېرىشى ۋە تەربىيەلىشى، زۆرۈر ئەمگەك مۇداپىئەلىنىش بۇيۇملىرى بىلەن تەمىنلىشى كېرەك. مەكتەپ ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ پىراكتىكانت ئوقۇغۇچىلارنى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيەلىشى ۋە تەربىيەلىشىگە ھەمكارلىشىشى كېرەك.

生产经营单位应当建立安全生产教育和培训档案，如实记录安全生产教育和培训的时间、内容、参加人员以及考核结果等情况。

ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيەلەش ۋە يېتىشتۈرۈش ئارخىپى تۇرغۇزۇپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيە ۋە يېتىشتۈرۈش ۋاقتى، مەزمۇنى، قاتناشقۇچى خادىملار، شۇنىڭدەك باھالاش نەتىجىسى قاتارلىق ئەھۋاللارنى ئەينەن خاتىرىلىشى كېرەك.

第二十六条　生产经营单位采用新工艺、新技术、新材料或者使用新设备，必须了解、掌握其安全技术特性，采取有效的安全防护措施，并对从业人员进行专门的安全生产教育和培训。

26-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى يېڭى ھۈنەر-سەنئەت، يېڭى تېخنىكا، يېڭى ماتېرىيال ئىشلىتىش ياكى يېڭى ئۈسكۈنە ئىشلىتىشتە، ئۆزىنىڭ بىخەتەرلىك تېخنىكا ئالاھىدىلىكىنى چۈشىنىشى، ئىگىلىشى، ئۈنۈملۈك بىخەتەرلىك بويىچە مۇداپىئەلىنىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشى ھەمدە كەسىپكارلارغا مەخسۇس بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيە بېرىشى ۋە ئۇلارنى تەربىيەلىشى كېرەك.

第二十七条　生产经营单位的特种作业人员必须按照国家有关规定经专门的安全作业培训，取得相应资格，方可上岗作业。

27-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىدىكى ئالاھىدە مەشغۇلاتچى خادىملار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە مەخسۇس بىخەتەرلىك مەشغۇلاتى بويىچە تەربىيەلىنىپ، مۇناسىپ سالاھىيەتكە ئېرىشكەندىن كېيىن، ئاندىن ئىش ئورنىغا چىقىپ مەشغۇلات قىلسا بولىدۇ.

特种作业人员的范围由国务院安全生产监督管理部门会同国务院有关部门确定。

ئالاھىدە مەشغۇلاتچىلارنىڭ دائىرىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە بېكىتىدۇ.

第二十八条　生产经营单位新建、改建、扩建工程项目（以下统称建设项目）的安全设施，必须与主体工程同时设计、同时施工、同时投入生产和使用。安全设施投资应当纳入建设项目概算。

28-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى يېڭىدىن قۇرىدىغان، ئۆزگەرتىپ قۇرىدىغان، كېڭەيتىپ قۇرىدىغان قۇرۇلۇش تۈرلىرى ( تۆۋەندە قىسقارتىپ قۇرۇلۇش تۈرى دېيىلىدۇ ) دىكى بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرىنى ئاساسىي گەۋدە قۇرۇلۇشى بىلەن تەڭ لايىھەلەش، تەڭ قۇرۇلۇش قىلىش، تەڭ ئىشلەپچىقىرىشقا كىرىشتۈرۈش ۋە ئىشلىتىش شەرت. بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرى سېلىنمىسىنى قۇرۇلۇش تۈرى تەخمىنىي ھېسابلىشىغا كىرگۈزۈش كېرەك.

第二十九条　矿山、金属冶炼建设项目和用于生产、储存、装卸危险物品的建设项目，应当按照国家有关规定进行安全评价。

29-ماددا كان، مېتال تاۋلاش قۇرۇلۇشى تۈرى ۋە خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، ساقلاش، قاچىلاش-چۈشۈرۈشكە ئىشلىتىلىدىغان قۇرۇلۇش تۈرىدە، دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە بىخەتەرلىك باھالاش كېرەك.

第三十条　建设项目安全设施的设计人、设计单位应当对安全设施设计负责。

30-ماددا قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرىنى لايىھەلىگۈچى، لايىھەلىگۈچى ئورۇن بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرىنى لايىھەلەشكە مەسئۇل بولۇشى كېرەك.

矿山、金属冶炼建设项目和用于生产、储存、装卸危险物品的建设项目的安全设施设计应当按照国家有关规定报经有关部门审查，审查部门及其负责审查的人员对审查结果负责。

كان، مېتال تاۋلاش قۇرۇلۇش تۈرى ۋە خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، ساقلاش، قاچىلاش-چۈشۈرۈشكە ئىشلىتىلىدىغان قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ بىخەتەرلىك ئەسلىھە لايىھەسىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە مۇناسىۋەتلىك تارماقنىڭ تەكشۈرۈشىگە يوللاش كېرەك، تەكشۈرۈش تارمىقى ۋە ئۇنىڭ تەكشۈرۈشكە مەسئۇل خادىمى تەكشۈرۈش نەتىجىسىگە مەسئۇل بولىدۇ.

第三十一条　矿山、金属冶炼建设项目和用于生产、储存、装卸危险物品的建设项目的施工单位必须按照批准的安全设施设计施工，并对安全设施的工程质量负责。

31-ماددا كان، مېتال تاۋلاش قۇرۇلۇشى تۈرى ۋە خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، ساقلاش، قاچىلاش-چۈشۈرۈشكە ئىشلىتىلىدىغان قۇرۇلۇش تۈرىنى قۇرغۇچى ئورۇن تەستىقلانغان بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرى بويىچە لايىھەلىشى، قۇرۇلۇش قىلىشى ھەمدە بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرىنىڭ قۇرۇلۇش سۈپىتىگە مەسئۇل بولۇشى شەرت.

矿山、金属冶炼建设项目和用于生产、储存危险物品的建设项目竣工投入生产或者使用前，应当由建设单位负责组织对安全设施进行验收；验收合格后，方可投入生产和使用。安全生产监督管理部门应当加强对建设单位验收活动和验收结果的监督核查。

كان، مېتال تاۋلاش قۇرۇلۇش تۈرلىرى ۋە خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، ساقلاشقا ئىشلىتىلىدىغان قۇرۇلۇش تۈرلىرى پۈتۈپ ئىشلەپچىقىرىشقا كىرىشتۈرۈلۈش ياكى ئىشلىتىشتىن بۇرۇن، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرىنى تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشقا مەسئۇل بولۇشى كېرەك؛ تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشتا لاياقەتلىك بولغاندىن كېيىن، ئاندىن ئىشلەپچىقىرىشقا كىرىشتۈرۈشكە ۋە ئىشلىتىشكە بولىدۇ. بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى قۇرۇلۇش ئورنىنىڭ تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىش پائالىيىتى ۋە تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىش نەتىجىسىنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第三十二条　生产经营单位应当在有较大危险因素的生产经营场所和有关设施、设备上，设置明显的安全警示标志。

32-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى بىرقەدەر زور خەۋپ-خەتەر ئامىلى بولغان ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت سورۇنى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئەسلىھە، ئۈسكۈنىلەرگە ئېنىق بىخەتەرلىك ئاگاھ بەلگىسى ئورنىتىشى كېرەك.

第三十三条　安全设备的设计、制造、安装、使用、检测、维修、改造和报废，应当符合国家标准或者行业标准。

33-ماددا بىخەتەرلىك ئۈسكۈنىلىرىنى لايىھەلەش، ياساش، ئورنىتىش، ئىشلىتىش، تەكشۈرۈش، رېمونت قىلىش، ئۆزگەرتىش ۋە بىراك قىلىشتا، دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.

生产经营单位必须对安全设备进行经常性维护、保养，并定期检测，保证正常运转。维护、保养、检测应当作好记录，并由有关人员签字。

ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى بىخەتەرلىك ئۈسكۈنىلىرىنى دائىم ئاسراپ، ئاسرىشى ھەمدە قەرەللىك تەكشۈرۈپ، نورمال يۈرۈشۈشكە كاپالەتلىك قىلىشى شەرت. ئاسراش، ئاسراش، تەكشۈرۈشنى ياخشى خاتىرىلىشى ھەمدە مۇناسىۋەتلىك خادىملار ئىمزا قويۇشى كېرەك.

第三十四条　生产经营单位使用的危险物品的容器、运输工具，以及涉及人身安全、危险性较大的海洋石油开采特种设备和矿山井下特种设备，必须按照国家有关规定，由专业生产单位生产，并经具有专业资质的检测、检验机构检测、检验合格，取得安全使用证或者安全标志，方可投入使用。检测、检验机构对检测、检验结果负责。

34-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى ئىشلىتىدىغان خەتەرلىك بۇيۇملارنى قاچىلايدىغان، توشۇيدىغان قورال، شۇنىڭدەك جىسمانىي بىخەتەرلىككە چېتىلىدىغان، خەتىرى بىرقەدەر زور بولغان دېڭىز-ئوكيان نېفىت قېزىشقا دائىر ئالاھىدە ئۈسكۈنىلەر ۋە كان قۇدۇقى ئاستىغا ئىشلىتىلىدىغان ئالاھىدە ئۈسكۈنىلەرنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە كەسپىي ئىشلەپچىقىرىش ئورنى ئىشلەپچىقىرىشى شەرت، ھەمدە كەسپىي سالاھىيەتكە ئىگە تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈش ئاپپاراتى تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈشتە لاياقەتلىك بولۇپ، بىخەتەر ئىشلىتىش گۇۋاھنامىسى ياكى بىخەتەرلىك بەلگىسى ئالغاندىن كېيىن، ئىشقا كىرىشتۈرۈلسە بولىدۇ. تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈش ئاپپاراتلىرى تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈش نەتىجىسىگە مەسئۇل بولىدۇ.

第三十五条　国家对严重危及生产安全的工艺、设备实行淘汰制度，具体目录由国务院安全生产监督管理部门会同国务院有关部门制定并公布。法律、行政法规对目录的制定另有规定的，适用其规定。

35-ماددا دۆلەت ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىكىگە ئېغىر خەۋپ يەتكۈزىدىغان ھۈنەر-سەنئەت، ئۈسكۈنىلەرنى شاللاش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ، كونكرېت مۇندەرىجىنى گوۋۇيۈەننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ ھەمدە ئېلان قىلىدۇ. قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا مۇندەرىجە تۈزۈشكە دائىر ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە تەتبىقلىنىدۇ.

省、自治区、直辖市人民政府可以根据本地区实际情况制定并公布具体目录，对前款规定以外的危及生产安全的工艺、设备予以淘汰。

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ رايوننىڭ ئەمەلىي ئەھۋالىغا ئاساسەن كونكرېت مۇندەرىجە تۈزۈپ ھەمدە ئېلان قىلىپ، ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگىنىدىن باشقا ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان ھۈنەر-سەنئەت، ئۈسكۈنىلەرنى شاللىۋەتسە بولىدۇ.

生产经营单位不得使用应当淘汰的危及生产安全的工艺、设备。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى شاللاشقا تېگىشلىك ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان ھۈنەر-سەنئەت، ئۈسكۈنىلەرنى ئىشلەتسە بولمايدۇ.

第三十六条　生产、经营、运输、储存、使用危险物品或者处置废弃危险物品的，由有关主管部门依照有关法律、法规的规定和国家标准或者行业标准审批并实施监督管理。

36-ماددا خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلىش، توشۇش، ساقلاش، ئىشلىتىش ياكى تاشلاندۇق، خەتەرلىك بۇيۇملارنى بىر تەرەپ قىلىشنى مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل تارماق مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە ۋە دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمى بويىچە تەستىقلايدۇ ھەمدە نازارەت قىلىپ باشقۇرىدۇ.

生产经营单位生产、经营、运输、储存、使用危险物品或者处置废弃危险物品，必须执行有关法律、法规和国家标准或者行业标准，建立专门的安全管理制度，采取可靠的安全措施，接受有关主管部门依法实施的监督管理。

ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلىش، توشۇش، ساقلاش، ئىشلىتىش ياكى تاشلاندۇق، خەتەرلىك بۇيۇملارنى بىر تەرەپ قىلىشتا، ئالاقىدار قانۇن-نىزاملارنى ۋە دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىنى ئىجرا قىلىشى، مەخسۇس بىخەتەرلىك باشقۇرۇش تۈزۈمى ئورنىتىشى، ئىشەنچلىك بىخەتەرلىك تەدبىرلىرىنى قوللىنىشى، ئالاقىدار مەسئۇل تارماقنىڭ قانۇن بويىچە نازارەت قىلىپ باشقۇرۇشىنى قوبۇل قىلىشى شەرت.

