( 2021-يىلى 12-ئاينىڭ 24-كۈنى 13-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 32-قېتىملىق يىغىنىدا ماقۇللاندى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب ئالدىنى ئېلىش ۋە تۈزەش

3-باب دېلو بېجىرىش

تۆتىنچى باب دېلوغا چېتىشلىق مال-مۈلۈكنى بېكىتىش ۋە بىر تەرەپ قىلىش

5-باب دۆلەت خادىملىرىدىن تەشكىللىك جىنايەتنى بىر تەرەپ قىلىش

6-باب خەلقئارا ھەمكارلىق

7-باب كاپالەت تەدبىرى

8-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

9-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن تەشكىللىك جىنايەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى جازالاش، تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىنى كۈچەيتىش ۋە قېلىپلاشتۇرۇش، دۆلەت خەۋپسىزلىكى، جەمئىيەت تەرتىپى، ئىقتىسادىي تەرتىپنى قوغداش، پۇقرالار ۋە تەشكىلاتلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇنغا بىنائەن چىقىرىلدى.

2-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان تەشكىللىك جىنايەت «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ جىنايى ئىشلار قانۇنى»نىڭ 294-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىللىك جىنايەتكە تەشكىللەش، رەھبەرلىك قىلىش، قاتنىشىش، شۇنىڭدەك قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلات، رەزىل كۈچ تەشكىلاتى ئۆتكۈزگەن جىنايەتنى كۆرسىتىدۇ.

بۇ قانۇندا ئېيتىلغان رەزىل كۈچلەر تەشكىلاتى دائىم بىر يەرگە توپلىشىۋېلىپ، زوراۋانلىق قىلىش، تەھدىت سېلىش ياكى باشقا ۋاسىتىلەر بىلەن، مەلۇم رايون ياكى كەسىپ-ساھەدە كۆپ قېتىم قانۇنغا خىلاپ جىنايى ھەرىكەت قىلىپ، ئەسكىلىك قىلىش، ئاممىنى بوزەك قىلىش، جەمئىيەت تەرتىپى، ئىقتىسادىي تەرتىپنى قالايمىقانلاشتۇرۇش، جەمئىيەتتە بىرقەدەر يامان تەسىر پەيدا قىلىشنى كۆرسىتىدۇ،
لېكىن قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتلارنىڭ جىنايەت تەشكىلاتى تېخى شەكىللەنمىگەن.

چېگرا سىرتىدىكى قارا ئىجتىمائىي تەشكىلاتلاردىن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىگە بېرىپ تەشكىلات ئەزاسى تەرەققىي قىلدۇرۇلغانلىرى، جىنايەت ئۆتكۈزگەنلىرى، شۇنىڭدەك چېگرا سىرتىدا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دۆلەتلىرى ياكى پۇقرالىرىغا جىنايەت ئۆتكۈزگەنلىرىگە مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.

3-ماددا تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىدە ئومۇمىي دۆلەت خەۋپسىزلىكى قارىشىدا چىڭ تۇرۇپ، قانۇن، ئىقتىساد، پەن-تېخنىكا، مەدەنىيەت، مائارىپ قاتارلىق ۋاسىتىلەرنى ھەر تەرەپلىمە قوللىنىپ، تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش خىزمەت مېخانىزمى ۋە تەشكىللىك جىنايەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش سىستېمىسىنى بەرپا قىلىش ۋە تاكامۇللاشتۇرۇش كېرەك.

4-ماددا تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىدە مەخسۇس خىزمەت بىلەن ئاممىۋى لۇشيەننى بىرلەشتۈرۈشتە، مەخسۇس تۈزەش بىلەن سىستېمىلىق تۈزەشنى بىرلەشتۈرۈشتە، چىرىكلىككە قارشى تۇرۇش بىلەن بىرلەشتۈرۈشتە، ئاساسىي قاتلام تەشكىلاتلىرى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىش بىلەن بىرلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇش، جازالاش بىلەن ئالدىنى ئېلىشنى تەڭ تۇتۇش، ھادىسىدىنمۇ، ماھىيەتتىنمۇ تۈزەش كېرەك.

5-ماددا تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىنى قانۇن بويىچە ئىشلەش، كىشىلىك ھوقۇققا ھۆرمەت قىلىش ۋە ئۇنى كاپالەتلەندۈرۈش، پۇقرالار ۋە تەشكىلاتلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش كېرەك.

6-ماددا رېۋىزىيە ئورگانلىرى، خەلق سوت مەھكىمىلىرى، خەلق تەپتىش مەھكىمىلىرى، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگانلىرى، ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگانلىرى، شۇنىڭدەك باشقا مۇناسىۋەتلىك دۆلەت ئورگانلىرى ئىش تەقسىماتى بويىچە بىر-بىرىگە ماسلىشىشى، بىر-بىرىنى چەكلەپ تۇرۇشى، تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىنى قانۇن بويىچە ياخشى ئىشلىشى كېرەك.

مۇناسىۋەتلىك تارماقلار كەنت ئاھالە كومىتېتى، شەھەر ئاھالە كومىتېتى، كارخانا-كەسپىي ئورۇن، ئىجتىمائىي تەشكىلاتنى سەپەرۋەر قىلىپ ۋە ئۇنىڭغا تايىنىپ، تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىنى ئورتاق قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

7-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلارغا ياردەملىشىپ، تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇش مەجبۇرىيىتى بار.

دۆلەت تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىگە ھەمكارلاشقان ۋە ئۇنىڭغا ماسلاشقان ئورۇن ۋە شەخسلەرنى قانۇن بويىچە قوغدايدۇ.

8-ماددا دۆلەت ئورۇن ۋە شەخسلەرنىڭ تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەنلىكىنى پاش قىلىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشنى پاش قىلغان ياكى تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىدە گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان ئورۇن ۋە شەخسلەر دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تەقدىرلىنىدۇ، مۇكاپاتلىنىدۇ.

2-باب ئالدىنى ئېلىش ۋە تۈزەش

9-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلار تەشكىللىك جىنايەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش خىزمىتىنى قانۇن بويىچە تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى، تەشكىللىك جىنايەتنى ئالدىنى ئېلىش ۋە تۈزەش خىزمىتىنى باھالاش سىستېمىسىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

كەنت ئاھالە كومىتېتى، شەھەر ئاھالە كومىتېتى خەلق ھۆكۈمىتى، شۇنىڭدەك مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنىڭ تەشكىللىك جىنايەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇشىغا ھەمكارلىشىشى كېرەك.

10-ماددا تەشكىللىك جىنايەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش مەسئۇلىيىتىنى ئۈستىگە ئالغان تارماقلار تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش تەشۋىق-تەربىيەسىنى قانات يايدۇرۇپ، پۇقرالارنىڭ تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش ئېڭى ۋە ئىقتىدارىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

رېۋىزىيە ئورگىنى، خەلق سوت مەھكىمىسى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنى قانۇننى ئومۇملاشتۇرۇش تەشۋىقاتى، دېلو ئارقىلىق قانۇننى چۈشەندۈرۈش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق، تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش تەشۋىق-تەربىيەسىنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

ئاخبارات، رادىيو، تېلېۋىزىيە، مەدەنىيەت، ئالاقە تورى ئۇچۇر مۇلازىمىتى قاتارلىق ئورۇنلار تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش تەشۋىق-تەربىيەسىنى جەمئىيەتكە قاراتمىلىق ھالدا قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

11-ماددا مائارىپ مەمۇرىي تارمىقى، مەكتەپلەر مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈپ مەكتەپلەرگە زىيان يەتكۈزۈشنىڭ ئالدىنى ئېلىش خىزمەت مېخانىزمى ئورنىتىپ، تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش تەشۋىق-تەربىيەسىنى كۈچەيتىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئېڭىنى كۈچەيتىپ، ئوقۇغۇچىلارغا تەشكىللىك جىنايەتنى ئاڭلىق توسۇش، تەشكىللىك جىنايەتنىڭ دەخلى-تەرۇزىنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا تەربىيە بېرىشى، يېتەكلىشى كېرەك.

