( 1996-يىل 7-ئاينىڭ 5-كۈنى 8-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 20-يىغىنىدا ماقۇللانغان، 2004-يىل 8-ئاينىڭ 28-كۈنى 10-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك ئادەم قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 11-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ كىم ئارتۇق قىلىپ سېتىش قانۇنى > غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 1-قېتىم تۈزىتىلگەن، 2015-يىل 4-ئاينىڭ 24-كۈنى 12-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 14-يىغىنىنىڭ «‹ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش قانۇنى›غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدا»ىگە ئاساسەن 1-قېتىملىق تۈزىتىلگەن
جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قانۇنى > قاتارلىق ئالتە قانۇننىڭ قارارى»2-قېتىم تۈزىتىلدى )
جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش قانۇنى
مۇندەرىجە
1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ
2-باب كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانى
3-باب توختاملاشقۇچىلارنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش
1-پاراگراف كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى
2-پاراگراف ھاۋالە قىلغۇچى
3-پاراگراف رىقابەتچى
4-پاراگراف سېتىۋالغۇچى
4-باب كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش تەرتىپى
1-پاراگراف كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا ھاۋالە قىلىش
2-پاراگراف كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئېلانى ۋە كۆرگەزمىسى
3-پاراگراف كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنىڭ يولغا قويۇلۇشى
4-پاراگراف شېرىنكانە
5-باب قانۇن جاۋابكارلىقى
6-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ
1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ
1-ماددا بۇ قانۇن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ھەرىكىتىنى قېلىپلاشتۇرۇش، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش تەرتىپىنى قوغداش، كىمئارتۇق قىلىپ سودا پائالىيىتىدىكى توختاملاشقۇچىلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.
2-ماددا بۇ قانۇن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدىكى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كارخانىلىرى ئېلىپ بارغان كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش پائالىيەتلىرىگە تەتبىقلىنىدۇ.
3-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش باھادا ئاشكارا رىقابەتلىشىش شەكلىدە، مۇئەييەن بۇيۇم ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى ئەڭ يۇقىرى باھالىغۇچىغا ئۆتۈنۈپ بېرىدىغان سېتىۋېلىش-سېتىش ئۇسۇلىنى كۆرسىتىدۇ.
4-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش پائالىيىتىدە مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارغا ئەمەل قىلىش، ئاشكارا، ئادىل، ھەققانىي، سەمىمىي بولۇش، لەۋزىدە تۇرۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىش كېرەك.
5-ماددا گوۋۇيۈەن كىمئارتۇق سودىسى كەسپىنى باشقۇرۇشقا مەسئۇل تارماق پۈتۈن مەملىكەتتىكى كىمئارتۇق سودىسى كەسپىنى نازارەت قىلىدۇ ۋە باشقۇرىدۇ.
ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە رايون بار شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپىنى باشقۇرۇشقا مەسئۇل تارماق شۇ مەمۇرىي رايوندىكى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئىشىنى نازارەت قىلىدۇ ۋە باشقۇرىدۇ.
2-باب كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانى
6-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانى ھاۋالە قىلغۇچى ئىگىدارلىقىدا بولىدىغان ياكى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشقا بولىدىغان بۇيۇم ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقى بولۇشى كېرەك.
7-ماددا قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئېلىش-سېتىش مەنئى قىلىنغان بۇيۇم ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانى قىلىشقا بولمايدۇ.
8-ماددا قانۇن ياكى گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە تەستىقلاتقاندىلا ئۆتۈنۈپ بېرىشكە بولىدىغان بۇيۇم ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىن ئىلگىرى قانۇن بويىچە تەستىقلىتىش رەسمىيىتى بېجىرىش كېرەك.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ھاۋالە قىلىنغان مەدەنىيەت يادىكارلىقىنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىن ئىلگىرى، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى تۇرۇشلۇق جايدىكى مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىنى مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىنىڭ قانۇن بويىچە باھالىشى ۋە ئىجازەت بېرىشىدىن ئۆتكۈزۈش كېرەك.
9-ماددا دۆلەت مەمۇرىي ئورگىنى قانۇن بويىچە مۇسادىرە قىلغان بۇيۇملار، باج پۇلى، جەرىمانە قويۇلغان بۇيۇملار ۋە باشقا بۇيۇملاردىن گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا ھاۋالە قىلىنىدىغان بۇيۇملىرىنى مال-مۈلكى بار جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە رايون بار شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كىمئارتۇق قىلىپ ساتىدۇ.
