( 1982-يىل 12-ئاينىڭ 10-كۈنى 5-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 5-يىغىنىدا ماقۇللانغان ھەمدە شۇ كۈنى ئېلان قىلىنىپ يولغا قويۇلغان، 2024-يىل 3-ئاينىڭ 11-كۈنى 14-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە قۇرۇلتىيى 2-يىغىنىدا ئۆزگەرتىلگەن )

1-ماددا بۇ قانۇن گوۋۇيۈەننىڭ تەشكىلات ۋە خىزمەت تۈزۈمىنى تاكامۇللاشتۇرۇش، گوۋۇيۈەننىڭ خىزمەت ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈشىنى كاپالەتلەندۈرۈش ۋە قېلىپلاشتۇرۇش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇنغا بىنائەن چىقىرىلدى.

2-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ گوۋۇيۈەنى، يەنى مەركىزىي خەلق ھۆكۈمىتى دۆلەتنىڭ ئالىي ھاكىمىيەت ئورگىنىنىڭ ئىجرائىي ئورگىنى، دۆلەتنىڭ ئالىي مەمۇرىي ئورگىنىدۇر.

3-ماددا گوۋۇيۈەن جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسىنىڭ رەھبەرلىكىدە چىڭ تۇرىدۇ، ماركسىزم-لېنىنىزم، ماۋ زېدۇڭ ئىدىيەسى، دېڭ شياۋپىڭ نەزەرىيەسى، «ئۈچكە ۋەكىللىك قىلىش»مۇھىم ئىدىيەسى، ئىلمىي تەرەققىيات قارىشى، شى جىنپىڭ يېڭى دەۋر جۇڭگوچە سوتسىيالىزم ئىدىيەسىنى يېتەكچى قىلىشتا چىڭ تۇرىدۇ، پارتىيە مەركىزىي كومىتېتىنىڭ نوپۇزى ۋە مەركەزلىك بىرتۇتاش رەھبەرلىكىنى قەتئىي قوغدايدۇ، پارتىيە مەركىزىي كومىتېتى تەدبىر-ئورۇنلاشتۇرمىلىرىنى قەتئىي ئىزچىللاشتۇرىدۇ، ئەمەلىيلەشتۈرىدۇ، يېڭى تەرەققىيات ئىدىيەسىنى ئىزچىللاشتۇرىدۇ،
قانۇن بويىچە مەمۇرىيەت يۈرگۈزۈشتە چىڭ تۇرۇپ، ئاساسىي قانۇن ۋە قانۇنلاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، ھۆكۈمەت فۇنكسىيەسىنى ئومۇميۈزلۈك توغرا ئادا قىلىش.

گوۋۇيۈەن خەلقنى مەركەز قىلىش، جان-دىل بىلەن خەلق ئۈچۈن خىزمەت قىلىشتا چىڭ تۇرۇپ، پۈتۈن جەريانلىق خەلق دېموكراتىيەسىدە چىڭ تۇرۇپ ۋە ئۇنى راۋاجلاندۇرۇپ، خەلق بىلەن باشتىن-ئاخىر قويۇق ئالاقىنى ساقلاپ، خەلقنىڭ پىكىر-تەكلىپلىرىگە قۇلاق سېلىپ، خەلق رازى بولىدىغان قانۇنچىل ھۆكۈمەت، يېڭىلىق يارىتىشچان ھۆكۈمەت، پاك ھۆكۈمەت ۋە مۇلازىمەتچان ھۆكۈمەت قۇرىدۇ.

4-ماددا گوۋۇيۈەن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ئالدىدا جاۋابكار بولىدۇ ھەمدە خىزمىتىدىن دوكلات بېرىدۇ؛
مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى يېپىق مەزگىلدە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ئالدىدا جاۋابكار بولىدۇ ھەمدە خىزمىتىدىن دوكلات بېرىدۇ.

گوۋۇيۈەن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋە ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتىنىڭ نازارىتىنى ئاڭلىق قوبۇل قىلىشى كېرەك.

5-ماددا گوۋۇيۈەن زۇڭلى، مۇئاۋىن زۇڭلىلار، دۆلەت كومىسسارلىرى، مىنىستىرلار، كومىتېت مۇدىرلىرى، جۇڭگو خەلق بانكىسىنىڭ باشلىقى، باش مۇپەتتىش، باش كاتىپتىن تەركىب تاپىدۇ.

گوۋۇيۈەندە زۇڭلى مەسئۇل بولۇش تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ.
زۇڭلى گوۋۇيۈەننىڭ خىزمىتىگە رەھبەرلىك قىلىدۇ.