مەكتەپ تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈپ ئوقۇغۇچىلارنىڭ جىسمانىي بىخەتەرلىكى، مال-مۈلۈك بىخەتەرلىكىگە زىيان يەتكۈزگەنلىكى، مەكتەپ تەرتىپى ۋە ئەتراپنىڭ تەرتىپىگە دەخلى يەتكۈزگەنلىكىنى بايقىسا، تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتى ئوقۇغۇچىلار ئارىسىغا ئەزا قوبۇل قىلسا ياكى ئوقۇغۇچىلار تەشكىللىك جىنايى ھەرىكەتكە قاتناشسا، ۋاقتىدا توسۇشى، ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى قوللىنىشى ھەمدە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ۋە مائارىپ مەمۇرىي تارمىقىغا مەلۇم قىلىشى كېرەك.

12-ماددا خەلق ئىشلىرى تارمىقى رېۋىزىيە ئورگىنى، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە كەنت ئاھالە كومىتېتى، شەھەر ئاھالە كومىتېتى ئەزالىرى نامزاتلىرىنىڭ سالاھىيىتىنى تەكشۈرۈپ، تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈپ جىنايى جازاغا ئۇچرىغانلىقىنى بايقىسا، مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمە بويىچە ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك؛
تەشكىللىك جىنايەت يىپ ئۇچى بارلىقىنى بايقىغاندا، گۇڭئەن ئورگىنىغا ۋاقتىدا مەلۇم قىلىش كېرەك.

13-ماددا بازار نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش، پۇل مۇئامىلىنى نازارەت قىلىش – باشقۇرۇش، تەبىئىي بايلىق، قاتناش-تىرانسپورت قاتارلىق ساھە مەسئۇل تارماقلىرى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگانلىرى بىلەن بىرلىكتە، ساھە تەشكىللىك جىنايەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنىڭ ئۇزاق ئۈنۈملۈك مېخانىزمىنى بەرپا قىلىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، مۇناسىۋەتلىك ساھە، ساھە ئىچىدىكى تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈش ئەھۋالىنى كۆزىتىپ ۋە تەھلىل قىلىپ، تەشكىللىك جىنايەت ئاسان سادىر بولىدىغان ساھە، ساھەلەرنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

14-ماددا رېۋىزىيە ئورگىنى، خەلق سوت مەھكىمىسى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگانلىرى دېلو بېجىرىش جەريانىدا ساھە مەسئۇل تارمىقىنىڭ جىنايەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش خىزمىتىگە تەشكىللىك ھالدا مەسىلە ساقلىغانلىقىنى بايقىسا، ئالاقىدار ساھە مەسئۇل تارمىقىغا يازما پىكىر-تەكلىپ بەرسە بولىدۇ.
مۇناسىۋەتلىك ساھە مەسئۇل تارمىقى ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى ھەمدە يازما ئىنكاس قايتۇرۇشى كېرەك.

15-ماددا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە شۇ جايدىكى تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈش ئەھۋالىغا قاراپ، ئالدىنى ئېلىش ۋە تۈزەشتىكى نۇقتىلىق رايون، كەسىپ، ساھە ياكى ئورۇننى بېكىتسە بولىدۇ.

نۇقتىلىق رايون، كەسىپ-ساھە ياكى سورۇنلارنى باشقۇرغۇچى ئورۇنلار ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى ھەمدە خىزمەت ئەھۋالىنى گۇڭئەن ئورگىنىغا ۋاقتىدا قايتما ئىنكاس قىلىشى كېرەك.

16-ماددا تېلېگراف كەسپى تىجارەتچىلىرى، ئالاقە تورى مۇلازىمىتى قىلغۇچىلار تور ئۇچۇرى بىخەتەرلىكىنى باشقۇرۇش مەجبۇرىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشى، بىخەتەرلىك تېخنىكىسى بويىچە ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى قوللىنىشى، تەشكىللىك جىنايەت مەزمۇنى بار ئۇچۇر تارقىتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى، يېتەكلىشى كېرەك؛
تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈش مەزمۇنى بار ئۇچۇرنى بايقىغان، تەرغىب قىلغان ۋە قىزىقتۇرغان بولسا، يەتكۈزۈشنى دەرھال توختىتىش، تۈگىتىش قاتارلىق بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش، مۇناسىۋەتلىك خاتىرىنى ساقلاش ھەمدە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ياكى ئالاقىدار تارماقلارغا مەلۇم قىلىپ، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگانلىرىنىڭ تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشىنى قانۇن بويىچە تېخنىكا مەدىتى ۋە ياردىمى بىلەن تەمىنلەش كېرەك.

تور بىخەتەرلىكى ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇش، تېلېگراف، جامائەت خەۋپسىزلىكى قاتارلىق مەسئۇل تارماقلار تەشكىللىك جىنايەت مەزمۇنى بار ئۇچۇرلارنى تەرغىب قىلىش، يېتەكلەش مەزمۇنىدىكى ئۇچۇرلارغا قارىتا مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلارنى يەتكۈزۈشنى توختىتىش، تۈگىتىش قاتارلىق بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشقا ياكى مۇناسىۋەتلىك قوللىنىشنى ئەمەلدىن قالدۇرۇشقا، مۇناسىۋەتلىك تور بېكەتلىرىنى تاقىۋېتىشكە، مۇناسىۋەتلىك مۇلازىمەتلەرنى تاقىۋېتىشكە ۋاقتىدا بۇيرۇشى كېرەك.
مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار دەرھال ئىجرا قىلىشى ھەمدە مۇناسىۋەتلىك خاتىرىنى ساقلاپ قويۇپ، تەكشۈرۈشكە ھەمكارلىشىشى كېرەك.
تېلېگراف مەسئۇل تارمىقى ئالاقە تورىدىكى چېگرا سىرتىدىن كەلگەن يۇقىرىقى ئۇچۇرلارغا تېخنىكىلىق تەدبىر قوللىنىپ، تارقىتىشنى ۋاقتىدا ئۈزۈۋېتىشى كېرەك.

17-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ پۇل يۇيۇشقا قارشى تۇرۇش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى، گوۋۇيۈەننىڭ باشقا ئالاقىدار تارماقلىرى، ئاپپاراتلىرى پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتى ۋە مۇئەييەن پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتىنىڭ پۇل يۇيۇشقا قارشى قىلىش مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىشىغا ھەيدەكچىلىك قىلىشى كېرەك.
تەشكىللىك جىنايەتكە مۇناسىۋەتلىك گۇمانلىق سودا ھەرىكىتى بايقالسا، ئالاقىدار مەسئۇل تارماق قانۇن بويىچە تەكشۈرسە بولىدۇ، تەكشۈرۈش ئارقىلىق پۇل يۇيۇش گۇمانىنى تۈگەتكىلى بولمىسا، گۇڭئەن ئورگىنىغا ۋاقتىدا دېلو مەلۇم قىلىشى كېرەك.

18-ماددا تۈرمە، قاماقخانا، مەھەللە تۈزەش ئاپپاراتى تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەن جىنايەتچىلەرگە قاراتمىلىق نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش، تەربىيە بېرىش، تۈزەش تەدبىرى قوللىنىشى كېرەك.

تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەن جىنايەتچىلەر جازا مۇددىتى توشۇپ قويۇپ بېرىلگەندىن كېيىن، ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە ئورۇنلاشتۇرۇش، ياردەم بېرىش ۋە تەربىيە بېرىش قاتارلىق زۆرۈر تەدبىرلەرنى ئەمەلىيلەشتۈرۈپ، ئۇلارنىڭ جەمئىيەتكە ئوڭۇشلۇق سىڭىشىشىنى ئىلگىرى سۈرۈشى كېرەك.

19-ماددا قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتنى تەشكىللەش ۋە ئۇنىڭغا رەھبەرلىك قىلىش سەۋەبىدىن جىنايى جازا ھۆكۈم قىلىنغان خادىملارغا رايون بار شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى جىنايى جازا ئىجرا قىلىنىپ بولغان كۈندىن باشلاپ، دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىغا شەخسىي مال-مۈلكى ۋە كۈندىلىك پائالىيىتىنى دوكلات قىلىشنى قارار قىلسا بولىدۇ.
دوكلات قىلىش مۇددىتى بەش يىلدىن ئېشىپ كەتمەيدۇ.

