（1988年1月21日第六届全国人民代表大会常务委员会第二十四次会议通过　2002年8月29日第九届全国人民代表大会常务委员会第二十九次会议修订　根据2009年8月27日第十一届全国人民代表大会常务委员会第十次会议《关于修改部分法律的决定》第一次修正　根据2016年7月2日第十二届全国人民代表大会常务委员会第二十一次会议《关于修改<中华人民共和国节约能源法>等六部法律的决定》第二次修正）

( 1988 ـ يىل 1 ـ ئاينىڭ 21 ـ كۈنى 6 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 24 ـ يىغىنىدا ماقۇللاندى، 2002 ـ يىل 8 ـ ئاينىڭ 29 ـ كۈنى 9 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك قانۇن قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 29 ـ يىغىنىدا تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى، 2009 ـ يىل 8-ئاينىڭ 27 ـ كۈنى 11 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 10 ـ يىغىنىنىڭ «بىر قىسىم قانۇنلارغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 1 ـ قېتىم تۈزىتىلدى، 2016 ـ يىل 7 ـ ئاينىڭ 2 ـ كۈنى 12 ـ نۆۋەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا ئاساسەن تۈزىتىلدى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 21-قېتىملىق يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئېنېرگىيە تېجەش قانۇنى > قاتارلىق ئالتە قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا 2-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى )

目　　录

مۇندەرىجە

第一章　总则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第二章　水资源规划

2-باب سۇ بايلىقىنى پىلانلاش

第三章　水资源开发利用

3-باب سۇ بايلىقىنى ئېچىپ پايدىلىنىش

第四章　水资源、水域和水工程的保护

4-باب سۇ بايلىقى، سۇ دائىرىسى ۋە سۇ قۇرۇلۇشىنى قوغداش

第五章　水资源配置和节约使用

5-باب سۇ بايلىقىنى تەقسىملەش ۋە تېجەپ ئىشلىتىش

第六章　水事纠纷处理与执法监督检查

6-باب سۇ ئىشلىرى ماجىرالىرىنى بىر تەرەپ قىلىش ۋە قانۇن ئىجراسىنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش

第七章　法律责任

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第八章　附则

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一章　总则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第一条　为了合理开发、利用、节约和保护水资源，防治水害，实现水资源的可持续利用，适应国民经济和社会发展的需要，制定本法。

1-ماددا بۇ قانۇن سۇ بايلىقىنى مۇۋاپىق ئېچىش، پايدىلىنىش، تېجەش ۋە قوغداش، سۇ ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش، سۇ بايلىقىدىن ئىمكانىيەتلىك سىجىل پايدىلىنىشنى ئىشقا ئاشۇرۇش، خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىياتنىڭ ئېھتىياجىغا لايىقلىشىش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

第二条　在中华人民共和国领域内开发、利用、节约、保护、管理水资源，防治水害，适用本法。

2-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تەۋەسىدە سۇ بايلىقىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، تېجەش، قوغداش، باشقۇرۇش، سۇ ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتە مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.

本法所称水资源，包括地表水和地下水。

بۇ قانۇندا ئېيتىلغان سۇ بايلىقى يەر ئۈستى سۈيى ۋە يەر ئاستى سۈيىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

第三条　水资源属于国家所有。水资源的所有权由国务院代表国家行使。农村集体经济组织的水塘和由农村集体经济组织修建管理的水库中的水，归各该农村集体经济组织使用。

3-ماددا سۇ بايلىقى دۆلەت ئىگىدارلىقىدا بولىدۇ. سۇ بايلىقىنىڭ ئىگىدارلىق ھوقۇقىنى گوۋۇيۈەن دۆلەتكە ۋاكالىتەن يۈرگۈزىدۇ. يېزىلاردىكى كوللېكتىپ ئىقتىسادىي تەشكىلاتلارنىڭ كۆلچەكلىرى ۋە يېزىلاردىكى كوللېكتىپ ئىقتىسادىي تەشكىلاتلار ياساپ باشقۇرىدىغان سۇ ئامبىرىدىكى سۇنى شۇ يېزا كوللېكتىپ ئىقتىسادىي تەشكىلاتلىرى ئىشلىتىدۇ.

第四条　开发、利用、节约、保护水资源和防治水害，应当全面规划、统筹兼顾、标本兼治、综合利用、讲求效益，发挥水资源的多种功能，协调好生活、生产经营和生态环境用水。

4-ماددا سۇ بايلىقىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، تېجەش، قوغداش ۋە سۇ ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتە، ئومۇميۈزلۈك پىلانلاپ، بىرتۇتاش پىلانلاپ تەڭ ئېتىبار بېرىپ، ھادىسىدىنمۇ، ماھىيەتتىنمۇ تۈزەپ، ھەر تەرەپلىمە پايدىلىنىپ، ئۈنۈمگە ئەھمىيەت بېرىپ، سۇ بايلىقىنىڭ كۆپ خىل ئىقتىدارىنى جارى قىلدۇرۇپ، تۇرمۇش، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىتقا ئىشلىتىلىدىغان سۇنى ياخشى ماسلاشتۇرۇش كېرەك.

第五条　县级以上人民政府应当加强水利基础设施建设，并将其纳入本级国民经济和社会发展计划。

5-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى سۇچىلىق ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىشى ھەمدە ئۇنى شۇ دەرىجىلىك خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

第六条　国家鼓励单位和个人依法开发、利用水资源，并保护其合法权益。开发、利用水资源的单位和个人有依法保护水资源的义务。

6-ماددا دۆلەت ئورۇنلار ۋە شەخسلەرنىڭ سۇ بايلىقىنى قانۇن بويىچە ئېچىشى ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشىغا ئىلھام بېرىدۇ ھەمدە ئۇلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغدايدۇ. سۇ بايلىقىنى ئاچقان، پايدىلانغان ئورۇن ۋە شەخسلەرنىڭ سۇ بايلىقىنى قانۇن بويىچە قوغداش مەجبۇرىيىتى بار.

第七条　国家对水资源依法实行取水许可制度和有偿使用制度。但是，农村集体经济组织及其成员使用本集体经济组织的水塘、水库中的水的除外。国务院水行政主管部门负责全国取水许可制度和水资源有偿使用制度的组织实施。

7-ماددا دۆلەت سۇ بايلىقىغا قارىتا قانۇن بويىچە سۇ ئېلىشقا ئىجازەت بېرىش تۈزۈمى ۋە ھەقلىق ئىشلىتىش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ. لېكىن، يېزىلاردىكى كوللېكتىپ ئىقتىسادىي تەشكىلاتلار ۋە ئۇلارنىڭ ئەزالىرى شۇ كوللېكتىپ ئىقتىسادىي تەشكىلاتنىڭ كۆلچەك، سۇ ئامبىرىدىكى سۇنى ئىشلەتكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا. گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى مەملىكەتنىڭ سۇ ئېلىش ئىجازىتى تۈزۈمى ۋە سۇ بايلىقىدىن ھەقلىق پايدىلىنىش تۈزۈمىنى تەشكىللەپ يولغا قويۇشقا مەسئۇل بولىدۇ.

第八条　国家厉行节约用水，大力推行节约用水措施，推广节约用水新技术、新工艺，发展节水型工业、农业和服务业，建立节水型社会。

8-ماددا دۆلەت سۇنى تېجەپ ئىشلىتىشنى قاتتىق يولغا قويۇپ، سۇنى تېجەپ ئىشلىتىش تەدبىرلىرىنى زور كۈچ بىلەن يولغا قويۇپ، سۇ تېجەش يېڭى تېخنىكىسى، يېڭى ھۈنەر-سەنئىتىنى كېڭەيتىپ، سۇ تېجەشچان سانائەت، يېزا ئىگىلىكى ۋە مۇلازىمەتچىلىكنى راۋاجلاندۇرۇپ، سۇ تېجەر جەمئىيەت بەرپا قىلىدۇ.

各级人民政府应当采取措施，加强对节约用水的管理，建立节约用水技术开发推广体系，培育和发展节约用水产业。

ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تەدبىر قوللىنىپ، سۇنى تېجەپ ئىشلىتىشنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، سۇنى تېجەپ ئىشلىتىش تېخنىكىسىنى يارىتىش ۋە كېڭەيتىش سىستېمىسى بەرپا قىلىپ، سۇنى تېجەپ پايدىلىنىش كەسپىنى يېتىلدۈرۈشى ۋە راۋاجلاندۇرۇشى كېرەك.

单位和个人有节约用水的义务。

ئورۇن ۋە شەخسلەرنىڭ سۇنى تېجەپ ئىشلىتىش مەجبۇرىيىتى بار.

第九条　国家保护水资源，采取有效措施，保护植被，植树种草，涵养水源，防治水土流失和水体污染，改善生态环境。

9-ماددا دۆلەت سۇ بايلىقىنى قوغدايدۇ، ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىدۇ، يېپىنچا ئۆسۈملۈكلەرنى قوغدايدۇ، كۆچەت تىكىدۇ، ئوت-چۆپ ئۆستۈرىدۇ، سۇ مەنبەسىنى ساقلايدۇ، سۇ-تۇپراقنىڭ ئېقىپ كېتىشى ۋە سۇ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ ۋە ئۇنى تىزگىنلەيدۇ، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ياخشىلايدۇ.

第十条　国家鼓励和支持开发、利用、节约、保护、管理水资源和防治水害的先进科学技术的研究、推广和应用。

10-ماددا دۆلەت سۇ بايلىقىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، تېجەش، قوغداش، باشقۇرۇش ۋە سۇ ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشكە دائىر ئىلغار پەن-تېخنىكىنى تەتقىق قىلىش، كېڭەيتىش ۋە قوللىنىشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ.

第十一条　在开发、利用、节约、保护、管理水资源和防治水害等方面成绩显著的单位和个人，由人民政府给予奖励。

11-ماددا سۇ بايلىقىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، تېجەش، ئاسراش، باشقۇرۇش ۋە سۇ ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش جەھەتلەردە نەتىجىسى كۆرۈنەرلىك بولغان ئورۇن ۋە شەخسلەرنى خەلق ھۆكۈمىتى مۇكاپاتلايدۇ.

第十二条　国家对水资源实行流域管理与行政区域管理相结合的管理体制。

12-ماددا دۆلەت سۇ بايلىقىغا قارىتا ۋادى باشقۇرۇش بىلەن مەمۇرىي رايون باشقۇرۇش بىرلەشتۈرۈلگەن باشقۇرۇش تۈزۈلمىسىنى يولغا قويىدۇ.

国务院水行政主管部门负责全国水资源的统一管理和监督工作。

گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ سۇ بايلىقىنى بىرتۇتاش باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىش خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

国务院水行政主管部门在国家确定的重要江河、湖泊设立的流域管理机构（以下简称流域管理机构），在所管辖的范围内行使法律、行政法规规定的和国务院水行政主管部门授予的水资源管理和监督职责。

گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى دۆلەت بېكىتكەن مۇھىم دەريا، كۆللەردە قۇرغان ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ ۋادى باشقۇرۇش ئاپپارات دېيىلىدۇ ) باشقۇرۇش تەۋەلىكى دائىرىسىدە قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن ۋە گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى بەرگەن سۇ بايلىقىنى باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىش مەسئۇلىيىتىنى يۈرگۈزىدۇ.

县级以上地方人民政府水行政主管部门按照规定的权限，负责本行政区域内水资源的统一管理和监督工作。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى بەلگىلەنگەن ھوقۇق دائىرىسىدە شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ سۇ بايلىقىنى بىرتۇتاش باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىش خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

第十三条　国务院有关部门按照职责分工，负责水资源开发、利用、节约和保护的有关工作。

13-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، سۇ بايلىقىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، تېجەش ۋە ئاسراشقا مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرگە مەسئۇل بولىدۇ.

县级以上地方人民政府有关部门按照职责分工，负责本行政区域内水资源开发、利用、节约和保护的有关工作。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ سۇ بايلىقىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، تېجەش ۋە قوغداشقا مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرگە مەسئۇل بولىدۇ.

第二章　水资源规划

2-باب سۇ بايلىقىنى پىلانلاش

第十四条　国家制定全国水资源战略规划。

14-ماددا دۆلەت مەملىكەتنىڭ سۇ بايلىقى ئىستراتېگىيەلىك يىرىك پىلانىنى تۈزىدۇ.