خەلق سوت مەھكىمىسى قانۇن بويىچە مۇسادىرە قىلغان بۇيۇملار، جەرىمانە قويۇلغان، جەرىمانە قويۇلغان بۇيۇملار ۋە قايتۇرغىلى بولمايدىغان قايتۇرۇۋېلىنغان بۇيۇملارنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە تەتبىقلىنىدۇ.
3-باب توختاملاشقۇچىلارنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش
1-پاراگراف كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى
10-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى مۇشۇ قانۇن ۋە «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ شىركەت قانۇنى»بويىچە تەسىس قىلىنغان كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان كارخانا ئىگىلىرىنى كۆرسىتىدۇ.
11-ماددا كارخانا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپى بىلەن شۇغۇللىنىش ئىجازىتىگە ئېرىشكەن بولسا، شۇ جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپىنى باشقۇرۇشقا مەسئۇل تارماقنىڭ تەكشۈرۈپ تەستىقلىشىدىن ئۆتكۈزۈشى شەرت.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كارخانىلىرى رايون بار شەھەرلەردە قۇرۇلسا بولىدۇ.
12-ماددا كارخانا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپى بىلەن شۇغۇللىنىش ئىجازىتىنى ئېلىشنى ئىلتىماس قىلىشتا، تۆۋەندىكى شەرتلەرنى ھازىرلىشى كېرەك :
( 1 ) 1 مىليون يۈەندىن يۇقىرى رويخەتكە ئالدۇرۇلغان كاپىتال بولۇش؛
( 2 ) نامى، تەشكىلىي ئاپپاراتى، ئورنى ۋە نىزامنامىسى بولۇش؛
( 3 ) كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپى بىلەن شۇغۇللىنىشقا لايىق كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ۋە باشقا خادىملار بولۇش؛
( 4 ) مۇشۇ قانۇن ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇنلاردىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپى قائىدىسى بولۇش؛
( 5 ) گوۋۇيۈەننىڭ كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپىنىڭ تەرەققىياتىغا ئالاقىدار بەلگىلىمىسىگە ئۇيغۇن بولۇش؛
( 6 ) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا شەرتلەر.
13-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كارخانىلىرىدا مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش تىجارىتى قىلىشتا، 10 مىليون يۈەن خەلق پۇلىدىن ئارتۇق رويخەتكە ئېلىنغان كاپىتال بولۇشى، مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىنى كىم ئارتۇق قىلىپ سېتىشقا دائىر كەسپىي بىلىمگە ئىگە خادىملار بولۇشى كېرەك.
14-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش پائالىيىتىگە كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى رىياسەتچىلىك قىلىشى كېرەك.
15-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى تۆۋەندىكى شەرتلەرنى ھازىرلىشى كېرەك :
( 1 ) ئالىي مەكتەپلەرنىڭ مەخسۇس كۇرستىن يۇقىرى ئوقۇش تارىخىغا ۋە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپىي بىلىملىرىگە ئىگە بولۇش؛
( 2 ) كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كارخانىلىرىدا ئىشلىگىنىگە ئىككى يىلدىن ئاشقان بولۇش؛
( 3 ) ئەخلاقى ياخشى بولۇش.
خىزمەتتىن ھەيدەلگىنىگە ياكى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىلىق سالاھىيەت گۇۋاھنامىسىنىڭ بىكار قىلىنغىنىغا بەش يىل بولمىغانلار ياكى قەستەن جىنايەت ئۆتكۈزۈپ جىنايى جازاغا ئۇچرىغانلار كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى بولسا بولمايدۇ.
16-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئۇستىلىرىنىڭ سالاھىيىتىنى باھالاشنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپىي جەمئىيىتى بىرتۇتاش تەشكىللەيدۇ.
باھالاشتا لاياقەتلىك بولغانلىرىغا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپىي جەمئىيىتى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىغا سالاھىيەت گۇۋاھنامىسى بېرىدۇ.