20-ماددا جىنايى جازا ھۆكۈم قىلىنغان قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتنىڭ تەشكىللىگۈچىسى، رەھبىرى ياكى رەزىل كۈچ تەشكىلاتىنىڭ باشلامچىسى كارخانا قۇرغان ياكى كارخانىدا يۇقىرى دەرىجىلىك باشقۇرغۇچى بولغان بولسا، ئالاقىدار كەسىپ مەسئۇل تارمىقى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ، ئۇنىڭ تىجارەت پائالىيىتىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

21-ماددا كۆچمەنلەرنى باشقۇرۇش، تاموژنا، دېڭىز ساقچىسى قاتارلىق تارماقلار جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگانلىرى بىلەن بىرلىكتە چېگرا سىرتىدىكى قارا ئىجتىمائىي تەشكىلاتلارنىڭ چېگرادىن كىرىشى-سىڭدۈرمىچىلىكى، تەرەققىي قىلىشى، قانۇنغا خىلاپ جىنايى ھەرىكەتلىرىنىڭ قاتتىق ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

چېگرادىن كىرىش-چىقىش گۇۋاھنامىسىنى ئىمزا قويۇپ تارقاتقان ئورگان، كۆچمەنلەرنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى چېگرا سىرتىدىكى قارا ئىجتىمائىي تەشكىلاتلارنىڭ خادىملىرىنى چېگرادىن كىرىشكە رۇخسەت قىلماسلىق، چېگرادىن كىرىش كىنىشكىسىگە ئىمزا قويماسلىق ياكى چېگرادىن كىرىش گۇۋاھنامىسىنىڭ بىكار قىلىنغانلىقىنى جاكارلاشقا ھوقۇقلۇق.

كۆچمەنلەرنى باشقۇرۇش، تاموژنا، دېڭىز ساقچىسى قاتارلىق تارماقلار چېگرا سىرتىدىكى قارا ئىجتىمائىي تەشكىلاتلارنىڭ خادىملىرىنىڭ چېگرادىن كىرگەنلىكىنى بايقىسا، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىغا ۋاقتىدا ئۇقتۇرۇشى كېرەك.
ئالاقىدار خادىملارنىڭ دۆلىتىمىزنىڭ قانۇنىغا خىلاپلىق قىلغانلىقى ياكى تەشكىللىك جىنايى بۇيۇملار بايقالغانلىقى بايقالسا، قانۇن بويىچە تۇتۇپ قېلىشى ھەمدە ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

3-باب دېلو بېجىرىش

22-ماددا تەشكىللىك جىنايەت دېلولىرىنى بېجىرىشتە پاكىتنى ئاساس، قانۇننى ئۆلچەم قىلىپ، كەڭچىلىك قىلىش بىلەن قاتتىق جازالاشنى بىرلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇش كېرەك.

تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەن تەشكىللىگۈچىلەر، رەھبەرلەر ۋە تايانچ ئەزالارغا بىر تەرەپ قىلىنغىچە كېپىلگە بېرىش، ئەيىبلىمەسلىك، جازانى كېچىكتۈرۈش، جازا كېمەيتىش، شەرتلىك قويۇپ بېرىش ۋە تۈرمە سىرتىدا ۋاقىتلىق ئىجرا قىلىشنى تەتبىقلاش شەرتلىرىنى قاتتىق ئىگىلەش، سىياسىي ھوقۇقىدىن مەھرۇم قىلىش، مال-مۈلكىنى مۇسادىرە قىلىش، جەرىمانە قويۇش قاتارلىق جىنايى جازالارنى تولۇق تەتبىقلاش كېرەك.

تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەن جىنايەت گۇماندارلىرى، جاۋابكارلاردىن ئۆز جىنايىتىنى ئۆز ئىختىيارلىقى بىلەن ئەينەن ئىقرار قىلغانلىرى، ئەيىبلەنگەن جىنايەت پاكىتىنى ئېتىراپ قىلغانلىرى جازانى قوبۇل قىلىشنى خالىغانلىرى قانۇن بويىچە كەڭچىلىك بىلەن بىر تەرەپ قىلىنسا بولىدۇ.

23-ماددا توردىن پايدىلىنىپ ئۆتكۈزگەن جىنايەتلەردىن مۇشۇ قانۇننىڭ 2-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇنلىرىنى تەشكىللىك جىنايەت دەپ بېكىتىش كېرەك.

قانۇنسىز پايدا ئېلىش ياكى قانۇنسىز تەسىر شەكىللەندۈرۈش ئۈچۈن تەشكىللىك ھالدا چاتاق چىقىرىش، يېپىشىۋېلىش، ۋاراڭ-چۇرۇڭ قىلىش، توپلىشىپ پوپوزا قىلىش قاتارلىقلار ئارقىلىق باشقىلارغا پىسخىكا جەھەتتىن مەجبۇرلاش شەكىللەندۈرۈپ، جىسمانىي ئەركىنلىكنى چەكلەپ، جىسمانىي مال-مۈلۈك بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈپ، نورمال جەمئىيەت تەرتىپى، ئىقتىسادىي تەرتىپكە تەسىر يەتكۈزگەنلەرنى تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈش ۋاسىتىسى دەپ بېكىتىشكە بولىدۇ.

24-ماددا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى زامانىۋى ئۇچۇر تېخنىكىسىنى قانۇن بويىچە قوللىنىپ، تەشكىللىك جىنايەت يىپ ئۇچىنى توپلاش ۋە مۇھاكىمە قىلىپ ھۆكۈم چىقىرىش مېخانىزمى ئورنىتىپ، دەرىجە ۋە تۈرگە ئايرىپ بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە دائىر دېلو، ئەرز-شىكايەت، پاش قىلىشنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، ئىستاتىستىكا قىلىش، تەھلىل قىلىش، مۇھاكىمە قىلىپ ھۆكۈم چىقىرىش خىزمىتىنى ۋاقتىدا قانات يايدۇرۇشى، تەكشۈرۈشكە تەشكىللىشى ياكى ئالاقىدار مەسئۇل ئورگاننىڭ قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشىغا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

25-ماددا مۇناسىۋەتلىك دۆلەت ئورگانلىرى مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىۋاتقاندا تەشكىللىك جىنايەت يىپ ئۇچىنى بايقىسا ياكى تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈش توغرىسىدىكى پاش قىلىش مەلۇماتىنى تاپشۇرۇۋالسا، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قاتارلىق مەسئۇل ئورگاننىڭ قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشىغا ۋاقتىدا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

26-ماددا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى تەشكىللىك جىنايەت يىپ ئۇچىنى تەكشۈرۈشتە، دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە تەكشۈرۈش تەدبىرى قوللانسا بولىدۇ.
جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ۋە شەخسلەردىن مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇر ۋە ماتېرىياللارنى توپلىغان، ئالغان بولسا، مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ۋە شەخسلەر ئەينەن بېرىشى كېرەك.

27-ماددا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى تەشكىللىك جىنايەت يىپ ئۇچىنى تەكشۈرگەندە، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى مەسئۇلىنىڭ تەستىقى بىلەن، گۇماندارنىڭ ئامانەت پۇلى، پۇل پېرېۋوت پۇلى، زايوم، پاي چېكى، فوند ئۈلۈشى قاتارلىق مال-مۈلۈك ئۇچۇرىنى سۈرۈشتۈرسە بولىدۇ.

جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتلارنىڭ جىنايەت يىپ ئۇچىنى تەكشۈرۈپ، دېلوغا چېتىشلىق مال-مۈلۈكنىڭ يوقىلىپ كېتىش، يۆتكىلىپ كېتىش جىددىي خەۋپ-خەتىرى بارلىقىنى بايقىسا، رايون بار شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى مەسئۇلىنىڭ تەستىقى بىلەن، دېلوغا چېتىشلىق ئالاقىدار مال-مۈلۈككە قارىتا جىددىي چىقىم قىلىشنى توختىتىش ياكى ۋاقىتلىق توڭلىتىش، ۋاقىتلىق تۇتۇپ قېلىش جىددىي تەدبىرى قوللانسا بولىدۇ، مۇددىتى 48 سائەتتىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك.
مۇددەت توشسا ياكى جىددىي تەدبىر قوللىنىلىدىغان ئەھۋال يوقاپ كەتسە، جىددىي تەدبىرنى دەرھال بىكار قىلىش كېرەك.

28-ماددا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگانلىرى تەشكىللىك جىنايەت يىپ ئۇچىنى تەكشۈرۈپ، جىنايەت پاكىتى ياكى جىنايەت گۇماندارىنى بايقىسا، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ جىنايى ئىشلار دەۋا قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە دېلو ئېچىپ تەھقىقلىشى كېرەك.