开发、利用、节约、保护水资源和防治水害，应当按照流域、区域统一制定规划。规划分为流域规划和区域规划。流域规划包括流域综合规划和流域专业规划；区域规划包括区域综合规划和区域专业规划。

سۇ بايلىقىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، تېجەش، قوغداش ۋە سۇ ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتە، ۋادى، رايون بويىچە بىرتۇتاش يىرىك پىلان تۈزۈش كېرەك. يىرىك پىلان ۋادى يىرىك پىلانى ۋە رايون يىرىك پىلانىغا بۆلۈنىدۇ. ۋادى يىرىك پىلانى ۋادى ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانى ۋە ۋادى كەسپىي يىرىك پىلانىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ؛ رايون يىرىك پىلانى رايون ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانى ۋە رايون كەسپىي يىرىك پىلانىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

前款所称综合规划，是指根据经济社会发展需要和水资源开发利用现状编制的开发、利用、节约、保护水资源和防治水害的总体部署。前款所称专业规划，是指防洪、治涝、灌溉、航运、供水、水力发电、竹木流放、渔业、水资源保护、水土保持、防沙治沙、节约用水等规划。

ئالدىنقى تارماقتا ئېيتىلغان ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلان ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىياتنىڭ ئېھتىياجى ۋە سۇ بايلىقىنى ئېچىپ پايدىلىنىشنىڭ ھازىرقى ئەھۋالىغا ئاساسەن تۈزۈلگەن سۇ بايلىقىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، تېجەش، قوغداش ۋە سۇ ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئومۇمىي ئورۇنلاشتۇرمىسىنى كۆرسىتىدۇ. ئالدىنقى تارماقتا ئېيتىلغان كەسپىي يىرىك پىلان كەلكۈندىن مۇداپىئە كۆرۈش، ھۆلچىلىكنى تىزگىنلەش، سۇغىرىش، سۇ تىرانسپورتى، سۇ بىلەن تەمىنلەش، سۇ كۈچى بىلەن توك چىقىرىش، بامبۇك-دەل-دەرەخلەرنى سۈركەپ قويۇپ بېرىش، بېلىقچىلىق، سۇ بايلىقىنى قوغداش، سۇ-تۇپراقنى ساقلاش، قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ۋە قۇمنى تىزگىنلەش، سۇنى تېجەپ ئىشلىتىش قاتارلىق يىرىك پىلانلارنى كۆرسىتىدۇ.

第十五条　流域范围内的区域规划应当服从流域规划，专业规划应当服从综合规划。

15-ماددا ۋادى دائىرىسىدىكى رايون يىرىك پىلانى ۋادى يىرىك پىلانىغا بويسۇنۇشى، كەسپىي يىرىك پىلان ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانغا بويسۇنۇشى كېرەك.

流域综合规划和区域综合规划以及与土地利用关系密切的专业规划，应当与国民经济和社会发展规划以及土地利用总体规划、城市总体规划和环境保护规划相协调，兼顾各地区、各行业的需要。

ۋادى ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانى ۋە رايون ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانى، شۇنىڭدەك يەردىن پايدىلىنىش بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك كەسپىي يىرىك پىلاننى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانى، شۇنداقلا يەردىن پايدىلىنىش ئومۇمىي يىرىك پىلانى، شەھەر ئومۇمىي يىرىك پىلانى ۋە مۇھىت ئاسراش يىرىك پىلانىغا ماسلاشتۇرۇش، ھەرقايسى رايون، ھەرقايسى ساھەنىڭ ئېھتىياجىغا تەڭ ئېتىبار بېرىش كېرەك.

第十六条　制定规划，必须进行水资源综合科学考察和调查评价。水资源综合科学考察和调查评价，由县级以上人民政府水行政主管部门会同同级有关部门组织进行。

16-ماددا يىرىك پىلان تۈزۈشتە، سۇ بايلىقىنى ھەر تەرەپلىمە ئىلمىي تەكشۈرۈش ۋە تەكشۈرۈپ باھالاش شەرت. سۇ بايلىقىنى ئۇنىۋېرسال ئىلمىي تەكشۈرۈش ۋە تەكشۈرۈپ باھالاشنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى تەڭ دەرىجىلىك مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە تەشكىللەيدۇ.

县级以上人民政府应当加强水文、水资源信息系统建设。县级以上人民政府水行政主管部门和流域管理机构应当加强对水资源的动态监测。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى سۇ رايى، سۇ بايلىقى ئۇچۇر سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىشى كېرەك. ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى سۇ بايلىقىنى ھەرىكەتچان كۆزىتىپ ئۆلچەشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

基本水文资料应当按照国家有关规定予以公开。

ئاساسىي سۇ رايى ماتېرىياللىرىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئاشكارىلاش كېرەك.

第十七条　国家确定的重要江河、湖泊的流域综合规划，由国务院水行政主管部门会同国务院有关部门和有关省、自治区、直辖市人民政府编制，报国务院批准。跨省、自治区、直辖市的其他江河、湖泊的流域综合规划和区域综合规划，由有关流域管理机构会同江河、湖泊所在地的省、自治区、直辖市人民政府水行政主管部门和有关部门编制，分别经有关省、自治区、直辖市人民政府审查提出意见后，报国务院水行政主管部门审核；国务院水行政主管部门征求国务院有关部门意见后，报国务院或者其授权的部门批准。

17-ماددا دۆلەت بېكىتكەن مۇھىم دەريا، كۆللەرنىڭ ۋادىسى ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانىنى گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە تۈزۈپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلىتىدۇ. ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان باشقا دەريا، كۆللەرنىڭ ۋادى ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانىنى ۋە رايون ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانىنى مۇناسىۋەتلىك ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى دەريا، كۆل تۇرۇشلۇق جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ، ئايرىم-ئايرىم ھالدا مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايوندىكى، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەردىكى خەلق ھۆكۈمىتى تەكشۈرۈپ پىكىر بەرگەندىن كېيىن، گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈشىگە يوللاش؛ گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقىدىن پىكىر ئالغاندىن كېيىن، گوۋۇيۈەنگە ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن تارماققا تەستىقلىتىدۇ.

前款规定以外的其他江河、湖泊的流域综合规划和区域综合规划，由县级以上地方人民政府水行政主管部门会同同级有关部门和有关地方人民政府编制，报本级人民政府或者其授权的部门批准，并报上一级水行政主管部门备案。

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگىنىدىن باشقا دەريا، كۆللەرنىڭ ۋادى ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانىنى ۋە رايون ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى تەڭ دەرىجىلىك مۇناسىۋەتلىك تارماقلار ۋە مۇناسىۋەتلىك يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزۈپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن تارماقلارغا تەستىقلىتىدۇ ھەمدە بىر دەرىجە يۇقىرى سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرىدۇ.

专业规划由县级以上人民政府有关部门编制，征求同级其他有关部门意见后，报本级人民政府批准。其中，防洪规划、水土保持规划的编制、批准，依照防洪法、水土保持法的有关规定执行。

كەسپىي يىرىك پىلاننى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى تۈزىدۇ، تەڭ دەرىجىلىك باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلاردىن پىكىر ئالغاندىن كېيىن، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش يىرىك پىلانى، سۇ-تۇپراقنى ساقلاش يىرىك پىلانىنى تۈزۈش، تەستىقلاش كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش قانۇنى، سۇ-تۇپراق ساقلاش قانۇنىغا مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر بويىچە بولىدۇ.

第十八条　规划一经批准，必须严格执行。

18-ماددا يىرىك پىلان تەستىقلانغاندىن كېيىن، قاتتىق ئىجرا قىلىش شەرت.

经批准的规划需要修改时，必须按照规划编制程序经原批准机关批准。

تەستىقلانغان يىرىك پىلانغا تۈزىتىش كىرگۈزۈشكە توغرا كەلسە، يىرىك پىلاننى تۈزۈش تەرتىپى بويىچە، ئەسلىي تەستىقلىغان ئورگانغا تەستىقلىتىش شەرت.

第十九条　建设水工程，必须符合流域综合规划。在国家确定的重要江河、湖泊和跨省、自治区、直辖市的江河、湖泊上建设水工程，未取得有关流域管理机构签署的符合流域综合规划要求的规划同意书的，建设单位不得开工建设；在其他江河、湖泊上建设水工程，未取得县级以上地方人民政府水行政主管部门按照管理权限签署的符合流域综合规划要求的规划同意书的，建设单位不得开工建设。水工程建设涉及防洪的，依照防洪法的有关规定执行；涉及其他地区和行业的，建设单位应当事先征求有关地区和部门的意见。

19-ماددا سۇ قۇرۇلۇشى ۋادى ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانىغا ئۇيغۇن كېلىشى شەرت. دۆلەت بېكىتكەن مۇھىم دەريا، كۆل ۋە ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان دەريا، كۆللەردە سۇ قۇرۇلۇشى قىلىشتا، ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ئىمزالىغان ۋادى ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانىنىڭ تەلىپىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان يىرىك پىلان ماقۇلنامىسىنى ئالمىغان بولسا، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش باشلاپ ئىش باشلىسا بولمايدۇ؛ باشقا دەريا، كۆللەردە سۇ قۇرۇلۇشى قىلىشتا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ باشقۇرۇش ھوقۇق دائىرىسىدە ئىمزالىغان ۋادى ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانىنىڭ تەلىپىگە ئۇيغۇن يىرىك پىلان ماقۇلنامىسى ئېلىنمىسا، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش باشلىسا بولمايدۇ. سۇ قۇرۇلۇشى كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىشكە چېتىلسا، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر ئىجرا قىلىنىدۇ؛ باشقا رايون ۋە ساھەگە چېتىلسا، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن مۇناسىۋەتلىك رايون ۋە تارماقتىن ئالدىن پىكىر ئېلىشى كېرەك.

第三章　水资源开发利用

3-باب سۇ بايلىقىنى ئېچىپ پايدىلىنىش

第二十条　开发、利用水资源，应当坚持兴利与除害相结合，兼顾上下游、左右岸和有关地区之间的利益，充分发挥水资源的综合效益，并服从防洪的总体安排。

20-ماددا سۇ بايلىقىنى ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشتا، پايدىلىق ئىشلارنى گۈللەندۈرۈش بىلەن زىيانلىق ئىشلارنى يوقىتىشنى بىرلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇپ، يۇقىرى-تۆۋەن ئېقىن، ئوڭ-سول قىرغاق ۋە مۇناسىۋەتلىك رايونلار ئارىسىدىكى مەنپەئەتكە تەڭ ئېتىبار بېرىپ، سۇ بايلىقىنىڭ ئۇنىۋېرسال ئۈنۈمىنى تولۇق جارى قىلدۇرۇش ھەمدە كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش ئومۇمىي ئورۇنلاشتۇرمىسىغا بويسۇنۇش كېرەك.

第二十一条　开发、利用水资源，应当首先满足城乡居民生活用水，并兼顾农业、工业、生态环境用水以及航运等需要。

21-ماددا سۇ بايلىقىنى ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشتا، ئالدى بىلەن شەھەر-يېزا ئاھالىسىنىڭ تۇرمۇشقا ئىشلىتىدىغان سۈيىنى قاندۇرۇش ھەمدە يېزا ئىگىلىكى، سانائەت، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتقا ئىشلىتىدىغان سۇ، شۇنىڭدەك سۇ تىرانسپورتى قاتارلىق ئېھتىياجلارغا تەڭ ئېتىبار بېرىش كېرەك.

在干旱和半干旱地区开发、利用水资源，应当充分考虑生态环境用水需要。

قۇرغاق ۋە يېرىم قۇرغاق رايونلاردا سۇ بايلىقىنى ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشتا، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنىڭ سۇ ئىشلىتىش ئېھتىياجىنى تولۇق ئويلىشىش كېرەك.

第二十二条　跨流域调水，应当进行全面规划和科学论证，统筹兼顾调出和调入流域的用水需要，防止对生态环境造成破坏。

22-ماددا ۋادى ھالقىپ سۇ يۆتكەشتە، ئومۇميۈزلۈك پىلانلاپ ۋە ئىلمىي دەلىللەپ، يۆتكەپ چىقىرىش ۋە يۆتكەپ كېلىشتىكى ۋادىنىڭ سۇ ئىشلىتىش ئېھتىياجىغا بىرتۇتاش ئېتىبار بېرىپ، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك.

