( 2021-يىلى 1-ئاينىڭ 22-كۈنى 13-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 25-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب ئاپپارات ۋە مەسئۇلىيەت

3-باب دېڭىز بىخەتەرلىكىنى قوغداش

4-باب دېڭىزغا دائىر مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلىش

5-باب دېڭىز ئۈستى جىنايىتىنى تەھقىقلەش

6-باب ساقچى قوراللىرى ۋە قورال ئىشلىتىش

7-باب كاپالەتلەندۈرۈش ۋە ھەمكارلىشىش

8-باب خەلقئارا ھەمكارلىق

9-باب نازارەت قىلىش

10-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

11-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىنىڭ مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشىنى قېلىپلاشتۇرۇش ۋە كاپالەتلەندۈرۈش، دۆلەتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى، خەۋپسىزلىكى ۋە دېڭىز-ئوكيان ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداپ قېلىش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

2-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ دېڭىز ساقچى قىسمى يەنى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى دېڭىزدا ھوقۇقنى قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش مەسئۇلىيىتىنى بىرتۇتاش ئادا قىلىدۇ.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى جۇڭگو دېڭىز ساقچى ئىدارىسى ھەم ئۇنىڭ دېڭىز رايونى شۆبە ئىدارىسى ۋە بىۋاسىتە قاراشلىق ئىدارىسى، ئۆلكە دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئىدارىسى، شەھەر دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى باشلىقى، دېڭىز ساقچى خىزمەت پونكىتىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

3-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ باشقۇرۇشىدىكى دېڭىز تەۋەلىكى ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ دۆلىتىمىز باشقۇرۇشىدىكى دېڭىز تەۋەلىكى دېيىلىدۇ ) ھەم ئۇنىڭ ھاۋا بوشلۇقىدا دېڭىز ھوقۇقىنى قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشتا، مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.

4-ماددا دېڭىزدا ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىدە جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسىنىڭ رەھبەرلىكىدە چىڭ تۇرۇلىدۇ، ئومۇمىي دۆلەت خەۋپسىزلىكى قارىشى ئىزچىللاشتۇرۇلىدۇ، قانۇن بويىچە باشقۇرۇش، ھەر تەرەپلىمە تۈزەش، قېلىپلاشقان، يۇقىرى ئۈنۈملۈك، ئادىل، مەدەنىي بولۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىنىدۇ.

5-ماددا دېڭىزدا ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنىڭ ئاساسىي ۋەزىپىسى دېڭىز بىخەتەرلىكىنى قوغداش، دېڭىز ئامانلىقى تەرتىپىنى ساقلاش، دېڭىزدىكى ئەتكەسچىلىككە، ئوغرىلىقچە ئۆتۈشكە زەربە بېرىش، مەسئۇلىيەت دائىرىسىدە دېڭىز-ئوكيان بايلىقىنى ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش، دېڭىز-ئوكيان ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش، دېڭىز-دېڭىز-ئوكيان بېلىقچىلىقىنىڭ ئىشلەپچىقىرىش مەشغۇلاتى قاتارلىق پائالىيەتلەرنى نازارەت قىلىش، تەكشۈرۈش،
دېڭىزدىكى قانۇنغا خىلاپ جىنايى ھەرىكەتلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، ئۇنى توسۇش ۋە جازالاش.

6-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىنىڭ قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئىجرا قىلىشى قانۇندا قوغدىلىدۇ، ھەرقانداق تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ قانۇنسىز ئارىلىشىشىغا، رەت قىلىشىغا ۋە توسقۇنلۇق قىلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

7-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىنىڭ خادىملىرى ئاساسىي قانۇن ۋە قانۇنلارغا رىئايە قىلىشى، شان-شەرەپنى قەدىرلىشى، خىزمىتىگە سادىق بولۇشى، ئىنتىزامدا قاتتىق بولۇشى، قانۇننى قاتتىق ئىجرا قىلىشى، پاك-دۇرۇس بولۇشى كېرەك.

8-ماددا دۆلەت قۇرۇقلۇق بىلەن دېڭىز بىرتۇتاش پىلانلانغان، ئىش تەقسىماتى بويىچە ھەمكارلىشىدىغان، ئىلمىي، يۇقىرى ئۈنۈملۈك بولغان دېڭىزدا ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىشتا ھەمكارلىشىش، ماسلىشىش مېخانىزمى بەرپا قىلىدۇ.
گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى، دېڭىز بويىدىكى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى، ئارمىيەنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى ئۆزئارا ھەمكارلىشىش، ماسلىشىشنى كۈچەيتىپ، دېڭىزدا ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك.