29-ماددا گوڭئەن ئورگىنى تەشكىللىك جىنايەت دېلوسىنى بېجىرىشتە، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ چېگرادىن چىقىش-كىرىشنى باشقۇرۇش قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە، جىنايەت گۇماندارىغا چېگرادىن چىقىشقا چەك قويۇش تەدبىرى قوللىنىشنى قارار قىلىپ، كۆچمەنلەرنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا ئىجرا قىلىشنى ئۇقتۇرسا بولىدۇ.

30-ماددا تەشكىللىك جىنايەت دېلوسى بار جىنايەت گۇماندارى، جاۋابكارلارغا دېلو بېجىرىش ۋە نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تەرتىپىنى ساقلاش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، باشقا جايدا قاماپ قويۇش، ئايرىم-ئايرىم قاماپ قويۇش ياكى ئايرىم قاماپ تۇرۇش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىشقا بولىدۇ.
باشقا جايدا قاماپ قويۇش تەدبىرى قوللىنىشتا، جىنايەت گۇماندارى، جاۋابكارنىڭ ئائىلە تەۋەلىرى ۋە ئاقلىغۇچىغا قانۇن بويىچە ئۇقتۇرۇش قىلىش كېرەك.

31-ماددا گوڭئەن ئورگانلىرى دېلو تۇرغۇزغاندىن كېيىن، جىنايەتنى تەھقىقلەش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ جىنايى ئىشلار دەۋا قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە، تېخنىكىلىق تەھقىقلەش تەدبىرى قوللىنىپ، كونتروللۇقتا تاپشۇرۇپ بەرسە ياكى ئالاقىدار خادىملار سالاھىيىتىنى يوشۇرۇپ تەھقىقلىسە بولىدۇ.

32-ماددا جىنايەت گۇماندارى، جاۋابكارلاردىن ئېغىر، زور جىنايەتنى پاش قىلغان، پاش قىلغان باشقا ئورتاق جىنايەتچىلەر ياكى مۇھىم، زور دېلو پاش قىلىشنىڭ مۇھىم يىپ ئۇچى ياكى دەلىل-ئىسپاتى بىلەن تەمىنلىگەنلىرىنى بىر دېلودا بىر تەرەپ قىلىپ، ئۆزى ياكى يېقىن تۇغقانلىرىنىڭ جىسمانىي خەۋپكە ئۇچرىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ئېھتىمالى بولسا، دېلوغا ئايرىپ بىر تەرەپ قىلسا بولىدۇ.

33-ماددا جىنايەت گۇماندارلىرى، جاۋابكارلاردىن تەشكىللىك جىنايەت دېلوسىنى تەھقىقلەش، ئەيىبلەش، سوت قىلىش قاتارلىق خىزمەتلىرىگە پائال ماسلاشقانلىرىغا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلگەنلىرىگە قانۇن بويىچە كەڭچىلىك بىلەن جازا بېرىلسە بولىدۇ، لېكىن تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەن تەشكىللىگۈچىلەر، رەھبەرلەر قاتتىق تەتبىقلىشى كېرەك :

( 1 ) جىنايەت تەشكىلاتىنىڭ تەشكىلىي قۇرۇلمىسى ۋە ئۇنىڭ تەشكىللىگۈچىسى، رەھبىرى، باش ئۇنسۇرلىرىنىڭ ئورنى، رولىنى ئېنىقلاشنى مۇھىم يىپ ئۇچى ياكى دەلىل-ئىسپات بىلەن تەمىنلىگەنلەر؛

( 2 ) جىنايەتنى تەشكىللەپ سادىر قىلغان ئېغىر، زور جىنايەتنى تەكشۈرۈپ ئېنىقلاشنى مۇھىم يىپ ئۇچى ياكى دەلىل-ئىسپات بىلەن تەمىنلىگەنلەر؛

( 3 ) دۆلەت خادىملىرىنىڭ تەشكىللىك جىنايەتكە چېتىشلىق جىنايىتىنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشنى مۇھىم يىپ ئۇچى ياكى دەلىل-ئىسپات بىلەن تەمىنلىگەنلەر؛

( 4 ) تېخى ئىگىلىمىگەن زاڭ پۇل، زاڭ مالنى قايتۇرۇۋېلىشقا، مۇسادىرە قىلىشقا ياردەملەشكەنلەر؛

( 5 ) تەشكىللىك جىنايەت دېلولىرىنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشنى مۇھىم يىپ ئۇچى ياكى دەلىل-ئىسپات بىلەن تەمىنلەيدىغان باشقا ئەھۋاللار.

تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتىغا قاتناشقان جىنايەت گۇماندارلىرى، جاۋابكارلاردىن ئەيىبلىمىگەنلىرىگە ياكى جىنايى جازادىن كەچۈرۈم قىلغانلىرىغا دېلونىڭ ئوخشاش بولمىغان ئەھۋالىغا قاراپ، قانۇن بويىچە تەنبىھ بېرىشكە، پۇشايمان قىلىشقا بۇيرۇشقا، ناماقۇل بولۇشقا، زىياننى تۆلەپ بېرىشكە ياكى مەسئۇل تارماق مەمۇرىي جازا بەرسە ياكى جازا بەرسە بولىدۇ.

34-ماددا قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتلارنىڭ تەشكىللىگۈچىلىرى، رەھبەرلىرى قانۇن بويىچە قوشۇمچە مال-مۈلكىنى مۇسادىرە قىلىشى كېرەك.
باشقا تەشكىلات ئەزالىرىغا جىنايەت تەشكىلاتىدىكى ئورنى، رولى شۇنىڭدەك قانۇنغا خىلاپ جىنايى ھەرىكەتكە قاتناشقان قېتىم سانى، خاراكتېرى، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت سوممىسى، كەلتۈرۈپ چىقارغان زىيىنى قاتارلىقلارغا قاراپ، قانۇن بويىچە قوشۇمچە جەرىمانە قويسا ياكى مال-مۈلكى مۇسادىرە قىلىنسا بولىدۇ.

35-ماددا تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەن جىنايەتچىلەرنى ئىجرا قىلغۇچى ئورگان قانۇن بويىچە قاتتىق باشقۇرۇشى كېرەك.

قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتنىڭ تەشكىللىگۈچىلىرى، رەھبەرلىرى ياكى رەزىل كۈچ تەشكىلاتىنىڭ باشلامچىلىرىدىن ئون يىلدىن يۇقىرى مۇددەتلىك قاماق جازاسى، مۇددەتسىز قاماق جازاسى، ئۆلۈم جازاسىنى ئىككى يىل كېچىكتۈرۈپ ئىجرا قىلىش جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنغانلىرىغا ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىپ باشقا جايدا جىنايى جازا ئىجرا قىلىش كېرەك.

36-ماددا ئون يىلدىن يۇقىرى مۇددەتلىك قاماق جازاسى، مۇددەتسىز قاماق جازاسى، ئۆلۈم جازاسىنى ئىككى يىل كېچىكتۈرۈپ ئىجرا قىلىشقا ھۆكۈم قىلىنغان قارا جەمئىيەت خاراكتېرىدىكى تەشكىلاتنىڭ تەشكىللىگۈچىلىرى، رەھبەرلىرى ياكى رەزىل كۈچ تەشكىلاتلىرىنىڭ باش ئۇنسۇرلىرىغا جازا كېمەيتكەنلەرگە ئىجرا قىلغۇچى ئورگان قانۇن بويىچە جازا كېمەيتىش تەكلىپى بېرىپ، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك تۈرمە باشقۇرۇش ئورگىنىنىڭ قايتا ئېنىقلىشىغا سۇنغاندىن كېيىن،
خەلق سوت مەھكىمىسىگە كېسىم چىقىرىشقا سۇنۇش كېرەك.

قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتنىڭ تەشكىللىگۈچىلىرى، رەھبەرلىرى ياكى رەزىل كۈچ تەشكىلاتىنىڭ باشلامچىلىرىدىن شەرتلىك قويۇپ بېرىلگەنلىرىگە ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن تەرتىپ تەتبىقلىنىدۇ.

37-ماددا خەلق سوت مەھكىمىسى قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلات جىنايىتى ئۆتكۈزگەن جىنايەتچىلەرگە جازا كېمەيتىش، شەرتلىك قويۇپ بېرىش دېلوسىنى قاراپ چىقىشتا، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، ئىجرا ئورگىنىغا قاراپ چىقىشقا قاتنىشىشنى ئۇقتۇرۇشى ھەمدە جازا كېمەيتىش، كېپىلگە قويۇپ بېرىشكە يوللانغان جىنايەتچىلەرگە قاتنىشىشنى ئۇقتۇرۇشى، ئۇلارنىڭ پىكرىنى ئاڭلىشى كېرەك.