第三十七条　生产经营单位对重大危险源应当登记建档，进行定期检测、评估、监控，并制定应急预案，告知从业人员和相关人员在紧急情况下应当采取的应急措施。

37-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى ئېغىر، زور خەتەر مەنبەسىنى تىزىملاپ ئارخىپ تۇرغۇزۇشى، قەرەللىك تەكشۈرۈشى، باھالىشى، نازارەت قىلىشى ھەمدە جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش لايىھەسى تۈزۈپ، كەسىپكارلار ۋە مۇناسىۋەتلىك خادىملارغا جىددىي ئەھۋالدا قوللىنىشقا تېگىشلىك جىددىي تەدبىرلەرگە تاقابىل تۇرۇشنى ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

生产经营单位应当按照国家有关规定将本单位重大危险源及有关安全措施、应急措施报有关地方人民政府安全生产监督管理部门和有关部门备案。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە شۇ ئورۇندىكى ئېغىر خەتەر مەنبەسى ۋە مۇناسىۋەتلىك بىخەتەرلىك تەدبىرلىرى، جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش تەدبىرلىرىنى مۇناسىۋەتلىك يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقنىڭ ئەنگە ئېلىشىغا يوللىشى كېرەك.

第三十八条　生产经营单位应当建立健全生产安全事故隐患排查治理制度，采取技术、管理措施，及时发现并消除事故隐患。事故隐患排查治理情况应当如实记录，并向从业人员通报。

38-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يوشۇرۇن خەۋپىنى تەكشۈرۈپ تۈزەش تۈزۈمىنى ئورنىتىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، تېخنىكىلىق، باشقۇرۇش تەدبىرى قوللىنىپ، ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى ۋاقتىدا بايقىشى ھەمدە تۈگىتىشى كېرەك. ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى بىرمۇبىر تەكشۈرۈپ تۈزەش ئەھۋالىنى ئەينەن خاتىرىلەش ھەمدە كەسىپكارلارغا ئۇقتۇرۇش قىلىش كېرەك.

县级以上地方各级人民政府负有安全生产监督管理职责的部门应当建立健全重大事故隐患治理督办制度，督促生产经营单位消除重大事故隐患。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلىرى ئېغىر ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى تۈزەش، ھەيدەكچىلىك قىلىپ بېجىرىش تۈزۈمىنى ئورنىتىپ، تاكامۇللاشتۇرۇپ، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ ئېغىر ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى تۈگىتىشىگە ھەيدەكچىلىك قىلىشى كېرەك.

第三十九条　生产、经营、储存、使用危险物品的车间、商店、仓库不得与员工宿舍在同一座建筑物内，并应当与员工宿舍保持安全距离。

39-ماددا خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىدىغان، تىجارەت قىلىدىغان، ساقلايدىغان، ئىشلىتىدىغان سېخ، دۇكان، ئىسكىلات ئىشچى-خىزمەتچىلەر ياتىقى بىلەن بىر ئىمارەتتە بولسا بولمايدۇ ھەمدە ئىشچى-خىزمەتچىلەر ياتاقى بىلەن بىخەتەر ئارىلىق ساقلىشى كېرەك.

生产经营场所和员工宿舍应当设有符合紧急疏散要求、标志明显、保持畅通的出口。禁止锁闭、封堵生产经营场所或者员工宿舍的出口。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت سورۇنى ۋە خىزمەتچىلەر ياتىقىدا جىددىي تارقاقلاشتۇرۇش تەلىپىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان، بەلگىسى ئېنىق بولغان، راۋان بولغان چىقىش ئېغىزى تەسىس قىلىنىشى كېرەك. ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت سورۇنى ياكى خىزمەتچىلەر ياتىقىنىڭ چىقىش ئېغىزىنى قۇلۇپلاش، ئېتىۋېتىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第四十条　生产经营单位进行爆破、吊装以及国务院安全生产监督管理部门会同国务院有关部门规定的其他危险作业，应当安排专门人员进行现场安全管理，确保操作规程的遵守和安全措施的落实。

40-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى پارتلىتىش، ئېسىپ قۇراشتۇرۇش، شۇنىڭدەك گوۋۇيۈەننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە بەلگىلىگەن باشقا خەتەرلىك مەشغۇلاتلاردا مەخسۇس خادىم ئورۇنلاشتۇرۇپ، نەق مەيداننىڭ بىخەتەرلىكىنى باشقۇرۇپ، مەشغۇلات قائىدىسىگە رىئايە قىلىشقا ۋە بىخەتەرلىك تەدبىرلىرىنىڭ ئەمەلىيلىشىشىگە ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第四十一条　生产经营单位应当教育和督促从业人员严格执行本单位的安全生产规章制度和安全操作规程；并向从业人员如实告知作业场所和工作岗位存在的危险因素、防范措施以及事故应急措施。

41-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى كەسىپكارلارغا شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش قائىدە-تۈزۈملىرى ۋە بىخەتەر مەشغۇلات قائىدىسىنى قاتتىق ئىجرا قىلىش توغرىسىدا تەربىيە بېرىشى ۋە ھەيدەكچىلىك قىلىشى كېرەك؛ ھەمدە كەسىپكارلارغا مەشغۇلات سورۇنى ۋە ئىش ئورنىدا ساقلانغان خەتەرلىك ئامىللار، ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرى، شۇنىڭدەك ھادىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش تەدبىرلىرىنى ئەينەن ئېيتىشى كېرەك.

第四十二条　生产经营单位必须为从业人员提供符合国家标准或者行业标准的劳动防护用品，并监督、教育从业人员按照使用规则佩戴、使用。

42-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى كەسىپكارلارغا دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان ئەمگەك مۇھاپىزىتى بۇيۇملىرىنى بېرىشى ھەمدە كەسىپكارلارنىڭ ئىشلىتىش قائىدىسى بويىچە تاقىشى، ئىشلىتىشىنى نازارەت قىلىشى، تەربىيەلىشى شەرت.

第四十三条　生产经营单位的安全生产管理人员应当根据本单位的生产经营特点，对安全生产状况进行经常性检查；对检查中发现的安全问题，应当立即处理；不能处理的，应当及时报告本单位有关负责人，有关负责人应当及时处理。检查及处理情况应当如实记录在案。

43-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىدىكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىملىرى شۇ ئورۇننىڭ ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئالاھىدىلىكىگە ئاساسەن، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ئەھۋالىنى دائىملىق تەكشۈرۈشى كېرەك؛ تەكشۈرۈش جەريانىدا بايقالغان بىخەتەرلىك مەسىلىسىنى دەرھال بىر تەرەپ قىلىش كېرەك؛ بىر تەرەپ قىلغىلى بولمىسا، شۇ ئورۇننىڭ مۇناسىۋەتلىك مەسئۇلىغا ۋاقتىدا دوكلات قىلىش، مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل كىشى ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك. تەكشۈرۈش ۋە بىر تەرەپ قىلىش ئەھۋالىنى ئەينەن خاتىرىلەپ قويۇش كېرەك.

生产经营单位的安全生产管理人员在检查中发现重大事故隐患，依照前款规定向本单位有关负责人报告，有关负责人不及时处理的，安全生产管理人员可以向主管的负有安全生产监督管理职责的部门报告，接到报告的部门应当依法及时处理。

ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىملىرى تەكشۈرۈش جەريانىدا ئېغىر ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى بايقاپ، ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە شۇ ئورۇننىڭ مۇناسىۋەتلىك مەسئۇلىغا دوكلات قىلىشى كېرەك، مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل كىشى ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلمىسا، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىمى مەسئۇل بولغان بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماققا دوكلات قىلسا بولىدۇ، دوكلاتنى تاپشۇرۇۋالغان تارماق قانۇن بويىچە ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

第四十四条　生产经营单位应当安排用于配备劳动防护用品、进行安全生产培训的经费。

44-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى ئەمگەك مۇھاپىزىتى بۇيۇملىرىنى سەپلەش، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيەلەشكە ئىشلىتىش خىراجىتىنى ئورۇنلاشتۇرۇشى كېرەك.

第四十五条　两个以上生产经营单位在同一作业区域内进行生产经营活动，可能危及对方生产安全的，应当签订安全生产管理协议，明确各自的安全生产管理职责和应当采取的安全措施，并指定专职安全生产管理人员进行安全检查与协调。

45-ماددا ئىككىدىن ئارتۇق ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنى ئوخشاش بىر مەشغۇلات رايونىدا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت پائالىيىتى قىلغاندا قارشى تەرەپنىڭ ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولسا، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش كېلىشىمى ئىمزالاپ، ئۆزلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى ۋە قوللىنىشقا تېگىشلىك بىخەتەرلىك تەدبىرلىرىنى ئايدىڭلاشتۇرۇشى ھەمدە مەخسۇس ۋەزىپىدىكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىمىنى بىخەتەرلىك تەكشۈرۈشى ۋە ماسلاشتۇرۇشقا بەلگىلىشى كېرەك.

第四十六条　生产经营单位不得将生产经营项目、场所、设备发包或者出租给不具备安全生产条件或者相应资质的单位或者个人。

46-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت تۈرى، سورۇنى، ئۈسكۈنىسىنى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىنى ياكى مۇناسىپ سالاھىيەتنى ھازىرلىمىغان ئورۇن ياكى شەخسلەرگە ھۆددە بەرسە ياكى ئىجارىگە بەرسە بولمايدۇ.

生产经营项目、场所发包或者出租给其他单位的，生产经营单位应当与承包单位、承租单位签订专门的安全生产管理协议，或者在承包合同、租赁合同中约定各自的安全生产管理职责；生产经营单位对承包单位、承租单位的安全生产工作统一协调、管理，定期进行安全检查，发现安全问题的，应当及时督促整改。

ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت تۈرلىرى، سورۇنلىرىنى باشقا ئورۇنغا ھۆددە بەرگەن ياكى ئىجارە بەرگەن بولسا، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنى ھۆددە ئورۇن، ئىجارە ئورۇن بىلەن مەخسۇس بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش كېلىشىمى ئىمزالىشى ياكى ھۆددە توختامى، ئىجارە توختامىدا ئۆزلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى پۈتۈشۈشى كېرەك؛ ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى ھۆددە ئالغۇچى ئورۇن، ئىجارە ئالغان ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇپ، باشقۇرۇپ، بىخەتەرلىكىنى قەرەللىك تەكشۈرۈپ، بىخەتەرلىك مەسىلىسىنى بايقىسا، ۋاقتىدا تۈزىتىشكە ھەيدەكچىلىك قىلىشى كېرەك.

第四十七条　生产经营单位发生生产安全事故时，单位的主要负责人应当立即组织抢救，并不得在事故调查处理期间擅离职守。

47-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىدا ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يۈز بەرگەندە، ئورۇننىڭ ئاساسلىق مەسئۇلى دەرھال قۇتقۇزۇشقا تەشكىللىشى كېرەك، ھادىسىنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش مەزگىلىدە خىزمىتىدىن ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئايرىلسا بولمايدۇ.

第四十八条　生产经营单位必须依法参加工伤保险，为从业人员缴纳保险费。

48-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى قانۇن بويىچە ئىشتا يارىلىنىش سۇغۇرتىسىغا قاتنىشىشى، كەسىپكارلار ئۈچۈن سۇغۇرتا ھەققى تاپشۇرۇشى شەرت.

国家鼓励生产经营单位投保安全生产责任保险。

دۆلەت ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش جاۋابكارلىق سۇغۇرتىسىغا قاتنىشىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

第三章　从业人员的安全生产权利义务

3-باب كەسىپكارلارنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ھوقۇقى ۋە مەجبۇرىيىتى

第四十九条　生产经营单位与从业人员订立的劳动合同，应当载明有关保障从业人员劳动安全、防止职业危害的事项，以及依法为从业人员办理工伤保险的事项。

49-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى بىلەن كەسىپكارلار تۈزگەن ئەمگەك توختامىغا كەسىپكارلارنىڭ ئەمگەك بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىدىغان، كەسىپ خەۋپىنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان ئىشلار، شۇنىڭدەك قانۇن بويىچە كەسىپكارلارغا ئىشتا يارىلىنىش سۇغۇرتىسى بېجىرىپ بېرىدىغان ئىشلار ئېنىق يېزىلىشى كېرەك.

生产经营单位不得以任何形式与从业人员订立协议，免除或者减轻其对从业人员因生产安全事故伤亡依法应承担的责任。

ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى كەسىپكارلار بىلەن ھەرقانداق شەكىلدە كېلىشىم تۈزۈۋالسا، كەسىپكارلارنىڭ ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىدىكى تالاپەتكە ئۇچراش سەۋەبىدىن قانۇن بويىچە ئۈستىگە ئېلىشقا تېگىشلىك جاۋابكارلىقىنى كەچۈرۈم قىلسا ياكى يېنىكلەتسە بولمايدۇ.