9-ماددا دېڭىزدا ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش پائالىيىتىدە گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان تەشكىلات ۋە شەخسلەر مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە تەقدىرلىنىدۇ ۋە مۇكاپاتلىنىدۇ.

2-باب ئاپپارات ۋە مەسئۇلىيەت

10-ماددا دۆلەت دېڭىز بويىدىكى رايونلاردا مەمۇرىي رايون ۋە ۋەزىپە رايونى بويىچە جۇڭگو دېڭىز ساقچى ئىدارىسى دېڭىز رايونى شۆبە ئىدارىسى ۋە بىۋاسىتە قاراشلىق ئىدارىسى، ئۆلكە دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئىدارىسى، شەھەر دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى باشلىقى ۋە دېڭىز ساقچىسى خىزمەت پونكىتىنى تۈزۈپ تەسىس قىلىدۇ، ئۇلار ئايرىم-ئايرىم ھالدا ئۆزى باشقۇرىدىغان رايوننىڭ دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇقنى قوغداش، قانۇن ئىجرا قىلىشقا ئالاقىدار خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.
جۇڭگو دېڭىز ساقچى ئىدارىسى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە قارىمىقىدىكى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىغا رەھبەرلىك قىلىپ، دېڭىز ھوقۇقىنى قوغداش، قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى قانات يايدۇرىدۇ.

11-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدىكى رايونلارنى دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش، قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنىڭ ئېھتىياجىغا قاراپ مۇۋاپىق ئايرىش ۋە تەڭشەش كېرەك، مەمۇرىي رايون چەكلىمىسىگە ئۇچرىمايدۇ.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى قارىمىقىدىكى رايونلارنى ئايرىش ۋە تەڭشەشنى جەمئىيەتكە ۋاقتىدا ئېلان قىلىشى ھەمدە ئالاقىدار ئورگانغا خەۋەرلەندۈرۈشى كېرەك.

12-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى تۆۋەندىكى مەسئۇلىيەتلەرنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىدۇ :

( 1 ) دۆلىتىمىز باشقۇرىدىغان دېڭىز تەۋەلىكىدە چارلاش، ئاگاھ بولۇشنى قانات يايدۇرۇش، نۇقتىلىق ئارال، خادا تاشلارنى نۆۋەتچىلىك قىلىش، دېڭىز پاسىلىنى باشقۇرۇش-قوغداش، دۆلەتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى، خەۋپسىزلىكى ۋە دېڭىز-ئوكيان ھوقۇق-مەنپەئىتىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان قىلمىشلارنىڭ ئالدىنى ئېلىش، توسۇش، تۈگىتىش؛

( 2 ) دېڭىزدىكى مۇھىم نىشان ۋە مۇھىم پائالىيەتلەرنىڭ بىخەتەرلىكىنى قوغداش، زۆرۈر تەدبىر قوللىنىپ نۇقتىلىق ئارال، خادا تاش، شۇنىڭدەك خاس ئىقتىسادىي رايون ۋە چوڭ قۇرۇقلۇق جازىسىدىكى سۈنئىي ئارال، ئەسلىھە ۋە قۇرۇلمىنىڭ بىخەتەرلىكىنى قوغداش؛

( 3 ) دېڭىز ئامانلىقىنى باشقۇرۇشنى يولغا قويۇش، دېڭىزدىكى ئامانلىق باشقۇرۇشقا، چېگرادىن كىرىش-چىقىشنى باشقۇرۇشقا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش، دېڭىزدىكى تېررورلۇق ھەرىكەتلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى بىر تەرەپ قىلىش،دېڭىز ئامانلىقى تەرتىپىنى قوغداش؛

( 4 ) دېڭىزدا ئەتكەسچىلىك قىلىش گۇمانى بار تىرانسپورت قوراللىرى ياكى مال، بۇيۇم، خادىملارنى تەكشۈرۈپ، دېڭىزدىكى ئەتكەسچىلىك قىلىشتەك قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش؛

