جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ تەنتەربىيە قانۇنى

( 1995 ـ يىلى 8 ـ ئاينىڭ 29 ـ كۈنى 8 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 15 ـ يىغىنىدا ماقۇللانغان، 2009 ـ يىل 8 ـ ئاينىڭ 27 ـ كۈنى 11 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك دۆلەت قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 10 ـ يىغىنىنىڭ «بىر قىسىم قانۇنلارغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 1 ـ قېتىم تۈزىتىلگەن، 2016 ـ يىل 11 ـ ئاينىڭ 7 ـ كۈنى 12 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 24 ـ يىغىنىنىڭ «‹ جۇڭخۇا خەلقى›غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى»ىگە ئاساسەن 2 ـ قېتىم تۈزىتىلدى
جۇمھۇرىيەتنىڭ تاشقى سودا قانۇنى > قاتارلىق 12 قانۇننىڭ قارارى»2-قېتىم تۈزىتىلدى.

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب ئىجتىمائىي تەنتەربىيە

3-باب مەكتەپ تەنتەربىيەسى

تۆتىنچى باب ماھارەت تەنتەربىيەسى

5-باب تەنتەربىيە ئىجتىمائىي تەشكىلاتلىرى

6-باب كاپالەتلەندۈرۈش شەرتى

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن تەنتەربىيە ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇش، خەلقنىڭ تەن ساپاسىنى ئاشۇرۇش، تەنتەربىيە ھەرىكىتىنىڭ سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈش، سوتسىيالىستىك ماددىي مەدەنىيلىك ۋە مەنىۋى مەدەنىيلىك قۇرۇلۇشىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇنغا بىنائەن چىقىرىلدى.

2-ماددا دۆلەت تەنتەربىيە ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرىدۇ، ئاممىۋى تەنتەربىيە پائالىيەتلىرىنى قانات يايدۇرىدۇ، پۈتۈن مىللەتنىڭ تەن ساپاسىنى ئۆستۈرىدۇ.
تەنتەربىيە خىزمىتىدە ئومۇمىي خەلق بەدەن چېنىقتۇرۇش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشنى ئاساس قىلىش، ئومۇملاشتۇرۇش بىلەن ئۆستۈرۈشنى بىرلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇلۇپ، تۈرلۈك تەنتەربىيەنىڭ ماس تەرەققىياتى ئىلگىرى سۈرۈلىدۇ.

3-ماددا دۆلەت تەنتەربىيە ئىقتىسادىي قۇرۇلۇش، دۆلەت مۇداپىئە قۇرۇلۇشى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات ئۈچۈن خىزمەت قىلىشتا چىڭ تۇرىدۇ.
تەنتەربىيە ئىشلىرىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانىغا كىرگۈزۈش كېرەك.

دۆلەت تەنتەربىيە باشقۇرۇش تۈزۈلمىسى ئىسلاھاتىنى ئالغا سىلجىتىدۇ.
دۆلەت كارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلار، ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار ۋە پۇقرالارنىڭ تەنتەربىيە ئىشلىرىنى يولغا قويۇشى ۋە قوللىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

4-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ تەنتەربىيە مەمۇرىي تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ تەنتەربىيە خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.
گوۋۇيۈەننىڭ باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئۆز خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىدە تەنتەربىيە خىزمىتىنى باشقۇرىدۇ.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ تەنتەربىيە مەمۇرىي تارماقلىرى ياكى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ھوقۇق بەرگەن ئاپپاراتلار شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ تەنتەربىيە خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

5-ماددا دۆلەت ياشلار، ئۆسمۈرلەر ۋە بالىلارنىڭ تەنتەربىيە پائالىيىتىنى ئالاھىدە كاپالەتلەندۈرۈپ، ياشلار، بالىلار ۋە بالىلارنىڭ جىسمانىي-روھىي ساغلاملىقىنى كۈچەيتىدۇ.

6-ماددا دۆلەت ئاز سانلىق مىللەت رايونلىرىنىڭ تەنتەربىيە ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇشىغا مەدەت بېرىدۇ، ئاز سانلىق مىللەت تەنتەربىيە ئىختىساسلىقلىرىنى يېتىشتۈرىدۇ.