第五十条　生产经营单位的从业人员有权了解其作业场所和工作岗位存在的危险因素、防范措施及事故应急措施，有权对本单位的安全生产工作提出建议。

50-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىدىكى كەسىپكارلار ئۆزىنىڭ مەشغۇلات سورۇنى ۋە ئىش ئورنىدا ساقلىنىۋاتقان خەتەرلىك ئامىللار، ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى ۋە ھادىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش تەدبىرىنى ئىگىلەشكە ھوقۇقلۇق، شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتى توغرىسىدا تەكلىپ بېرىشكە ھوقۇقلۇق.

第五十一条　从业人员有权对本单位安全生产工作中存在的问题提出批评、检举、控告；有权拒绝违章指挥和强令冒险作业。

51-ماددا كەسىپكارلار شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىدە ساقلانغان مەسىلىلەرنى تەنقىد، پاش، ئەرز-شىكايەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق؛ قائىدىگە خىلاپ قوماندانلىق ۋە قاراملىق بىلەن مەشغۇلات قىلىشنى رەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

生产经营单位不得因从业人员对本单位安全生产工作提出批评、检举、控告或者拒绝违章指挥、强令冒险作业而降低其工资、福利等待遇或者解除与其订立的劳动合同。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى كەسىپكارلار ئۆز ئورنىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش خىزمىتىنى تەنقىد، پاش، ئەرز-شىكايەت قىلسا ياكى قائىدىگە خىلاپ قوماندانلىق قىلىشنى رەت قىلسا، قاراملىق بىلەن مەشغۇلات قىلىشقا زورلىسا بولمايدۇ، ئۇلارنىڭ مائاش، پاراۋانلىق تەمىناتىنى تۆۋەنلەتسە ياكى ئۇلار بىلەن تۈزگەن ئەمگەك توختامىنى بىكار قىلسا بولمايدۇ.

第五十二条　从业人员发现直接危及人身安全的紧急情况时，有权停止作业或者在采取可能的应急措施后撤离作业场所。

52-ماددا كەسىپكارلار جىسمانىي بىخەتەرلىككە بىۋاسىتە خەۋپ يەتكۈزىدىغان جىددىي ئەھۋالنى بايقىغاندا، مەشغۇلاتنى توختىتىشقا ياكى جىددىي تەدبىر قوللىنىپ مەشغۇلات ئورنىدىن چېكىنىشكە ھوقۇقلۇق.

生产经营单位不得因从业人员在前款紧急情况下停止作业或者采取紧急撤离措施而降低其工资、福利等待遇或者解除与其订立的劳动合同。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى كەسىپكارلارنىڭ ئالدىنقى تارماقتىكى جىددىي ئەھۋالدا مەشغۇلاتنى توختىتىشى ياكى جىددىي چېكىندۈرۈش تەدبىرى قوللانغانلىقى سەۋەبىدىن ئۇلارنىڭ مائاش، پاراۋانلىق تەمىناتى قاتارلىق تەمىناتىنى تۆۋەنلەتسە ياكى ئۇلار بىلەن تۈزگەن ئەمگەك توختامىنى بىكار قىلسا بولمايدۇ.

第五十三条　因生产安全事故受到损害的从业人员，除依法享有工伤保险外，依照有关民事法律尚有获得赔偿的权利的，有权向本单位提出赔偿要求。

53-ماددا ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىدە زىيانغا ئۇچرىغان كەسىپكارلاردىن ئىشتا يارىلىنىش سۇغۇرتىسىدىن قانۇن بويىچە بەھرىمەن بولغانلىرى بۇنىڭ سىرتىدا، ئالاقىدار ھەق تەلەپ قانۇنلىرى بويىچە تۆلەم ئېلىش ھوقۇقىمۇ بارلىرى شۇ ئورۇنغا تۆلەم تەلىپى قويۇشقا ھوقۇقلۇق.

第五十四条　从业人员在作业过程中，应当严格遵守本单位的安全生产规章制度和操作规程，服从管理，正确佩戴和使用劳动防护用品。

54-ماددا كەسىپكارلار مەشغۇلات جەريانىدا شۇ ئورۇننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش قائىدە-تۈزۈمى ۋە مەشغۇلات قائىدىسىگە قاتتىق رىئايە قىلىشى، باشقۇرۇشقا بويسۇنۇشى، ئەمگەك مۇھاپىزىتى بۇيۇملىرىنى توغرا تاقىشى ۋە ئىشلىتىشى كېرەك.

第五十五条　从业人员应当接受安全生产教育和培训，掌握本职工作所需的安全生产知识，提高安全生产技能，增强事故预防和应急处理能力。

55-ماددا كەسىپكارلار بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش تەربىيەسى ۋە تەربىيەسىنى قوبۇل قىلىشى، ئۆز خىزمىتىگە كېرەكلىك بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بىلىملىرىنى ئىگىلىشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ماھارىتىنى ئۆستۈرۈشى، ھادىسىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش-بىر تەرەپ قىلىش ئىقتىدارىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第五十六条　从业人员发现事故隐患或者其他不安全因素，应当立即向现场安全生产管理人员或者本单位负责人报告；接到报告的人员应当及时予以处理。

56-ماددا كەسىپكارلار ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپى ياكى باشقا بىخەتەرلىك ئامىللىرىنى بايقىسا، نەق مەيداندىكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرغۇچى خادىم ياكى شۇ ئورۇننىڭ مەسئۇلىغا دەرھال دوكلات قىلىشى كېرەك؛ دوكلاتنى تاپشۇرۇۋالغان خادىملار ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

第五十七条　工会有权对建设项目的安全设施与主体工程同时设计、同时施工、同时投入生产和使用进行监督，提出意见。

57-ماددا ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرى بىلەن ئاساسىي گەۋدە قۇرۇلۇشىنى تەڭ لايىھەلەش، تەڭ قۇرۇلۇش قىلىش، تەڭ ئىشلەپچىقىرىشقا كىرىشتۈرۈش ۋە ئۇنى ئىشلىتىشنى نازارەت قىلىشقا، پىكىر بېرىشكە ھوقۇقلۇق.

工会对生产经营单位违反安全生产法律、法规，侵犯从业人员合法权益的行为，有权要求纠正；发现生产经营单位违章指挥、强令冒险作业或者发现事故隐患时，有权提出解决的建议，生产经营单位应当及时研究答复；发现危及从业人员生命安全的情况时，有权向生产经营单位建议组织从业人员撤离危险场所，生产经营单位必须立即作出处理。

ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا دائىر قانۇن-نىزاملارغا خىلاپ، كەسىپكارلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە چېقىلىش قىلمىشلىرىنى تۈزىتىشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق؛ ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ قائىدىگە خىلاپ قوماندانلىق قىلغانلىقى، قاراملىق بىلەن مەشغۇلات قىلىشقا زورلىغانلىقى ياكى ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى بايقىغانلىقىنى بايقىغاندا، ھەل قىلىش تەكلىپىنى بېرىشكە ھوقۇقلۇق، ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنى ۋاقتىدا مۇھاكىمە قىلىپ جاۋاب بېرىشى كېرەك؛ كەسىپكارلارنىڭ ھاياتىي بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان ئەھۋالنى بايقىغاندا، ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىغا كەسىپكارلارنى خەتەرلىك سورۇندىن چېكىنىشكە تەشكىللەش تەكلىپىنى بېرىشكە ھوقۇقلۇق، ئىشلەپچىقىرىش-مەشغۇلات ئورنى دەرھال بىر تەرەپ قىلىشى شەرت.

工会有权依法参加事故调查，向有关部门提出处理意见，并要求追究有关人员的责任。

ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى ھادىسىنى تەكشۈرۈشكە قانۇن بويىچە قاتنىشىپ، مۇناسىۋەتلىك تارماقلارغا بىر تەرەپ قىلىش پىكرىنى بېرىشكە ھەمدە مۇناسىۋەتلىك خادىملارنىڭ جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرۈشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

第五十八条　生产经营单位使用被派遣劳动者的，被派遣劳动者享有本法规定的从业人员的权利，并应当履行本法规定的从业人员的义务。

58-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى ئەۋەتىلگەن ئەمگەكچىلەرنى ئىشلەتكەن بولسا، ئەۋەتىلگەن ئەمگەكچىلەر مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن كەسىپكارلار ھوقۇقىدىن بەھرىمەن بولىدۇ ھەمدە مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن كەسىپكارلارنىڭ مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىشى كېرەك.

第四章　安全生产的监督管理

4-باب بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش

第五十九条　县级以上地方各级人民政府应当根据本行政区域内的安全生产状况，组织有关部门按照职责分工，对本行政区域内容易发生重大生产安全事故的生产经营单位进行严格检查。

59-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ئەھۋالىغا قاراپ، مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنى تەشكىللەپ مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، شۇ مەمۇرىي رايوندا ئېغىر ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى ئاسان يۈزبېرىدىغان ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىنى قاتتىق تەكشۈرۈشى كېرەك.

安全生产监督管理部门应当按照分类分级监督管理的要求，制定安全生产年度监督检查计划，并按照年度监督检查计划进行监督检查，发现事故隐患，应当及时处理。

بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى تۈر، دەرىجە بويىچە نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تەلىپى بويىچە، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى يىللىق نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش پىلانى تۈزۈشى ھەمدە يىللىق نازارەت قىلىش – تەكشۈرۈش پىلانى بويىچە نازارەت قىلىپ-تەكشۈرۈپ، ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى بايقىغان ھامان ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

第六十条　负有安全生产监督管理职责的部门依照有关法律、法规的规定，对涉及安全生产的事项需要审查批准（包括批准、核准、许可、注册、认证、颁发证照等，下同）或者验收的，必须严格依照有关法律、法规和国家标准或者行业标准规定的安全生产条件和程序进行审查；不符合有关法律、法规和国家标准或者行业标准规定的安全生产条件的，不得批准或者验收通过。对未依法取得批准或者验收合格的单位擅自从事有关活动的，负责行政审批的部门发现或者接到举报后应当立即予以取缔，并依法予以处理。对已经依法取得批准的单位，负责行政审批的部门发现其不再具备安全生产条件的，应当撤销原批准。

60-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا چېتىلىدىغان ئىشلارنى تەكشۈرۈپ تەستىقلاشقا توغرا كېلىدۇ ( تەستىقلاش، تەكشۈرۈپ تەستىقلاش، ئىجازەت بېرىش، رويخەتكە ئېلىش، ئىسپات بېرىش، كىنىشكا تارقىتىش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ) ياكى تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشقا توغرا كەلسە، ئالاقىدار قانۇن-نىزاملار ۋە دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىدە بەلگىلەنگەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شەرتى ۋە تەرتىپىگە قاتتىق ئەمەل قىلىپ تەكشۈرۈش شەرت؛ مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملار ۋە دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىدە بەلگىلەنگەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شەرتىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغانلىرىنى تەستىقلاشقا ياكى تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشقا بولمايدۇ. قانۇن بويىچە تەستىقلانمىغان ياكى تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشتا لاياقەتلىك بولمىغان ئورۇنلاردىن مۇناسىۋەتلىك پائالىيەت بىلەن ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن شۇغۇللانغانلىرىنى مەمۇرىي تەستىقلاشقا مەسئۇل تارماق بايقىغان ياكى پاش قىلىش مەلۇماتىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن دەرھال بىكار قىلىشى ھەمدە قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك. قانۇن بويىچە تەستىقلانغان ئورۇننىڭ مەمۇرىي تەستىققا مەسئۇل تارمىقى ئۇنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شەرتىنى ھازىرلىمىغانلىقىنى بايقىسا، ئەسلىي تەستىقنى بىكار قىلىشى كېرەك.