مۇئاۋىن زۇڭلىلار، دۆلەت كومىسسارلىرى زۇڭلىنىڭ خىزمىتىگە ياردەملىشىدۇ، ئىش تەقسىماتى بويىچە مەسئۇل ساھەدىكى خىزمەتلەرگە مەسئۇل بولىدۇ؛
زۇڭلىنىڭ ھاۋالىسى بىلەن، باشقا جەھەتلەردىكى خىزمەتلەرگە ياكى مەخسۇس ۋەزىپىلەرگە مەسئۇل بولۇش؛
بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇشقا ئاساسەن، گوۋۇيۈەنگە ۋاكالىتەن تاشقى ئىشلار پائالىيىتى ئېلىپ بارىمىز.

6-ماددا گوۋۇيۈەن ئاساسىي قانۇننىڭ ۋە مۇناسىۋەتلىك قانۇنلاردا بەلگىلەنگەن خىزمەت ھوقۇقىنى يۈرگۈزىدۇ.

7-ماددا گوۋۇيۈەن گوۋۇيۈەننىڭ ئومۇمىي يىغىنى ۋە گوۋۇيۈەننىڭ دائىمىي يىغىنى تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.
گوۋۇيۈەننىڭ ئومۇمىي يىغىنى گوۋۇيۈەننىڭ بارلىق ئەزالىرىدىن تەركىب تاپىدۇ.
گوۋۇيۈەن دائىمىي يىغىنى زۇڭلى، مۇئاۋىن زۇڭلىلار، دۆلەت كومىسسارلىرى ۋە باش كاتىپتىن تەركىب تاپىدۇ.
زۇڭلى گوۋۇيۈەننىڭ ئومۇمىي يىغىنى ۋە گوۋۇيۈەننىڭ دائىمىي ئىشلار يىغىنىنى چاقىرىدۇ ۋە ئۇنىڭغا رىياسەتچىلىك قىلىدۇ.
گوۋۇيۈەن خىزمىتىدىكى مۇھىم، زور مەسىلىلەرنى گوۋۇيۈەننىڭ دائىمىي يىغىنى ياكى گوۋۇيۈەننىڭ ئومۇمىي يىغىنىنىڭ مۇزاكىرە قىلىپ قارار قىلىشىدىن ئۆتكۈزۈش شەرت.

8-ماددا گوۋۇيۈەن ئومۇمىي يىغىنىنىڭ ئاساسلىق ۋەزىپىسى ھۆكۈمەت خىزمىتىدىن دوكلات، خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانى قاتارلىق گوۋۇيۈەن خىزمىتىدىكى مۇھىم، زور ئىشلارنى مۇزاكىرە قىلىپ قارار قىلىش، گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىم خىزمەتلىرىنى ئورۇنلاشتۇرۇش.

گوۋۇيۈەن دائىمىي يىغىنىنىڭ ئاساسلىق ۋەزىپىسى قانۇن لايىھەسىنى مۇزاكىرە قىلىش، مەمۇرىي نىزام لايىھەسىنى قاراپ چىقىش، گوۋۇيۈەن خىزمىتىدىكى مۇھىم ئىشلارنى مۇزاكىرە قىلىش، قارار قىلىش، ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلىش.

گوۋۇيۈەننىڭ ئومۇمىي يىغىنى ۋە گوۋۇيۈەننىڭ دائىمىي يىغىنى مۇزاكىرە قىلىپ قارار قىلىدىغان ئىشلاردىن قانۇن بويىچە مەخپىي تۇتۇشقا تېگىشلىكلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، ۋاقتىدا ئېلان قىلىشى كېرەك.

گوۋۇيۈەن ئېھتىياجغا قاراپ زۇڭلى ئىش بېجىرىش يىغىنى ۋە گوۋۇيۈەن مەخسۇس تېمىلىق يىغىنى ئاچىدۇ.

9-ماددا گوۋۇيۈەن ئېلان قىلغان مەمۇرىي نىزام، قارار ۋە بۇيرۇقلاردا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا تەكلىپ بېرىلىدۇ، تەيىنلەش ۋە قالدۇرۇش خادىملىرىنى زۇڭلى ئىمزالايدۇ.

10-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ باش كاتىپى زۇڭلىنىڭ رەھبەرلىكىدە گوۋۇيۈەننىڭ كۈندىلىك خىزمەتلىرىنى بىر تەرەپ قىلىشقا مەسئۇل بولىدۇ.

گوۋۇيۈەندە باش كاتىپتىن بىرقانچە كىشى تەسىس قىلىنىپ، باش كاتىپنىڭ خىزمىتىگە ياردەملىشىدۇ.