第二十三条　地方各级人民政府应当结合本地区水资源的实际情况，按照地表水与地下水统一调度开发、开源与节流相结合、节流优先和污水处理再利用的原则，合理组织开发、综合利用水资源。

23-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئۆز رايونىنىڭ سۇ بايلىقى ئەمەلىي ئەھۋالىغا بىرلەشتۈرۈپ، يەر ئۈستى سۈيى بىلەن يەر ئاستى سۈيىنى بىرتۇتاش تەڭشەپ ئېچىش، مەنبەنى ئېچىش بىلەن ئېقىننى تىزگىنلەشنى بىرلەشتۈرۈش، ئېقىننى تېجەشنى ئالدىنقى ئورۇنغا قويۇش ۋە يۇندىنى بىر تەرەپ قىلىپ قايتا پايدىلىنىش پىرىنسىپىغا ئاساسەن، سۇ بايلىقىنى ئېچىش، ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشنى مۇۋاپىق تەشكىللىشى كېرەك.

国民经济和社会发展规划以及城市总体规划的编制、重大建设项目的布局，应当与当地水资源条件和防洪要求相适应，并进行科学论证；在水资源不足的地区，应当对城市规模和建设耗水量大的工业、农业和服务业项目加以限制。

خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانى، شۇنىڭدەك شەھەر ئومۇمىي يىرىك پىلانىنى تۈزۈش، چوڭ-چوڭ قۇرۇلۇش تۈرلىرىنى ئورۇنلاشتۇرۇش شۇ جاينىڭ سۇ بايلىقى شارائىتى ۋە كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش تەلىپىگە ئۇيغۇنلىشىشى ھەمدە ئىلمىي دەلىللىشى كېرەك؛ سۇ بايلىقى يېتەرسىز رايونلاردا، شەھەر كۆلىمى ۋە قۇرۇلۇش سۇ سەرپىياتى زور بولغان سانائەت، يېزا ئىگىلىكى ۋە مۇلازىمەتچىلىك تۈرلىرىگە چەك قويۇش كېرەك.

第二十四条　在水资源短缺的地区，国家鼓励对雨水和微咸水的收集、开发、利用和对海水的利用、淡化。

24-ماددا سۇ بايلىقى قىس رايونلاردا، دۆلەت يامغۇر سۈيى ۋە ئۇششاق تۇزلۇق سۇنى يىغىش، ئېچىش، پايدىلىنىش ۋە دېڭىز سۈيىدىن پايدىلىنىش، ئۇنى تۇزسىزلاندۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ.

第二十五条　地方各级人民政府应当加强对灌溉、排涝、水土保持工作的领导，促进农业生产发展；在容易发生盐碱化和渍害的地区，应当采取措施，控制和降低地下水的水位。

25-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى سۇغىرىش، زەي چىقىرىۋېتىش، سۇ-تۇپراقنى ساقلاش خىزمىتىگە بولغان رەھبەرلىكنى كۈچەيتىپ، يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىشىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈشى كېرەك؛ شورلىشىش ۋە شورلىشىش زىيىنى ئاسان يۈز بېرىدىغان رايونلاردا، تەدبىر قوللىنىپ، يەر ئاستى سۈيىنىڭ ئورنىنى تىزگىنلەش ۋە تۆۋەنلىتىش كېرەك.

农村集体经济组织或者其成员依法在本集体经济组织所有的集体土地或者承包土地上投资兴建水工程设施的，按照谁投资建设谁管理和谁受益的原则，对水工程设施及其蓄水进行管理和合理使用。

يېزا كوللېكتىپ ئىقتىسادىي تەشكىلاتى ياكى ئۇنىڭ ئەزالىرى شۇ كوللېكتىپ ئىقتىسادىي تەشكىلاتنىڭ ئىگىدارلىقىدىكى كوللېكتىپ يەرگە ياكى ھۆددە يەرگە قانۇن بويىچە مەبلەغ سېلىپ سۇ قۇرۇلۇشى ئەسلىھەلىرىنى سالسا، كىم مەبلەغ سېلىپ قۇرسا شۇ باشقۇرۇش ۋە شۇ مەنپەئەتلىنىش پىرىنسىپى بويىچە، سۇ قۇرۇلۇشى ئەسلىھەلىرى ۋە سۇ ساقلاش ئەسلىھەلىرىنى باشقۇرىدۇ ۋە مۇۋاپىق ئىشلىتىدۇ.

农村集体经济组织修建水库应当经县级以上地方人民政府水行政主管部门批准。

يېزا كوللېكتىپ ئىقتىسادىي تەشكىلاتلىرى سۇ ئامبىرى قۇرۇشتا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەستىقىنى ئېلىشى كېرەك.

第二十六条　国家鼓励开发、利用水能资源。在水能丰富的河流，应当有计划地进行多目标梯级开发。

26-ماددا دۆلەت سۇ ئېنېرگىيەسى بايلىقىنى ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشقا ئىلھام بېرىدۇ. سۇ ئېنېرگىيەسى مول دەريا ئېقىنلىرىنى پىلانلىق ھالدا كۆپ نىشانلىق پەلەمپەيسىمان ئېچىش كېرەك.

建设水力发电站，应当保护生态环境，兼顾防洪、供水、灌溉、航运、竹木流放和渔业等方面的需要。

سۇ ئېلېكتىر ئىستانسىسى قۇرۇشتا، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى قوغداش، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، سۇ بېرىش، سۇغىرىش، سۇ تىرانسپورتى، بامبۇك-ياغاچلارنى قويۇپ بېرىش ۋە بېلىقچىلىق قاتارلىق جەھەتلەردىكى ئېھتىياجغا تەڭ ئېتىبار بېرىش كېرەك.

第二十七条　国家鼓励开发、利用水运资源。在水生生物洄游通道、通航或者竹木流放的河流上修建永久性拦河闸坝，建设单位应当同时修建过鱼、过船、过木设施，或者经国务院授权的部门批准采取其他补救措施，并妥善安排施工和蓄水期间的水生生物保护、航运和竹木流放，所需费用由建设单位承担。

27-ماددا دۆلەت سۇ تىرانسپورت بايلىقىنى ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشقا ئىلھام بېرىدۇ. سۇ جانلىقلىرىنى يۆتكەش يولى، سۇ قاتنىشى ياكى بامبۇك ياغىچىدىن قويۇپ بېرىلىدىغان دەرياغا مەڭگۈلۈك توسما ياساشتا، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن بېلىق، كېمە، ياغاچتىن ئۆتكۈزۈش ئەسلىھەلىرىنى بىرلا ۋاقىتتا ياسىشى ياكى گوۋۇيۈەن ھوقۇق بەرگەن تارماقنىڭ تەستىقى بىلەن باشقا قۇتقۇزۇش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشى ھەمدە قۇرۇلۇش قىلىش ۋە سۇ ساقلاش مەزگىلىدىكى سۇ جانلىقلىرىنى قوغداش، سۇ تىرانسپورتى ۋە بامبۇك ياغىچىنى قويۇپ بېرىشنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇشى كېرەك، كېرەكلىك خىراجەتنى قۇرۇلۇش قىلدۇرغۇچى ئورۇن ئۈستىگە ئالىدۇ.

在不通航的河流或者人工水道上修建闸坝后可以通航的，闸坝建设单位应当同时修建过船设施或者预留过船设施位置。

قاتناش باشلانمايدىغان دەريا ئېقىنىدا ياكى ئادەم كۈچى بىلەن سۇ يولىدا چۈشۈرگە ياسىغاندىن كېيىن قاتناش باشلاشقا بولىدۇ، چۈشۈرگە ياسىغۇچى ئورۇن كېمە ئەسلىھەلىرىنى بىرلا ۋاقىتتا ياسىشى ياكى كېمە ئەسلىھەلىرىگە ئورۇن قالدۇرۇشى كېرەك.

第二十八条　任何单位和个人引水、截（蓄）水、排水，不得损害公共利益和他人的合法权益。

28-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس سۇ باشلايدۇ، سۇ ئۈزىدۇ ( ساقلايدۇ )، چىقىرىۋېتىدۇ، ئومۇمنىڭ مەنپەئىتىگە ۋە باشقىلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزسە بولمايدۇ.

第二十九条　国家对水工程建设移民实行开发性移民的方针，按照前期补偿、补助与后期扶持相结合的原则，妥善安排移民的生产和生活，保护移民的合法权益。

29-ماددا دۆلەت سۇ قۇرۇلۇشى بويىچە كۆچۈرۈلىدىغان ئاھالىنى ئېچىش خاراكتېرلىك كۆچۈرۈش فاڭجېنىنى يولغا قويىدۇ، ئالدىنقى مەزگىللىك تولۇقلىما بېرىش، ياردەم بېرىش بىلەن كېيىنكى مەزگىللىك يۆلەشنى بىرلەشتۈرۈش پىرىنسىپى بويىچە، كۆچۈرۈلىدىغان ئاھالىنىڭ ئىشلەپچىقىرىش ۋە تۇرمۇشىنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇپ، كۆچۈرۈلگۈچىنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغدايدۇ.

移民安置应当与工程建设同步进行。建设单位应当根据安置地区的环境容量和可持续发展的原则，因地制宜，编制移民安置规划，经依法批准后，由有关地方人民政府组织实施。所需移民经费列入工程建设投资计划。

كۆچۈرۈلگەن ئاھالىنى قۇرۇلۇش بىلەن ماس قەدەمدە ئورۇنلاشتۇرۇش كېرەك. قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇنلار ئورۇنلاشتۇرۇلغان رايوننىڭ مۇھىت سىغىمى ۋە ئىمكانىيەتلىك سىجىل تەرەققىيات پىرىنسىپىغا ئاساسەن، شارائىتىغا قاراپ ئىش كۆرۈپ، كۆچۈرۈلگەن ئاھالىلەرنى ئورۇنلاشتۇرۇش يىرىك پىلانى تۈزۈشى، قانۇن بويىچە تەستىقلاتقاندىن كېيىن، مۇناسىۋەتلىك يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تەشكىللەپ يولغا قويۇشى كېرەك. كېرەكلىك كۆچمەنلەر خىراجىتى قۇرۇلۇشقا مەبلەغ سېلىش پىلانىغا كىرگۈزۈلىدۇ.

第四章　水资源、水域和水工程的保护

4-باب سۇ بايلىقى، سۇ دائىرىسى ۋە سۇ قۇرۇلۇشىنى قوغداش

第三十条　县级以上人民政府水行政主管部门、流域管理机构以及其他有关部门在制定水资源开发、利用规划和调度水资源时，应当注意维持江河的合理流量和湖泊、水库以及地下水的合理水位，维护水体的自然净化能力。

30-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى، ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى، شۇنىڭدەك باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلار سۇ بايلىقىنى ئېچىش، پايدىلىنىش يىرىك پىلانى تۈزگەندە ۋە سۇ بايلىقىنى ئورۇنلاشتۇرغاندا، دەريالارنىڭ مۇۋاپىق ئېقىن مىقدارى ۋە كۆل، سۇ ئامبىرى، شۇنىڭدەك يەر ئاستى سۈيىنىڭ مۇۋاپىق ئورنىنى ساقلاشقا دىققەت قىلىشى، سۇنىڭ تەبىئىي ساپلىشىش ئىقتىدارىنى قوغدىشى كېرەك.