第六十一条　负有安全生产监督管理职责的部门对涉及安全生产的事项进行审查、验收，不得收取费用；不得要求接受审查、验收的单位购买其指定品牌或者指定生产、销售单位的安全设备、器材或者其他产品。

61-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماق بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا چېتىلىدىغان ئىشلارنى تەكشۈرىدۇ، تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋالىدۇ، ھەق ئالسا بولمايدۇ؛ تەكشۈرۈشنى قوبۇل قىلىدىغان، تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋالىدىغان ئورۇندىن ئۆزى بېكىتكەن ماركا ياكى ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش ئورنىنىڭ بىخەتەرلىك ئۈسكۈنىسى، سايمانلىرىنى ياكى باشقا مەھسۇلاتلارنى سېتىۋېلىشنى تەلەپ قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

第六十二条　安全生产监督管理部门和其他负有安全生产监督管理职责的部门依法开展安全生产行政执法工作，对生产经营单位执行有关安全生产的法律、法规和国家标准或者行业标准的情况进行监督检查，行使以下职权:

62-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارماقلىرى ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا دائىر مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى قانۇن بويىچە قانات يايدۇرىدۇ، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملار ۋە دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىنى ئىجرا قىلىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىدۇ، تەكشۈرىدۇ، تۆۋەندىكى خىزمەت ھوقۇقلىرىنى يۈرگۈزىدۇ :

（一）进入生产经营单位进行检查，调阅有关资料，向有关单位和人员了解情况；

( 1 ) ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىغا كىرىپ تەكشۈرۈش، مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى ئالدۇرۇپ كۆرۈش، مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ۋە خادىملاردىن ئەھۋال ئىگىلەش؛

（二）对检查中发现的安全生产违法行为，当场予以纠正或者要求限期改正；对依法应当给予行政处罚的行为，依照本法和其他有关法律、行政法规的规定作出行政处罚决定；

( 2 ) تەكشۈرۈش جەريانىدا بايقالغان بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشتىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى نەق مەيداندا تۈزىتىش ياكى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشنى تەلەپ قىلىش؛ قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىشكە تېگىشلىك قىلمىشلارغا مۇشۇ قانۇن ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە مەمۇرىي جازا قارارى چىقىرىلىدۇ؛

（三）对检查中发现的事故隐患，应当责令立即排除；重大事故隐患排除前或者排除过程中无法保证安全的，应当责令从危险区域内撤出作业人员，责令暂时停产停业或者停止使用相关设施、设备；重大事故隐患排除后，经审查同意，方可恢复生产经营和使用；

( 3 ) تەكشۈرۈش جەريانىدا بايقالغان ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى دەرھال تۈگىتىشكە بۇيرۇش كېرەك؛ ئېغىر، زور ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى تۈگىتىشتىن بۇرۇن ياكى تۈگىتىش جەريانىدا بىخەتەرلىككە كاپالەتلىك قىلغىلى بولمىسا، مەشغۇلاتچىلارنى خەتەرلىك رايوندىن چېكىندۈرۈشكە بۇيرۇش، ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى ۋاقىتلىق توختىتىشقا ياكى مۇناسىۋەتلىك ئەسلىھە، ئۈسكۈنىلەرنى ئىشلىتىشنى توختىتىشقا بۇيرۇش كېرەك؛ ئېغىر ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپى تۈگىتىلگەندىن كېيىن، تەكشۈرۈپ ماقۇللۇق ئالغاندىن كېيىن، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ۋە ئىشلىتىش ئەسلىگە كەلتۈرۈلسە بولىدۇ؛

（四）对有根据认为不符合保障安全生产的国家标准或者行业标准的设施、设备、器材以及违法生产、储存、使用、经营、运输的危险物品予以查封或者扣押，对违法生产、储存、使用、经营危险物品的作业场所予以查封，并依法作出处理决定。

( 4 ) بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى كاپالەتلەندۈرۈشنىڭ دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدۇ دەپ قارالغان ئەسلىھە، ئۈسكۈنە، جابدۇق، شۇنىڭدەك قانۇنغا خىلاپ ھالدا ئىشلەپچىقارغان، ساقلىغان، ئىشلەتكەن، تىجارەت قىلغان، توشۇغان خەتەرلىك بۇيۇملارنى پېچەتلەش ياكى تۇتۇپ قېلىش، قانۇنغا خىلاپ ھالدا خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقارغان، ساقلايدىغان، ئىشلەتكەن، تىجارىتى قىلغان مەشغۇلات سورۇنىنى پېچەتلەش، ھەمدە قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقىرىدۇ.

监督检查不得影响被检查单位的正常生产经营活动。

نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشتە تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇننىڭ نورمال ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت پائالىيىتىگە تەسىر يەتكۈزۈشكە بولمايدۇ.

第六十三条　生产经营单位对负有安全生产监督管理职责的部门的监督检查人员（以下统称安全生产监督检查人员）依法履行监督检查职责，应当予以配合，不得拒绝、阻挠。

63-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلارنىڭ نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش خادىملىرى ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلغۇچى-تەكشۈرۈش خادىملىرى دېيىلىدۇ ) نىڭ نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈپ تەكشۈرۈش مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشىغا ماسلىشىشى كېرەك، رەت قىلىشقا، توسقۇنلۇق قىلىشقا بولمايدۇ.

第六十四条　安全生产监督检查人员应当忠于职守，坚持原则，秉公执法。

64-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلغۇچى-تەكشۈرگۈچى خادىملار خىزمىتىگە سادىق بولۇشى، پىرىنسىپتا چىڭ تۇرۇشى، قانۇننى ئادىل ئىجرا قىلىشى كېرەك.

安全生产监督检查人员执行监督检查任务时，必须出示有效的监督执法证件；对涉及被检查单位的技术秘密和业务秘密，应当为其保密。

بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلغۇچى، تەكشۈرگۈچى خادىملار نازارەت قىلىش، تەكشۈرۈش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلغاندا، ئۈنۈملۈك نازارەت قىلىش، قانۇن ئىجرا قىلىش كىنىشكىسىنى كۆرسىتىشى شەرت؛ تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇنغا چېتىلىدىغان تېخنىكا مەخپىيىتى ۋە كەسپىي مەخپىيەتلىكنى ئۇنىڭ مەخپىيەتلىكىنى ساقلاش كېرەك.

第六十五条　安全生产监督检查人员应当将检查的时间、地点、内容、发现的问题及其处理情况，作出书面记录，并由检查人员和被检查单位的负责人签字；被检查单位的负责人拒绝签字的，检查人员应当将情况记录在案，并向负有安全生产监督管理职责的部门报告。

65-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرگۈچى خادىملار تەكشۈرگەن ۋاقىت، ئورۇن، مەزمۇن، بايقالغان مەسىلىلەر ۋە ئۇنى بىر تەرەپ قىلىش ئەھۋالىنى يازما خاتىرىلىشى ھەمدە تەكشۈرگۈچى خادىم ۋە تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇننىڭ مەسئۇلى ئىمزا قويۇشى كېرەك؛ تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇننىڭ مەسئۇلى ئىمزا قويۇشنى رەت قىلسا، تەكشۈرگۈچى خادىملار ئەھۋالنى دېلوغا خاتىرىلىشى ھەمدە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماققا دوكلات قىلىشى كېرەك.

第六十六条　负有安全生产监督管理职责的部门在监督检查中，应当互相配合，实行联合检查；确需分别进行检查的，应当互通情况，发现存在的安全问题应当由其他有关部门进行处理的，应当及时移送其他有关部门并形成记录备查，接受移送的部门应当及时进行处理。

66-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش جەريانىدا ئۆزئارا ماسلىشىشى، بىرلەشمە تەكشۈرۈشى كېرەك؛ ھەقىقەتەن ئايرىم-ئايرىم تەكشۈرۈشكە توغرا كەلسە، ئەھۋالنى راۋانلاشتۇرۇش، بايقالغان بىخەتەرلىك مەسىلىسىنى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماق بىر تەرەپ قىلىش كېرەك بولسا، ۋاقتىدا باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلارغا ئۆتكۈزۈپ بېرىش ھەمدە خاتىرە قالدۇرۇپ تەكشۈرۈشكە تەييارلاپ قويۇش، ئۆتكۈزۈپ بېرىشنى قوبۇل قىلغان تارماق ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

第六十七条　负有安全生产监督管理职责的部门依法对存在重大事故隐患的生产经营单位作出停产停业、停止施工、停止使用相关设施或者设备的决定，生产经营单位应当依法执行，及时消除事故隐患。生产经营单位拒不执行，有发生生产安全事故的现实危险的，在保证安全的前提下，经本部门主要负责人批准，负有安全生产监督管理职责的部门可以采取通知有关单位停止供电、停止供应民用爆炸物品等措施，强制生产经营单位履行决定。通知应当采用书面形式，有关单位应当予以配合。

67-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار ئېغىر، زور ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپى ساقلانغان ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىغا قارىتا قانۇن بويىچە ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى توختىتىش، قۇرۇلۇش قىلىشنى توختىتىش، مۇناسىۋەتلىك ئەسلىھە ياكى ئۈسكۈنىلەرنى ئىشلىتىشنى توختىتىش توغرىسىدا قارار چىقىرىشى، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى قانۇن بويىچە ئىجرا قىلىپ، ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى ۋاقتىدا تۈگىتىشى كېرەك. ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى ئىجرا قىلىشنى رەت قىلىپ، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يۈز بېرىشتەك رېئال خەۋپكە ئۇچرىغاندا، بىخەتەرلىككە كاپالەتلىك قىلىش ئالدىنقى شەرتىدە، شۇ تارماقنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلىنىڭ تەستىقى بىلەن، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماق مۇناسىۋەتلىك ئورۇنغا توك بېرىشنى توختىتىش، پۇقراۋى پارتلاتقۇچ بۇيۇم بىلەن تەمىنلەشنى توختىتىشنى ئۇقتۇرۇش قىلىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللانسا بولىدۇ، ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ قارارنى ئادا قىلىشىغا مەجبۇرلاش. ئۇقتۇرۇش يازما شەكىلدە تۈزۈلۈشى، مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ماسلىشىشى كېرەك.

负有安全生产监督管理职责的部门依照前款规定采取停止供电措施，除有危及生产安全的紧急情形外，应当提前二十四小时通知生产经营单位。生产经营单位依法履行行政决定、采取相应措施消除事故隐患的，负有安全生产监督管理职责的部门应当及时解除前款规定的措施。

بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە توك بېرىشنى توختىتىش تەدبىرى قوللىنىدۇ، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان جىددىي ئەھۋال كۆرۈلگەنلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىغا 24 سائەت بۇرۇن ئۇقتۇرۇشى كېرەك. ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى قانۇن بويىچە مەمۇرىي قارارنى ئادا قىلىپ، مۇناسىپ تەدبىر قوللىنىپ ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى تۈگەتمەكچى بولسا، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماق ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن تەدبىرنى ۋاقتىدا بىكار قىلىشى كېرەك.

第六十八条　监察机关依照行政监察法的规定，对负有安全生产监督管理职责的部门及其工作人员履行安全生产监督管理职责实施监察。

68-ماددا رېۋىزىيە ئورگىنى مەمۇرىي رېۋىزىيە قانۇنىدىكى بەلگىلىمە بويىچە، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار ۋە ئۇلارنىڭ خادىملىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت بېرىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشىنى رېۋىزىيە قىلىدۇ.

第六十九条　承担安全评价、认证、检测、检验的机构应当具备国家规定的资质条件，并对其作出的安全评价、认证、检测、检验的结果负责。

69-ماددا بىخەتەرلىكنى باھالاش، ئىسپات بېرىش، تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈشنى ئۈستىگە ئالغان ئاپپارات دۆلەت بەلگىلىگەن سالاھىيەت شەرتىنى ھازىرلىشى ھەمدە ئۇ چىقارغان بىخەتەرلىك بويىچە باھالاش، ئىسپات بەرگەن، تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈش نەتىجىسىگە مەسئۇل بولۇشى كېرەك.

第七十条　负有安全生产监督管理职责的部门应当建立举报制度，公开举报电话、信箱或者电子邮件地址，受理有关安全生产的举报；受理的举报事项经调查核实后，应当形成书面材料；需要落实整改措施的，报经有关负责人签字并督促落实。

70-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار پاش قىلىش تۈزۈمىنى ئورنىتىپ، پاش قىلىش تېلېفونى، خەت ساندۇقى ياكى ئېلېكتىرونلۇق يوللانما ئادرېسىنى ئاشكارىلاپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا مۇناسىۋەتلىك پاش قىلىشنى قوبۇل قىلىشى كېرەك؛ قوبۇل قىلغان پاش قىلىش ئىشىنى تەكشۈرۈپ ئېنىقلىغاندىن كېيىن يازما ماتېرىيال شەكىللەندۈرۈش كېرەك؛ تۈزىتىش تەدبىرىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈشكە توغرا كەلسە، ئالاقىدار مەسئۇلنىڭ ئىمزا قويۇشىغا يوللاش ھەمدە ئەمەلىيلەشتۈرۈشكە ھەيدەكچىلىك قىلىش كېرەك.

第七十一条　任何单位或者个人对事故隐患或者安全生产违法行为，均有权向负有安全生产监督管理职责的部门报告或者举报。

71-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخس ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپى ياكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشتىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماققا مەلۇم قىلىشقا ياكى پاش قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

第七十二条　居民委员会、村民委员会发现其所在区域内的生产经营单位存在事故隐患或者安全生产违法行为时，应当向当地人民政府或者有关部门报告。

72-ماددا شەھەر ئاھالە كومىتېتى، كەنت ئاھالە كومىتېتى ئۆزى تۇرۇشلۇق رايوندىكى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىدا ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپى ياكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا دائىر قانۇنغا خىلاپ قىلمىش بارلىقىنى بايقىغاندا، شۇ جايدىكى خەلق ھۆكۈمىتى ياكى ئالاقىدار تارماققا دوكلات قىلىشى كېرەك.