38-ماددا ئىجرا قىلغۇچى ئورگان جازا كېمەيتىش، شەرتلىك قويۇپ بېرىش تەكلىپى بەرگەندە، شۇنىڭدەك خەلق سوت مەھكىمىسى جازا كېمەيتىش، كېپىللىك قويۇپ بېرىش دېلولىرىنى قاراپ چىقىشتا، جىنايەتچىنىڭ كۈچكە ئىگە ھۆكۈم چىقىرىش جەريانىدىكى مال-مۈلۈك خاراكتېرلىك ھۆكۈم تۈرىنى ئادا قىلىش، دېلوغا چېتىشلىق مال-مۈلۈكنى بىر تەرەپ قىلىشقا ماسلىشىش قاتارلىق ئەھۋاللىرىنى تولۇق ئويلىشىشى كېرەك.

تۆتىنچى باب دېلوغا چېتىشلىق مال-مۈلۈكنى بېكىتىش ۋە بىر تەرەپ قىلىش

39-ماددا تەشكىللىك جىنايەت دېلولىرىنى بېجىرىش داۋامىدا بايقالغان جىنايەت گۇماندارى، جاۋابكارنىڭ جىنايىتى بار ياكى گۇناھسىز ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاشقا ئىشلىتىلىدىغان ھەر خىل پۇل-مال، ھۆججەتلەرنى قانۇن بويىچە پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش كېرەك.

جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، خەلق سوت مەھكىمىسى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ جىنايى ئىشلار دەۋا قانۇنى»دىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايەت گۇماندارلىرى، جاۋابكارلارنىڭ ئامانەت پۇلى، پۇل پېرېۋوت چېكى، زايوم، پاي چېكى، فوند ئۈلۈشى قاتارلىق مال-مۈلكىنى سۈرۈشتۈرسە، توڭلىتىۋەتسە بولىدۇ.
مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ۋە شەخسلەر ماسلىشىشى كېرەك.

40-ماددا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، خەلق سوت مەھكىمىسى تەشكىللىك جىنايەت دېلولىرىنى بېجىرىش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەن تەشكىلات ۋە ئۇنىڭ ئەزالىرىنىڭ مال-مۈلۈك ئەھۋالىنى ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرسە بولىدۇ.

41-ماددا دېلوغا چېتىشلىق پۇل-مالنى پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش، توڭلىتىش، بىر تەرەپ قىلىشتا، قانۇندا بەلگىلەنگەن شەرت ۋە تەرتىپكە قاتتىق ئەمەل قىلىپ، پۇقرالار ۋە تەشكىلاتلارنىڭ قانۇنلۇق مال-مۈلۈك ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قانۇن بويىچە قوغداش، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت بىلەن قانۇنلۇق مال-مۈلۈكنى، ئۆز مال-مۈلكى بىلەن ئۇلارنىڭ ئائىلە تەۋەلىرىنىڭ مال-مۈلكىنى قاتتىق پەرقلەندۈرۈش، كارخانىلارنىڭ نورمال تىجارەت پائالىيىتىگە كۆرسىتىدىغان پايدىسىز تەسىرىنى ئازايتىش كېرەك.
دېلوغا مۇناسىۋەتسىز پۇل-مالنى پېچەتلەشكە، تۇتۇپ قېلىشقا، توڭلىتىۋېتىشكە بولمايدۇ.
تەكشۈرۈش ئارقىلىق ھەقىقەتەن دېلو بىلەن مۇناسىۋەتسىز پۇل-مالنى پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش، توڭلىتىۋېتىشنى ئۈچ كۈن ئىچىدە بىكار قىلىپ، قايتۇرۇش كېرەك.
زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىنىڭ قانۇنلۇق مال-مۈلكىنى ۋاقتىدا قايتۇرۇش كېرەك.

دېلوغا چېتىشلىق پۇل-مالنى پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش، توڭلىتىشتا، جىنايەت گۇماندارى، جاۋابكار ۋە ئۇنىڭ باققان ئائىلە تەۋەلىرىگە زۆرۈر تۇرمۇش خىراجىتى ۋە نەرسە-كېرەكلەرنى ساقلاش كېرەك.

42-ماددا گوڭئەن ئورگىنى پۇل يۇيۇشقا قارشى تۇرۇش مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىدىن تەشكىللىك جىنايەتكە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇر سانلىق مەلۇماتلىرىنى سۈرۈشتۈرۈپ، تەشكىللىك جىنايەگە مۇناسىۋەتلىك گۇمانلىق سودا ھەرىكەتلىرىنى ھەمكارلىشىپ تەكشۈرۈشكە سۇنسا بولىدۇ، پۇل يۇيۇشقا قارشى تۇرۇشقا مەسئۇل تارماق ماسلىشىشى ھەمدە ۋاقتىدا جاۋاب قايتۇرۇشى كېرەك.

43-ماددا تۆۋەندىكى مال-مۈلۈكلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى ياكى خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلىنىڭ تەستىقى بىلەن، قانۇن بويىچە ئاۋۋال ساتسا، پۇلغا ئايلاندۇرسا ياكى سېتىۋەتسە، كىمئارتۇق قىلىپ ساتسا بولىدۇ، ئېرىشكەن پۇلنى تۇتۇپ قالغان، توڭلىتقان ئورگان ساقلايدۇ ھەمدە جىنايەت گۇماندارلىرىغا، جاۋابكارلارغا ياكى ئۇلارنىڭ يېقىن تۇغقانلىرىغا ۋاقتىدا ئۇقتۇرۇپ قويىدۇ :

( 1 ) ئاسان بۇزۇلىدىغان، يوقىلىپ كېتىدىغان، سۈپىتى ئۆزگىرىپ كېتىدىغان قاتارلىق ئۇزاق مۇددەت ساقلاشقا بولمايدىغان بۇيۇملار؛

( 2 ) كۈچكە ئىگە مۇددىتى توشاي دەپ قالغان پېرېۋوت چېكى، خاس چەك، پۇل چېكى قاتارلىقلار؛

( 3 ) زايوم، پاي چېكى، فوند ئۈلۈشى قاتارلىق مال-مۈلۈكلەرنى ھوقۇقدارنىڭ ئىلتىماس قىلىشى بىلەن ساتسا دۆلەت مەنپەئىتى ۋە زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىنىڭ مەنپەئىتىگە زىيان يەتمەيدۇ، دەۋانىڭ نورمال ئېلىپ بېرىلىشىغا تەسىر يەتمەيدۇ.

44-ماددا گوڭئەن ئورگىنى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى دېلوغا چېتىشلىق مال-مۈلۈكنى تەكشۈرۈپ پەرقلەندۈرۈشى كېرەك.
تەكشۈرۈپ ئەيىبلەشكە ئۆتكۈزۈپ بەرگەن، ئەيىبلىگەندە، دېلوغا چېتىشلىق مال-مۈلۈكنى بىر تەرەپ قىلىش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويۇش كېرەك.

تەشكىللىك جىنايەت دېلوسىنى قاراپ چىقىش جەريانىدا، دېلوغا چېتىشلىق مال-مۈلۈكنىڭ خاراكتېرى، ھوقۇق تەۋەلىكى بىلەن مۇناسىۋەتلىك پاكىت ۋە دەلىل-ئىسپاتلارنى سوتتا تەكشۈرۈش ۋە مۇنازىرە قىلىش كېرەك.
خەلق سوت مەھكىمىسى قانۇن بويىچە ھۆكۈم چىقىرىپ، دېلوغا چېتىشلىق مال-مۈلۈكنى بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

45-ماددا تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتى ۋە ئۇنىڭ ئەزالىرى قانۇنغا خىلاپ ھالدا ئېرىشكەن بارلىق پۇل-مال ۋە ئۇنىڭ تۇغۇندىسى، تاپاۋىتى، مەنئى قىلىنغان بۇيۇم ۋە جىنايەتكە ئىشلەتكەن ئۆزىنىڭ پۇل-مېلىنى قانۇن بويىچە قايتۇرۇۋېلىش، مۇسادىرە قىلىش ياكى قايتۇرۇشقا، تۆلەشكە بۇيرۇش كېرەك.