7-ماددا دۆلەت تەنتەربىيە مائارىپى ۋە تەنتەربىيە پەن تەتقىقاتىنى راۋاجلاندۇرىدۇ، ئىلغار، قوللىنىشچان تەنتەربىيە پەن-تېخنىكا نەتىجىلىرىنى كېڭەيتىدۇ، پەن-تېخنىكىغا تايىنىپ تەنتەربىيە ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرىدۇ.

8-ماددا دۆلەت تەنتەربىيە ئىشلىرىدا تۆھپە قوشقان تەشكىلات ۋە شەخسلەرنى مۇكاپاتلايدۇ.

9-ماددا دۆلەت تاشقى تەنتەربىيە ئالاقىسىنى قانات يايدۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ.
تاشقى تەنتەربىيە ئالاقىسىدە مۇستەقىل، ئۆزىگە ئۆزى ئىگە بولۇش، باراۋەرلىك ئاساسىدا ئۆزئارا مەنپەئەت يەتكۈزۈش، ئۆزئارا ھۆرمەت قىلىش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرىدۇ، دۆلەتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى ۋە ئىززەت-ھۆرمىتىنى قوغدايدۇ، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تۈزگەن ياكى قاتناشقان خەلقئارا شەرتنامىلەرگە ئەمەل قىلىدۇ.

2-باب ئىجتىمائىي تەنتەربىيە

10-ماددا دۆلەت پۇقرالارنىڭ ئىجتىمائىي تەنتەربىيە پائالىيىتىگە قاتنىشىشىنى تەشەببۇس قىلىپ، جىسمانىي ۋە روھىي ساغلاملىقىنى ئاشۇرىدۇ.

ئىجتىمائىي تەنتەربىيە پائالىيىتىدە ئىشتىن سىرتقى، ئىختىيارىي، كىچىك تىپتىكى، كۆپ خىل بولۇشتا چىڭ تۇرۇپ، شارائىتقا قاراپ ئىش كۆرۈش ۋە ئىلمىي، مەدەنىي بولۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىش كېرەك.

11-ماددا دۆلەت ئومۇمىي خەلق بەدەن چېنىقتۇرۇش پىلانىنى يولغا قويىدۇ، تەنتەربىيە چېنىقىشى ئۆلچىمىنى يولغا قويىدۇ، تەن ساپاسىنى كۆزىتىپ تۇرىدۇ.

دۆلەت جەمئىيەت تەنتەربىيە يېتەكچىلىرىنىڭ تېخنىكا دەرىجىسى تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.
جەمئىيەت تەنتەربىيە يېتەكچىلىرى جەمئىيەت تەنتەربىيە پائالىيىتىگە يېتەكچىلىك قىلىدۇ.

12-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى پۇقرالارنىڭ ئىجتىمائىي تەنتەربىيە پائالىيىتىگە قاتنىشىشىغا زۆرۈر شارائىت يارىتىپ بېرىشى، ئاممىۋى تەنتەربىيە پائالىيىتىنىڭ قانات يايدۇرۇلۇشىغا مەدەت بېرىشى، يار-يۆلەك بولۇشى كېرەك.

شەھەرلەر شەھەر ئاھالە كومىتېتى قاتارلىق مەھەللە ئاساسىي قاتلام تەشكىلاتلىرىنىڭ رولىنى جارى قىلدۇرۇپ، ئاھالىنى تەنتەربىيە پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشقا تەشكىللىشى كېرەك.

يېزىلار كەنت ئاھالە كومىتېتى، ئاساسىي قاتلام مەدەنىيەت-تەنتەربىيە تەشكىلاتىنىڭ رولىنى جارى قىلدۇرۇپ، يېزىلارنىڭ ئالاھىدىلىكىگە ماس كېلىدىغان تەنتەربىيە پائالىيەتلىرىنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

13-ماددا دۆلەت ئورگىنى، كارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلار كۆپ خىل شەكىلدىكى تەنتەربىيە پائالىيەتلىرىنى قانات يايدۇرۇشى، ئاممىۋى تەنتەربىيە مۇسابىقىلىرىنى ئۆتكۈزۈشى كېرەك.