第七十三条　县级以上各级人民政府及其有关部门对报告重大事故隐患或者举报安全生产违法行为的有功人员，给予奖励。具体奖励办法由国务院安全生产监督管理部门会同国务院财政部门制定。

73-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئېغىر، زور ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى دوكلات قىلغان ياكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا دائىر قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى پاش قىلغان خىزمەت كۆرسەتكەنلەرنى مۇكاپاتلايدۇ. كونكرېت مۇكاپات چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

第七十四条　新闻、出版、广播、电影、电视等单位有进行安全生产公益宣传教育的义务，有对违反安全生产法律、法规的行为进行舆论监督的权利。

74-ماددا ئاخبارات، نەشرىيات، رادىيو، كىنو-تېلېۋىزىيە قاتارلىق ئورۇنلارنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ئاممىۋى پاراۋانلىق تەشۋىق-تەربىيەسى بېرىش مەجبۇرىيىتى بار، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا دائىر قانۇن-نىزاملارغا خىلاپ قىلمىشلارنى ئاممىۋى پىكىر نازارەتچىلىكى قىلىش ھوقۇقىغا ئىگە.

第七十五条　负有安全生产监督管理职责的部门应当建立安全生产违法行为信息库，如实记录生产经营单位的安全生产违法行为信息；对违法行为情节严重的生产经营单位，应当向社会公告，并通报行业主管部门、投资主管部门、国土资源主管部门、证券监督管理机构以及有关金融机构。

75-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشتىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلار ئۇچۇر ئامبىرى قۇرۇپ، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش قانۇنىغا خىلاپ قىلمىشلىرى ئۇچۇرىنى ئەينەن خاتىرىلىشى كېرەك؛ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى ئېغىر بولغان ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى جەمئىيەتكە ئېلان قىلىشى ھەمدە ساھە مەسئۇل تارمىقى، مەبلەغ سېلىش مەسئۇل تارمىقى، زېمىن بايلىقى مەسئۇل تارمىقى، ئاكسىيەنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش ئاپپاراتى، شۇنىڭدەك مۇناسىۋەتلىك پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتىغا خەۋەرلەندۈرۈشى كېرەك.

第五章　生产安全事故的应急救援与调查处理

5-باب ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش بويىچە قۇتقۇزۇش ۋە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش

第七十六条　国家加强生产安全事故应急能力建设，在重点行业、领域建立应急救援基地和应急救援队伍，鼓励生产经营单位和其他社会力量建立应急救援队伍，配备相应的应急救援装备和物资，提高应急救援的专业化水平。

76-ماددا دۆلەت ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىلىرىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش ئىقتىدارى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، نۇقتىلىق كەسىپ، ساھەلەردە جىددىي تاقابىل تۇرۇش بويىچە قۇتقۇزۇش بازىسى ۋە جىددىي تاقابىل تۇرۇش:قۇتقۇزۇش قوشۇنى قۇرۇپ، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى ۋە باشقا ئىجتىمائىي كۈچلەرنىڭ جىددىي تاقابىل تۇرۇش، قۇتقۇزۇش قوشۇنى قۇرۇشىغا ئىلھام بېرىپ، مۇناسىپ جىددىي قۇتقۇزۇش جابدۇقلىرى ۋە ماددىي ئەشيالىرىنى سەپلەپ، جىددىي تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇشنىڭ كەسىپلىشىش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرىدۇ.

国务院安全生产监督管理部门建立全国统一的生产安全事故应急救援信息系统，国务院有关部门建立健全相关行业、领域的生产安全事故应急救援信息系统。

گوۋۇيۈەننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى مەملىكەت بويىچە بىرلىككە كەلگەن ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇش ئۇچۇر سىستېمىسىنى بەرپا قىلىدۇ، گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مۇناسىۋەتلىك كەسىپ، ساھەدىكى ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىلىرىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش – قۇتقۇزۇش ئۇچۇر سىستېمىسىنى ئورنىتىدۇ ۋە تاكامۇللاشتۇرىدۇ.

第七十七条　县级以上地方各级人民政府应当组织有关部门制定本行政区域内生产安全事故应急救援预案，建立应急救援体系。

77-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنى تەشكىللەپ شۇ مەمۇرىي رايوندىكى ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىلىرىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇش لايىھەسىنى تۈزۈپ، جىددىي تاقابىل تۇرۇش – قۇتقۇزۇش سىستېمىسى بەرپا قىلىشى كېرەك.

第七十八条　生产经营单位应当制定本单位生产安全事故应急救援预案，与所在地县级以上地方人民政府组织制定的生产安全事故应急救援预案相衔接，并定期组织演练。

78-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى شۇ ئورۇننىڭ ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇش لايىھەسىنى تۈزۈپ، شۇ جايدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تەشكىللەپ تۈزگەن ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىلىرىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش – قۇتقۇزۇش لايىھەسى بىلەن جىپسىلاشتۇرۇشى ھەمدە قەرەللىك مانېۋىرغا تەشكىللىشى كېرەك.

第七十九条　危险物品的生产、经营、储存单位以及矿山、金属冶炼、城市轨道交通运营、建筑施工单位应当建立应急救援组织；生产经营规模较小的，可以不建立应急救援组织，但应当指定兼职的应急救援人员。

79-ماددا خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىدىغان، تىجارەت قىلىدىغان، ساقلايدىغان ئورۇن، شۇنىڭدەك كان، مېتال تاۋلاش، شەھەر رېلىسلىق قاتناش تىجارىتى، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن جىددىي تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش تەشكىلاتى قۇرۇشى كېرەك؛ ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت كۆلىمى كىچىكرەك بولغانلىرىدا جىددىي قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش تەشكىلاتى قۇرمىسىمۇ بولىدۇ، لېكىن جىددىي قۇتقۇزۇش-ھەل قىلىش بويىچە قوشۇمچە ۋەزىپە ئۆتەيدىغان خادىملارنى بەلگىلەش كېرەك.

危险物品的生产、经营、储存、运输单位以及矿山、金属冶炼、城市轨道交通运营、建筑施工单位应当配备必要的应急救援器材、设备和物资，并进行经常性维护、保养，保证正常运转。

خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلىش، ساقلاش، توشۇش ئورنى، شۇنىڭدەك كان، مېتال تاۋلاش، شەھەر رېلىسلىق قاتناش تىجارىتى، قۇرۇلۇش قىلىش ئورنى زۆرۈر بولغان جىددىي قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش سايمانلىرى، ئۈسكۈنىلىرى ۋە ماددىي ئەشيالىرىنى سەپلىشى ھەمدە دائىملىق ئاسراپ، ئاسراپ، نورمال يۈرۈشۈشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第八十条　生产经营单位发生生产安全事故后，事故现场有关人员应当立即报告本单位负责人。

80-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىدا ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يۈز بەرگەندىن كېيىن، ھادىسە يۈز بەرگەن نەق مەيداندىكى مۇناسىۋەتلىك خادىملار شۇ ئورۇننىڭ مەسئۇلىغا دەرھال دوكلات قىلىشى كېرەك.

单位负责人接到事故报告后，应当迅速采取有效措施，组织抢救，防止事故扩大，减少人员伤亡和财产损失，并按照国家有关规定立即如实报告当地负有安全生产监督管理职责的部门，不得隐瞒不报、谎报或者迟报，不得故意破坏事故现场、毁灭有关证据。

ئورۇن مەسئۇلى ھادىسە دوكلاتىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، تېزدىن ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، قۇتقۇزۇشقا تەشكىللەپ، ھادىسىنىڭ كېڭىيىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىپ، تالاپەت ۋە مال-مۈلۈك زىيىنىنى ئازايتىشى ھەمدە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە شۇ جايدىكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماققا دەرھال ئەينەن دوكلات قىلىشى كېرەك، يوشۇرۇپ مەلۇم قىلمىسا، يالغان مەلۇم قىلسا ياكى كېچىكتۈرۈپ مەلۇم قىلسا بولمايدۇ، ھادىسە يۈزبەرگەن نەق مەيداننى قەستەن بۇزۇۋېتىشكە، مۇناسىۋەتلىك دەلىل-ئىسپاتلارنى يوقىتىۋېتىشكە بولمايدۇ.

第八十一条　负有安全生产监督管理职责的部门接到事故报告后，应当立即按照国家有关规定上报事故情况。负有安全生产监督管理职责的部门和有关地方人民政府对事故情况不得隐瞒不报、谎报或者迟报。

81-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماق ھادىسە دوكلاتىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، دەرھال دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ھادىسە ئەھۋالىنى يۇقىرىغا مەلۇم قىلىشى كېرەك. بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار ۋە مۇناسىۋەتلىك يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ھادىسە ئەھۋالىنى يوشۇرۇپ مەلۇم قىلمىسا، يالغان مەلۇم قىلسا ياكى كېچىكتۈرۈپ مەلۇم قىلسا بولمايدۇ.

第八十二条　有关地方人民政府和负有安全生产监督管理职责的部门的负责人接到生产安全事故报告后，应当按照生产安全事故应急救援预案的要求立即赶到事故现场，组织事故抢救。

82-ماددا ئالاقىدار يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلارنىڭ مەسئۇلى ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى دوكلاتىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇش لايىھەسىدىكى تەلەپ بويىچە ھادىسە يۈزبەرگەن نەق مەيدانغا دەرھال يېتىپ بېرىپ، ھادىسىنى قۇتقۇزۇشقا تەشكىللىشى كېرەك.

参与事故抢救的部门和单位应当服从统一指挥，加强协同联动，采取有效的应急救援措施，并根据事故救援的需要采取警戒、疏散等措施，防止事故扩大和次生灾害的发生，减少人员伤亡和财产损失。

ھادىسىدىن قۇتقۇزۇشقا قاتناشقان تارماقلار ۋە ئورۇنلار بىرتۇتاش قوماندانلىققا بويسۇنۇپ، ماسلىشىپ ھەمتۈرتكە بولۇشنى كۈچەيتىپ، جىددىي قۇتقۇزۇشنىڭ ئۈنۈملۈك تەدبىرلىرىنى قوللىنىشى ھەمدە ھادىسىدىن قۇتقۇزۇش ئېھتىياجىغا ئاساسەن ئاگاھ بولۇش، تارقاقلاشتۇرۇش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، ھادىسىنىڭ كېڭىيىپ كېتىشى ۋە ئىككىلەمچى ئاپەت يۈزبېرىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىپ، ئادەم ئۆلۈش-يارىلىنىش ۋە مال-مۈلۈك زىيىنىنى ئازايتىشى كېرەك.

事故抢救过程中应当采取必要措施，避免或者减少对环境造成的危害。

ھادىسىدىن قۇتقۇزۇش جەريانىدا زۆرۈر تەدبىر قوللىنىپ، مۇھىتقا بولغان زىياندىن ساقلىنىش ياكى ئۇنى ئازايتىش كېرەك.

任何单位和个人都应当支持、配合事故抢救，并提供一切便利条件。

ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس ھادىسىنى قۇتقۇزۇشقا مەدەت بېرىشى، ماسلىشىشى ھەمدە بارلىق قولاي شارائىتلارنى يارىتىپ بېرىشى كېرەك.

第八十三条　事故调查处理应当按照科学严谨、依法依规、实事求是、注重实效的原则，及时、准确地查清事故原因，查明事故性质和责任，总结事故教训，提出整改措施，并对事故责任者提出处理意见。事故调查报告应当依法及时向社会公布。事故调查和处理的具体办法由国务院制定。

83-ماددا ھادىسىنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشتا ئىلمىي، ئېھتىياتچان بولۇش، قانۇن-بەلگىلىمە بويىچە بولۇش، ھەقىقەتنى ئەمەلىيەتتىن ئىزدەش، ئەمەلىي ئۈنۈمگە ئەھمىيەت بېرىش پىرىنسىپى بويىچە، ھادىسىنىڭ سەۋەبىنى ۋاقتىدا، توغرا تەكشۈرۈپ ئېنىقلاپ، ھادىسىنىڭ خاراكتېرى ۋە مەسئۇلىيىتىنى تەكشۈرۈپ ئېنىقلاپ، ھادىسە ساۋىقىنى يەكۈنلەپ، تۈزىتىش تەدبىرلىرىنى ئوتتۇرىغا قويۇش ھەمدە ھادىسىنىڭ جاۋابكارلىرىغا بىر تەرەپ قىلىش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويۇش كېرەك. ھادىسىنى تەكشۈرۈش دوكلاتىنى قانۇن بويىچە جەمئىيەتكە ۋاقتىدا ئېلان قىلىش كېرەك. ھادىسىنى تەكشۈرۈش ۋە بىر تەرەپ قىلىشنىڭ كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەن چىقىرىدۇ.