قانۇن بويىچە قايتۇرۇۋېلىشقا، مۇسادىرە قىلىشقا تېگىشلىك دېلوغا چېتىشلىق مال-مۈلۈكنى تاپقىلى بولمىسا، يوقىتىپ قويسا ياكى باشقا قانۇنلۇق مال-مۈلۈك بىلەن ئارىلاشتۇرۇۋەتسە ھەمدە ئايرىۋەتكىلى بولمىسا، باشقا قىممەتلىك مال-مۈلۈك ياكى ئارىلاشما مال-مۈلۈكنىڭ تەڭ قىممەتلىك قىسمىنى قايتۇرۇۋالسا، مۇسادىرە قىلسا بولىدۇ.

جاۋابكارنىڭ قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلات جىنايىتىنى سادىر قىلغانلىقىغا جىنايەت بېكىتىش، جازا ئۆلچەش پاكىتى ئېنىقلاندى، جىنايەت مەزگىلىدە ئېرىشكەن مال-مۈلكىنىڭ قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلىي جىنايىتىگە تەۋە بولۇش ئېھتىمالى بولغان قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتى ۋە ئۇنىڭ تۇغۇندىسى، پايدىسىنىڭ يۇقىرى ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلايدىغان دەلىل-ئىسپات بار، جاۋابكار مال-مۈلكىنىڭ قانۇنلۇق مەنبەسىنى چۈشەندۈرۈپ بېرەلمىسە، قانۇن بويىچە قايتۇرۇۋېلىشى، مۇسادىرە قىلىشى كېرەك.

46-ماددا دېلوغا چېتىشلىق مال-مۈلۈك تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرىگە ئۇيغۇن كەلسە، قانۇن بويىچە تۆلىتىۋېلىش، مۇسادىرە قىلىش كېرەك :

( 1 ) تەشكىللىك جىنايى ھەرىكىتىگە مەدەت بېرىش ياكى ئىقتىسادىي ياردەم بېرىش ئۈچۈن، تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتى ۋە ئۇنىڭ ئەزالىرىغا مال-مۈلۈك بېرىش؛

( 2 ) جىنايەت تەشكىلاتى ئەزالىرىنى تەشكىللىگەن ئائىلە مال-مۈلكىنىڭ تەشكىللىك جىنايى ھەرىكەتنى قوللاشقا ئەمەلىي ئىشلەتكەن قىسمى؛

( 3 ) تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتى ۋە ئۇنىڭ ئەزالىرىنىڭ قانۇنغا خىلاپ جىنايى ھەرىكىتىدىن پايدىلىنىپ ئېرىشكەن مال-مۈلكى ۋە ئۇنىڭ تۇغۇندىسى، مەنپەئەتلىنىشى.

47-ماددا قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلات جىنايەت دېلوسىدىكى جىنايەت گۇماندارلىرى، جاۋابكارلار قېچىپ كەتكەن بولسا، تۇتۇش بۇيرۇقى چىقىرىلىپ بىر يىلدىن كېيىن دېلوغا كەلسە بولمايدۇ ياكى جىنايەت گۇماندارى، جاۋابكارلار ئۆلۈپ كەتسە، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ جىنايى ئىشلار قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە ئۇلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتى ۋە دېلوغا چېتىشلىق باشقا مال-مۈلكىنى قايتۇرۇۋېلىشقا توغرا كەلسە،
«جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ جىنايى ئىشلار دەۋا قانۇنى»دىكى جىنايەت گۇماندارلىرى، جاۋابكارلار قېچىپ كېتىش، ئۆلۈپ كېتىش دېلولىرىدا قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىش تەرتىپى توغرىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە بېجىرىلىدۇ.

48-ماددا رېۋىزىيە ئورگىنى، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى تەشكىللىك جىنايەتكە مۇناسىۋەتلىك پۇل يۇيۇش، شۇنىڭدەك جىنايەت يوشۇرۇش، يوشۇرۇش تاپاۋىتى قاتارلىق جىنايەتلەرنى بايقىسا، قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

49-ماددا مەنپەئەتدارلار دېلوغا چېتىشلىق پۇل-مالنى پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش، توڭلىتىش، بىر تەرەپ قىلىش توغرىسىدا باشقىچە پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويسا، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، خەلق سوت مەھكىمىسى ۋاقتىدا ئېنىقلاپ، ئۇنىڭ پىكرىنى ئاڭلاپ، قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، خەلق سوت مەھكىمىسى دېلوغا چېتىشلىق پۇل-مالنى بىر تەرەپ قىلغاندىن كېيىن، مەنپەئەتدارلار بىر تەرەپ قىلىشقا قايىل بولمىسا، ئەرز-شىكايەت قىلسا ياكى شىكايەت قىلسا بولىدۇ.

5-باب دۆلەت خادىملىرىدىن تەشكىللىك جىنايەتنى بىر تەرەپ قىلىش

50-ماددا دۆلەت خادىملىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنى سادىر قىلغانلىرىنى ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈپ، قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىش كېرەك :

( 1 ) تەشكىللىك جىنايى ھەرىكەتكە تەشكىللىگەن، رەھبەرلىك قىلغان، قاتناشقانلار؛

( 2 ) تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتى ۋە ئۇنىڭ جىنايى ھەرىكىتىگە ياردەم بەرگەنلەر؛

( 3 ) تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتىنى قانات ئاستىغا ئالغان، تەشكىللىك جىنايى ھەرىكىتىگە يول قويغانلار؛

( 4 ) تەشكىللىك جىنايەت دېلولىرىنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش خىزمىتىدە ۋەزىپىسىنى ئادا قىلمىغانلار، مەسئۇلىيەتسىزلىك قىلغانلار؛

( 5 ) خىزمەت ھوقۇقى ياكى ۋەزىپىسىدىكى تەسىرىدىن پايدىلىنىپ، تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىگە ئارىلىشىۋالغانلار؛

( 6 ) تەشكىللىك جىنايەتكە چېتىلىدىغان باشقا قانۇنغا خىلاپ جىنايى قىلمىشلار.

دۆلەت خادىملىرىدىن تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە تەشكىللىگەن، رەھبەرلىك قىلغان، قاتناشقانلىرىغا قانۇن بويىچە ئېغىر جازا بېرىلىدۇ.

51-ماددا رېۋىزىيە ئورگىنى، خەلق سوت مەھكىمىسى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، ئەدلىيە مەمۇرىي ئورگىنى ھەمكارلىشىش، ماسلىشىشنى كۈچەيتىپ، يىپ ئۇچى بېجىرىشتە پىكىرلىشىش مېخانىزمى ئورنىتىپ، دۆلەت خىزمەتچىلىرىنىڭ مۇشۇ قانۇننىڭ 50-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن قانۇنغا خىلاپ جىنايەتكە چېتىشلىق يىپ ئۇچىنى بايقىسا، قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشى ياكى مەسئۇل ئورگاننىڭ بىر تەرەپ قىلىشىغا ۋاقتىدا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس دۆلەت خادىملىرىنىڭ تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە مۇناسىۋەتلىك قانۇنغا خىلاپ جىنايى قىلمىشىنى بايقىسا، رېۋىزىيە ئورگىنى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قاتارلىق تارماقلارغا دېلو مەلۇم قىلىشقا، ئەرز-شىكايەت قىلىشقا، پاش قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
مۇناسىۋەتلىك تارماقلار دېلو، ئەرز-شىكايەت، پاش قىلىشنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

52-ماددا تەشكىللىك جىنايەت دېلولىرىنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلغان ياكى مەسئۇلىيىتى بويىچە تەشكىللىك جىنايەت دېلوسىنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشنى قوللىغان، ئۇنىڭغا ھەمكارلاشقان دۆلەت خادىملىرى تۆۋەندىكى قىلمىشلارنى سادىر قىلسا بولمايدۇ :

( 1 ) دېلو، ئەرز-شىكايەت، پاش قىلىشنى قوبۇل قىلماسلىق، جىنايەت ئۇچۇرى، يىپ ئۇچىنى يوشۇرۇپ مەلۇم قىلماسلىق، ئەينەن دوكلات قىلماسلىق ياكى تەستىقلاتماي، ھوقۇق بەرمەي تۇرۇپ ئۆز مەيلىچە بىر تەرەپ قىلىش، جىنايەت يىپ ئۇچى، دېلوغا چېتىشلىق ماتېرىياللارنى ئۆتكۈزۈپ بەرمەسلىك؛

( 2 ) قانۇنغا خىلاپلىق قىلغان جىنايەتچىلەرگە خەۋەر يەتكۈزۈپ، دېلونى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشقا توسقۇنلۇق قىلىش؛

( 3 ) پاكىتقا خىلاپلىق قىلغان ۋە قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىنغان دېلولار؛

( 4 ) بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا دېلوغا چېتىشلىق پۇل-مالنى پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش، توڭلىتىش، بىر تەرەپ قىلىش؛

( 5 ) خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىدىغان، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىدىغان، نەپسانىيەتچىلىك قىلىدىغان باشقا قىلمىشلار.