گوۋۇيۈەندە بەنگۇڭتىڭ تەسىس قىلىنىدۇ، باش كاتىپ رەھبەرلىك قىلىدۇ.

11-ماددا گوۋۇيۈەن تەركىبىدىكى تارماقلارنى قۇرۇش، ئەمەلدىن قالدۇرۇش ياكى قوشۇۋېتىشنى زۇڭلىنىڭ ئوتتۇرىغا قويۇشى بىلەن، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى قارار قىلىدۇ؛
مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ يىغىنى يېپىق مەزگىلدە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى قارار قىلىدۇ.
گوۋۇيۈەننىڭ تەركىبىدىكى تارماقلار بېكىتكەندىن ياكى تەڭشىگەندىن كېيىن، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ئېلان قىلىدۇ.

12-ماددا گوۋۇيۈەن تەركىبىدىكى تارماقتا مىنىستىر ( مۇدىر، بانكا باشلىقى، باش مۇپەتتىش ) دىن بىرى، مۇئاۋىن مىنىستىر ( مۇئاۋىن مۇدىر، مۇئاۋىن بانكا باشلىقى، مۇئاۋىن باش مۇپەتش ) دىن تۆتكىچە كىشى تەسىس قىلىنىدۇ؛
كومىتېتتا بەشتىن ئونغىچە ئەزا تەسىس قىلىنسا بولىدۇ.

گوۋۇيۈەننىڭ تەركىبىدىكى تارماقلاردا مىنىستىر ( مۇدىر، بانكا باشلىقى، باش ئىقتىسادىي تەپتىش ) مەسئۇل بولۇش تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ.
مىنىستىر ( مۇدىر، بانكا باشلىقى، باش ئىقتىسادىي تەپتىش ) شۇ تارماقنىڭ خىزمىتىگە رەھبەرلىك قىلىدۇ، بۆلۈم ئىشلىرى ( كومىتېت ئىشلىرى، كەسىپ ئىشلىرى، مەھكىمە ئىشلىرى ) يىغىنى چاقىرىپ ۋە ئۇنىڭغا رىياسەتچىلىك قىلىپ، شۇ تارماقنىڭ خىزمىتىدىكى چوڭ-چوڭ مەسىلىلەرنى مۇزاكىرە قىلىپ قارار قىلىدۇ؛
گوۋۇيۈەنگە يوللىنىدىغان مۇھىم يوليورۇق، دوكلات ۋە ئېلان قىلىدىغان بۇيرۇق، يوليورۇقلارنى ئىمزالاپ قويۇش.
مۇئاۋىن مىنىستىر ( مۇئاۋىن مۇدىر، مۇئاۋىن بانكا باشلىقى، مۇئاۋىن ئىقتىسادىي تەپتىش باشلىقى ) مىنىستىر ( مۇدىر، بانكا باشلىقى، باش ئىقتىسادىي تەپتىش ) نىڭ خىزمىتىگە ياردەملىشىدۇ.

گوۋۇيۈەننىڭ مۇئاۋىن باش كاتىپلىرى، ھەرقايسى مىنىستىرلىقلارنىڭ مۇئاۋىن مىنىستىرلىرى، ھەرقايسى كومىتېتلارنىڭ مۇئاۋىن مۇدىرلىرى، جۇڭگو خەلق بانكىسىنىڭ مۇئاۋىن بانكا باشلىقلىرى، مۇئاۋىن باش ئىقتىسادىي تەپتىشلەرنى گوۋۇيۈەن تەيىنلەيدۇ ۋە قالدۇرىدۇ.

13-ماددا گوۋۇيۈەن خىزمەت ئېھتىياجىغا ۋە ئۇنى ئەلالاشتۇرۇش، ماسلاشتۇرۇش، يۇقىرى ئۈنۈملۈك، ئىخچام قىلىش پىرىنسىپىغا ئاساسەن، بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە بىۋاسىتە قاراشلىق ئاپپاراتتىن بىرقانچىنى تەسىس قىلىپ مەخسۇس كەسىپلەرگە مەسئۇل قىلسا، ئىش بېجىرىش ئاپپاراتىدىن بىرنەچچىنى تەسىس قىلىپ زۇڭلىنىڭ مەخسۇس ئىشلارنى بېجىرىشىگە ياردەملەشسە بولىدۇ.
ھەربىر ئاپپاراتنىڭ مەسئۇللىرىدىن ئىككىدىن بەشكىچە كىشى تەسىس قىلىنىدۇ، گوۋۇيۈەن تەيىنلەيدۇ ۋە قالدۇرىدۇ.