事故发生单位应当及时全面落实整改措施，负有安全生产监督管理职责的部门应当加强监督检查。

ھادىسە يۈزبەرگەن ئورۇن تۈزىتىش تەدبىرىنى ۋاقتىدا، ئومۇميۈزلۈك ئەمەلىيلەشتۈرۈشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第八十四条　生产经营单位发生生产安全事故，经调查确定为责任事故的，除了应当查明事故单位的责任并依法予以追究外，还应当查明对安全生产的有关事项负有审查批准和监督职责的行政部门的责任，对有失职、渎职行为的，依照本法第八十七条的规定追究法律责任。

84-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىدا ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يۈز بېرىپ، تەكشۈرۈش ئارقىلىق جاۋابكارلىق ھادىسىسى دەپ بېكىتىلگەن بولسا، ھادىسە يۈز بەرگەن ئورۇننىڭ جاۋابكارلىقىنى ئېنىقلاش ھەمدە قانۇن بويىچە سۈرۈشتۈرۈشنى ھېسابقا ئالمىغاندا، يەنە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا مۇناسىۋەتلىك ئىشلاردا تەكشۈرۈپ تەستىقلاش ۋە نازارەت قىلىش مەسئۇلىيىتى بار مەمۇرىي تارماقنىڭ جاۋابكارلىقىنى ئېنىقلاش كېرەك، ۋەزىپىسىنى ئادا قىلماسلىق، مەسئۇلىيەتسىزلىك قىلىش قىلمىشى بولسا، مۇشۇ قانۇننىڭ 87-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقىغا تارتىلىدۇ.

第八十五条　任何单位和个人不得阻挠和干涉对事故的依法调查处理。

85-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ ھادىسىنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلىشىغا ۋە ئارىلىشىۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

第八十六条　县级以上地方各级人民政府安全生产监督管理部门应当定期统计分析本行政区域内发生生产安全事故的情况，并定期向社会公布。

86-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارماقلىرى شۇ مەمۇرىي رايوندا يۈزبەرگەن ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىلىرىنىڭ ئەھۋالىنى قەرەللىك ئىستاتىستىكىلىق تەھلىل قىلىشى ھەمدە جەمئىيەتكە قەرەللىك ئېلان قىلىشى كېرەك.

第六章　法律责任

6-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第八十七条　负有安全生产监督管理职责的部门的工作人员，有下列行为之一的，给予降级或者撤职的处分；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任:

87-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلارنىڭ خادىملىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىغا دەرىجىسىنى چۈشۈرۈش ياكى ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش جازاسى بېرىلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :

（一）对不符合法定安全生产条件的涉及安全生产的事项予以批准或者验收通过的；

( 1 ) قانۇندا بەلگىلەنگەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شەرتىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا چېتىلىدىغان ئىشلارنى تەستىقلىغان ياكى تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشتىن ئۆتكەنلەر؛

（二）发现未依法取得批准、验收的单位擅自从事有关活动或者接到举报后不予取缔或者不依法予以处理的；

( 2 ) قانۇن بويىچە تەستىقلانمىغان، تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىنمىغان ئورۇننىڭ ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن مۇناسىۋەتلىك پائالىيەت بىلەن شۇغۇللانغانلىقى ياكى پاش قىلىشنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن بىكار قىلمىغانلىقى ياكى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلمىغانلىقى بايقالسا؛

（三）对已经依法取得批准的单位不履行监督管理职责，发现其不再具备安全生产条件而不撤销原批准或者发现安全生产违法行为不予查处的；

( 3 ) قانۇن بويىچە تەستىقلانغان ئورۇننى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلمىغان، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شەرتىنى ھازىرلىمىغانلىقىنى سەزگەن بولسىمۇ ئەسلىي تەستىقنى بىكار قىلمىغان ياكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشتىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى بايقىغان بولسىمۇ تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلمىغانلار؛

（四）在监督检查中发现重大事故隐患，不依法及时处理的。

( 4 ) نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈش داۋامىدا ئېغىر ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپى بايقىلىپ، قانۇن بويىچە ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلمىغانلار.

负有安全生产监督管理职责的部门的工作人员有前款规定以外的滥用职权、玩忽职守、徇私舞弊行为的，依法给予处分；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任。

بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلارنىڭ خادىملىرىدىن ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىش، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىش، نەپسانىيەتچىلىك قىلىش قىلمىشى بولغانلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第八十八条　负有安全生产监督管理职责的部门，要求被审查、验收的单位购买其指定的安全设备、器材或者其他产品的，在对安全生产事项的审查、验收中收取费用的，由其上级机关或者监察机关责令改正，责令退还收取的费用；情节严重的，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员依法给予处分。

88-ماددا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار تەكشۈرۈلىدىغان، تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىنىدىغان ئورۇندىن ئۆزى بېكىتكەن بىخەتەرلىك ئۈسكۈنىسى، سايمانلىرى ياكى باشقا مەھسۇلاتلارنى سېتىۋېلىشنى تەلەپ قىلسا، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ئىشلىرىنى تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشتا ھەق ئالسا، يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگان ياكى رېۋىزىيە ئورگىنى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئالغان ھەقنى قايتۇرۇشقا بۇيرۇش؛ قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

第八十九条　承担安全评价、认证、检测、检验工作的机构，出具虚假证明的，没收违法所得；违法所得在十万元以上的，并处违法所得二倍以上五倍以下的罚款；没有违法所得或者违法所得不足十万元的，单处或者并处十万元以上二十万元以下的罚款；对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员处二万元以上五万元以下的罚款；给他人造成损害的，与生产经营单位承担连带赔偿责任；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任。

89-ماددا بىخەتەرلىكنى باھالاش، ئىسپات بېرىش، تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈش خىزمىتىنى ئۈستىگە ئالغان ئاپپاراتلار ساختا ئىسپات بەرگەن بولسا، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ؛ قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى بولغانلىرىغا قوشۇمچە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنىڭ ئىككى ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت قىلمىغانلارغا ياكى قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت 100 مىڭ يۈەنگە يەتمىسە، ئايرىم ياكى قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمىغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ باشقىلارغا زىيان سالغانلار ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنى بىلەن بىرلىكتە چاتما تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

对有前款违法行为的机构，吊销其相应资质。

ئالدىنقى تارماقتىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلغان ئاپپاراتلارنىڭ مۇناسىپ سالاھىيىتى بىكار قىلىنىدۇ.

第九十条　生产经营单位的决策机构、主要负责人或者个人经营的投资人不依照本法规定保证安全生产所必需的资金投入，致使生产经营单位不具备安全生产条件的，责令限期改正，提供必需的资金；逾期未改正的，责令生产经营单位停产停业整顿。

90-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىنىڭ تەدبىر ئاپپاراتى، ئاساسلىق مەسئۇلى ياكى شەخسىي تىجارەتكە مەبلەغ سالغۇچىسى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا كېرەكلىك مەبلەغ سېلىنمىسىغا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە كاپالەتلىك قىلماي، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىنى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىنى ھازىرلىيالماس قىلىپ قويسا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە، زۆرۈر مەبلەغ بىلەن تەمىنلەشكە بۇيرۇيدۇ؛ مۆھلەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەر ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنى ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىپ، ئىشنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇيدۇ.

有前款违法行为，导致发生生产安全事故的，对生产经营单位的主要负责人给予撤职处分，对个人经营的投资人处二万元以上二十万元以下的罚款；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任。

ئالدىنقى تارماقتىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلىپ ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى پەيدا قىلغانلارغا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلىغا ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش جازاسى بېرىلىدۇ، شەخسىي تىجارەت قىلىۋاتقان مەبلەغ سالغۇچىغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第九十一条　生产经营单位的主要负责人未履行本法规定的安全生产管理职责的，责令限期改正；逾期未改正的，处二万元以上五万元以下的罚款，责令生产经营单位停产停业整顿。

91-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇللىرى مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلمىسا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇلىدۇ؛ مۆھلەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەرگە 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇلىدۇ.

生产经营单位的主要负责人有前款违法行为，导致发生生产安全事故的，给予撤职处分；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇللىرىدىن ئالدىنقى تارماقتىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلىپ، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى پەيدا قىلغانلىرىغا ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش جازاسى بېرىلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

生产经营单位的主要负责人依照前款规定受刑事处罚或者撤职处分的，自刑罚执行完毕或者受处分之日起，五年内不得担任任何生产经营单位的主要负责人；对重大、特别重大生产安全事故负有责任的，终身不得担任本行业生产经营单位的主要负责人。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇللىرىدىن ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە جىنايى جازا ياكى ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش جازاسى بېرىلگەنلىرىگە جىنايى جازا ئىجرا قىلىنىپ بولغان ياكى جازالانغان كۈندىن باشلاپ، بەش يىل ئىچىدە ھەرقانداق ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلى بولۇشىغا يول قويۇلمايدۇ؛ ئېغىر، زور، پەۋقۇلئاددە ئېغىر ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىدە جاۋابكارلىقى بارلار شۇ ساھەدىكى ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلىنى ئۆمۈر بويى ئۈستىگە ئالسا بولمايدۇ.

第九十二条　生产经营单位的主要负责人未履行本法规定的安全生产管理职责，导致发生生产安全事故的，由安全生产监督管理部门依照下列规定处以罚款:

92-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلى مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلماي، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى پەيدا قىلسا، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى تۆۋەندىكى بەلگىلىمە بويىچە جەرىمانە قويىدۇ :

（一）发生一般事故的，处上一年年收入百分之三十的罚款；

( 1 ) ئادەتتىكى ھادىسە يۈز بەرگەنلەرگە ئالدىنقى يىللىق كىرىمىنىڭ% 30 ى بويىچە جەرىمانە قويۇلىدۇ؛

（二）发生较大事故的，处上一年年收入百分之四十的罚款；

( 2 ) ئېغىرراق ھادىسە يۈز بەرگەنلەرگە ئالدىنقى يىللىق كىرىمىنىڭ% 40 ى بويىچە جەرىمانە قويۇلىدۇ؛

（三）发生重大事故的，处上一年年收入百分之六十的罚款；

( 3 ) ئېغىر ھادىسە يۈز بەرگەنلەرگە ئالدىنقى يىللىق كىرىمىنىڭ% 60 ى بويىچە جەرىمانە قويۇلىدۇ؛

（四）发生特别重大事故的，处上一年年收入百分之八十的罚款。

( 4 ) پەۋقۇلئاددە زور ھادىسە يۈز بەرگەنلەرگە ئالدىنقى يىللىق كىرىمىنىڭ% 80 ى بويىچە جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第九十三条　生产经营单位的安全生产管理人员未履行本法规定的安全生产管理职责的，责令限期改正；导致发生生产安全事故的，暂停或者撤销其与安全生产有关的资格；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任。

93-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىدىكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرغۇچى خادىملاردىن مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلمىغانلىرى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇلىدۇ؛ ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يۈز بەرگەنلەرنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا مۇناسىۋەتلىك سالاھىيىتى ۋاقتىنچە توختىتىلىدۇ ياكى ئېلىپ تاشلىنىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第九十四条　生产经营单位有下列行为之一的，责令限期改正，可以处五万元以下的罚款；逾期未改正的，责令停产停业整顿，并处五万元以上十万元以下的罚款，对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员处一万元以上二万元以下的罚款:

94-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇلسا، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ مۆھلەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەرنى ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇيدۇ، قوشۇمچە 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمىغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى

（一）未按照规定设置安全生产管理机构或者配备安全生产管理人员的；

( 1 ) بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى قۇرۇش ياكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىملىرىنى سەپلەشتە بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغانلار؛

（二）危险物品的生产、经营、储存单位以及矿山、金属冶炼、建筑施工、道路运输单位的主要负责人和安全生产管理人员未按照规定经考核合格的；

( 2 ) خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلىش، ساقلاش ئورنى، شۇنىڭدەك كان، مېتال تاۋلاش، بىناكارلىق قۇرۇلۇشى، يول تىرانسپورت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇللىرى ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش خادىملىرى بەلگىلىمە بويىچە باھالاشتا لاياقەتلىك بولمىسا؛

（三）未按照规定对从业人员、被派遣劳动者、实习学生进行安全生产教育和培训，或者未按照规定如实告知有关的安全生产事项的；

( 3 ) كەسىپكارلار، ئەۋەتىلگەن ئەمگەكچىلەر، پىراكتىكانت ئوقۇغۇچىلارغا بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيە بېرىش ۋە ئۇلارنى تەربىيەلەشتە بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغان ياكى مۇناسىۋەتلىك بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ئىشلىرىنى بەلگىلىمە بويىچە ئەينەن ئېيتمىغانلار؛

（四）未如实记录安全生产教育和培训情况的；

( 4 ) بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش بويىچە تەربىيەلەش ۋە يېتىشتۈرۈش ئەھۋالىنى ئەينەن خاتىرىلىمىگەنلەر؛

（五）未将事故隐患排查治理情况如实记录或者未向从业人员通报的；

( 5 ) ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى تەكشۈرۈپ تۈزەش ئەھۋالىنى ئەينەن خاتىرىلىمىگەن ياكى كەسىپكارغا مەلۇم قىلمىغانلار؛

（六）未按照规定制定生产安全事故应急救援预案或者未定期组织演练的；

( 6 ) ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇش لايىھەسى تۈزۈشتە بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغان ياكى مانېۋىرغا قەرەللىك تەشكىللىمىگەنلەر؛

（七）特种作业人员未按照规定经专门的安全作业培训并取得相应资格，上岗作业的。

( 7 ) ئالاھىدە مەشغۇلاتچىلار مەخسۇس بىخەتەر مەشغۇلات بويىچە تەربىيەلەنمىگەن ھەمدە مۇناسىپ سالاھىيەتكە ئېرىشمىگەن بولسا، ئىش ئورنىغا چىقىپ مەشغۇلات قىلغانلار.