53-ماددا مۇناسىۋەتلىك ئورگانلار تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان قانۇن ئىجرا قىلغۇچى، ئەدلىيە خادىملىرىغا دائىر پاش قىلىشنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىپ، جىنايەت گۇماندارى، جاۋابكار قاتارلىقلارنىڭ پاش قىلىشتىن پايدىلىنىپ دېلوغا كاشىلا سېلىشى، زەربە بېرىپ ئۆچ ئېلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

پاش قىلىش قاتارلىق ئۇسۇللاردىن پايدىلىنىپ پاكىتنى بۇرمىلاپ ئويدۇرۇۋالغان، تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللانغان قانۇن ئىجرا قىلغۇچى، ئەدلىيە خادىملىرىغا قارا چاپلاپ زىيانكەشلىك قىلغانلار قانۇن بويىچە جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرۈشى كېرەك؛
ناچار تەسىر پەيدا قىلغانلارغا بەلگىلىمە بويىچە پاكىتنى ۋاقتىدا ئايدىڭلاشتۇرۇش، نام-شۆھرىتىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش، ناچار تەسىرنى تۈگىتىش كېرەك.

6-باب خەلقئارا ھەمكارلىق

54-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تۈزگەن ياكى قاتناشقان خەلقئارا شەرتنامىگە ئاساسەن ياكى باراۋەرلىك ئاساسىدا ئۆزئارا مەنپەئەت يەتكۈزۈش پىرىنسىپى بويىچە، باشقا دۆلەت، رايون، خەلقئارا تەشكىلاتلار بىلەن تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش ھەمكارلىقىنى قانات يايدۇرىدۇ.

55-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى گوۋۇيۈەن بەرگەن ھوقۇققا ئاساسەن، جۇڭگو ھۆكۈمىتىگە ۋاكالىتەن چەت ئەل ھۆكۈمەتلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك خەلقئارا تەشكىلاتلار بىلەن تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش ئاخبارات ئۇچۇرى ئالماشتۇرۇش ۋە قانۇن ئىجرا قىلىش ھەمكارلىقىنى قانات يايدۇرىدۇ.

گوۋۇيۈەن جامائەت خەۋپسىزلىكى تارمىقى چېگرا ھالقىغان تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش بويىچە ساقچى ئىشلىرى ھەمكارلىقىنى كۈچەيتىپ، مۇناسىۋەتلىك دۆلەت ۋە رايونلار بىلەن ساقچى ئىشلىرى ھەمكارلىق مېخانىزمى ئورنىتىشقا تۈرتكە بولۇشى كېرەك.
گوۋۇيۈەن جامائەت خەۋپسىزلىكى تارمىقىنىڭ تەستىقى بىلەن، چېگرا رايوندىكى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قوشنا دۆلەت ياكى رايوندىكى قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتلار بىلەن چېگرا ھالقىغان تەشكىللىك جىنايەت ئاخبارات ئۇچۇرلىرىنى ئالماشتۇرۇش ۋە ساقچى ئىشلىرى ھەمكارلىقى مېخانىزمى ئورناتسا بولىدۇ.

56-ماددا تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە چېتىلىدىغان جىنايى ئىشلار بويىچە قانۇن يۈرگۈزۈش جەھەتتە ھەمكارلىشىش، ئۆتكۈزۈپ بېرىش مۇناسىۋەتلىك قانۇنلاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

57-ماددا تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش بويىچە خەلقئارا ھەمكارلىق ئارقىلىق ئېرىشكەن ماتېرىياللارنى مەمۇرىي جازا، جىنايى ئىشلار دەۋاسىدا دەلىل-ئىسپات قىلىپ ئىشلىتىشكە بولىدۇ، لېكىن شەرتنامىدىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە ياكى بىز دەلىل-ئىسپات قىلماي ئىشلىتىشكە ۋەدە بەرگەنلەر بۇنىڭ سىرتىدا.

7-باب كاپالەت تەدبىرى

58-ماددا دۆلەت تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىنى زۆرۈر تەشكىلىي كاپالەت، تۈزۈم كاپالىتى ۋە ماددىي كاپالەتكە ئىگە قىلىدۇ.

59-ماددا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلار مەسئۇلىيىتى بويىچە تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى كەسپىي كۈچلەرنى بەرپا قىلىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، ئىختىساسلىقلار قوشۇنى قۇرۇلۇشى ۋە كەسپىي مەشىقىنى كۈچەيتىپ، تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش خىزمەت ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

60-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئىش ھوقۇقىغا قاراپ ئايرىپ، تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش خىزمەت خىراجىتىنى شۇ دەرىجىلىك مالىيە خامچوتىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

61-ماددا تەشكىللىك جىنايى ھەرىكەتنى پاش قىلىش، ئەرز-شىكايەت قىلىش ۋە توسۇش سەۋەبىدىن تەشكىللىك جىنايەت دېلوسىدا گۇۋاھلىق بېرىپ، ئۆزى ياكى ئۇنىڭ يېقىن تۇغقانلىرىنىڭ جىسمانىي بىخەتەرلىكى خەۋپكە ئۇچرىغاندا، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، خەلق سوت مەھكىمىسى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمە بويىچە تۆۋەندىكى بىر تۈرلۈك ياكى كۆپ تۈرلۈك قوغداش تەدبىرىنى قوللىنىشى كېرەك :

( 1 ) ھەقىقىي ئىسىم-فامىلىسى، ئادرېسى ۋە خىزمەت ئورنى قاتارلىق شەخسىي ئۇچۇرلارنى ئاشكارىلىماسلىق؛

( 2 ) تاشقى قىياپىتى، ھەقىقىي ئاۋازى قاتارلىقلارنى ئاشكارىلىماسلىق قاتارلىق سوتتا گۇۋاھلىق بېرىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش؛

( 3 ) مۇئەييەن كىشىنىڭ قوغدالغۇچى خادىملار بىلەن ئۇچرىشىشىنى مەنئى قىلىش؛

( 4 ) جىسمانىي ۋە تۇرالغۇغا مەخسۇس قوغداش تەدبىرى قوللىنىش؛

( 5 ) قوغدالغۇچىنىڭ سالاھىيىتىنى ئۆزگەرتىش، تۇرۇشلۇق جايى ۋە خىزمەت ئورنىنى قايتا ئورۇنلاشتۇرۇش؛

( 6 ) باشقا زۆرۈر قوغداش تەدبىرلىرى.

62-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 61-ماددىسىنىڭ 3-، 4-تارماقچىسىدا بەلگىلەنگەن قوغداش تەدبىرىنى قوللىنىشنى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئىجرا قىلىدۇ.
مۇشۇ قانۇننىڭ 61-ماددىسىنىڭ 5-تارمىقىدىكى بەلگىلىمە بويىچە قوغدىلىدىغان خادىمنىڭ سالاھىيىتىنى ئۆزگەرتىشنى گوۋۇيۈەننىڭ جامائەت خەۋپسىزلىكى تارمىقى تەستىقلايدۇ ۋە تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ.

جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، خەلق سوت مەھكىمىسى قانۇن بويىچە قوغداش تەدبىرى قوللىنىدۇ، مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ۋە شەخسلەر ماسلىشىشى كېرەك.

63-ماددا تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەن خادىملار تەھقىقلەش، ئەيىبلەش، سوت قىلىش قاتارلىق خىزمەتلەرگە ماسلىشىپ، دېلو پاش قىلىش ياكى دېلو پاكىتىنى ئېنىقلاشتا مۇھىم رول ئوينىغان بولسا، گۇۋاھچىلارنى قوغداش توغرىسىدىكى بەلگىلىمىنى ئىجرا قىلسا بولىدۇ.

64-ماددا تەشكىللىك جىنايەت دېلوسىنى بېجىرگەن قانۇن ئىجرا قىلغۇچى، ئەدلىيە خادىمى ۋە ئۇنىڭ يېقىن تۇغقانلىرىغا جىسمانىي جەھەتتىن قوغداش، مۇئەييەن كىشىنىڭ ئۇچرىشىشىنى مەنئى قىلىش قاتارلىق قوغداش تەدبىرلىرى قوللىنىلسا بولىدۇ.