第三十一条　从事水资源开发、利用、节约、保护和防治水害等水事活动，应当遵守经批准的规划；因违反规划造成江河和湖泊水域使用功能降低、地下水超采、地面沉降、水体污染的，应当承担治理责任。

31-ماددا سۇ بايلىقىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، تېجەش، قوغداش ۋە سۇ ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش قاتارلىق سۇ ئىشلىرى پائالىيەتلىرىدە تەستىقلانغان يىرىك پىلانغا رىئايە قىلىش كېرەك؛ يىرىك پىلانغا خىلاپلىق قىلىش سەۋەبىدىن دەريا ۋە كۆل سۇ رايونىنىڭ ئىشلىتىش ئىقتىدارى تۆۋەنلەپ كەتكەن، يەر ئاستى سۈيى زىيادە تارتىلغان، يەر يۈزى تۆۋەنلەپ كەتكەن، سۈيى بۇلغانغانلار تۈزەش مەسئۇلىيىتىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

开采矿藏或者建设地下工程，因疏干排水导致地下水水位下降、水源枯竭或者地面塌陷，采矿单位或者建设单位应当采取补救措施；对他人生活和生产造成损失的，依法给予补偿。

قېزىلما بايلىقنى ئېچىش ياكى يەر ئاستى قۇرۇلۇشى قىلىشتا، قۇرغاقلاشتۇرۇشنى تارقاقلاشتۇرۇش، سۇ چىقىرىش سەۋەبىدىن يەر ئاستى سۈيىنىڭ ئورنى تۆۋەنلەپ كەتسە، سۇ مەنبەسى قۇرۇپ كەتسە ياكى يەر يۈزى ئولتۇرۇشۇپ كەتسە، كان ئاچقۇچى ئورۇن ياكى قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇتقۇزۇش تەدبىرى قوللىنىشى كېرەك؛ باشقىلارنىڭ تۇرمۇشى ۋە ئىشلەپچىقىرىشىغا زىيان سالغانلار قانۇن بويىچە تولۇقلىما بېرىدۇ.

第三十二条　国务院水行政主管部门会同国务院环境保护行政主管部门、有关部门和有关省、自治区、直辖市人民政府，按照流域综合规划、水资源保护规划和经济社会发展要求，拟定国家确定的重要江河、湖泊的水功能区划，报国务院批准。跨省、自治区、直辖市的其他江河、湖泊的水功能区划，由有关流域管理机构会同江河、湖泊所在地的省、自治区、直辖市人民政府水行政主管部门、环境保护行政主管部门和其他有关部门拟定，分别经有关省、自治区、直辖市人民政府审查提出意见后，由国务院水行政主管部门会同国务院环境保护行政主管部门审核，报国务院或者其授权的部门批准。

32-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى، مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە ۋادى ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانى، سۇ بايلىقىنى قوغداش يىرىك پىلانى ۋە ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىيات تەلىپى بويىچە، دۆلەت بېكىتكەن مۇھىم دەريا، كۆللەرنىڭ سۇ فۇنكسىيەلىك رايونىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ تەستىقلىشىغا سۇنىدۇ. ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان باشقا دەريا، كۆللەرنىڭ سۇ فۇنكسىيەلىك رايونىنى مۇناسىۋەتلىك ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى دەريا، كۆل بار جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى، مۇھىت ئاسراش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە بېكىتىدۇ، ئايرىم-ئايرىم ھالدا مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەكشۈرۈپ پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويغاندىن كېيىن، گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت قوغداش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تەكشۈرۈپ، گوۋۇيۈەنگە ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن تارماققا تەستىقلىتىدۇ.

前款规定以外的其他江河、湖泊的水功能区划，由县级以上地方人民政府水行政主管部门会同同级人民政府环境保护行政主管部门和有关部门拟定，报同级人民政府或者其授权的部门批准，并报上一级水行政主管部门和环境保护行政主管部门备案。

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگىنىدىن باشقا دەريا، كۆللەرنىڭ سۇ فۇنكسىيەلىك رايونلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى تەڭ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزۈپ، تەڭ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن تارماققا تەستىقلىتىدۇ، ھەمدە بىر دەرىجە يۇقىرى سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە مۇھىت ئاسراش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ ئەنگە ئالدۇرۇشىغا يوللايدۇ.

县级以上人民政府水行政主管部门或者流域管理机构应当按照水功能区对水质的要求和水体的自然净化能力，核定该水域的纳污能力，向环境保护行政主管部门提出该水域的限制排污总量意见。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى سۇ فۇنكسىيەلىك رايونىنىڭ سۇ سۈپىتىگە قويغان تەلىپى ۋە سۇنى تەبىئىي تازىلاش ئىقتىدارىغا ئاساسەن، شۇ سۇ رايونىنىڭ بۇلغىما قوبۇل قىلىش ئىقتىدارىنى تەكشۈرۈپ بېكىتىپ، مۇھىت ئاسراش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىغا شۇ سۇ رايونىدىكى بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىغا چەك قويۇش پىكرىنى بېرىشى كېرەك.

县级以上地方人民政府水行政主管部门和流域管理机构应当对水功能区的水质状况进行监测，发现重点污染物排放总量超过控制指标的，或者水功能区的水质未达到水域使用功能对水质的要求的，应当及时报告有关人民政府采取治理措施，并向环境保护行政主管部门通报。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى سۇ فۇنكسىيەلىك رايونىنىڭ سۇ سۈپىتىنى كۆزىتىپ ئۆلچەپ، نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنىڭ تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىدىن ئېشىپ كەتكەنلىكىنى بايقىسا ياكى سۇ فۇنكسىيەلىك رايونلىرىنىڭ سۇ سۈپىتى سۇ رايونىنىڭ ئىشلىتىش فۇنكسىيەسىنىڭ سۇ سۈپىتىگە بولغان تەلىپىگە يەتمىسە، مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە تۈزەش تەدبىرى قوللىنىشنى ۋاقتىدا دوكلات قىلىشى كېرەك، ھەمدە مۇھىت ئاسراش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىغا ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلىدۇ.

第三十三条　国家建立饮用水水源保护区制度。省、自治区、直辖市人民政府应当划定饮用水水源保护区，并采取措施，防止水源枯竭和水体污染，保证城乡居民饮用水安全。

33-ماددا دۆلەت ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىنى قوغداش رايونى تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ. ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىنى قوغداش رايونىنى ئايرىشى ھەمدە تەدبىر قوللىنىپ، سۇ مەنبەسىنىڭ قۇرۇپ كېتىشى ۋە سۇنىڭ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىپ، شەھەر-يېزا ئاھالىسىنىڭ ئىچىدىغان سۇ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第三十四条　禁止在饮用水水源保护区内设置排污口。

34-ماددا ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىنى قوغداش رايونىدا بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزى قۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ.

在江河、湖泊新建、改建或者扩大排污口，应当经过有管辖权的水行政主管部门或者流域管理机构同意，由环境保护行政主管部门负责对该建设项目的环境影响报告书进行审批。

دەريا، كۆللەردە بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزىنى يېڭىدىن قۇرۇش، ئۆزگەرتىپ قۇرۇش ياكى كېڭەيتىشتە، باشقۇرۇش تەۋەلىكى ھوقۇقىغا ئىگە سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئېلىش، مۇھىت ئاسراش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى شۇ قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنى تەستىقلاشقا مەسئۇل بولۇش كېرەك.

第三十五条　从事工程建设，占用农业灌溉水源、灌排工程设施，或者对原有灌溉用水、供水水源有不利影响的，建设单位应当采取相应的补救措施；造成损失的，依法给予补偿。

35-ماددا قۇرۇلۇش قىلىپ، يېزا ئىگىلىكىدە سۇغىرىش سۇ مەنبەسى، سۇغىرىش، زەي چىقىرىش قۇرۇلۇش ئەسلىھەلىرىنى ئىگىلىۋالغان ياكى ئەسلىدە بار بولغان سۇغىرىشقا ئىشلىتىلىدىغان سۇ، سۇ بىلەن تەمىنلەشكە پايدىسىز تەسىر كۆرسەتكەن بولسا، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن مۇناسىپ قۇتقۇزۇش تەدبىرى قوللىنىشى كېرەك؛ زىيان سالغانلىرى قانۇن بويىچە تۆلەم بېرىدۇ.

第三十六条　在地下水超采地区，县级以上地方人民政府应当采取措施，严格控制开采地下水。在地下水严重超采地区，经省、自治区、直辖市人民政府批准，可以划定地下水禁止开采或者限制开采区。在沿海地区开采地下水，应当经过科学论证，并采取措施，防止地面沉降和海水入侵。

36-ماددا يەر ئاستى سۈيى زىيادە تارتىلغان رايونلاردا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تەدبىر قوللىنىپ، يەر ئاستى سۈيىنى تارتىشنى قاتتىق تىزگىنلىشى كېرەك. يەر ئاستى سۈيى ئېغىر دەرىجىدە زىيادە تارتىلغان رايونلاردا، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەستىقى بىلەن، يەر ئاستى سۈيىنى ئېچىش مەنئى قىلىنغان ياكى ئېچىشقا چەك قويۇلغان رايونلارنى بېكىتىشكە بولىدۇ. دېڭىز بويىدىكى رايونلاردا يەر ئاستى سۈيىنى ئېچىشتا، ئىلمىي دەلىللەش ھەمدە تەدبىر قوللىنىپ، يەر يۈزى تۆۋەنلەپ كېتىشنىڭ ۋە دېڭىز سۈيىنىڭ تاجاۋۇز قىلىپ كىرىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك.

第三十七条　禁止在江河、湖泊、水库、运河、渠道内弃置、堆放阻碍行洪的物体和种植阻碍行洪的林木及高秆作物。

37-ماددا دەريا، كۆل، سۇ ئامبىرى، قانال، ئېرىق-ئۆستەڭلەرگە كەلكۈن ئاققۇزۇشقا توسالغۇ بولىدىغان نەرسىلەرنى تاشلىۋېتىش، دۆۋىلەپ قويۇش ۋە كەلكۈن ئاققۇزۇشكە توسقۇنلۇق قىلىدىغان دەل-دەرەخ ۋە ئېگىز غوللۇق زىرائەتلەرنى تىكىش مەنئى قىلىنىدۇ.

禁止在河道管理范围内建设妨碍行洪的建筑物、构筑物以及从事影响河势稳定、危害河岸堤防安全和其他妨碍河道行洪的活动。

دەريا يولىنى باشقۇرۇش دائىرىسىدە كەلكۈن ئاققۇزۇشقا توسالغۇ بولىدىغان ئىمارەت، قۇرۇلما سېلىش، شۇنىڭدەك دەريا ئەھۋالىنىڭ مۇقىملىقىغا تەسىر يەتكۈزىدىغان، دەريا قىرغىقىدىكى توسما بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان ۋە دەريا يولىدىكى كەلكۈن ئاققۇزۇشنى توسىدىغان باشقا ھەرىكەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第三十八条　在河道管理范围内建设桥梁、码头和其他拦河、跨河、临河建筑物、构筑物，铺设跨河管道、电缆，应当符合国家规定的防洪标准和其他有关的技术要求，工程建设方案应当依照防洪法的有关规定报经有关水行政主管部门审查同意。

38-ماددا دەريا باشقۇرۇش دائىرىسىدە كۆۋرۈك، پىرىستان ۋە باشقا دەريا توسۇش، دەريا ھالقىش، دەرياغا يېقىن ئىمارەت، قۇرۇلما سېلىش، دەريا ھالقىيدىغان تۇرۇبا، كابېل ياتقۇزۇشتا، دۆلەت بەلگىلىگەن كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش ئۆلچىمى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تېخنىكىلىق تەلەپلەرگە ئۇيغۇن بولۇش، قۇرۇلۇش لايىھەسىنى كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش قانۇنىدىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر بويىچە مۇناسىۋەتلىك سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈپ ماقۇللۇقىنى ئېلىش كېرەك.

因建设前款工程设施，需要扩建、改建、拆除或者损坏原有水工程设施的，建设单位应当负担扩建、改建的费用和损失补偿。但是，原有工程设施属于违法工程的除外。

ئالدىنقى تارماقتىكى قۇرۇلۇش ئەسلىھەسىنى قۇرۇش سەۋەبىدىن ئەسلىدىكى سۇ قۇرۇلۇش ئەسلىھەسىنى كېڭەيتىش، ئۆزگەرتىپ قۇرۇش، چېقىۋېتىش ياكى بۇزۇۋېتىشكە توغرا كەلسە، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن كېڭەيتىش، ئۆزگەرتىپ قۇرۇشقا كەتكەن خىراجەت ۋە زىيان تولۇقلىمىسىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك. لېكىن، ئەسلىدە بار بولغان قۇرۇلۇش ئەسلىھەلىرىدىن قانۇنغا خىلاپ قۇرۇلۇش بولغانلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

第三十九条　国家实行河道采砂许可制度。河道采砂许可制度实施办法，由国务院规定。

39-ماددا دۆلەت دەريادىن شېغىل ئېلىشقا ئىجازەت بېرىش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ. دەريادىن شېغىل ئېلىشقا ئىجازەت بېرىش تۈزۈمىنى يولغا قويۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

在河道管理范围内采砂，影响河势稳定或者危及堤防安全的，有关县级以上人民政府水行政主管部门应当划定禁采区和规定禁采期，并予以公告。

دەريا يولىنى باشقۇرۇش دائىرىسىدە شېغىل ئېلىپ، دەريا ئەھۋالىنىڭ مۇقىملىقىغا تەسىر يەتكۈزسە ياكى توسما بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزسە، مۇناسىۋەتلىك ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى قېزىشنى مەنئى قىلىش رايونى ۋە قېزىش مەنئى قىلىش مەزگىلىنى بېكىتىشى ھەمدە ئېلان چىقىرىشى كېرەك.