第九十五条　生产经营单位有下列行为之一的，责令停止建设或者停产停业整顿，限期改正；逾期未改正的，处五十万元以上一百万元以下的罚款，对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员处二万元以上五万元以下的罚款；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任:

95-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرى قۇرۇلۇشنى توختىتىشقا ياكى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەتنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇلىدۇ؛ مۆھلەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەرگە 500 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى ۋە 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :

（一）未按照规定对矿山、金属冶炼建设项目或者用于生产、储存、装卸危险物品的建设项目进行安全评价的；

( 1 ) كان، مېتال تاۋلاش قۇرۇلۇش تۈرى ياكى خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، ساقلاش، قاچىلاش-چۈشۈرۈشكە ئىشلىتىش قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ بىخەتەرلىكىنى باھالاشتا بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغانلار؛

（二）矿山、金属冶炼建设项目或者用于生产、储存、装卸危险物品的建设项目没有安全设施设计或者安全设施设计未按照规定报经有关部门审查同意的；

( 2 ) كان، مېتال تاۋلاش قۇرۇلۇش تۈرى ياكى خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، ساقلاش، قاچىلاش-چۈشۈرۈشكە ئىشلىتىلىدىغان قۇرۇلۇش تۈرىدە بىخەتەرلىك ئەسلىھەسى لايىھەسى بولمىغان ياكى بىخەتەرلىك ئەسلىھە لايىھەسى بەلگىلىمە بويىچە ئالاقىدار تارماقنىڭ تەكشۈرۈپ ماقۇللۇقىنى ئالمىغان بولسا؛

（三）矿山、金属冶炼建设项目或者用于生产、储存、装卸危险物品的建设项目的施工单位未按照批准的安全设施设计施工的；

( 3 ) كان، مېتال تاۋلاش قۇرۇلۇشى تۈرى ياكى خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، ساقلاش، قاچىلاش-چۈشۈرۈشكە ئىشلىتىلىدىغان قۇرۇلۇش تۈرىنى قۇرغۇچى ئورۇن تەستىقلانغان بىخەتەرلىك ئەسلىھە لايىھەسى بويىچە قۇرۇلۇش قىلمىغان بولسا؛

（四）矿山、金属冶炼建设项目或者用于生产、储存危险物品的建设项目竣工投入生产或者使用前，安全设施未经验收合格的。

( 4 ) كان، مېتال تاۋلاش قۇرۇلۇش تۈرى ياكى خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، ساقلاشقا ئىشلىتىلىدىغان قۇرۇلۇش تۈرى پۈتۈپ ئىشلەپچىقىرىشقا كىرىشتۈرۈلۈش ياكى ئىشلىتىشتىن بۇرۇن، بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرى تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشتا لاياقەتلىك بولمىغانلار.

第九十六条　生产经营单位有下列行为之一的，责令限期改正，可以处五万元以下的罚款；逾期未改正的，处五万元以上二十万元以下的罚款，对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员处一万元以上二万元以下的罚款；情节严重的，责令停产停业整顿；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任:

96-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇلسا، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ مۆھلەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەرگە 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى قىلمىشى ئېغىرلىرى ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :

（一）未在有较大危险因素的生产经营场所和有关设施、设备上设置明显的安全警示标志的；

( 1 ) بىرقەدەر زور خەۋپ-خەتەر ئامىلى بولغان ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت سورۇنى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئەسلىھە، ئۈسكۈنىلەرگە ئېنىق بىخەتەرلىك ئاگاھ بەلگىسى ئورناتمىغانلار؛

（二）安全设备的安装、使用、检测、改造和报废不符合国家标准或者行业标准的；

( 2 ) بىخەتەرلىك ئۈسكۈنىلىرىنى قۇراشتۇرۇش، ئىشلىتىش، تەكشۈرۈش، ئۆزگەرتىش ۋە بىراك قىلىش دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمىسە؛

（三）未对安全设备进行经常性维护、保养和定期检测的；

( 3 ) بىخەتەرلىك ئۈسكۈنىلىرىنى دائىملىق ئاسرىمىغان، ئاسرىمىغان ۋە قەرەللىك تەكشۈرمىگەنلەر؛

（四）未为从业人员提供符合国家标准或者行业标准的劳动防护用品的；

( 4 ) كەسىپكارلارغا دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان ئەمگەك مۇھاپىزىتى بۇيۇملىرىنى تەمىنلەپ بەرمىگەنلەر؛

（五）危险物品的容器、运输工具，以及涉及人身安全、危险性较大的海洋石油开采特种设备和矿山井下特种设备未经具有专业资质的机构检测、检验合格，取得安全使用证或者安全标志，投入使用的；

( 5 ) خەتەرلىك بۇيۇم بولغان قاچا، توشۇش قورالى، شۇنىڭدەك جىسمانىي بىخەتەرلىكىگە، خەتىرى بىرقەدەر زور بولغان دېڭىز-ئوكيان نېفىت قېزىشقا چېتىلىدىغان ئالاھىدە ئۈسكۈنە ۋە كان قۇدۇقى ئاستىدىكى ئالاھىدە ئۈسكۈنە كەسپىي سالاھىيەتكە ئىگە ئاپپاراتنىڭ تەكشۈرۈشى، تەكشۈرۈشىدە لاياقەتلىك بولماي تۇرۇپ، بىخەتەر ئىشلىتىش گۇۋاھنامىسى ياكى بىخەتەرلىك بەلگىسى ئېلىپ ئىشقا كىرىشتۈرۈلگەنلەر؛

（六）使用应当淘汰的危及生产安全的工艺、设备的。

( 6 ) شاللاشقا تېگىشلىك ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان ھۈنەر-سەنئەت، ئۈسكۈنىلەرنى ئىشلەتكەنلەر.

第九十七条　未经依法批准，擅自生产、经营、运输、储存、使用危险物品或者处置废弃危险物品的，依照有关危险物品安全管理的法律、行政法规的规定予以处罚；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任。

97-ماددا خەتەرلىك بۇيۇملارنى قانۇن بويىچە تەستىقلاتماي تۇرۇپ، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلىش، توشۇش، ساقلاش، ئىشلىتىش ياكى تاشلاندۇق خەتەرلىك بۇيۇملارنى بىر تەرەپ قىلغانلارغا خەتەرلىك بۇيۇملارنىڭ بىخەتەرلىكىنى باشقۇرۇشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第九十八条　生产经营单位有下列行为之一的，责令限期改正，可以处十万元以下的罚款；逾期未改正的，责令停产停业整顿，并处十万元以上二十万元以下的罚款，对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员处二万元以上五万元以下的罚款；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任:

98-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇلسا، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ مۆھلەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەرنى ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇيدۇ، قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمىغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :

（一）生产、经营、运输、储存、使用危险物品或者处置废弃危险物品，未建立专门安全管理制度、未采取可靠的安全措施的；

( 1 ) خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلىش، توشۇش، ساقلاش، ئىشلىتىش ياكى تاشلاندۇق، خەتەرلىك بۇيۇملارنى بىر تەرەپ قىلىشتا، مەخسۇس بىخەتەرلىك باشقۇرۇش تۈزۈمى ئورناتمىغانلار، ئىشەنچلىك بىخەتەرلىك تەدبىرى قوللانمىغانلار؛

（二）对重大危险源未登记建档，或者未进行评估、监控，或者未制定应急预案的；

( 2 ) ئېغىر خەۋپ مەنبەسىنى تىزىملاپ ئارخىپ تۇرغۇزمىغان ياكى باھالاتمىغان، نازارەت قىلمىغان ياكى جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش لايىھەسى تۈزمىگەنلەر؛

（三）进行爆破、吊装以及国务院安全生产监督管理部门会同国务院有关部门规定的其他危险作业，未安排专门人员进行现场安全管理的；

( 3 ) پارتلىتىش، ئېسىپ قۇراشتۇرۇش، شۇنىڭدەك گوۋۇيۈەننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە بەلگىلىگەن باشقا خەتەرلىك مەشغۇلاتلاردا، نەق مەيداننىڭ بىخەتەرلىكىنى باشقۇرۇشقا مەخسۇس خادىم ئورۇنلاشتۇرمىغانلار؛

（四）未建立事故隐患排查治理制度的。

( 4 ) ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى تەكشۈرۈپ تۈزەش تۈزۈمىنى ئورناتمىغانلار.

第九十九条　生产经营单位未采取措施消除事故隐患的，责令立即消除或者限期消除；生产经营单位拒不执行的，责令停产停业整顿，并处十万元以上五十万元以下的罚款，对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员处二万元以上五万元以下的罚款。

99-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىنى تۈگىتىش تەدبىرى قوللانمىسا، دەرھال تۈگىتىشكە ياكى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈگىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛ ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىدىن ئىجرا قىلىشنى رەت قىلغانلىرى ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇلىدۇ، قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى

第一百条　生产经营单位将生产经营项目、场所、设备发包或者出租给不具备安全生产条件或者相应资质的单位或者个人的，责令限期改正，没收违法所得；违法所得十万元以上的，并处违法所得二倍以上五倍以下的罚款；没有违法所得或者违法所得不足十万元的，单处或者并处十万元以上二十万元以下的罚款；对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员处一万元以上二万元以下的罚款；导致发生生产安全事故给他人造成损害的，与承包方、承租方承担连带赔偿责任。

100-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىدىن ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت تۈرى، سورۇنى، ئۈسكۈنىلىرىنى ھۆددە بەرگەن ياكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىنى ھازىرلىمىغان ياكى مۇناسىپ ساپانى ھازىرلىمىغان ئورۇن ياكى شەخسلەرگە ئىجارە بەرگەنلىرى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ؛ قانۇنغا خىلاپ ھالدا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى تاپاۋەت قىلغانلارغا قوشۇمچە قانۇنغا خىلاپ ھالدا ئىككى ھەسسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت قىلمىغانلارغا ياكى قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت 100 مىڭ يۈەنگە يەتمىسە، ئايرىم ياكى قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمىغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 20 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يۈز بېرىپ باشقىلارغا زىيان سالغان بولسا، ھۆددە ئالغۇچى، ئىجارە ئالغۇچى بىلەن بىرلىكتە چاتما تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

生产经营单位未与承包单位、承租单位签订专门的安全生产管理协议或者未在承包合同、租赁合同中明确各自的安全生产管理职责，或者未对承包单位、承租单位的安全生产统一协调、管理的，责令限期改正，可以处五万元以下的罚款，对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员可以处一万元以下的罚款；逾期未改正的，责令停产停业整顿。

ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرى ھۆددە ئورۇن، ئىجارە ئالغۇچى ئورۇن بىلەن مەخسۇس بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش كېلىشىمى ئىمزالىمىغان ياكى ھۆددە توختامى، ئىجارە توختامىدا ئۆزىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى ئايدىڭلاشتۇرمىغان بولسا ياكى ھۆددە ئورۇن، ئىجارىگە ئالغۇچىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرمىغان، باشقۇرمىغان بولسا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلسا بولىدۇ، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمىغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 10 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن بەدەل قويۇلسا بولىدۇ؛ مۆھلەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەر ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇلىدۇ.

第一百零一条　两个以上生产经营单位在同一作业区域内进行可能危及对方安全生产的生产经营活动，未签订安全生产管理协议或者未指定专职安全生产管理人员进行安全检查与协调的，责令限期改正，可以处五万元以下的罚款，对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员可以处一万元以下的罚款；逾期未改正的，责令停产停业。

101-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرىدىن ئوخشاش بىر مەشغۇلات رايونىدا قارشى تەرەپنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشىغا خەۋپ يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت پائالىيىتى قىلغانلىرى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش كېلىشىمى ئىمزالىمىغانلىرى ياكى مەخسۇس ۋەزىپىدىكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرغۇچى خادىمنى بىخەتەرلىك تەكشۈرۈشى ۋە ماسلاشتۇرۇشقا بەلگىلىمىگەنلىرى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇلسا، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمىغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 10 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ مۆھلەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەر ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى توختىتىشقا بۇيرۇلىدۇ.