( 5 ) مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە دېڭىز تەۋەلىكىنى ئىشلىتىش، ئارالنى قوغداش، شۇنىڭدەك ئادەمسىز ئارالنى ئېچىپ پايدىلىنىش، دېڭىز-ئوكيان قېزىلما بايلىقىنى چارلاش-ئېچىش، دېڭىز ئاستى توكى ( نۇرى ) كابېلى ۋە تۇرۇبا يولىنى ياتقۇزۇش ۋە قوغداش، دېڭىز-ئوكياننى تەكشۈرۈش-ئۆلچەش، دېڭىز-ئوكياننىڭ ئۇلىنى ئۆلچەش-سىزىش، چەت ئەلگە چېتىشلىق دېڭىز-ئوكيان ئىلمىي تەتقىقاتى قاتارلىق پائالىيەتلەرنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش؛

( 6 ) مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە دېڭىز-ئوكيان قۇرۇلۇش تۈرى، دېڭىز-ئوكيان تاشلاندۇق تۆكۈپ دېڭىز-ئوكيان بۇلغىنىشىنى زىيانغا ئۇچرىتىش، تەبىئىي مۇھاپىزەت يېرى بولغان دېڭىز قىرغىقى لىنىيەسىنى دېڭىز تەرەپكە قارىتىپ قوغداش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش قاتارلىق ھەرىكەتلەرنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش، بەلگىلەنگەن ھوقۇق دائىرىسىدە دېڭىز-دېڭىز-ئوكيان مۇھىتى بۇلغىنىش ھادىسىسىنى جىددىي بىر تەرەپ قىلىش ۋە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشقا قاتنىشىش؛

( 7 ) موتورلۇق بېلىقچىلىق كېمىسىنىڭ ئاستىغا تور تارتىپ بېلىق تۇتۇش مەنئى قىلىنىدۇ رايون لىنىيەسىنىڭ سىرتىدىكى دېڭىز تەۋەلىكى ۋە مۇئەييەن بېلىقچىلىق بايلىقى بېلىقچىلىق مەيدانىنىڭ بېلىقچىلىق ئىشلەپچىقىرىش مەشغۇلاتى، دېڭىز-ئوكيان ياۋايى ھايۋانلىرىنى قوغداش قاتارلىق پائالىيەتلەرنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش، دېڭىز بېلىقچىلىقىنىڭ ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى ۋە بېلىقچىلىق ئىشلەپچىقىرىش ماجىراسىنى قانۇن بويىچە تەشكىللەش ياكى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشقا قاتنىشىش؛

( 8 ) دېڭىزدىكى جىنايى ھەرىكەتلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، ئۇنى توسۇش ۋە تەھقىقلەش؛

( 9 ) دۆلەتنىڭ ئالاقىدار مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە دېڭىز تاسادىپىي ۋەقەلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش؛

( 10 ) قانۇن-نىزاملار ۋە دۆلىتىمىز تۈزگەن، قاتناشقان خەلقئارا شەرتنامىلەر بويىچە، دۆلىتىمىز باشقۇرۇۋاتقان دېڭىز تەۋەلىكىدىن باشقا رايونلاردا مۇناسىۋەتلىك قانۇن ئىجرا قىلىش ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئالىدۇ؛

( 11 ) قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا مەسئۇلىيەتلەر.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى بىلەن جامائەت خەۋپسىزلىكى، تەبىئىي بايلىق، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، قاتناش-تىرانسپورت، بېلىقچىلىق-بېلىقچىلىق مەمۇرىيىتى، تاموژنا قاتارلىق مەسئۇل تارماقلارنىڭ مەسئۇلىيەت ئىش تەقسىماتى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

13-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دېڭىزدىكى تەبىئىي ئاپەت، ھادىسە، ئاپەت قاتارلىقلار سەۋەبىدىن جىددىي ياردەم تەلىپىنى تاپشۇرۇۋالغاندا، ئالاقىدار مەسئۇل تارماققا ۋاقتىدا خەۋەرلەندۈرۈشى ھەمدە جىددىي قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش ۋە قۇتقۇزۇشنى پائال قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

14-ماددا مەركەزدىكى دۆلەت ئورگانلىرى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە، دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىگە كەسپىي جەھەتتىن يېتەكچىلىك قىلىدۇ.

15-ماددا جۇڭگو دېڭىز ساقچى ئىدارىسى ھەم دېڭىز رايونى شۆبە ئىدارىسى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىلىرى بويىچە، دېڭىز بويىدىكى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ دېڭىز ئۈستى قانۇن ئىجرا قىلىش قوشۇنىنىڭ دېڭىز تەۋەلىكىدىن پايدىلىنىش، ئارالنى قوغداش-ئېچىش، دېڭىز-ئوكيان ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش، دېڭىز-دېڭىز بېلىقچىلىقىنى باشقۇرۇش قاتارلىق ئالاقىدار قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇشىغا ماسلىشىپ يېتەكچىلىك قىلىدۇ.

دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇقنى قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنىڭ ئېھتىياجىغا ئاساسەن، جۇڭگو دېڭىز ساقچى ئىدارىسى ھەم دېڭىز رايونى شۆبە ئىدارىسى دېڭىز بويىدىكى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ دېڭىز ئۈستىدە قانۇن ئىجرا قىلىش قوشۇنىدىكى پاراخوت، خادىملارنى دېڭىز ئۈستىدىكى مۇھىم، زور ھوقۇقنى قوغداش، قانۇن ئىجرا قىلىش ھەرىكىتىگە قاتنىشىشقا بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇپ تەشكىللىسە بولىدۇ.

3-باب دېڭىز بىخەتەرلىكىنى قوغداش

16-ماددا دېڭىز بىخەتەرلىكى ۋە تەرتىپىنى قوغداش ئۈچۈن، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دۆلىتىمىز باشقۇرۇشىدىكى دېڭىز تەۋەلىكىدە يۈرۈۋاتقان، توختاۋاتقان، مەشغۇلات قىلىۋاتقان چەت ئەل پاراخوتلىرىنى قانۇن بويىچە پەرقلەندۈرۈپ، تەكشۈرۈپ دەلىللەپ، پاراخوتلارنىڭ ئاساسىي ئۇچۇرى ۋە ئۇلارنىڭ يۈرۈش، مەشغۇلات ئاساسىي ئەھۋالىغا ھۆكۈم قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
قانۇنغا خىلاپلىق قىلغان دەپ گۇمان قىلىنغان چەت ئەل پاراخوتلىرىغا قارىتا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى ئىز قوغلاپ نازارەت قىلىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىشقا ھوقۇقلۇق.

17-ماددا دۆلىتىمىزنىڭ دېڭىز تەۋەلىكى ۋە ئۇنىڭ ئىچىدىكى دېڭىز تەۋەلىكىگە قانۇنسىز كىرگەن چەت ئەل پاراخوتلىرىنى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دەرھال كېتىشكە بۇيرۇشقا ياكى تۇتۇپ قېلىش، مەجبۇرىي قوغلاپ چىقىرىش، مەجبۇرىي سۆرەپ چىقىرىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىشقا ھوقۇقلۇق.

18-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دېڭىز بىخەتەرلىكىنى قوغداش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىدۇ، دۆلىتىمىز باشقۇرۇشىدىكى دېڭىز تەۋەلىكىدە يۈرۈۋاتقان، توختىغان، مەشغۇلات قىلىۋاتقان كېمە-پاراخوتلارنى قانۇن بويىچە چىقىپ تەكشۈرسە بولىدۇ.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى پاراخوتقا چىقىش، تەكشۈرۈشتە، ئېنىق بۇيرۇق بېرىپ تەكشۈرۈلگۈچىنىڭ پاراخوتنى توختىتىپ تەكشۈرۈشنى قوبۇل قىلىشىنى تەلەپ قىلىشى كېرەك.
تەكشۈرۈلىدىغان كېمە-پاراخوتلار بۇيرۇق بويىچە پاراخوتنى توختىتىپ تەكشۈرۈشنى قوبۇل قىلىشى ھەمدە زۆرۈر قولايلىق يارىتىپ بېرىشى كېرەك؛
تەكشۈرۈشكە ماسلاشمىسا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى مەجبۇرىي تەكشۈرتسە بولىدۇ؛
نەق مەيداندىن قېچىپ كەتكەندە، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى زۆرۈر تەدبىر قوللىنىپ توسۇش، چىڭ قوغلاپ تۇتۇشقا ھوقۇقلۇق.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى كېمە-پاراخوتلارنى تەكشۈرگەندە، كېمە-پاراخوت ۋە ئىشلەپچىقىرىش مەشغۇلاتى ئىجازىتىگە ئالاقىدار گۇۋاھنامە، ماتېرىيال، شۇنىڭدەك خادىملارنىڭ سالاھىيەت ئۇچۇرىنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈشكە، كېمە-مۈلۈك ۋە ئۇنىڭغا قاچىلانغان مال، بۇيۇملارنى تەكشۈرۈشكە، قانۇنغا خىلاپ ئالاقىدار پاكىتلارنى تەكشۈرۈپ دەلىل-ئىسپات ئېلىشقا ھوقۇقلۇق.