第四十条　禁止围湖造地。已经围垦的，应当按照国家规定的防洪标准有计划地退地还湖。

40-ماددا كۆلنى دائىرىلەپ يەر بەرپا قىلىش مەنئى قىلىنىدۇ. قاشالاپ بوز يەر ئاچقانلارنى دۆلەت بەلگىلىگەن كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش ئۆلچىمى بويىچە پىلانلىق ھالدا تېرىلغۇدىن كۆلگە قايتۇرۇش كېرەك.

禁止围垦河道。确需围垦的，应当经过科学论证，经省、自治区、直辖市人民政府水行政主管部门或者国务院水行政主管部门同意后，报本级人民政府批准。

دەريانى قاشالاپ ئېچىش مەنئى قىلىنىدۇ. ھەقىقەتەن دائىرىلەپ بوز يەر ئېچىشقا توغرا كەلسە، ئىلمىي دەلىللەپ، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالغاندىن كېيىن، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىش كېرەك.

第四十一条　单位和个人有保护水工程的义务，不得侵占、毁坏堤防、护岸、防汛、水文监测、水文地质监测等工程设施。

41-ماددا ئورۇن ۋە شەخسنىڭ سۇ قۇرۇلۇشىنى قوغداش مەجبۇرىيىتى بار، توسمىنى ئىگىلىۋېلىش، بۇزۇۋېتىش، قىرغاقنى قوغداش، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، سۇ رايىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش، سۇ رايى گېئومېتىرىيەسىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش قاتارلىق قۇرۇلۇش ئەسلىھەلىرىنى ئىگىلىۋېلىشقا، بۇزۇۋېتىشكە بولمايدۇ.

第四十二条　县级以上地方人民政府应当采取措施，保障本行政区域内水工程，特别是水坝和堤防的安全，限期消除险情。水行政主管部门应当加强对水工程安全的监督管理。

42-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تەدبىر قوللىنىپ، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ سۇ قۇرۇلۇشى، بولۇپمۇ توسما ۋە توسمىنىڭ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىپ، خەتەرنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈگىتىشى كېرەك. سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى سۇ قۇرۇلۇشىنىڭ بىخەتەرلىكىنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第四十三条　国家对水工程实施保护。国家所有的水工程应当按照国务院的规定划定工程管理和保护范围。

43-ماددا دۆلەت سۇ قۇرۇلۇشلىرىنى قوغدايدۇ. دۆلەت ئىگىدارلىقىدىكى سۇ قۇرۇلۇشىدا قۇرۇلۇشنى باشقۇرۇش ۋە قوغداش دائىرىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە بېكىتىش كېرەك.

国务院水行政主管部门或者流域管理机构管理的水工程，由主管部门或者流域管理机构商有关省、自治区、直辖市人民政府划定工程管理和保护范围。

گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى باشقۇرىدىغان سۇ قۇرۇلۇشىدا مەسئۇل تارماق ياكى ۋادى تەكشۈرۈش ئاپپاراتى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى قۇرۇلۇش باشقۇرۇش ۋە قوغداش دائىرىسىنى بېكىتىدۇ.

前款规定以外的其他水工程，应当按照省、自治区、直辖市人民政府的规定，划定工程保护范围和保护职责。

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگىنىدىن باشقا سۇ قۇرۇلۇشلىرىدا، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە قۇرۇلۇشنى قوغداش دائىرىسى ۋە قوغداش مەسئۇلىيىتى بېكىتىلىدۇ.

在水工程保护范围内，禁止从事影响水工程运行和危害水工程安全的爆破、打井、采石、取土等活动。

سۇ قۇرۇلۇشىنى قوغداش دائىرىسىدە سۇ قۇرۇلۇشىنىڭ يۈرۈشۈشىگە تەسىر يەتكۈزىدىغان ۋە سۇ قۇرۇلۇشىنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان پارتلىتىش، قۇدۇق قېزىش، تاش قېزىش، توپا ئېلىش قاتارلىق پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第五章　水资源配置和节约使用

5-باب سۇ بايلىقىنى تەقسىملەش ۋە تېجەپ ئىشلىتىش

第四十四条　国务院发展计划主管部门和国务院水行政主管部门负责全国水资源的宏观调配。全国的和跨省、自治区、直辖市的水中长期供求规划，由国务院水行政主管部门会同有关部门制订，经国务院发展计划主管部门审查批准后执行。地方的水中长期供求规划，由县级以上地方人民政府水行政主管部门会同同级有关部门依据上一级水中长期供求规划和本地区的实际情况制订，经本级人民政府发展计划主管部门审查批准后执行。

44-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات پىلانى مەسئۇل تارمىقى ۋە گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ سۇ بايلىقىنى ماكرولۇق تەقسىملەشكە مەسئۇل بولىدۇ. پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ۋە ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان سۇدىكى ئۇزاق مۇددەتلىك تەمىنات-تەلەپ يىرىك پىلانىنى گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ، گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات پىلانى مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈپ تەستىقلىشىدىن ئۆتكەندىن كېيىن ئىجرا قىلىنىدۇ. يەرلىكنىڭ سۇغا دائىر ئوتتۇرا، ئۇزاق مەزگىللىك تەمىنات-تەلەپ يىرىك پىلانىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى تەڭ دەرىجىلىك مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە بىر دەرىجە يۇقىرى سۇغا دائىر ئوتتۇرا

水中长期供求规划应当依据水的供求现状、国民经济和社会发展规划、流域规划、区域规划，按照水资源供需协调、综合平衡、保护生态、厉行节约、合理开源的原则制定。

سۇنىڭ ئوتتۇرا، ئۇزاق مەزگىللىك تەمىنات-تەلەپ يىرىك پىلانىنى سۇنىڭ تەمىنات-تەلەپ ھازىرقى ئەھۋالى، خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانى، ۋادى يىرىك پىلانى، رايون يىرىك پىلانىغا ئاساسەن، سۇ بايلىقىنىڭ تەمىنات-ئېھتىياجىنى ماسلاشتۇرۇش، ئۇنىۋېرسال تەڭپۇڭلاشتۇرۇش، ئېكولوگىيەنى قوغداش، تېجەشلىك بولۇشنى قاتتىق يولغا قويۇش، مەنبەنى مۇۋاپىق ئېچىش پىرىنسىپىغا ئاساسەن تۈزۈش كېرەك.

第四十五条　调蓄径流和分配水量，应当依据流域规划和水中长期供求规划，以流域为单元制定水量分配方案。

45-ماددا ئېقىن يۆتكەش، ساقلاش ۋە سۇ مىقدارىنى تەقسىملەشتە، ۋادى يىرىك پىلانى ۋە سۇغا دائىر ئوتتۇرا، ئۇزاق مەزگىللىك تەمىنات-تەلەپ يىرىك پىلانىغا ئاساسەن، ۋادىنى بىرلىك قىلىپ سۇ مىقدارى تەقسىمات لايىھەسى تۈزۈش كېرەك.

跨省、自治区、直辖市的水量分配方案和旱情紧急情况下的水量调度预案，由流域管理机构商有关省、自治区、直辖市人民政府制订，报国务院或者其授权的部门批准后执行。其他跨行政区域的水量分配方案和旱情紧急情况下的水量调度预案，由共同的上一级人民政府水行政主管部门商有关地方人民政府制订，报本级人民政府批准后执行。

ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسى ۋە قۇرغاقچىلىق جىددىي بولغان ئەھۋالدىكى سۇ مىقدارىنى ئورۇنلاشتۇرۇش لايىھەسىنى ۋادى باشقۇرۇش مېخانىزمى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى بىلەن كېڭىشىپ تۈزۈپ، گوۋۇيۈەن ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن تارماققا تەستىقلاتقاندىن كېيىن ئىجرا قىلىدۇ. مەمۇرىي رايون ھالقىغان باشقا سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسى ۋە قۇرغاقچىلىق جىددىي بولغان ئەھۋالدىكى سۇ مىقدارىنى ئورۇنلاشتۇرۇش لايىھەسىنى ئۇلارغا ئورتاق بولغان بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى مۇناسىۋەتلىك يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى بىلەن كېڭىشىپ تۈزۈپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن ئىجرا قىلىدۇ.

水量分配方案和旱情紧急情况下的水量调度预案经批准后，有关地方人民政府必须执行。

سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسى ۋە قۇرغاقچىلىق جىددىي بولغان ئەھۋالدا سۇ مىقدارىنى ئورۇنلاشتۇرۇش لايىھەسى تەستىقلانغاندىن كېيىن، مۇناسىۋەتلىك يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئىجرا قىلىشى شەرت.

在不同行政区域之间的边界河流上建设水资源开发、利用项目，应当符合该流域经批准的水量分配方案，由有关县级以上地方人民政府报共同的上一级人民政府水行政主管部门或者有关流域管理机构批准。

ئوخشاش بولمىغان مەمۇرىي رايونلار ئارىسىدىكى چېگرا دەريا ئېقىنلىرىدا سۇ بايلىقىنى ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش تۈرى قۇرۇشتا، شۇ ۋادىنىڭ تەستىقلانغان سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىگە ئۇيغۇن كېلىشى، مۇناسىۋەتلىك ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئورتاق بولغان بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى مۇناسىۋەتلىك ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا تەستىقلىتىشى كېرەك.

第四十六条　县级以上地方人民政府水行政主管部门或者流域管理机构应当根据批准的水量分配方案和年度预测来水量，制定年度水量分配方案和调度计划，实施水量统一调度；有关地方人民政府必须服从。

46-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى تەستىقلانغان سۇ مىقدارى تەقسىمات لايىھەسى ۋە كەلگەن سۇ مىقدارىنى يىللىق مۆلچەرلەشكە ئاساسەن، يىللىق سۇ مىقدارى تەقسىملەش لايىھەسى ۋە ئورۇنلاشتۇرۇش پىلانىنى تۈزۈپ، سۇ مىقدارىنى بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇشنى يولغا قويۇشى كېرەك؛ ئالاقىدار يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى بويسۇنۇشى شەرت.

国家确定的重要江河、湖泊的年度水量分配方案，应当纳入国家的国民经济和社会发展年度计划。

دۆلەت بېكىتكەن مۇھىم دەريا، كۆللەرنىڭ يىللىق سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىنى دۆلەتنىڭ خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىللىق پىلانىغا كىرگۈزۈش كېرەك.

第四十七条　国家对用水实行总量控制和定额管理相结合的制度。

47-ماددا دۆلەت سۇ ئىشلىتىشتە ئومۇمىي مىقدارنى تىزگىنلەش بىلەن نورمىلىق باشقۇرۇشنى بىرلەشتۈرۈش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.

省、自治区、直辖市人民政府有关行业主管部门应当制订本行政区域内行业用水定额，报同级水行政主管部门和质量监督检验行政主管部门审核同意后，由省、自治区、直辖市人民政府公布，并报国务院水行政主管部门和国务院质量监督检验行政主管部门备案。

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك ساھە مەسئۇل تارمىقى شۇ مەمۇرىي رايوندىكى ساھەلەرگە سۇ ئىشلىتىش نورمىسىنى تۈزۈپ، تەڭ دەرىجىلىك سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە سۈپەت نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈپ ماقۇللىشىدىن ئۆتكۈزگەندىن كېيىن، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر خەلق ھۆكۈمىتى ئېلان قىلىدۇ، ھەمدە گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە گوۋۇيۈەننىڭ سۈپەت نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرىدۇ.