第一百零二条　生产经营单位有下列行为之一的，责令限期改正，可以处五万元以下的罚款，对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员可以处一万元以下的罚款；逾期未改正的，责令停产停业整顿；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任:

102-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇلسا، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 10 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن بەدەل قويسا بولىدۇ؛ مۆھلەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەر ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :

（一）生产、经营、储存、使用危险物品的车间、商店、仓库与员工宿舍在同一座建筑内，或者与员工宿舍的距离不符合安全要求的；

( 1 ) خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىدىغان، تىجارەت قىلىدىغان، ساقلايدىغان، ئىشلىتىدىغان سېخ، دۇكان، ئىسكىلات بىلەن ئىشچى-خىزمەتچىلەر ياتىقى بىر ئىمارەتتە بولسا ياكى ئىشچى-خىزمەتچىلەر تامىقى بىلەن بولغان ئارىلىقى بىخەتەرلىك تەلىپىگە ئۇيغۇن كەلمىسە؛

（二）生产经营场所和员工宿舍未设有符合紧急疏散需要、标志明显、保持畅通的出口，或者锁闭、封堵生产经营场所或者员工宿舍出口的。

( 2 ) ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت سورۇنى ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەر ياتىقىدا جىددىي تارقاقلاشتۇرۇش ئېھتىياجىغا ئۇيغۇن كېلىدىغان، بەلگىسى روشەن بولغان، راۋان بولغان چىقىش ئېغىزى تەسىس قىلىنمىغان ياكى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنى ياكى ئىشچى-خىزمەتچىلەر ياتاقىنىڭ چىقىش ئېغىزى قۇلۇپلانغان، توسۇۋېتىلگەن بولسا.

第一百零三条　生产经营单位与从业人员订立协议，免除或者减轻其对从业人员因生产安全事故伤亡依法应承担的责任的，该协议无效；对生产经营单位的主要负责人、个人经营的投资人处二万元以上十万元以下的罚款。

103-ماددا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورۇنلىرى كەسىپكارلار بىلەن كېلىشىم تۈزۈپ، كەسىپكارلارنىڭ ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىنىڭ تالاپەتكە ئۇچرىشى سەۋەبىدىن قانۇن بويىچە ئۈستىگە ئېلىشقا تېگىشلىك جاۋابكارلىقىنى كەچۈرۈم قىلغان ياكى يېنىكلەتكەن بولسا، بۇ كېلىشىم ئىناۋەتسىز؛ ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلىغا، شەخسىي تىجارەتكە مەبلەغ سالغۇچىغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第一百零四条　生产经营单位的从业人员不服从管理，违反安全生产规章制度或者操作规程的，由生产经营单位给予批评教育，依照有关规章制度给予处分；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任。

104-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىدىكى كەسىپكارلاردىن باشقۇرۇشقا بويسۇنماي، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش قائىدە-تۈزۈمى ياكى مەشغۇلات قائىدىسىگە خىلاپلىق قىلغانلىرىغا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنى تەنقىد-تەربىيە بېرىدۇ، مۇناسىۋەتلىك قائىدە-تۈزۈملەر بويىچە چارە كۆرىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第一百零五条　违反本法规定，生产经营单位拒绝、阻碍负有安全生产监督管理职责的部门依法实施监督检查的，责令改正；拒不改正的，处二万元以上二十万元以下的罚款；对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员处一万元以上二万元以下的罚款；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任。

105-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىدىن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقنى قانۇن بويىچە نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى رەت قىلغان، ئۇنىڭغا توسقۇنلۇق قىلغانلىرى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلارغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمىغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 20 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第一百零六条　生产经营单位的主要负责人在本单位发生生产安全事故时，不立即组织抢救或者在事故调查处理期间擅离职守或者逃匿的，给予降级、撤职的处分，并由安全生产监督管理部门处上一年年收入百分之六十至百分之一百的罚款；对逃匿的处十五日以下拘留；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任。

106-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇللىرى ئۆز ئورنىدا ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يۈز بەرگەندە، دەرھال قۇتقۇزۇشقا تەشكىللىمىسە ياكى ھادىسىنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش مەزگىلىدە خىزمىتىدىن ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئايرىلسا ياكى قېچىپ كەتسە، دەرىجىسىنى چۈشۈرۈش، ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش جازاسى بېرىلىدۇ ھەمدە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى ئالدىنقى يىللىق كىرىمىنىڭ ％ 60 ىدىن ％ 100 ىگىچە جەرىمانە قويىدۇ؛ قېچىپ كەتكەنلەرنى 15 كۈندىن تۆۋەن توختىتىپ قويۇش جازاسى بېرىلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

生产经营单位的主要负责人对生产安全事故隐瞒不报、谎报或者迟报的，依照前款规定处罚。

ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇللىرىدىن ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىنى يوشۇرۇپ مەلۇم قىلمىغان، يالغان مەلۇم قىلغان ياكى كېچىكتۈرۈپ مەلۇم قىلغانلىرىغا ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ.

第一百零七条　有关地方人民政府、负有安全生产监督管理职责的部门，对生产安全事故隐瞒不报、谎报或者迟报的，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员依法给予处分；构成犯罪的，依照刑法有关规定追究刑事责任。

107-ماددا ئالاقىدار يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماقلار ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىنى يوشۇرۇپ مەلۇم قىلمىغان، يالغان مەلۇم قىلغان ياكى كېچىكتۈرۈپ مەلۇم قىلغان بولسا، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第一百零八条　生产经营单位不具备本法和其他有关法律、行政法规和国家标准或者行业标准规定的安全生产条件，经停产停业整顿仍不具备安全生产条件的，予以关闭；有关部门应当依法吊销其有关证照。

108-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىدىن مۇشۇ قانۇن ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزام ۋە دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ساھە ئۆلچىمىدە بەلگىلەنگەن بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىنى ھازىرلىمىغانلىرى، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەتنى توختىتىش، تەرتىپكە سېلىش ئارقىلىقمۇ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شەرتىنى ھازىرلىمىغانلىرى تاقىلىدۇ؛ ئالاقىدار تارماقلار ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك كىنىشكىلىرىنى قانۇن بويىچە بىكار قىلىشى كېرەك.

第一百零九条　发生生产安全事故，对负有责任的生产经营单位除要求其依法承担相应的赔偿等责任外，由安全生产监督管理部门依照下列规定处以罚款:

109-ماددا ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يۈز بەرگەندە، جاۋابكار ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورنىدىن قانۇن بويىچە مۇناسىپ تۆلەم قاتارلىق جاۋابكارلىقلارنى ئۈستىگە ئېلىشنى تەلەپ قىلغاندىن باشقا، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى تۆۋەندىكى بەلگىلىمە بويىچە جەرىمانە قويىدۇ :

（一）发生一般事故的，处二十万元以上五十万元以下的罚款；

( 1 ) ئادەتتىكى ھادىسە يۈز بەرسە، 200 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛

（二）发生较大事故的，处五十万元以上一百万元以下的罚款；

( 2 ) ئېغىرراق ھادىسە يۈز بەرسە، 500 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛

（三）发生重大事故的，处一百万元以上五百万元以下的罚款；

( 3 ) ئېغىر ھادىسە يۈز بەرسە، 1 مىليون يۈەندىن يۇقىرى، 5 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛

（四）发生特别重大事故的，处五百万元以上一千万元以下的罚款；情节特别严重的，处一千万元以上二千万元以下的罚款。

( 4 ) پەۋقۇلئاددە زور ھادىسە يۈز بەرگەنلەرگە 5 مىليون يۈەندىن يۇقىرى، 10 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قىلمىشى پەۋقۇلئاددە ئېغىر بولغانلارغا 10 مىليون يۈەندىن يۇقىرى، 20 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第一百一十条　本法规定的行政处罚，由安全生产监督管理部门和其他负有安全生产监督管理职责的部门按照职责分工决定。予以关闭的行政处罚由负有安全生产监督管理职责的部门报请县级以上人民政府按照国务院规定的权限决定；给予拘留的行政处罚由公安机关依照治安管理处罚法的规定决定。

110-ماددا مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي جازانى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماق مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە قارار قىلىدۇ. تاقىۋېتىلىدىغان مەمۇرىي جازانى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار تارماق ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن ھوقۇق دائىرىسىدە قارار قىلىشىغا يوللايدۇ؛ توختىتىپ قويۇش مەمۇرىي جازاسىنى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئامانلىق باشقۇرۇش جازا قانۇنىدىكى بەلگىلىمە بويىچە قارار قىلىدۇ.

第一百一十一条　生产经营单位发生生产安全事故造成人员伤亡、他人财产损失的，应当依法承担赔偿责任；拒不承担或者其负责人逃匿的，由人民法院依法强制执行。

111-ماددا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئورۇنلىرىدىن ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى يۈز بېرىپ تالاپەت، باشقىلارنىڭ مال-مۈلكى زىيانغا ئۇچرىغانلىرى قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك؛ ئۈستىگە ئېلىشنى رەت قىلسا ياكى ئۇنىڭ مەسئۇلى قېچىپ كەتسە، خەلق سوت مەھكىمىسى قانۇن بويىچە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرىدۇ.

生产安全事故的责任人未依法承担赔偿责任，经人民法院依法采取执行措施后，仍不能对受害人给予足额赔偿的，应当继续履行赔偿义务；受害人发现责任人有其他财产的，可以随时请求人民法院执行。

ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىنىڭ جاۋابكارلىقى قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالمىغان، خەلق سوت مەھكىمىسى قانۇن بويىچە ئىجرا تەدبىرى قوللانغاندىن كېيىنمۇ زىيانلانغۇچىغا تولۇق تۆلەم بېرەلمىسە، تۆلەم مەجبۇرىيىتىنى داۋاملىق ئادا قىلىشى كېرەك؛ زىيانلانغۇچى جاۋابكارنىڭ باشقا مال-مۈلكى بارلىقىنى سەزسە، خەلق سوت مەھكىمىسىدىن ئىجرا قىلىشنى خالىغان چاغدا تەلەپ قىلسا بولىدۇ.

第七章　附则

7-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一百一十二条　本法下列用语的含义:

112-ماددا بۇ قانۇندىكى تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسى :

危险物品，是指易燃易爆物品、危险化学品、放射性物品等能够危及人身安全和财产安全的物品。

خەتەرلىك بۇيۇم ئاسان يانىدىغان، ئاسان پارتلايدىغان بۇيۇم، خەتەرلىك خىمىيەۋى بۇيۇم، رادىيوئاكتىپلىق بۇيۇم قاتارلىق جىسمانىي بىخەتەرلىك ۋە مال-مۈلۈك بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان بۇيۇملارنى كۆرسىتىدۇ.

重大危险源，是指长期地或者临时地生产、搬运、使用或者储存危险物品，且危险物品的数量等于或者超过临界量的单元（包括场所和设施）。

ئېغىر، زور خەتەر مەنبەسى خەتەرلىك بۇيۇملارنى ئۇزاق مۇددەت ياكى ۋاقىتلىق ئىشلەپچىقىرىش، يۆتكەش، ئىشلىتىش ياكى ساقلاشنى، ھەمدە خەتەرلىك بۇيۇملارنىڭ سانى پاسىل مىقدارىغا تەڭ ياكى ئۇنىڭدىن ئېشىپ كەتكەن بۆلەك ( سورۇن ۋە ئەسلىھەلەرنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ) نى كۆرسىتىدۇ.

第一百一十三条　本法规定的生产安全一般事故、较大事故、重大事故、特别重大事故的划分标准由国务院规定。

113-ماددا مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىكى بويىچە ئادەتتىكى ھادىسە، بىرقەدەر چوڭ ھادىسە، زور ھادىسە، ئالاھىدە زور ھادىسىنى ئايرىش ئۆلچىمىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

国务院安全生产监督管理部门和其他负有安全生产监督管理职责的部门应当根据各自的职责分工，制定相关行业、领域重大事故隐患的判定标准。

گوۋۇيۈەننىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى ۋە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتىغا ئاساسەن، مۇناسىۋەتلىك كەسىپ، ساھەدىكى ئېغىر، زور ھادىسە يوشۇرۇن خەۋپىگە ھۆكۈم قىلىش ئۆلچىمىنى تۈزۈشى كېرەك.

第一百一十四条　本法自2002年11月1日起施行。

114-ماددا بۇ قانۇن 2002-يىل 11-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.