چەت ئەل كېمىلىرىگە چىقىش، تەكشۈرۈش، توسۇش، چىڭ قوغلاپ بېرىشتا، دۆلىتىمىز تۈزگەن، قاتناشقان خەلقئارا شەرتنامىلەردىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەرگە ئەمەل قىلىنىدۇ.

19-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دېڭىزدا تاسادىپىي ۋەقەلەرنى بىر تەرەپ قىلىشنىڭ جىددىي ئېھتىياجى بىلەن تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللانسا بولىدۇ :

( 1 ) پاراخوتلارنى يۈرۈشنى، مەشغۇلاتنى توختىتىشقا بۇيرۇش؛

( 2 ) پاراخوتلارنى ئاۋىياتسىيە لىنىيەسىنى ئۆزگەرتىشكە ياكى بەلگىلەنگەن جايغا مېڭىشقا بۇيرۇش؛

( 3 ) كېمىگە چىققانلارنى كېمىدىن چۈشۈشكە بۇيرۇش ياكى كىشىلەرنىڭ كېمىگە چىقىشى، چۈشۈشىنى چەكلەش، مەنئى قىلىش؛

( 4 ) پاراخوتلارنى يۈك چۈشۈرۈشكە بۇيرۇش ياكى پاراخوتلارنىڭ يۈك چۈشۈرۈشىگە چەك قويۇش، ئۇنى مەنئى قىلىش؛

( 5 ) قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا تەدبىرلەر.

20-ماددا چەت ئەل تەشكىلاتلىرى ۋە شەخسلىرىدىن دۆلىتىمىزنىڭ باشقۇرۇشىدىكى دېڭىز تەۋەلىكىدە ۋە ئارال خادا تاشلارغا ئىمارەت، قۇرۇلما سالغان، شۇنىڭدەك ھەر خىل تۇراقلاشتۇرۇش ياكى لەيلىمە قۇرۇلمىلارنى ئورۇنلاشتۇرغانلىرىنى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى قانۇنغا خىلاپ يۇقىرىقى قىلمىشنى توختىتىشقا ياكى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە چۇۋۇشقا بۇيرۇشقا ھوقۇقلۇق؛
قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشنى رەت قىلغان ياكى مۇددەت ئۆتسىمۇ چۇۋۇمىغانلارنى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى توسۇشقا ياكى مەجبۇرىي چېقىشقا ھوقۇقلۇق.

21-ماددا چەت ئەلنىڭ ھەربىي كېمە-پاراخوتلىرى ۋە سودىسىز مەقسەتتە ئىشلىتىلىدىغان چەت ئەل ھۆكۈمەت كېمە-پاراخوتلىرىنىڭ دۆلىتىمىز باشقۇرۇۋاتقان دېڭىز تەۋەلىكىدە دۆلىتىمىزنىڭ قانۇن-نىزاملىرىغا خىلاپ قىلمىشلىرىنى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى زۆرۈر ئاگاھ بولۇش ۋە باشقۇرۇش تەدبىرلىرىنى قوللىنىپ توسۇشقا، ئۇلارنى ئالاقىدار دېڭىز تەۋەلىكىدىن دەرھال ئايرىلىشقا بۇيرۇشقا ھوقۇقلۇق؛
ئايرىلىشنى رەت قىلغان ھەمدە ئېغىر خەۋپ ياكى تەھدىت پەيدا قىلغانلارغا قارىتا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى مەجبۇرىي قوغلىۋېتىش، مەجبۇرىي سۆرەپ ئېلىپ كېتىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىشقا ھوقۇقلۇق.

22-ماددا دۆلەتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى، ئىگىلىك ھوقۇق-مەنپەئىتى ۋە باشقۇرۇش ھوقۇقى دېڭىزدا چەت ئەل تەشكىلاتلىرى ۋە شەخسلەرنىڭ قانۇنسىز زىيانكەشلىكىگە ئۇچراۋاتقاندا ياكى قانۇنسىز زىيانكەشلىكنىڭ جىددىي خەۋپىگە دۇچ كەلگەندە، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى مۇشۇ قانۇن ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملار بويىچە، قورال ئىشلىتىشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بارلىق زۆرۈر تەدبىرلەرنى قوللىنىپ زىيانكەشلىكنى توسۇش، خەۋپنى تۈگىتىشكە ھوقۇقلۇق.