14-ماددا ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى قاتارلىق ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار ئۆز ئالاھىدىلىكىگە قاراپ تەنتەربىيە پائالىيىتى تەشكىللىشى كېرەك.

15-ماددا دۆلەت مىللەتلەر ۋە ئەل ئىچى ئەنئەنىۋى تەنھەرىكەت تۈرلىرىنى قېزىش، رەتلەش ۋە ئۆستۈرۈشكە ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ.

16-ماددا پۈتۈن جەمئىيەت ياشانغانلار، مېيىپلەرنىڭ تەنتەربىيە پائالىيىتىگە قاتنىشىشىغا كۆڭۈل بۆلۈشى، مەدەت بېرىشى كېرەك.
ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تەدبىر قوللىنىپ، ياشانغانلار ۋە مېيىپلەرنىڭ تەنتەربىيە پائالىيىتىگە قاتنىشىشىغا قولايلىق يارىتىپ بېرىشى كېرەك.

3-باب مەكتەپ تەنتەربىيەسى

17-ماددا مائارىپ مەمۇرىي تارمىقى ۋە مەكتەپ تەنتەربىيەنى مەكتەپ مائارىپىنىڭ تەركىبىي قىسمى قىلىپ، ئەخلاقىي، ئەقلىي، جىسمانىي جەھەتلەردە ئەتراپلىق يېتىلگەن ئىختىساسلىقلارنى يېتىشتۈرۈشى كېرەك.

18-ماددا مەكتەپلەر تەنتەربىيە دەرسى تەسىس قىلىشى ھەمدە تەنتەربىيە دەرسىنى ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئوقۇش نەتىجىسىنى باھالايدىغان پەن قاتارىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

مەكتەپلەر ئاغرىقچان، مېيىپ ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئالاھىدىلىكىگە ماس كېلىدىغان تەنتەربىيە پائالىيەتلىرىنى تەشكىللىشىگە شارائىت يارىتىپ بېرىشى كېرەك.

19-ماددا مەكتەپلەر دۆلەتنىڭ تەنتەربىيە چېنىقىشى ئۆلچىمىنى يولغا قويۇشى، ئوقۇغۇچىلارنىڭ مەكتەپتىكى مەزگىلدە ھەر كۈنى تەنتەربىيە پائالىيىتىگە ئىشلىتىش ۋاقتىغا كاپالەتلىك قىلىشى شەرت.

20-ماددا مەكتەپلەر كۆپ خىل شەكىلدىكى دەرستىن سىرتقى تەنتەربىيە پائالىيەتلىرىنى تەشكىللىشى، دەرستىن سىرتقى مەشىق ۋە تەنتەربىيە مۇسابىقىلىرىنى قانات يايدۇرۇشى ھەمدە شارائىتقا قاراپ ھەر ئوقۇش يىلىدا بىر قېتىم مەكتەپ خاراكتېرلىك تەنتەربىيە مۇسابىقىسى ئۆتكۈزۈشى كېرەك.

21-ماددا مەكتەپلەر دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە لاياقەتلىك تەنتەربىيە ئوقۇتقۇچىسى قويۇپ، تەنتەربىيە ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ خىزمەت ئالاھىدىلىكىگە مۇناسىۋەتلىك تەمىناتتىن بەھرىمەن بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

22-ماددا مەكتەپلەر تەنتەربىيە مەيدانى، ئەسلىھەلىرى ۋە سايمانلىرىنى گوۋۇيۈەننىڭ مائارىپ مەمۇرىي تارمىقى بەلگىلىگەن ئۆلچەم بويىچە سەپلىشى كېرەك.

مەكتەپنىڭ تەنتەربىيە مەيدانىنى چوقۇم تەنتەربىيە پائالىيەتلىرىگە ئىشلىتىش كېرەك، باشقا ئىشقا ئىشلىتىشكە بولمايدۇ.