14-ماددا گوۋۇيۈەن تەركىبىدىكى تارماقلارنىڭ خىزمىتىدىكى فاڭجېن-سىياسەت، پىلان ۋە مۇھىم، زور مەمۇرىي تەدبىرلەرنى گوۋۇيۈەندىن يوليورۇق سوراش ۋە ئۇنىڭغا دوكلات قىلىش كېرەك، گوۋۇيۈەن قارار قىلىدۇ.
قانۇنلار ۋە گوۋۇيۈەننىڭ مەمۇرىي نىزام، قارار، بۇيرۇقلىرىغا ئاساسەن، مەسئۇل تارماق شۇ تارماقنىڭ ھوقۇق دائىرىسىدە بۇيرۇق، يوليورۇق بەرسە بولىدۇ.

گوۋۇيۈەننىڭ تەركىبىدىكى تارماقلار ۋە مەمۇرىي باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار بىۋاسىتە قاراشلىق ئاپپاراتلار، شۇنىڭدەك قانۇندا بەلگىلەنگەن ئاپپاراتلار قانۇنلار ۋە گوۋۇيۈەننىڭ مەمۇرىي نىزاملىرى، قارارى، بۇيرۇقلىرىغا ئاساسەن، شۇ تارماقنىڭ ھوقۇق دائىرىسى ئىچىدە قائىدە چىقارسا بولىدۇ.

15-ماددا گوۋۇيۈەن پۈتۈن مەملىكەتتىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك دۆلەت مەمۇرىي ئورگانلىرىنىڭ خىزمىتىگە بىرتۇتاش رەھبەرلىك قىلىدۇ.

16-ماددا گوۋۇيۈەن ئىلمىي تەدبىر بەلگىلەش، دېموكراتىك تەدبىر بەلگىلەش، قانۇن بويىچە تەدبىر بەلگىلەشتە چىڭ تۇرۇپ، مەمۇرىي تەدبىر بەلگىلەش تۈزۈم سىستېمىسىنى تاكامۇللاشتۇرۇپ، مۇھىم، زور مەمۇرىي تەدبىر بەلگىلەش تەرتىپىنى قېلىپلاشتۇرۇپ، مەمۇرىي تەدبىرنى ئىجرا قىلىش ۋە باھالاشنى كۈچەيتىپ، تەدبىر بەلگىلەش سۈپىتى ۋە ئۈنۈمىنى ئۆستۈرىدۇ.

17-ماددا گوۋۇيۈەن مەمۇرىي نازارەتچىلىك تۈزۈمىنى تاكامۇللاشتۇرۇپ، مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىش، ئەنگە ئېلىپ تەكشۈرۈش، مەمۇرىي قانۇن ئىجراسىنى نازارەت قىلىش، ھۆكۈمەت تەكشۈرۈش قاتارلىق خىزمەتلەرنى كۈچەيتىپ، مەمۇرىيەتتە ئاشكارا بولۇشتا چىڭ تۇرۇپ، ھەرقايسى تەرەپلەرنىڭ نازارىتىنى ئاڭلىق قوبۇل قىلىپ، مەمۇرىي ھوقۇق يۈرگۈزۈشكە چەك قويۇش ۋە ئۇنى نازارەت قىلىشنى يەنىمۇ كۈچەيتىدۇ.

18-ماددا گوۋۇيۈەن تەركىبىدىكىلەر پارتىيە مەركىزىي كومىتېتىنىڭ نوپۇزى ۋە مەركەزلىك بىرتۇتاش رەھبەرلىكىنى قەتئىي قوغداپ، ئاساسىي قانۇن ۋە قانۇنلارغا نەمۇنىلىك بىلەن رىئايە قىلىپ، مەسئۇلىيىتىنى ئەستايىدىل ئادا قىلىپ، شەكىلۋازلىق، بىيۇروكراتلىققا باشلامچىلىق بىلەن قارشى تۇرۇپ، خەلقچىل-ئەمەلىيەتچىل بولۇپ، ئىنتىزامغا قاتتىق رىئايە قىلىشى، تىرىشچان-پاك بولۇشى كېرەك.

19-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ تەركىبىدىكى تارماقلار، بىۋاسىتە قاراشلىق ئاپپاراتلار، ئىش بېجىرىش ئاپپاراتلىرى ئۆز ۋەزىپىسىگە مەسئۇل بولۇپ، ئۆز مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىپ، ماسلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، زىچ ماسلىشىپ، پارتىيە مەركىزىي كومىتېتى، گوۋۇيۈەننىڭ تۈرلۈك خىزمەت ئورۇنلاشتۇرمىلىرىنىڭ ئىزچىللىشىشى ۋە ئەمەلىيلىشىشىگە ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

20-ماددا بۇ قانۇن ئېلان قىلىنغان كۈندىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.