17-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ساھە جەمئىيىتى قانۇن بويىچە قۇرۇلغان ئىجتىمائىي تەشكىلات تىپىدىكى قانۇنىي ئىگە، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپىنىڭ قانۇنىيەتلىك تەشكىلاتىدۇر.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ساھە جەمئىيىتى مۇشۇ قانۇن ۋە قائىدە بويىچە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كارخانىلىرى ۋە كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىلارنى نازارەت قىلىدۇ.
18-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ھاۋالە قىلغۇچىدىن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ كېلىش مەنبەسى ۋە نۇقسانلىرىنى چۈشەندۈرۈپ قويۇشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ نۇقسانلىرىنى رىقابەتچىگە چۈشەندۈرۈشى كېرەك.
19-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىنىڭ ھاۋالە قىلغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا تاپشۇرغان بۇيۇملارنى ساقلاش مەجبۇرىيىتى بار.
20-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ھاۋالىنى قوبۇل قىلغاندىن كېيىن، ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالماي تۇرۇپ، كىمئارتۇق قىلىپ ساتىدىغان باشقا كىشىلەرگە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى ھاۋالە قىلسا بولمايدۇ.
21-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى، سېتىۋالغۇچى ئۆزىنىڭ سالاھىيىتىنى مەخپىي تۇتۇشنى تەلەپ قىلسا، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ئۇنىڭ مەخپىيەتلىكىنى ساقلىشى كېرەك.
22-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ۋە ئۇنىڭ خادىملىرى ئۆزى تەشكىللىگەن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش پائالىيىتىگە رىقابەتلەشكۈچى سالاھىيىتى بىلەن قاتناشسا بولمايدۇ ھەمدە باشقىلارغا ۋاكالىتەن سېتىۋېلىشنى ھاۋالە قىلسا بولمايدۇ.
23-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ئۆزى تەشكىللىگەن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش پائالىيىتىدە ئۆزىنىڭ بۇيۇمى ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى كىمئارتۇق قىلىپ ساتسا بولمايدۇ.
24-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىپ پۈتۈشۈلگەندىن كېيىن، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىدىكى پۇلنى پۈتۈم بويىچە ھاۋالە قىلغۇچىغا تاپشۇرۇشى ھەمدە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى پۈتۈشكىنى بويىچە سېتىۋالغۇچىغا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.
2-پاراگراف ھاۋالە قىلغۇچى
25-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىغا بۇيۇمنى ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى ھاۋالە قىلغان پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارنى كۆرسىتىدۇ.
26-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى ھاۋالە قىلىش رەسمىيىتىنى ئۆز ئالدىغا بېجىرسىمۇ، ئۇنىڭ ۋاكالەتچىسى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى ھاۋالىلىك كۆرۈش رەسمىيىتىنى ۋاكالىتەن بېجىرسىمۇ بولىدۇ.
27-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىغا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ كېلىش مەنبەسى ۋە نۇقسانلىرىنى چۈشەندۈرۈشى كېرەك.
28-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ ساقلاپ قېلىنغان باھاسىنى بېكىتىشكە ھەمدە كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىدىن مەخپىيەتلىكنى ساقلاشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
دۆلەت مۈلكىنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتا، قانۇن ياكى گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە باھالاشقا توغرا كەلسە، قانۇن بويىچە قۇرۇلغان باھالاش ئاپپاراتى باھالىشى ھەمدە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ ساقلاپ قېلىنغان باھاسىنى باھالاش نەتىجىسىگە قاراپ بېكىتىشى كېرەك.
29-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش باشلىنىشتىن بۇرۇن، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى قايتۇرۇۋالسا بولىدۇ.
ھاۋالە قىلغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى قايتۇرۇۋالغان بولسا، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىغا پۈتۈشكەن خىراجەتنى تۆلىشى كېرەك؛
پۈتۈشمىگەن بولسا، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىغا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا مۇۋاپىق چىقىم قىلىش كېرەك.
30-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى رىقابەتلىشىپ سېتىۋېلىشقا قاتناشسا، باشقىلارغا ۋاكالىتەن سېتىۋېلىشنى ھاۋالە قىلسىمۇ بولمايدۇ.
31-ماددا پۈتۈم بويىچە ھاۋالە قىلغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى ئۆتكۈزۈپ بەرگەن بولسا، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش پۈتۈشۈلگەندىن كېيىن، ھاۋالە قىلغۇچى كىم ئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى سېتىۋالغۇچىغا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.