23-ماددا مەكتەپلەر ئوقۇغۇچىلارنىڭ سالامەتلىكىنى تەكشۈرۈش تۈزۈمىنى ئورنىتىشى كېرەك.
مائارىپ، تەنتەربىيە ۋە سەھىيە مەمۇرىي تارمىقى ئوقۇغۇچىلارنىڭ تەن ساپاسىنى كۆزىتىشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

تۆتىنچى باب ماھارەت تەنتەربىيەسى

24-ماددا دۆلەت ماھارەت تەنتەربىيەسىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، تەنھەرىكەتچىلەرنى تەنتەربىيە ھەرىكىتىنىڭ تېخنىكا سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، تەنتەربىيە مۇسابىقىلىرىدە ئەلا نەتىجىلەرنى يارىتىپ، دۆلەتكە شان-شەرەپ كەلتۈرۈشكە ئىلھاملاندۇرىدۇ.

25-ماددا دۆلەت ئىشتىن سىرتقى تەنتەربىيە مەشىقىنى قانات يايدۇرۇشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، مۇنەۋۋەر تەنتەربىيە زاپاس ئىختىساسلىقلىرىنى يېتىشتۈرىدۇ.

26-ماددا دۆلەت ئىچى ۋە خەلقئارادىكى چوڭ-چوڭ تەنتەربىيە مۇسابىقىلىرىگە قاتنىشىدىغان تەنھەرىكەتچىلەر ۋە تەنھەرىكەت كوماندىلىرى ئادىل بولۇش، ئەلالىرىنى تاللاش پىرىنسىپىغا ئاساسەن تاللىشى ۋە تەشكىللىشى كېرەك.
كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ تەنتەربىيە مەمۇرىي تارمىقى بەلگىلەيدۇ.

27-ماددا تەنھەرىكەتچىلەرنى تەربىيەلەشتە قاتتىق، ئىلمىي، مەدەنىي مەشىق قىلىش ۋە باشقۇرۇشنى يولغا قويۇش، تەنھەرىكەتچىلەرگە ۋەتەنپەرۋەرلىك، كوللېكتىۋىزم ۋە سوتسىيالىزم تەربىيەسى، شۇنىڭدەك ئەخلاق ۋە ئىنتىزام تەربىيەسى بېرىش شەرت.

28-ماددا دۆلەت مۇنەۋۋەر تەنھەرىكەتچىلەرگە ئىشقا ئورۇنلىشىش ياكى ئۆرلەپ ئوقۇش جەھەتتە ئېتىبار بېرىدۇ.

29-ماددا مەملىكەت خاراكتېرلىك يەككە تۈر تەنتەربىيەسى جەمئىيىتى شۇ تۈردىكى تەنھەرىكەتچىلەرنى رويخەتكە ئالدۇرۇپ باشقۇرىدۇ.
تىزىملىتىلغان تەنھەرىكەتچىلەر گوۋۇيۈەننىڭ تەنتەربىيە مەمۇرىي تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسىگە ئاساسەن، مۇناسىۋەتلىك تەنتەربىيە مۇسابىقىلىرىگە ۋە تەنھەرىكەت كوماندىلىرى ئارا خادىملارنىڭ يۆتكىلىشىگە قاتناشسا بولىدۇ.

30-ماددا دۆلەت تەنھەرىكەتچىلەرنىڭ تېخنىكا دەرىجىسى، رېپىرلارنىڭ تېخنىكا دەرىجىسى ۋە تىرېنېرلارنىڭ كەسپىي تېخنىكىلىق ۋەزىپە دەرىجىسى تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.

31-ماددا دۆلەت تەنتەربىيە مۇسابىقىلىرىنى دەرىجە، تۈر بويىچە باشقۇرىدۇ.

مەملىكەتلىك ئۇنىۋېرسال تەنھەرىكەت مۇسابىقىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ تەنتەربىيە مەمۇرىي تارمىقى باشقۇرىدۇ ياكى گوۋۇيۈەننىڭ تەنتەربىيە مەمۇرىي تارماقلىرى مۇناسىۋەتلىك تەشكىلات بىلەن بىرلىكتە باشقۇرىدۇ.