县级以上地方人民政府发展计划主管部门会同同级水行政主管部门，根据用水定额、经济技术条件以及水量分配方案确定的可供本行政区域使用的水量，制定年度用水计划，对本行政区域内的年度用水实行总量控制。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەرەققىيات پىلانى مەسئۇل تارمىقى تەڭ دەرىجىلىك سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە، سۇ ئىشلىتىش نورمىسى، ئىقتىساد-تېخنىكا شارائىتى، شۇنىڭدەك سۇ مىقدارى تەقسىمات لايىھەسىگە ئاساسەن بېكىتكەن شۇ مەمۇرىي رايون ئىشلىتىشكە بولىدىغان سۇ مىقدارىغا ئاساسەن، يىللىق سۇ ئىشلىتىش پىلانى تۈزۈپ، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ يىللىق سۇ ئىشلىتىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەيدۇ.

第四十八条　直接从江河、湖泊或者地下取用水资源的单位和个人，应当按照国家取水许可制度和水资源有偿使用制度的规定，向水行政主管部门或者流域管理机构申请领取取水许可证，并缴纳水资源费，取得取水权。但是，家庭生活和零星散养、圈养畜禽饮用等少量取水的除外。

48-ماددا دەريا، كۆل ياكى يەر ئاستىدىن سۇ بايلىقىنى بىۋاسىتە ئېلىپ ئىشلىتىدىغان ئورۇن ۋە شەخسلەر دۆلەتنىڭ سۇ ئېلىش ئىجازىتى تۈزۈمى ۋە سۇ بايلىقىدىن ھەقلىق پايدىلىنىش تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمە بويىچە، سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا سۇ ئېلىش ئىجازەتنامىسى ئېلىشنى ئىلتىماس قىلىشى ھەمدە سۇ بايلىقى ھەققى تاپشۇرۇپ، سۇ ئېلىش ھوقۇقىغا ئېرىشىشى كېرەك. لېكىن، ئائىلە تۇرمۇشى ۋە تارقاق يايلىتىپ بېقىش، قوتاندا بېقىش قاتارلىق ئاز مىقداردا سۇ ئالغانلار بۇنىڭ سىرتىدا.

实施取水许可制度和征收管理水资源费的具体办法，由国务院规定。

سۇ ئېلىش ئىجازىتى تۈزۈمىنى يولغا قويۇش ۋە سۇ بايلىقى ھەققى ئېلىش-باشقۇرۇشنىڭ كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

第四十九条　用水应当计量，并按照批准的用水计划用水。

49-ماددا ئىشلىتىلىدىغان سۇنى ئۆلچەش ھەمدە تەستىقلانغان سۇ ئىشلىتىش پىلانى بويىچە ئىشلىتىش كېرەك.

用水实行计量收费和超定额累进加价制度。

سۇ ئىشلىتىشتە ئۆلچەپ ھەق ئېلىش ۋە نورمىدىن ئاشۇرۇپ تەكرار باھا قوشۇش تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ.

第五十条　各级人民政府应当推行节水灌溉方式和节水技术，对农业蓄水、输水工程采取必要的防渗漏措施，提高农业用水效率。

50-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى سۇ تېجەپ سۇغىرىش ئۇسۇلى ۋە سۇ تېجەش تېخنىكىسىنى يولغا قويۇپ، يېزا ئىگىلىكىدە سۇ ساقلاش، سۇ يەتكۈزۈش قۇرۇلۇشىغا سۇ سىڭمەس، ئېقىپ كېتىشنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان زۆرۈر تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، يېزا ئىگىلىكىدە توك ئىشلىتىش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

第五十一条　工业用水应当采用先进技术、工艺和设备，增加循环用水次数，提高水的重复利用率。

51-ماددا سانائەتتە سۇ ئىشلىتىشتە ئىلغار تېخنىكا، ھۈنەر-سەنئەت ۋە ئۈسكۈنىلەرنى قوللىنىپ، ئايلانما سۇ ئىشلىتىش قېتىم سانىنى كۆپەيتىپ، سۇدىن تەكرار پايدىلىنىش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈش كېرەك.

国家逐步淘汰落后的、耗水量高的工艺、设备和产品，具体名录由国务院经济综合主管部门会同国务院水行政主管部门和有关部门制定并公布。生产者、销售者或者生产经营中的使用者应当在规定的时间内停止生产、销售或者使用列入名录的工艺、设备和产品。

دۆلەت قالاق، سۇ سەرپىياتى يۇقىرى ھۈنەر-سەنئەت، ئۈسكۈنە ۋە مەھسۇلاتلارنى تەدرىجىي شاللايدۇ، كونكرېت تىزىملىكنى گوۋۇيۈەننىڭ ئىقتىسادىي ئۇنىۋېرسال مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ ھەمدە ئېلان قىلىدۇ. ئىشلەپچىقارغۇچى، ساتقۇچى ياكى ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت جەريانىدىكى ئىشلەتكۈچىلەر بەلگىلەنگەن ۋاقىتتا تىزىملىككە كىرگۈزۈلگەن ھۈنەر-سەنئەت، ئۈسكۈنە ۋە مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش ياكى ئىشلىتىشنى توختىتىشى كېرەك.

第五十二条　城市人民政府应当因地制宜采取有效措施，推广节水型生活用水器具，降低城市供水管网漏失率，提高生活用水效率；加强城市污水集中处理，鼓励使用再生水，提高污水再生利用率。

52-ماددا شەھەر خەلق ھۆكۈمىتى شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، سۇ تېجەش تىپىدىكى تۇرمۇشقا ئىشلىتىلىدىغان سۇ سايمانلىرىنى كېڭەيتىپ، شەھەر سۇ بىلەن تەمىنلەش تۇرۇبا تورىدا سۇ ئېقىپ كېتىش نىسبىتىنى تۆۋەنلىتىپ، تۇرمۇشقا ئىشلىتىلىدىغان سۇ ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك؛ شەھەرلەردە پاسكىنا سۇنى مەركەزلىك بىرتەرەپ قىلىشنى كۈچەيتىپ، ھاسىلىي سۇ ئىشلىتىشكە ئىلھام بېرىپ، پاسكىنا سۇدىن قايتا پايدىلىنىش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈش كېرەك.

第五十三条　新建、扩建、改建建设项目，应当制订节水措施方案，配套建设节水设施。节水设施应当与主体工程同时设计、同时施工、同时投产。

53-ماددا يېڭىدىن قۇرۇلىدىغان، كېڭەيتىلىدىغان، ئۆزگەرتىپ قۇرۇلىدىغان قۇرۇلۇش تۈرلىرىدە سۇ تېجەش تەدبىرى لايىھەسى تۈزۈش، سۇ تېجەش ئەسلىھەلىرىنى يۈرۈشلەشتۈرۈپ قۇرۇش كېرەك. سۇ تېجەش ئەسلىھەلىرىنى ئاساسىي گەۋدە قۇرۇلۇشى بىلەن تەڭ لايىھەلەش، تەڭ قۇرۇلۇش قىلىش، تەڭ ئىشلەپچىقىرىشقا كىرىشتۈرۈش كېرەك.

供水企业和自建供水设施的单位应当加强供水设施的维护管理，减少水的漏失。

سۇ بىلەن تەمىنلەش كارخانىلىرى ۋە ئۆزى قۇرغان سۇ بىلەن تەمىنلەش ئەسلىھەلىرىنى رېمونت قىلىپ باشقۇرغۇچى ئورۇنلار سۇ تەمىنلەش ئەسلىھەلىرىنى ئاسراش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، سۇنىڭ ئېقىپ كېتىشىنى ئازايتىشى كېرەك.

第五十四条　各级人民政府应当积极采取措施，改善城乡居民的饮用水条件。

54-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى پائال تەدبىر قوللىنىپ، شەھەر-يېزا ئاھالىسىنىڭ ئىچىملىك سۇ شارائىتىنى ياخشىلىشى كېرەك.

第五十五条　使用水工程供应的水，应当按照国家规定向供水单位缴纳水费。供水价格应当按照补偿成本、合理收益、优质优价、公平负担的原则确定。具体办法由省级以上人民政府价格主管部门会同同级水行政主管部门或者其他供水行政主管部门依据职权制定。

55-ماددا سۇ قۇرۇلۇشى تەمىنلىگەن سۇنى ئىشلىتىشتە، دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە سۇ بەرگۈچى ئورۇنغا سۇ ھەققى تاپشۇرۇش كېرەك. سۇ بىلەن تەمىنلەش باھاسىنى تولۇقلىما تەننەرخى، مۇۋاپىق پايدا ئېلىش، ئەلا سۈپەتلىكلىرىنىڭ باھاسى يۇقىرى بولۇش، ئادىل ئۈستىگە ئېلىش پىرىنسىپىغا ئاساسەن بېكىتىش كېرەك. كونكرېت چارىنى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ باھا مەسئۇل تارمىقى تەڭ دەرىجىلىك سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارماقلىرى ياكى سۇ بىلەن تەمىنلەيدىغان باشقا مەمۇرىي مەسئۇل تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە خىزمەت ھوقۇقىغا ئاساسەن تۈزىدۇ.

第六章　水事纠纷处理与执法监督检查

6-باب سۇ ئىشلىرى ماجىرالىرىنى بىر تەرەپ قىلىش ۋە قانۇن ئىجراسىنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش

第五十六条　不同行政区域之间发生水事纠纷的，应当协商处理；协商不成的，由上一级人民政府裁决，有关各方必须遵照执行。在水事纠纷解决前，未经各方达成协议或者共同的上一级人民政府批准，在行政区域交界线两侧一定范围内，任何一方不得修建排水、阻水、取水和截（蓄）水工程，不得单方面改变水的现状。

56-ماددا ئوخشاش بولمىغان مەمۇرىي رايونلار ئارا سۇ ماجىراسى كۆرۈلسە، كېڭىشىپ بىر تەرەپ قىلىش كېرەك؛ كېلىشەلمىسە، بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ھۆكۈم چىقىرىدۇ، ئالاقىدار تەرەپلەر شۇ بويىچە ئىجرا قىلىشى شەرت. سۇ ئىشلىرى ماجىراسى ھەل قىلىنىشتىن ئىلگىرى، ھەرقايسى تەرەپلەر كېلىشىم ھاسىل قىلغان ياكى ئورتاق بولغان بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەستىقىنى ئالماي تۇرۇپ، مەمۇرىي رايون پاسىلىنىڭ ئىككى تەرىپىدىكى بەلگىلىك دائىرىدە، ھەرقانداق بىر تەرەپنىڭ سۇ چىقىرىش، سۇ توسۇش، سۇ ئېلىش ۋە سۇ توسۇش ( ساقلاش ) قۇرۇلۇشى قىلىشىغا، سۇنىڭ ھازىرقى ھالىتىنى ئۆز ئالدىغا ئۆزگەرتىشىگە يول قويۇلمايدۇ.

第五十七条　单位之间、个人之间、单位与个人之间发生的水事纠纷，应当协商解决；当事人不愿协商或者协商不成的，可以申请县级以上地方人民政府或者其授权的部门调解，也可以直接向人民法院提起民事诉讼。县级以上地方人民政府或者其授权的部门调解不成的，当事人可以向人民法院提起民事诉讼。

57-ماددا ئورۇنلار ئارا، شەخسلەر ئارا، ئورۇنلار بىلەن شەخسلەر ئوتتۇرىسىدىكى سۇ ئىشلىرى ماجىراسىنى كېڭىشىپ ھەل قىلىش كېرەك؛ ئالاقىدارلار كېڭىشىشنى خالىمىسا ياكى كېلىشەلمىسە، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن تارماقلارنىڭ مۇرەسسە قىلىشىنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ، خەلق سوت مەھكىمىسىگە بىۋاسىتە ھەق تەلەپ دەۋاسى قىلسىمۇ بولىدۇ. ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ياكى ئۇلار ھوقۇق بەرگەن تارماقلار مۇرەسسە ئۈنۈم بەرمىسە، دەۋالاشقۇچىلار خەلق سوت مەھكىمىسىگە ھەق تەلەپ دەۋاسى قىلسا بولىدۇ.