3-پاراگراف رىقابەتچى
32-ماددا سېتىۋالغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىغا قاتنىشىدىغان پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارنى كۆرسىتىدۇ.
33-ماددا قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى ئېلىپ-سېتىش شەرتى بەلگىلەنگەن بولسا، سېتىۋالغۇچى بەلگىلەنگەن شەرتنى ھازىرلىشى كېرەك.
34-ماددا رىقابەتلەشكۈچى رىقابەتلىشىپ سېتىۋېلىشقا ئۆزى قاتناشسىمۇ، رىقابەتلىشىپ سېتىۋېلىشقا ۋاكالەتچىسىگە ھاۋالە قىلسىمۇ بولىدۇ.
35-ماددا سېتىۋالغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ نۇقسانىنى ئىگىلەشكە ھوقۇقلۇق، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى تەكشۈرۈشكە ۋە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا دائىر ماتېرىياللارنى كۆرۈشكە ھوقۇقلۇق.
36-ماددا تالىشىپ سېتىۋالغۇچى باھا قويغان ھامان قايتۇرۇۋېلىشقا بولمايدۇ، باشقا تالىشىپ سېتىۋالغۇچىلار تېخىمۇ يۇقىرى باھا قويغان چاغدا، ئۇنىڭ باھا قويۇشى چەكلەش كۈچىنى يوقىتىدۇ.
37-ماددا سېتىۋالغۇچى ئارا، سېتىۋالغۇچى بىلەن كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى يامان غەرەزدە تىل بىرىكتۈرۈۋېلىپ، باشقىلارنىڭ مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزسە بولمايدۇ.
4-پاراگراف سېتىۋالغۇچى
38-ماددا سېتىۋالغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىدىكى ئەڭ يۇقىرى باھادا سېتىۋالغۇچىنى كۆرسىتىدۇ.
39-ماددا سېتىۋالغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىدىكى مال پۇلىنى پۈتۈم بويىچە تۆلىشى كېرەك، مال پۇلىنى پۈتۈشكىنى بويىچە تۆلىمىسە، خىلاپلىق جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى ياكى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئېلىپ، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى قايتىدىن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشى كېرەك.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانى يەنە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىلسا، ئەسلىدىكى سېتىۋالغۇچى 1-قېتىملىق كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتا ئۆزى ۋە ھاۋالە قىلغۇچى تۆلەشكە تېگىشلىك شېرىنكانىنى تۆلىشى كېرەك.
قايتا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتا تاپقان پۇل ئەسلىدىكى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش پۇلىدىن تۆۋەن بولسا، ئەسلىي سېتىۋالغۇچى كەم قىسمىنى تولۇقلىشى كېرەك.
40-ماددا سېتىۋالغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىغا پۈتۈم بويىچە ئېرىشەلمىسە، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ياكى ھاۋالە قىلغۇچىدىن خىلاپلىق جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
سېتىۋالغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى پۈتۈشكىنى بويىچە تاپشۇرۇۋالمىسا، بۇنىڭدىن كېلىپ چىققان ساقلاش خىراجىتىنى تۆلىشى كېرەك.
4-باب كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش تەرتىپى
1-پاراگراف كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا ھاۋالە قىلىش
41-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىلىدىغان بۇيۇم ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى ھاۋالە قىلىشتا، سالاھىيەت ئىسپاتى ۋە كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى تەمىنلەشنى تەلەپ قىلغان كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ ئىگىدارلىق ھوقۇقى ئىسپاتى ياكى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشقا بولىدىغانلىقى توغرىسىدىكى ئىسپات ۋە باشقا ماتېرىياللارنى تەمىنلىشى كېرەك.
42-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ھاۋالە قىلغۇچى بەرگەن ئالاقىدار ھۆججەت-ماتېرىياللارنى ئېنىقلىشى لازىم.
كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ھاۋالىنى قوبۇل قىلسا، ھاۋالە قىلغۇچى بىلەن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى يازما ھاۋالە قىلىش توختامى ئىمزالىشى لازىم.
43-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى باھالاش كېرەك دەپ قارىسا، باھالىسا بولىدۇ.