4-باب دېڭىزغا دائىر مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلىش

23-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دېڭىز ئامانلىقى، تاموژنا، دېڭىز-ئوكيان بايلىقىنى ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش، دېڭىز-دېڭىز ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئاسراش، دېڭىز-زېمىن بېلىقچىلىقىنى باشقۇرۇش قاتارلىقلارغا دائىر قانۇن-نىزام، قائىدىلەرگە خىلاپلىق قىلغان تەشكىلات ۋە شەخسلەرگە جىسمانىي ئەركىنلىكنى چەكلەشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان مەمۇرىي جازا، مەمۇرىي مەجبۇرلاش ياكى قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا تەدبىرلەرنى قانۇن بويىچە يولغا قويىدۇ.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دېڭىز-ئوكيان بايلىقىنى ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش، دېڭىز-ئوكيان ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش، دېڭىز-دېڭىز بېلىقچىلىقىنى باشقۇرۇش قاتارلىق قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، دېڭىز ئىشلەپچىقىرىش مەشغۇلات نەق مەيدانىنى نازارەت قىلىدۇ، تەكشۈرىدۇ.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دېڭىزدىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرۈش ئېھتىياجى بىلەن، ئالاقىدار تەشكىلات ۋە شەخسلەردىن دەلىل-ئىسپات توپلاشقا، ئېلىشقا ھوقۇقلۇق.
مۇناسىۋەتلىك تەشكىلات ۋە شەخسلەر دەلىل-ئىسپاتلارنى ئەينەن تەمىنلىشى كېرەك.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى دېڭىز ئامانلىقى تەرتىپىنى قوغداش ئۈچۈن، قانۇنغا خىلاپ جىنايەت گۇماندارى بار كىشىلەرنى نەق مەيداندا سۈرۈشتۈرسە، تەكشۈرسە ياكى داۋاملىق سۈرۈشتۈرسە، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ خەلق ساقچىلىرى قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىدۇ.

24-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلىشنى قانات يايدۇرۇش ئېھتىياجى بىلەن ئالاقىدار پاراخوتلارغا چىقىش، تەكشۈرۈش، توسۇش، يېتىشىۋېلىشقا توغرا كەلسە، مۇشۇ قانۇننىڭ 18-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىدۇ.

25-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، ئۆلكە دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئىدارىسىدىن يۇقىرى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى دۆلىتىمىز باشقۇرۇشىدىكى دېڭىز تەۋەلىكىدە دېڭىز ۋاقىتلىق ئاگاھلاندۇرۇش رايونى بېكىتىپ، كېمە-پاراخوت، خادىملارنىڭ يۈرۈشى، توختىشىنى چەكلىسە ياكى مەنئى قىلسا بولىدۇ :

( 1 ) دېڭىز بىخەتەرلىكىنى قوغداش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىشنىڭ ئېھتىياجى؛

( 2 ) دېڭىزدىكى قانۇنغا خىلاپ جىنايى ھەرىكەتلەرگە زەربە بېرىشنىڭ ئېھتىياجى؛

( 3 ) دېڭىزدا تاسادىپىي يۈزبەرگەن ۋەقەلەرنى بىر تەرەپ قىلىش ئېھتىياجى بارلار؛

( 4 ) دېڭىز-ئوكيان بايلىقى ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى قوغداش ئېھتىياجى؛

( 5 ) دېڭىزدىكى ۋاقىتلىق ئاگاھ رايونىنى ئايرىشقا تېگىشلىك باشقا ئەھۋاللار.

دېڭىزدىكى ۋاقىتلىق ئاگاھلاندۇرۇش رايونىنى بېكىتىشتە، دېڭىزدىكى ۋاقىتلىق ئاگاھلاندۇرۇش رايونىنىڭ رايون دائىرىسى، ئاگاھ مۇددىتى، باشقۇرۇش تەدبىرى قاتارلىق ئىشلارنى ئايدىڭلاشتۇرۇش ھەمدە ئېلان چىقىرىش كېرەك.
بۇنىڭ ئىچىدە، دېڭىز قاتناش بىخەتەرلىكىگە تەسىر يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولسا، بەلگىلەشتىن بۇرۇن دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىدىن پىكىر ئېلىش ھەمدە ئالاقىدار بەلگىلىمە بويىچە دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا يۈرۈش ئۇقتۇرۇشى، يۈرۈش ئاگاھلاندۇرۇشى ئېلان قىلىشنى ئىلتىماس قىلىش كېرەك؛
ھەربىي دېڭىز ئىشلىتىشكە چېتىلىدىغانلىرى ياكى دېڭىزدىكى ھەربىي ئەسلىھەلەرنىڭ بىخەتەرلىكى ۋە ئىشلىتىلىشىگە تەسىر يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغانلىرى قانۇن بويىچە ئارمىيەنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئېلىشى كېرەك.