在水事纠纷解决前，当事人不得单方面改变现状。

سۇ ئىشلىرى ماجىراسى ھەل بولۇشتىن ئىلگىرى، دەۋالاشقۇچىلار ھازىرقى ئەھۋالنى ئۆز ئالدىغا ئۆزگەرتسە بولمايدۇ.

第五十八条　县级以上人民政府或者其授权的部门在处理水事纠纷时，有权采取临时处置措施，有关各方或者当事人必须服从。

58-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن تارماقلار سۇ ماجىراسى ماجىراسىنى بىر تەرەپ قىلغاندا، ۋاقىتلىق بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرى قوللىنىشقا ھوقۇقلۇق، مۇناسىۋەتلىك تەرەپلەر ياكى ئالاقىدارلار بويسۇنۇشى شەرت.

第五十九条　县级以上人民政府水行政主管部门和流域管理机构应当对违反本法的行为加强监督检查并依法进行查处。

59-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى مۇشۇ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈشنى كۈچەيتىشى ھەمدە قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

水政监督检查人员应当忠于职守，秉公执法。

سۇ سىياسىتىنى نازارەت قىلىش، تەكشۈرۈش خادىملىرى خىزمىتىگە سادىق بولۇپ، قانۇننى ئادىل ئىجرا قىلىشى كېرەك.

第六十条　县级以上人民政府水行政主管部门、流域管理机构及其水政监督检查人员履行本法规定的监督检查职责时，有权采取下列措施:

60-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارماقلىرى، ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ سۇ مەمۇرىيىتى نازارەتچىلىك-تەكشۈرۈش خادىملىرى مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشتا تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللىنىشقا ھوقۇقلۇق :

（一）要求被检查单位提供有关文件、证照、资料；

( 1 ) تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇندىن مۇناسىۋەتلىك ھۆججەت، كىنىشكا، ماتېرىيال بىلەن تەمىنلەشنى تەلەپ قىلىش؛

（二）要求被检查单位就执行本法的有关问题作出说明；

( 2 ) تەكشۈرۈلگۈچىدىن بۇ قانۇننى ئىجرا قىلىشقا مۇناسىۋەتلىك مەسىلىلەر توغرىسىدا ئىزاھات بېرىشنى تەلەپ قىلىش؛

（三）进入被检查单位的生产场所进行调查；

( 3 ) تەكشۈرۈلىدىغان ئورۇننىڭ ئىشلەپچىقىرىش ئورنىغا كىرىپ تەكشۈرۈش؛

（四）责令被检查单位停止违反本法的行为，履行法定义务。

( 4 ) تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇننى مۇشۇ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، قانۇندا بەلگىلەنگەن مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىشقا بۇيرۇش.

第六十一条　有关单位或者个人对水政监督检查人员的监督检查工作应当给予配合，不得拒绝或者阻碍水政监督检查人员依法执行职务。

61-ماددا ئالاقىدار ئورۇن ياكى شەخسلەر سۇ مەمۇرىيىتى نازارەتچىلىك-تەكشۈرۈش خادىملىرىنىڭ نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش خىزمىتىگە ماسلىشىشى كېرەك، سۇ مەمۇرىيىتى نازارەتچىلىك – تەكشۈرۈش خادىملىرىنىڭ قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىنى رەت قىلىشقا ياكى ئۇنىڭغا توسقۇنلۇق قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

第六十二条　水政监督检查人员在履行监督检查职责时，应当向被检查单位或者个人出示执法证件。

62-ماددا سۇ مەمۇرىيىتى نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈش خادىملىرى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلغاندا، تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇن ياكى شەخسكە قانۇن ئىجرا قىلىش گۇۋاھنامىسىنى كۆرسىتىشى كېرەك.

第六十三条　县级以上人民政府或者上级水行政主管部门发现本级或者下级水行政主管部门在监督检查工作中有违法或者失职行为的，应当责令其限期改正。

63-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ياكى يۇقىرى دەرىجىلىك سۇ مەمۇرىيىتى مەسئۇل تارمىقى شۇ دەرىجىلىك ياكى تۆۋەن دەرىجىلىك سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش خىزمىتىدە قانۇنغا خىلاپ ياكى مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلماسلىق قىلمىشى بارلىقىنى بايقىسا، ئۇنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇشى كېرەك.

第七章　法律责任

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第六十四条　水行政主管部门或者其他有关部门以及水工程管理单位及其工作人员，利用职务上的便利收取他人财物、其他好处或者玩忽职守，对不符合法定条件的单位或者个人核发许可证、签署审查同意意见，不按照水量分配方案分配水量，不按照国家有关规定收取水资源费，不履行监督职责，或者发现违法行为不予查处，造成严重后果，构成犯罪的，对负有责任的主管人员和其他直接责任人员依照刑法的有关规定追究刑事责任；尚不够刑事处罚的，依法给予行政处分。

64-ماددا سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلار، شۇنىڭدەك سۇ قۇرۇلۇشىنى باشقۇرغۇچى ئورۇنلار ۋە ئۇلارنىڭ خادىملىرى ۋەزىپىسىدىكى قولايلىقتىن پايدىلىنىپ باشقىلارنىڭ پۇل-مېلىنى، باشقا پايدىسىنى ئالغان ياكى خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلغان، قانۇندا بەلگىلەنگەن شەرتكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان ئورۇن ياكى شەخسلەرگە ئىجازەتنامە بەرگەن، تەكشۈرۈشكە قوشۇلۇش پىكرى ئىمزالىغان، سۇ مىقدارىنى سۇ مىقدارى تەقسىمات لايىھەسى بويىچە تەقسىم قىلمىغان بولسا، سۇ بايلىقى ھەققى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئېلىنماي، نازارەتچىلىك مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلماي ياكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى بايقاپ تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلماي، ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەرنىڭ جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ؛ جىنايى جازا بېرىشكە توشمايدىغانلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىلىدۇ.

第六十五条　在河道管理范围内建设妨碍行洪的建筑物、构筑物，或者从事影响河势稳定、危害河岸堤防安全和其他妨碍河道行洪的活动的，由县级以上人民政府水行政主管部门或者流域管理机构依据职权，责令停止违法行为，限期拆除违法建筑物、构筑物，恢复原状；逾期不拆除、不恢复原状的，强行拆除，所需费用由违法单位或者个人负担，并处一万元以上十万元以下的罚款。

65-ماددا دەريا يولىنى باشقۇرۇش دائىرىسىدە كەلكۈن ئاققۇزۇشقا توسالغۇ بولىدىغان ئىمارەت، قۇرۇلما سالغان ياكى دەريا ۋەزىيىتىنىڭ مۇقىملىقىغا تەسىر يەتكۈزىدىغان، دەريا قىرغىقى توسمىسىنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان ۋە دەريا يولىنىڭ كەلكۈن ئاققۇزۇشىغا توسقۇنلۇق قىلىدىغان باشقا ھەرىكەتلەر بىلەن شۇغۇللانغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خىزمەت ھوقۇقىغا ئاساسەن، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ ئىمارەت، قۇرۇلمىلارنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە چېقىپ، ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈش؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ چۇۋۇمىغانلارنى، ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈپ قويمىغانلارنى مەجبۇرىي چۇۋۇۋېتىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغان ئورۇن ياكى شەخس ئۈستىگە ئالىدۇ ھەمدە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

未经水行政主管部门或者流域管理机构同意，擅自修建水工程，或者建设桥梁、码头和其他拦河、跨河、临河建筑物、构筑物，铺设跨河管道、电缆，且防洪法未作规定的，由县级以上人民政府水行政主管部门或者流域管理机构依据职权，责令停止违法行为，限期补办有关手续；逾期不补办或者补办未被批准的，责令限期拆除违法建筑物、构筑物；逾期不拆除的，强行拆除，所需费用由违法单位或者个人负担，并处一万元以上十万元以下的罚款。

سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالماي تۇرۇپ، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن سۇ قۇرۇلۇشى قىلغان ياكى كۆۋرۈك، پىرىستان ۋە باشقا دەريا توسۇش، دەريا ھالقىش، دەريا بويىغا سېلىنغان ئىمارەت، قۇرۇلما سالغان، دەريا ھالقىيدىغان تۇرۇبا يولى، كابېل ياتقۇزغان ھەمدە كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش ئۇسۇلىدا بەلگىلىمە چىقىرىلمىغان بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارماقلىرى ياكى ۋادىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خىزمەت ھوقۇقىغا ئاساسەن، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئالاقىدار رەسمىيەتلەرنى تولۇقلاپ بېجىرىشكە بۇيرۇش؛ سۈرۈك ئۆتسىمۇ تولۇقلاپ بېجىرمىگەنلەر ياكى تولۇقلاپ بېجىرىشى تەستىقلانمىغانلار قانۇنغا خىلاپ ئىمارەت، قۇرۇلمىلارنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە چېقىۋېتىشكە بۇيرۇلىدۇ؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ چۇۋۇمىغانلارنى مەجبۇرىي چۇۋۇۋېتىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغان ئورۇن ياكى شەخس ئۈستىگە ئالىدۇ ھەمدە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

虽经水行政主管部门或者流域管理机构同意，但未按照要求修建前款所列工程设施的，由县级以上人民政府水行政主管部门或者流域管理机构依据职权，责令限期改正，按照情节轻重，处一万元以上十万元以下的罚款。

گەرچە سۇچىلىق مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالغان بولسىمۇ، لېكىن ئالدىنقى تارماقتا كۆرسىتىلگەن قۇرۇلۇش ئەسلىھەلىرىنى ياساشتا تەلەپ بويىچە ئىش كۆرمىگەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى يا ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خىزمەت ھوقۇقىغا ئاساسەن، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئەھۋالنىڭ ئېغىر-يېنىكلىكىگە قاراپ، 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第六十六条　有下列行为之一，且防洪法未作规定的，由县级以上人民政府水行政主管部门或者流域管理机构依据职权，责令停止违法行为，限期清除障碍或者采取其他补救措施，处一万元以上五万元以下的罚款:

66-ماددا تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغان ھەمدە كەلكۈننىڭ ئالدىنى ئېلىش قانۇنىدا بەلگىلەنمىگەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خىزمەت ھوقۇقىغا ئاساسەن، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە توسالغۇنى تۈگىتىشكە ياكى باشقا قۇتقۇزۇش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشقا بۇيرۇيدۇ، 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ :

（一）在江河、湖泊、水库、运河、渠道内弃置、堆放阻碍行洪的物体和种植阻碍行洪的林木及高秆作物的；

( 1 ) دەريا، كۆل، سۇ ئامبىرى، قانال، ئېرىق-ئۆستەڭلەرگە كەلكۈن ئېقىتىشقا توسالغۇ بولىدىغان نەرسىلەرنى تاشلىۋەتكەن، دۆۋىلەپ قويغانلار ۋە كەلكۈن ئېقىشقا توسقۇنلۇق قىلىدىغان دەل-دەرەخ ۋە ئېگىز غوللۇق زىرائەت تېرىغانلار؛

（二）围湖造地或者未经批准围垦河道的。

( 2 ) كۆلنى دائىرىلەپ يەر بەرپا قىلغان ياكى تەستىقلاتماي تۇرۇپ دەريا يولىنى دائىرىلەپ ئاچقانلار.