باھالاش خۇلاسىسى ھاۋالىلىك كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش توختامىغا يېزىلغان كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ ئەھۋالىغا ئۇيغۇن كەلمىسە، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى توختامنى ئۆزگەرتىش ياكى بىكار قىلىشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
44-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى ھاۋالە قىلىش توختامىغا تۆۋەندىكى ئىشلار ئېنىق يېزىلىشى كېرەك :
( 1 ) ھاۋالە قىلغۇچى، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ياكى نامى، تۇرۇشلۇق جايى؛
( 2 ) كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ نامى، ئۆلچىمى، مىقدارى، سۈپىتى؛
( 3 ) ھاۋالە قىلغۇچى ئوتتۇرىغا قويغان كاپالەتلىك باھا؛
( 4 ) كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ۋاقتى، ئورنى؛
( 5 ) كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى تاپشۇرۇش ياكى ئۆتكۈزۈپ بېرىش ۋاقتى، ئۇسۇلى؛
( 6 ) شېرىنكانە ۋە ئۇنى تۆلەش ئۇسۇلى، مۇددىتى؛
( 7 ) مال پۇلىنى تۆلەش ئۇسۇلى، مۇددىتى؛
( 8 ) خىلاپلىق جاۋابكارلىقى؛
( 9 ) ئىككى تەرەپ پۈتۈشكەن باشقا ئىشلار.
2-پاراگراف كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئېلانى ۋە كۆرگەزمىسى
45-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كۈنىدىن 7 كۈن بۇرۇن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئېلانى چىقىرىشى كېرەك.
46-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئېلانىغا تۆۋەندىكى ئىشلار ئېنىق يېزىلىشى كېرەك :
( 1 ) كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ۋاقتى، ئورنى؛
( 2 ) كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانى؛
( 3 ) كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى كۆرسىتىش ۋاقتى، ئورنى؛
( 4 ) سېتىۋېلىشقا قاتنىشىشتا بېجىرىشكە تېگىشلىك رەسمىيەتلەر؛
( 5 ) ئېلان قىلىشقا تېگىشلىك باشقا ئىشلار.
47-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئېلانى گېزىت ياكى باشقا ئاخبارات ۋاسىتىلىرى ئارقىلىق ئېلان قىلىنىشى كېرەك.
48-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىن ئىلگىرى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى نامايان قىلىشى ھەمدە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش مەبلىغىنى كۆرۈش شەرتى ۋە ئالاقىدار ماتېرىياللارنى تەمىنلىشى كېرەك.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ كۆرسىتىلىش ۋاقتى ئىككى كۈندىن كەم بولسا بولمايدۇ.
3-پاراگراف كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنىڭ يولغا قويۇلۇشى
49-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىن بۇرۇن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش قائىدىسى ۋە دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك ئىشلارنى ئېلان قىلىشى كېرەك.
50-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانى ساقلاپ قېلىنمىغان بولسا، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىن ئىلگىرى ئىزاھات بېرىشى كېرەك.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىدا ساقلاپ قويۇلغان باھا بار بولسا، سېتىۋالغۇچىنىڭ ئەڭ يۇقىرى باھاسى ساقلاپ قېلىنغان باھاغا يەتمىگەندە، تېگىشلىك باھا كۈچكە ئىگە بولمايدۇ، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى توختىتىشى كېرەك.
51-ماددا سېتىۋالغۇچى قويغان ئەڭ يۇقىرى باھا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى سودىلاشقاندىن كېيىن ياكى سېتىۋېلىش ئۇسۇلىنى باشقا ئاشكارا بىلدۈرۈپ بېكىتكەندىن كېيىن، كىمئارتۇق قىلىپ سودىدا پۈتۈشىدۇ.
52-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتا پۈتۈشۈلگەندىن كېيىن، سېتىۋالغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى بىلەن پۈتۈشۈش ئېتىراپنامىسىگە ئىمزا قويۇشى كېرەك.
53-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتا، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىن خاتىرە قالدۇرۇشى كېرەك.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش خاتىرىسىگە كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى، خاتىرىلىگۈچى ئىمزا قويۇشى كېرەك؛
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتا پۈتۈشكەن سودىغا سېتىۋالغۇچى ئىمزا قويۇشى كېرەك.
54-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى كەسپىي تىجارەت پائالىيىتىگە دائىر مۇكەممەل ھېسابات دەپتىرى، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش خاتىرىسى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى ئوبدان ساقلىشى كېرەك.
ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن ھېساب دەپتىرى، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش خاتىرىسى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى ساقلاش مۇددىتى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا ھاۋالە قىلىش توختامى ئاخىرلاشقان كۈندىن باشلاپ ھېسابلىنىدۇ، بەش يىلدىن كەم بولسا بولمايدۇ.
55-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىدا كىنىشكا ئۆزگەرتىش، مۈلۈك ھوقۇقىنىڭ نامىنى يۆتكەش رەسمىيىتىنى قانۇن بويىچە بېجىرىشكە توغرا كەلسە، ھاۋالە قىلغۇچى، سېتىۋالغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى بەرگەن پۈتۈشۈش ئىسپاتى ۋە ئالاقىدار ماتېرىياللارنى ئېلىپ، ئالاقىدار مەمۇرىي باشقۇرۇش ئورگىنىغا رەسمىيەت بېجىرىشى كېرەك.
4-پاراگراف شېرىنكانە
56-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى، سېتىۋالغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى بىلەن شېرىنكانە نىسبىتىنى پۈتۈشسە بولىدۇ.
ھاۋالە قىلغۇچى، سېتىۋالغۇچى بىلەن كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى شېرىنكانە نىسبىتىنى پۈتۈشمىگەن بولسا، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتا پۈتۈشكەن بولسا، كىم ئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ھاۋالە قىلغۇچى، سېتىۋالغۇچىدىن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىكى پۈتۈشۈش باھاسىنىڭ ％ 5 ىدىن ئېشىپ كەتمەيدىغان شېرىنكانىنى ئالسا بولىدۇ.
شېرىنكانە ئېلىش نىسبىتى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىكى پۈتۈشۈش باھاسى بىلەن تەتۈر تاناسىپ بولۇش پىرىنسىپى بويىچە بېكىتىلىدۇ.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتا پۈتۈشۈلمىگەن بولسا، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ھاۋالە قىلغۇچىدىن پۈتۈشكەن ھەقنى ئالسا بولىدۇ؛
پۈتۈشمىگەن بولسا، ھاۋالە قىلغۇچىدىن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا كەتكەن مۇۋاپىق خىراجەتنى ئالسا بولىدۇ.
57-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتا مۇشۇ قانۇننىڭ 9-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن بۇيۇم پۈتۈشكەن بولسا، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى سېتىۋالغۇچىدىن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىكى پۈتۈشۈش باھاسىنىڭ ％ 5 ىدىن ئېشىپ كەتمەيدىغان شېرىنكانە ئالسا بولىدۇ.
شېرىنكانە ئېلىش نىسبىتى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىكى پۈتۈشۈش باھاسى بىلەن تەتۈر تاناسىپ بولۇش پىرىنسىپى بويىچە بېكىتىلىدۇ.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتا پۈتۈشۈلمىگەن بولسا، مۇشۇ قانۇننىڭ 56-ماددىسىنىڭ 3-تارمىقىدىكى بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.
5-باب قانۇن جاۋابكارلىقى
58-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى مۇشۇ قانۇننىڭ 6-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئۆزىنىڭ ئىگىدارلىق ھوقۇقى بولمىغان ياكى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشقا بولمايدىغان بۇيۇمى ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى ھاۋالە قىلسا، قانۇن بويىچە جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.
كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ كىمئارتۇق قىلىپ سېتىلغان بۇيۇم ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقىنىڭ ئىگىدارلىق ھوقۇقى يوقلۇقىنى ياكى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشقا بولمايدىغانلىقىنى بىلگەن بولسا، چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.
59-ماددا دۆلەت ئورگىنى مۇشۇ قانۇننىڭ 9-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، مال-مۈلكى تۇرۇشلۇق جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە ياكى رايون بار شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىغا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقان نەرسىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن بىر تەرەپ قىلىشنى ھاۋالە قىلغان بولسا، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرۈپ، دۆلەتكە زىيان سالسا،
يەنە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.
60-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 11-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، رۇخسەتسىز كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش كەسپى بىلەن شۇغۇللانغانلارنى سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى بىكار قىلىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.