كېمە-پاراخوت، خادىملارنىڭ يۈرۈشى، توختىشىنى داۋاملىق چەكلەش ياكى مەنئى قىلىش ھاجەتسىز بولسا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ھوشيارلىقنى ۋاقتىدا بىكار قىلىشى ھەمدە ئېلان چىقىرىشى كېرەك.

26-ماددا قانۇنغا خىلاپلىق قىلىپ تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىنىۋاتقان پاراخوتلارنى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى يۈرۈشنى، مەشغۇلاتنى ۋاقتىنچە توختىتىشقا بۇيرۇسا، بەلگىلەنگەن ئورۇندا توختاتسا ياكى پورتتىن ئايرىلىشىنى مەنئى قىلسا بولىدۇ.
زۆرۈر تېپىلغاندا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى گۇمانلىق پاراخوتنى بەلگىلەنگەن ئورۇنغا يالاپ ئېلىپ بېرىپ تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشنى قوبۇل قىلسا بولىدۇ.

27-ماددا خەلقئارا تەشكىلات، چەت ئەل تەشكىلاتى ۋە شەخسلەرنىڭ كېمە-پاراخوتلىرىدىن دۆلىتىمىز باشقۇرىدىغان دېڭىز تەۋەسىدە بېلىقچىلىق ئىشلەپچىقىرىشى مەشغۇلاتى، شۇنىڭدەك باشقا تەبىئىي بايلىقلارنى چارلاش-ئېچىش، دېڭىز-ئوكيان ئىلمىي تەتقىقاتى، دېڭىز ئاستى توكى ( نۇر ) كابېلى ۋە تۇرۇبا ياتقۇزۇش قاتارلىق پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىشنى تەستىقلىغانلىرىنى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى قانۇن بويىچە نازارەت قىلىپ باشقۇرۇشى كېرەك،
قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملارنى پاراخوتتا نازارەت قىلىپ باشقۇرۇشقا ئەۋەتسە بولىدۇ.

28-ماددا دۆلىتىمىزنىڭ قۇرۇقلۇق زېمىنى، ئىچكى سۈيى ياكى دېڭىز تەۋەلىكىدە بىخەتەرلىك، تاموژنا، مالىيە، سەھىيە ياكى چېگرادىن كىرىش-چىقىشنى باشقۇرۇشقا دائىر قانۇن-نىزاملارغا خىلاپ قىلمىشلارنىڭ ئالدىنى ئېلىش، ئۇنى توسۇش ۋە جازالاش ئۈچۈن، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى تۇتاش رايوندا باشقۇرۇش ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈشكە، مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى ياكى قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا تەدبىرلەرنى قانۇن بويىچە يولغا قويۇشقا ھوقۇقلۇق.

29-ماددا قانۇنغا خىلاپ پاكىتلار تولۇق ھەمدە تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملىرى نەق مەيداندا جازالاش قارارى چىقارسا بولىدۇ :

( 1 ) شەخسكە 500 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلغان ياكى ئاگاھلاندۇرۇش بېرىلگەن، ئورۇنغا 5000 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويغان ياكى ئاگاھلاندۇرۇش بەرگەنلەر؛

( 2 ) جەرىمانە قويۇش جازاسى قارارى دېڭىزدا نەق مەيداندا چىقىرىلماي، ئىشتىن كېيىن جازالاش قىيىن بولسا.

نەق مەيداندا چىقىرىلغان جازا قارارىنى ئۆزىگە قاراشلىق دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىغا ۋاقتىدا ئەنگە ئالدۇرۇش كېرەك.

30-ماددا نەق مەيداندا جازالاش تەتبىقلانمايدۇ، لېكىن پاكىت ئېنىق، دەۋالاشقۇچىلار ئۆز ئىختىيارلىقى بىلەن خاتالىقىنى تونۇپ، جازاغا قوشۇلىدۇ ھەمدە قانۇنغا خىلاپ پاكىت ۋە قانۇننى تەتبىقلاشقا باشقىچە پىكرى بولمىغان دېڭىز ئۈستى مەمۇرىي دېلولىرىغا قارىتا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دەۋالاشقۇچىلارنىڭ يازما ماقۇللۇقىنى ئالغاندىن كېيىن، دەلىل-ئىسپات ئېلىش ئۇسۇلىنى ئاددىيلاشتۇرۇش ۋە تەكشۈرۈپ تەستىقلاش قاتارلىق تەدبىرلەر ئارقىلىق تېز بېجىرسە بولىدۇ.