第六十七条　在饮用水水源保护区内设置排污口的，由县级以上地方人民政府责令限期拆除、恢复原状；逾期不拆除、不恢复原状的，强行拆除、恢复原状，并处五万元以上十万元以下的罚款。

67-ماددا ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىنى قوغداش رايونىدا بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزى قۇرغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە چۇۋۇۋېتىشكە، ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈشكە بۇيرۇيدۇ؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ چۇۋۇمىغان، ئەسلىگە كەلتۈرمىگەنلەرنى مەجبۇرىي چۇۋۇپ ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈپ بەرگەنلەرگە قوشۇمچە 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

未经水行政主管部门或者流域管理机构审查同意，擅自在江河、湖泊新建、改建或者扩大排污口的，由县级以上人民政府水行政主管部门或者流域管理机构依据职权，责令停止违法行为，限期恢复原状，处五万元以上十万元以下的罚款。

سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتىنىڭ تەكشۈرۈش ماقۇللۇقىنى ئالماي تۇرۇپ، دەريا، كۆللەردە بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن يېڭىدىن سالغان، ئۆزگەرتىپ سالغان ياكى كېڭەيتكەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارماقلىرى ياكى ۋادى باشقۇرغۇچى ئاپپاراتى خىزمەت ھوقۇقىغا ئاساسەن، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈشكە بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第六十八条　生产、销售或者在生产经营中使用国家明令淘汰的落后的、耗水量高的工艺、设备和产品的，由县级以上地方人民政府经济综合主管部门责令停止生产、销售或者使用，处二万元以上十万元以下的罚款。

68-ماددا دۆلەت رەسمىي بۇيرۇق چىقىرىپ شاللىۋەتكەن، سۇ سەرپىياتى يۇقىرى ھۈنەر-سەنئەت، ئۈسكۈنە ۋە مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقارغان، ساتقان ياكى ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەتتە ئىشلەتكەن بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىقتىسادىي ئۇنىۋېرسال مەسئۇل تارمىقى ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش ياكى ئىشلىتىشنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第六十九条　有下列行为之一的，由县级以上人民政府水行政主管部门或者流域管理机构依据职权，责令停止违法行为，限期采取补救措施，处二万元以上十万元以下的罚款；情节严重的，吊销其取水许可证:

69-ماددا تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خىزمەت ھوقۇقىغا ئاساسەن، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە قۇتقۇزۇش تەدبىرى قوللىنىشقا بۇيرۇيدۇ، 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ سۇ ئېلىش ئىجازەتنامىسى بىكار قىلىنىدۇ :

（一）未经批准擅自取水的；

( 1 ) تەستىقلاتماي تۇرۇپ ئۆز مەيلىچە سۇ ئالغانلار؛

（二）未依照批准的取水许可规定条件取水的。

( 2 ) سۇ ئېلىش ئىجازىتىدە بەلگىلەنگەن شەرت بويىچە تەستىقلانمىغان شەرت بىلەن سۇ ئالمىغان بولسا.

第七十条　拒不缴纳、拖延缴纳或者拖欠水资源费的，由县级以上人民政府水行政主管部门或者流域管理机构依据职权，责令限期缴纳；逾期不缴纳的，从滞纳之日起按日加收滞纳部分千分之二的滞纳金，并处应缴或者补缴水资源费一倍以上五倍以下的罚款。

70-ماددا سۇ بايلىقى ھەققىنى تاپشۇرۇشنى رەت قىلغان، تاپشۇرۇشنى كەينىگە سۈرگەن ياكى نېسى قالدۇرغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خىزمەت ھوقۇقىغا ئاساسەن، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تاپشۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ تاپشۇرمىغانلارغا، كېچىكتۈرۈپ تاپشۇرغان كۈندىن باشلاپ كېچىكتۈرۈپ تاپشۇرغان قىسمىدىن 1000 دىن 2 ئۈلۈش جەرىمانە كۈن بويىچە قوشۇپ ئېلىنىدۇ ھەمدە تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ياكى سۇ بايلىقى ھەققىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە تولۇقلاپ تاپشۇرۇلىدۇ.

第七十一条　建设项目的节水设施没有建成或者没有达到国家规定的要求，擅自投入使用的，由县级以上人民政府有关部门或者流域管理机构依据职权，责令停止使用，限期改正，处五万元以上十万元以下的罚款。

71-ماددا قۇرۇلۇش تۈرلىرىدىكى سۇ تېجەش ئەسلىھەلىرى پۈتمەي ياكى دۆلەت بەلگىلىگەن تەلەپكە يەتمەي، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئىشلىتىشكە كىرىشتۈرۈلگەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خىزمەت ھوقۇقىغا ئاساسەن ئىشلىتىشنى توختىتىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第七十二条　有下列行为之一，构成犯罪的，依照刑法的有关规定追究刑事责任；尚不够刑事处罚，且防洪法未作规定的，由县级以上地方人民政府水行政主管部门或者流域管理机构依据职权，责令停止违法行为，采取补救措施，处一万元以上五万元以下的罚款；违反治安管理处罚法的，由公安机关依法给予治安管理处罚；给他人造成损失的，依法承担赔偿责任:

72-ماددا تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ؛ جىنايى جازا بېرىشكە توشمايدىغانلىرى ھەمدە كەلكۈننىڭ ئالدىنى ئېلىش قانۇنىدا بەلگىلەنمىگەنلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خىزمەت ھوقۇقىغا ئاساسەن، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، قۇتقۇزۇش تەدبىرى قوللىنىشقا بۇيرۇيدۇ، 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ ئامانلىق باشقۇرۇش جازا قانۇنىغا خىلاپلىق قىلغانلارغا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قانۇن بويىچە ئامانلىق باشقۇرۇش جازاسى بېرىدۇ؛ باشقىلارغا زىيان سالغانلار قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ :

（一）侵占、毁坏水工程及堤防、护岸等有关设施，毁坏防汛、水文监测、水文地质监测设施的；

( 1 ) سۇ قۇرۇلۇشى ۋە توسما، قىرغاق مۇھاپىزىتى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك ئەسلىھەلەرنى ئىگىلىۋالغان، بۇزۇۋەتكەن، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، سۇ رايىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش، سۇ رايىنى گېئولوگىيەلىك كۆزىتىش-ئۆلچەش ئەسلىھەلىرىنى بۇزۇۋەتكەنلەر؛

（二）在水工程保护范围内，从事影响水工程运行和危害水工程安全的爆破、打井、采石、取土等活动的。

( 2 ) سۇ قۇرۇلۇشىنى قوغداش دائىرىسىدە سۇ قۇرۇلۇشىنى يۈرۈشتۈرۈشكە تەسىر يەتكۈزىدىغان ۋە سۇ قۇرۇلۇشىنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان پارتلىتىش، قۇدۇق قېزىش، تاش قېزىش، توپا ئېلىش قاتارلىق ھەرىكەتلەر بىلەن شۇغۇللانغانلار.

第七十三条　侵占、盗窃或者抢夺防汛物资，防洪排涝、农田水利、水文监测和测量以及其他水工程设备和器材，贪污或者挪用国家救灾、抢险、防汛、移民安置和补偿及其他水利建设款物，构成犯罪的，依照刑法的有关规定追究刑事责任。

73-ماددا كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش ماددىي ئەشيالىرىنى ئىگىلىۋالغان، ئوغرىلىغان ياكى تارتىۋالغان، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، سۇ چىقىرىش، ئېتىز-ئېرىق سۇ ئىنشائاتى، سۇ رايىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش ۋە ئۆلچەش، شۇنىڭدەك باشقا سۇ قۇرۇلۇشى ئۈسكۈنىلىرى ۋە سايمانلىرىنى ئوغرىلىغان ياكى ئىشلىتىۋالغان، دۆلەتنىڭ ئاپەتتىن قۇتقۇزۇش، خەتەردىن قۇتقۇزۇش، كەلكۈندىن مۇداپىئە كۆرۈش، كۆچۈرۈلگەنلەرنى ئورۇنلاشتۇرۇش ۋە تولۇقلىما بېرىش شۇنىڭدەك باشقا سۇچىلىق قۇرۇلۇشى پۇل-مېلىنى خىيانەت قىلىپ ياكى ئىشلىتىۋېلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمە بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第七十四条　在水事纠纷发生及其处理过程中煽动闹事、结伙斗殴、抢夺或者损坏公私财物、非法限制他人人身自由，构成犯罪的，依照刑法的有关规定追究刑事责任；尚不够刑事处罚的，由公安机关依法给予治安管理处罚。

74-ماددا سۇ ماجىراسى يۈز بېرىش ۋە ئۇنى بىر تەرەپ قىلىش جەريانىدا قۇتراتقۇلۇق قىلىپ جېدەل چىقىرىپ، توپلىشىپ ئۇرۇشۇپ، بۇلاپ ياكى بۇزۇپ، باشقىلارنىڭ جىسمانىي ئەركىنلىكىنى قانۇنسىز چەكلەپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ؛ جىنايى جازا بېرىشكە توشمايدىغانلىرىغا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قانۇن بويىچە ئامانلىق باشقۇرۇش جازاسى بېرىدۇ.

第七十五条　不同行政区域之间发生水事纠纷，有下列行为之一的，对负有责任的主管人员和其他直接责任人员依法给予行政处分:

75-ماددا ئوخشاش بولمىغان مەمۇرىي رايونلار ئارا سۇ ماجىراسى يۈز بەرگەندە، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنىڭ جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرۈلىدۇ :

（一）拒不执行水量分配方案和水量调度预案的；

( 1 ) سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسى ۋە سۇ مىقدارىنى ئورۇنلاشتۇرۇش لايىھەسىنى ئىجرا قىلىشنى رەت قىلغانلار؛

（二）拒不服从水量统一调度的；

( 2 ) سۇ مىقدارىنىڭ بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇشىغا بويسۇنمىغانلار؛

（三）拒不执行上一级人民政府的裁决的；

( 3 ) بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ قارارىنى ئىجرا قىلىشنى رەت قىلغانلار؛

（四）在水事纠纷解决前，未经各方达成协议或者上一级人民政府批准，单方面违反本法规定改变水的现状的。

( 4 ) سۇ ماجىراسى ھەل قىلىنىشتىن ئىلگىرى، ھەرقايسى تەرەپلەرنىڭ كېلىشىم ھاسىل قىلىشى ياكى بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەستىقىنى ئالماي تۇرۇپ، مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە ئۆز ئالدىغا خىلاپلىق قىلىپ، سۇنىڭ ھازىرقى ئەھۋالىنى ئۆزگەرتكەنلەر.

第七十六条　引水、截（蓄）水、排水，损害公共利益或者他人合法权益的，依法承担民事责任。

76-ماددا سۇ باشلاش، سۇ توسۇش ( ساقلاش )، چىقىرىۋېتىپ، ئومۇمنىڭ مەنپەئىتىگە ياكى باشقىلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزگەنلەر قانۇن بويىچە ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

第七十七条　对违反本法第三十九条有关河道采砂许可制度规定的行政处罚，由国务院规定。

77-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 39-ماددىسىدىكى دەريادىن شېغىل ئېلىشقا ئىجازەت بېرىش تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ مەمۇرىي جازا بېرىشنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

第八章　附则

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第七十八条　中华人民共和国缔结或者参加的与国际或者国境边界河流、湖泊有关的国际条约、协定与中华人民共和国法律有不同规定的，适用国际条约、协定的规定。但是，中华人民共和国声明保留的条款除外。

78-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تۈزگەن ياكى قاتناشقان خەلقئارا ياكى دۆلەت چېگراسىدىكى دەريا-ئېقىن، كۆللەرگە مۇناسىۋەتلىك خەلقئارا شەرتنامە، كېلىشىملەرنىڭ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ قانۇنلىرىغا ئوخشىمايدىغان بەلگىلىمىسى بولسا، خەلقئارا شەرتنامە ۋە كېلىشىمدىكى بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ. لېكىن، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ساقلاپ قېلىشنى ئېلان قىلغان ماددىلار بۇنىڭ سىرتىدا.

第七十九条　本法所称水工程，是指在江河、湖泊和地下水源上开发、利用、控制、调配和保护水资源的各类工程。

79-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان سۇ قۇرۇلۇشى دەريا، كۆل ۋە يەر ئاستى سۇ مەنبەسىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، تىزگىنلەش، يۆتكەش ۋە قوغداشقا دائىر تۈرلۈك قۇرۇلۇشلارنى كۆرسىتىدۇ.

第八十条　海水的开发、利用、保护和管理，依照有关法律的规定执行。

80-ماددا دېڭىز سۈيىنى ئېچىش، پايدىلىنىش، قوغداش ۋە باشقۇرۇش مۇناسىۋەتلىك قانۇنلاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

第八十一条　从事防洪活动，依照防洪法的规定执行。

81-ماددا كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش ھەرىكىتى بىلەن شۇغۇللىنىشتا، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش قانۇنىدىكى بەلگىلىمە ئىجرا قىلىنىدۇ.

水污染防治，依照水污染防治法的规定执行。

سۇ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش قانۇنىغا دائىر بەلگىلىمە ئىجرا قىلىنىدۇ.

第八十二条　本法自2002年10月1日起施行。

82-ماددا بۇ قانۇن 2002-يىل 10-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.