61-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى، ھاۋالە قىلغۇچىلار مۇشۇ قانۇننىڭ 18-ماددىسىنىڭ 2-تارمىقى، 27-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ نۇقسانلىرىنى چۈشەندۈرمەي، سېتىۋالغۇچىغا زىيان سالغان بولسا، سېتىۋالغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىدىن تۆلەم تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق؛
ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ جاۋابكارلىقى ھاۋالە قىلغۇچىغا تەۋە بولسا، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ھاۋالە قىلغۇچىدىن تۆلىتىۋېلىشقا ھوقۇقلۇق.
كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى، ھاۋالە قىلغۇچى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىن ئىلگىرى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىنىڭ راست-يالغانلىقى ياكى سۈپىتىگە كاپالەتلىك قىلغىلى بولمايدىغانلىقىنى ئېلان قىلغان بولسا، نۇقسان كېپىللىك جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالمايدۇ.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىدا نۇقسان بارلىقى ھەققىدە بايانات ئېلان قىلمىغان بولسا، تۆلەم تەلەپ قىلىش دەۋا ۋاقىت چېكىنىڭ سۈرۈكى بىر يىل بولىدۇ، دەۋالاشقۇچىلار ھوقۇقىنىڭ زىيانغا ئۇچرىغانلىقىنى بىلگەن ياكى بىلىشكە تېگىشلىك بولغان كۈندىن باشلاپ ھېسابلىنىدۇ.
كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش نىشانىدىكى نۇقسان سەۋەبىدىن جىسمانىي، مال-مۈلۈك زىيىنىنى تۆلەپ بېرىشنى تەلەپ قىلىدىغان دەۋا ۋاقىت چېكىنىڭ سۈرۈكى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەھسۇلات سۈپىتى قانۇنى»ۋە باشقا قانۇنلاردىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ.
62-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىدىن مۇشۇ قانۇننىڭ 22-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا قاتناشقان ياكى باشقىلارغا ۋاكالىتەن سېتىۋېلىشنى ھاۋالە قىلغانلىرىغا سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىغا ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش شېرىنكانىسىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ تىجارەت كىنىشكىسى بىكار قىلىنىدۇ.
63-ماددا كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىلاردىن مۇشۇ قانۇننىڭ 23-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئۆزى تەشكىللىگەن كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش پائالىيىتىدە ئۆزىنىڭ بۇيۇمى ياكى مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقانلىرىنىڭ كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىن ئېرىشكەن تاپاۋىتىنى سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى مۇسادىرە قىلىدۇ.
64-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 30-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ھاۋالە قىلغۇچى سېتىۋېلىشقا قاتناشقان ياكى باشقىلارغا ۋاكالىتەن سېتىۋېلىشنى ھاۋالە قىلغان بولسا، سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ھاۋالە قىلغۇچىغا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشتىكى پۈتۈشۈش باھاسىنىڭ ％ 30 ىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.
65-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 37-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، سېتىۋالغۇچى، سېتىۋالغۇچى بىلەن كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى يامان غەرەزدە تىل بىرىكتۈرۈۋېلىپ، باشقىلارغا زىيان سالغان بولسا، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئىناۋەتسىز بولىدۇ، قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.
سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى يامان غەرەزدە تىل بىرىكتۈرۈۋېلىشقا قاتناشقان سېتىۋالغۇچىلارغا ئەڭ يۇقىرى بولغاندا ％ 10 تىن يۇقىرى، ％ 30 تىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛
يامان غەرەزدە تىل بىرىكتۈرۈۋېلىشقا قاتناشقان كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىلارغا ئەڭ يۇقىرى بولغاندا% 10 تىن يۇقىرى،% 50 تىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.
66-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 4-باب 4-پاراگرافىدىكى شېرىنكانە نىسبىتى توغرىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ شېرىنكانا ئالغاندا، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچى ئېشىپ كەتكەن قىسمىنى ھاۋالە قىلغۇچى، سېتىۋالغۇچىغا قايتۇرۇپ بېرىشى لازىم.
مال باھاسىنى باشقۇرۇش تارمىقى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقۇچىغا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ھەققىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.
6-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ
67-ماددا چەت ئەللىكلەر، چەت ئەل كارخانىلىرى ۋە تەشكىلاتلىرىدىن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى ھاۋالە قىلغانلىرى ياكى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشقا قاتناشقانلىرىغا مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.
68-ماددا بۇ قانۇن 1997-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.