مەملىكەتلىك يەككە تۈرلەر تەنتەربىيە مۇسابىقىسىنى شۇ تۈردىكى تەنھەرىكەتنىڭ مەملىكەتلىك جەمئىيىتى باشقۇرۇشقا مەسئۇل بولىدۇ.

يەرلىك ئۇنىۋېرسال تەنھەرىكەت مۇسابىقىسى ۋە يەرلىك يەككە تۈر تەنتەربىيە مۇسابىقىلىرىنى باشقۇرۇش چارىسىنى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتىدۇ.

32-ماددا ماھارەت تەنتەربىيەسى پائالىيىتىدە ماجىرا كۆرۈلسە، تەنتەربىيە كېسىم ئاپپاراتى مۇرەسسە قىلىش، كېسىم قىلىشقا مەسئۇل بولىدۇ.

تەنتەربىيە كېسىم ئاپپاراتىنى تەسىس قىلىش چارىسى ۋە كېسىم قىلىش دائىرىسىنى گوۋۇيۈەن ئايرىم بەلگىلەيدۇ.

33-ماددا تەنتەربىيە مۇسابىقىسىدە ئادىل رىقابەتلىشىش پىرىنسىپى يولغا قويۇلىدۇ.
تەنتەربىيە مۇسابىقىسىنى تەشكىللىگۈچىلەر ۋە تەنھەرىكەتچىلەر، تىرېنېرلار، رېپېرلار تەنتەربىيە ئەخلاقىغا رىئايە قىلىشى كېرەك، ساختىپەزلىك قىلىشقا، نەپسانىيەتچىلىك قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

تەنتەربىيە ھەرىكىتىدە ئىشلىتىش چەكلەنگەن دورا ۋە ئۇسۇلنى ئىشلىتىش قاتتىق چەكلىنىدۇ.
چەكلەنگەن دورا تەكشۈرۈش ئاپپاراتلىرى چەكلەنگەن دورا ۋە ئۇسۇلنى قاتتىق تەكشۈرۈشى كېرەك.

ھەرقانداق تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ تەنتەربىيە مۇسابىقىسىدىن پايدىلىنىپ قىمار ئوينىشى قاتتىق مەنئى قىلىنىدۇ.

34-ماددا جۇڭگو چېگراسى ئىچىدە ئۆتكۈزۈلگەن مۇھىم، زور تەنتەربىيە مۇسابىقىلىرىنىڭ نامى، بەلگىسى، بايرىقى ۋە قۇت بەلگىسى قاتارلىق بەلگىلەر دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە قوغدىلىدۇ.

5-باب تەنتەربىيە ئىجتىمائىي تەشكىلاتلىرى

35-ماددا دۆلەت تەنتەربىيە ئىجتىمائىي تەشكىلاتلىرىنىڭ نىزامنامىسى بويىچە تەنتەربىيە پائالىيىتىنى تەشكىللىشى ۋە قانات يايدۇرۇشىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، تەنتەربىيە ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىغا تۈرتكە بولىدۇ.

36-ماددا ھەر دەرىجىلىك تەنتەربىيە باش جەمئىيەتلىرى تەنھەرىكەتچىلەر ۋە تەنتەربىيە خىزمەتچىلىرى بىلەن ئالاقىلىشىدىغان، ئىتتىپاقلاشتۇرىدىغان ئاممىۋى تەنتەربىيە تەشكىلاتى بولۇپ، تەنتەربىيە ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇشتا رولىنى جارى قىلدۇرۇشى كېرەك.

37-ماددا جۇڭگو ئولىمپىك كومىتېتى ئولىمپىك تەنھەرىكىتىنى راۋاجلاندۇرۇش ۋە ئۇنىڭغا تۈرتكە بولۇشنى ئاساسىي ۋەزىپە قىلغان تەنتەربىيە تەشكىلاتى بولۇپ، جۇڭگوغا ۋاكالىتەن خەلقئارا ئولىمپىك ئىشلىرىغا قاتنىشىدۇ.

38-ماددا تەنتەربىيە، ئىلمىي، ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار تەنتەربىيە، پەن-تېخنىكا خىزمەتچىلىرىنىڭ ئىلمىي ئاممىۋى تەشكىلاتى بولۇپ، تەنتەربىيە پەن-تېخنىكا ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇشتا رولىنى جارى قىلدۇرۇشى كېرەك.