65-ماددا تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇش خىزمەت مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىپ ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنىڭ تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇشىغا ھەمكارلىشىپ، ماسلىشىپ مېيىپ بولۇپ قالغان ياكى ئۆلۈپ كەتكەنلەرگە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە مۇناسىپ تەمىنات بېرىلىدۇ.

8-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

66-ماددا قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتلارنى تەشكىللىگەن، رەھبەرلىك قىلغان، ئۇنىڭغا قاتناشقان، دۆلەت ئورگىنى خادىملىرىدىن قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتلارنىڭ، شۇنىڭدەك قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتلار، رەزىل كۈچلەرنى تەشكىللەپ جىنايەت ئۆتكۈزگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

چېگرا سىرتىدىكى قارا ئىجتىمائىي تەشكىلاتلارنىڭ خادىملىرىدىن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىگە كىرىپ تەشكىلاتقا ئەزا تەرەققىي قىلدۇرغانلىرى، جىنايەت ئۆتكۈزگەنلىرى، شۇنىڭدەك چېگرا سىرتىدا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دۆلەتلىرى ياكى پۇقرالىرىغا جىنايەت ئۆتكۈزگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

67-ماددا قۇرامىغا يەتمىگەنلەرنى قارا جەمئىيەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتلارغا، چېگرا سىرتىدىكى قارا جەمئىيەت تەشكىلاتلىرىغا قاتنىشىشقا تەرەققىي قىلدۇرۇپ، قۇرامىغا يەتمىگەنلەرنى تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە كۈشكۈرتكەن، ئالدىغانلار ياكى تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈپ قۇرامىغا يەتمىگەنلەرنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە دەخلى-تەرۇز قىلغانلار قانۇن بويىچە ئېغىر جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

68-ماددا تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەن جىنايەتچىلەرنى خەلق سوت مەھكىمىسى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ جىنايى ئىشلار قانۇنى»دىكى كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش مەنئى قىلىنىدۇ دېگەن بەلگىلىمىگە ئاساسەن، ئۇلارنىڭ مۇناسىۋەتلىك كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىشىنى مەنئى قىلسا ھەمدە مۇناسىۋەتلىك كەسىپكە مەسئۇل تارماققا ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلسا بولىدۇ.

69-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلۈپ جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەنلەرگە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى بەش كۈندىن يۇقىرى، 10 كۈندىن تۆۋەن توختىتىپ قويۇش جازاسى بېرىدۇ، قوشۇمچە 10 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىرراقلىرىغا 10 كۈندىن يۇقىرى، 15 كۈندىن تۆۋەن توختىتىپ قويۇش جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 30 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛
قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىغا قانۇن بويىچە قايتۇرۇپ بەرگەندىن باشقىلىرى مۇسادىرە قىلىنىدۇ :

( 1 ) چېگرا سىرتىدىكى قارا ئىجتىمائىي تەشكىلاتلارغا قاتناشقانلار؛

( 2 ) رەزىل كۈچلەر تەشكىلاتىغا ئاكتىپ قاتناشقانلار؛

( 3 ) باشقىلارنى تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتىغا قاتنىشىشقا كۈشكۈرتكەن، ئالدىغانلار ياكى باشقىلارنىڭ تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتىدىن چېكىنىپ چىقىشىنى توسقانلار؛

( 4 ) جىنايى ھەرىكەت تەشكىللەشكە مەبلەغ، سورۇن قاتارلىق جەھەتلەردە مەدەت بەرگەن، ياردەم بەرگەن، قولايلىق يارىتىپ بەرگەنلەر؛

( 5 ) باشقىلارنىڭ تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزگەنلىكىنى پاش قىلىشىنى توسۇش، تەشكىللىك جىنايەت دەلىل-ئىسپاتىنى بېرىش ياكى باشقىلارنىڭ تەشكىللىك جىنايى قىلمىشى بارلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ، ئەدلىيە ئورگىنى ئۇنىڭدىن مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللارنى تەكشۈرگەندە، مۇناسىۋەتلىك دەلىل-ئىسپاتلارنى توپلىغاندا بېرىشنى رەت قىلغانلار.

قۇرامىغا يەتمىگەنلەرنى تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتىغا قاتنىشىشقا كۈشكۈرتكەن، ئازدۇرغان ياكى قۇرامىغا يەتمىگەنلەرنىڭ تەشكىللىك جىنايەت تەشكىلاتىدىن چېكىنىپ چىقىشىنى توسقان بولسىمۇ، جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەنلەرگە ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە ئېغىر جازا بېرىلىدۇ.

70-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 19-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىنىڭ قارارى بويىچە شەخسىي مال-مۈلكى ۋە كۈندىلىك پائالىيىتىنى ئەينەن دوكلات قىلمىغانلارغا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ ھەمدە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
تۈزىتىشنى رەت قىلغانلارغا بەش كۈندىن يۇقىرى، 10 كۈندىن تۆۋەن توختىتىپ قويۇش جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە 30 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

71-ماددا پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار مۇشۇ قانۇننىڭ 27-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىنىڭ جىددىي چىقىم قىلىشنى توختىتىش، ۋاقىتلىق توڭلىتىش تەدبىرى قوللىنىشىغا ياردەملەشمىسە، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
تۈزىتىشنى رەت قىلغانلارغا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ ھەمدە بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جازا قويىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولسا، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئالاقىدار مەسئۇل تارماقنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈش توغرىسىدا تەكلىپ بەرسە بولىدۇ.

72-ماددا تېلېگراف كەسپى تىجارەتچىلىرى، ئالاقە تورى مۇلازىمىتى قىلغۇچىلاردا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، ئالاقىدار مەسئۇل تارماق تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
تۈزىتىشنى رەت قىلغان ياكى قىلمىشى ئېغىر بولغانلارغا ئالاقىدار مەسئۇل تارماق «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ تور بىخەتەرلىكى قانۇنى»دىكى ئالاقىدار بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىدۇ :

( 1 ) تەشكىللىك جىنايەت تەھقىقلەشنى تېخنىكا جەھەتتىن قوللاش ۋە ياردەم بېرىشنى رەت قىلغانلار؛

( 2 ) تەشكىللىك جىنايەت مەزمۇنى بار ئۇچۇرلارنى يەتكۈزۈشنى توختىتىش، تۈگىتىش قاتارلىق بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش، مۇناسىۋەتلىك خاتىرىنى ساقلاشقا مەسئۇل تارماقنىڭ تەلىپى بويىچە ئىش كۆرمىگەنلەر.

73-ماددا مۇناسىۋەتلىك دۆلەت ئورگىنى، ساھە مەسئۇل تارمىقى تەشكىللىك جىنايەتكە قارشى تۇرۇشتا قانۇندا بەلگىلەنگەن مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشنى رەت قىلسا ياكى سۆرەلمىلىك قىلسا ياكى تەشكىللىك جىنايەتنى تەكشۈرۈپ دەلىل-ئىسپات ئېلىشقا ماسلاشمىسا ياكى باشقا خىزمەتلەردە تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش خىزمىتىگە مۇناسىۋەتلىك تەدبىرلەرنى كەلسە-كەلمەس قوللانسا، يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگىنى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ جاۋابكار رەھبىرىي خادىمى ۋە بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

74-ماددا مۇناسىۋەتلىك تارماقلار ۋە ئورۇنلار، شەخسلەر تەشكىللىك جىنايەت ئۆتكۈزۈشكە قارشى تۇرۇش خىزمىتى جەريانىدا بىلىپ قالغان دۆلەت مەخپىيىتى، سودا مەخپىيىتى ۋە شەخسىي سىرنى ساقلىشى كېرەك.
بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ دۆلەت مەخپىيىتى، سودا مەخپىيىتى ۋە شەخسىي سىرنى ئاشكارىلاپ قويغانلار قانۇن بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقىغا تارتىلىدۇ.

75-ماددا دۆلەت خادىملىرىدىن مۇشۇ قانۇننىڭ 50-، 52-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن قىلمىشنى سادىر قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەنلىرىگە قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

76-ماددا مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ۋە شەخسلەردىن مۇشۇ قانۇن بويىچە چىقىرىلغان مەمۇرىي جازا ۋە مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى قارارىغا قايىل بولمىغانلىرى قانۇن بويىچە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلسا بولىدۇ.

9-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

77-ماددا بۇ قانۇن 2022-يىل 5-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.