39-ماددا مەملىكەت خاراكتېرلىك يەككە تۈر تەنتەربىيەسى جەمئىيىتى شۇ تەنھەرىكەتنى ئومۇملاشتۇرۇش ۋە ئۇنى ئۆستۈرۈش خىزمىتىنى باشقۇرىدۇ، جۇڭگوغا ۋاكالىتەن مۇناسىپ خەلقئارا يەككە تۈر تەنھەرىكىتى تەشكىلاتىغا قاتنىشىدۇ.

6-باب كاپالەتلەندۈرۈش شەرتى

40-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تەنتەربىيە ئىشلىرى خىراجىتى، تەنتەربىيە ئاساسىي قۇرۇلۇشى مەبلىغىنى شۇ دەرىجىلىك مالىيە خامچوتى ۋە ئاساسىي قۇرۇلۇش سېلىنمىسى پىلانىغا كىرگۈزۈشى ھەمدە خەلق ئىگىلىكى تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ تەنتەربىيە ئىشلىرىغا بولغان سېلىنمىسىنى تەدرىجىي كۆپەيتىشى كېرەك.

41-ماددا دۆلەت كارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلار ۋە ئىجتىمائىي تەشكىلاتلارنىڭ ئۆزى مەبلەغ توپلاپ تەنتەربىيە ئىشلىرىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشىغا ئىلھام بېرىدۇ، تەشكىلات ۋە شەخسلەرنىڭ تەنتەربىيە ئىشلىرىغا ئىئانە قىلىشى ۋە ياردەم بېرىشىگە ئىلھام بېرىدۇ.

42-ماددا دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى تەنتەربىيە مەبلىغىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك، ھەرقانداق تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ تەنتەربىيە مەبلىغىنى ئىشلىتىۋېلىشىغا، تۇتۇپ قېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

43-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ تەنتەربىيە مەمۇرىي تارماقلىرى بەدەن چېنىقتۇرۇش، ماھارەت قاتارلىق تەنتەربىيە پائالىيەتلىرىنى مەزمۇن قىلغان تىجارەت پائالىيەتلىرىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

44-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى دۆلەتنىڭ شەھەر ئاممىۋى تەنتەربىيە ئەسلىھەلىرىگە يەر ئىشلىتىش نورما كۆرسەتكۈچىگە ئاساسەن، شەھەر ئاممىۋى تەنتەربىيە ئەسلىھەلىرى قۇرۇلۇشىنى شەھەر قۇرۇلۇشى يىرىك پىلانى ۋە يەردىن پايدىلىنىش ئومۇمىي يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈپ، مۇۋاپىق جايلاشتۇرۇشى، بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇشى كېرەك.

شەھەر كارخانا، مەكتەپ، كوچا ۋە تۇرالغۇ رايونىنى پىلانلىغاندا، تەنتەربىيە ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇلۇش يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

يېزا، مىللىي يېزا، بازارلار ئىقتىسادنىڭ تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ، تەنتەربىيە ئەسلىھەلىرىنى تەدرىجىي قۇرۇشى ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈشى كېرەك.

45-ماددا ئاممىۋى تەنتەربىيە ئەسلىھەلىرىنى جەمئىيەتكە ئېچىۋېتىپ، ئاممىنىڭ تەنتەربىيە پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشىغا قولايلىق يارىتىش، ئوقۇغۇچىلار، ياشانغانلار ۋە مېيىپلەرگە ئېتىبار بېرىش چارىسىنى يولغا قويۇش، تەنتەربىيە ئەسلىھەلىرىدىن پايدىلىنىش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈش كېرەك.

ھەرقانداق تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ ئاممىۋى تەنتەربىيە ئەسلىھەلىرىنى ئىگىلىۋېلىشىغا، بۇزۇۋېتىشىگە يول قويۇلمايدۇ.
ئالاھىدە ئەھۋال سەۋەبىدىن تەنتەربىيە ئەسلىھەلىرىنى ۋاقىتلىق ئىگىلىۋېلىشقا توغرا كەلسە، تەنتەربىيە مەمۇرىي تارمىقى ۋە قۇرۇلۇش يىرىك پىلان تارمىقىنىڭ تەستىقىنى ئېلىش ھەمدە ۋاقتىدا قايتۇرۇش شەرت؛
شەھەر يىرىك پىلانى بويىچە تەنتەربىيە مەيدانىنىڭ ئىشلىتىلىش ئورنىنى ئۆزگەرتىشتە، دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە، ئالدىن يەر تاللاپ يېڭىدىن سېلىش كېرەك.

第四十六条 国家发展体育专业教育,建立各类体育专业院校、系、科,培养运动、训练、教学、科学研究、管理以及从事群众体育等方面的专业人员。

دۆلەت كارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلار، ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار ۋە پۇقرالارنىڭ قانۇن بويىچە تەنتەربىيە كەسپىي مائارىپى ئېلىپ بېرىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

47-ماددا ماھارەت تەنتەربىيەسىدە ساختىپەزلىك قىلىش قاتارلىق ئىنتىزام ۋە تەنتەربىيە قائىدىسىگە خىلاپ قىلمىشلار بىلەن شۇغۇللانغانلارغا تەنتەربىيە ئىجتىمائىي تەشكىلاتى نىزامنامىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىدۇ؛
دۆلەت خادىملىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرۈلىدۇ.

48-ماددا تەنتەربىيە ھەرىكىتىدە ئىشلىتىش چەكلەنگەن دورا ۋە ئۇسۇلنى ئىشلەتكەنلەرگە تەنتەربىيە ئىجتىمائىي تەشكىلاتى نىزامنامىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىدۇ؛
دۆلەت خادىملىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرۈلىدۇ.

49-ماددا ماھارەت تەنتەربىيەسىدىن پايدىلىنىپ قىمار ئوينىغانلارنى تەنتەربىيە مەمۇرىي تارمىقى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىغا ياردەملىشىپ، قانۇنغا خىلاپ ھەرىكىتىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ ھەمدە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئامانلىق باشقۇرۇش جازا قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جازا بېرىدۇ.

ماھارەت تەنتەربىيەسى ھەرىكىتىدە پارا بېرىش، ئالدامچىلىق قىلىش، قىمار ئۇيۇشتۇرۇش قىلمىشى سادىر قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

50-ماددا ئاممىۋى تەنتەربىيە ئەسلىھەسىنى ئىگىلىۋالغان، بۇزۇۋەتكەنلەرنى تەنتەربىيە مەمۇرىي تارمىقى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ ھەمدە قانۇن بويىچە ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

ئالدىنقى تارماقتا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلارنى سادىر قىلىپ، ئامانلىق باشقۇرۇشقا خىلاپ قىلمىشلارغا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئامانلىق باشقۇرۇش جازا قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جازا بېرىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

51-ماددا تەنتەربىيە پائالىيىتىدە ئۆكتەملىك قىلىپ چاتاق چىقارغان، ئاممىۋى تەرتىپنى قالايمىقانلاشتۇرغانلارغا تەنقىد-تەربىيە بېرىلىدۇ ھەمدە توسۇلىدۇ؛
ئامانلىق باشقۇرۇشقا خىلاپلىق قىلغانلارغا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئامانلىق باشقۇرۇش جازا قانۇنىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

52-ماددا دۆلەتنىڭ مالىيە تۈزۈمى، مالىيە تۈزۈمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تەنتەربىيە مەبلىغىنى يۆتكەپ ئىشلىتىۋالغان، تۇتۇپ قالغانلارنى يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگان يۆتكەپ ئىشلىتىۋېلىنغان، تۇتۇپ قېلىنغان مەبلەغنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە قايتۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ ھەمدە بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

53-ماددا ئارمىيەنىڭ تەنتەربىيە پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇش كونكرېت چارىسىنى مەركىزىي ھەربىي كومىتېت مۇشۇ قانۇن بويىچە تۈزىدۇ.

54-ماددا بۇ قانۇن 1995-يىل 10-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.