تېز بېجىرىش شەرتىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان دېڭىز ئۈستى مەمۇرىي دېلولىرىغا قارىتا، ئالاقىدارلار ئۆزى ماتېرىيال يازغان ياكى سوئال خاتىرىسىدە قانۇنغا خىلاپ پاكىتنى ئېتىراپ قىلغان، خاتالىقىنى تونۇپ جازالىغان ھەمدە ئۈن-سىن ماتېرىيالى، ئېلېكتىرونلۇق سانلىق مەلۇمات، تەكشۈرۈش خاتىرىسى قاتارلىق ئاچقۇچلۇق دەلىل-ئىسپاتلار ئۆزئارا دەلىللىيەلەيدىغان بولسا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى باشقا تەكشۈرۈپ دەلىل-ئىسپات ئېلىش خىزمىتىنى قايتا قانات يايدۇرمىسا بولىدۇ.

قانۇن ئىجرا قىلىشنى خاتىرىلىگۈچ قاتارلىق ئۈسكۈنىلەرنى ئىشلىتىپ سوئال سوراش جەريانىنى ئۈن-سىنغا ئالغاندا، يازما سوئال خاتىرىسىنىڭ ئورنىغا دەسسىتىشكە بولىدۇ.
زۆرۈر تېپىلغاندا، ئۈن-سىن ماتېرىياللىرىنىڭ ئاچقۇچلۇق مەزمۇنى ۋە مۇناسىپ ۋاقىت بۆلىكى قاتارلىقلارنى يازما چۈشەندۈرۈشى كېرەك.

تېز بېجىرىلىۋاتقان دېڭىز مەمۇرىي دېلوسىغا قارىتا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دەۋالاشقۇچىلار دېلوغا كەلگەندىن كېيىن 48 سائەت ئىچىدە بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقىرىشى كېرەك.

31-ماددا دېڭىز مەمۇرىي دېلولىرىدا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، تېز بېجىرىش تەتبىقلانمايدۇ :

( 1 ) قانۇن بويىچە ئىسپات ئاڭلاش تەرتىپى تەتبىقلىنىشقا تېگىشلىك بولسا؛

( 2 ) 10 كۈندىن ئارتۇق مەمۇرىي توختىتىپ قويۇش جازاسى بېرىش ئېھتىمالى بولغانلار؛

( 3 ) مۇھىم، زور ئىجتىمائىي تەسىرى بارلار؛

( 4 ) جىنايەت ئۆتكۈزۈش ئېھتىمالى بارلار؛

( 5 ) تېز بېجىرىشكە بولمايدىغان باشقا ئىشلار.

32-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى يولغا قويۇشتىن بۇرۇن، قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار شۇ ئورۇننىڭ مەسئۇلىغا دوكلات قىلىشى ھەمدە تەستىقلىتىشى كېرەك.
ئەھۋال جىددىي، دېڭىزدا نەق مەيداندا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللىنىشقا توغرا كەلسە، 24 سائەت ئىچىدە شۇ ئورۇننىڭ مەسئۇلىغا مەلۇم قىلىشى، قىرغاققا يېتىپ بارغاندىن كېيىن ۋاقتىدا تەستىق رەسمىيىتىنى تولۇقلاپ بېجىرىشى كېرەك؛
تاقابىل تۇرغىلى بولمايدىغان ئەھۋال سەۋەبىدىن شۇ ئورۇننىڭ مەسئۇلىغا 24 سائەت ئىچىدە دوكلات قىلغىلى بولمىسا، تاقابىل تۇرغىلى بولمايدىغان ئەھۋالنىڭ تەسىرى تۈگىگەندىن كېيىن 24 سائەت ئىچىدە شۇ ئورۇننىڭ مەسئۇلىگە دوكلات قىلىش كېرەك.
دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ مەسئۇلى مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللىنىشقا بولمايدۇ دەپ قارىسا، دەرھال بىكار قىلىشى كېرەك.

33-ماددا ئالاقىدارلار جازا قارارىنى مۇددەت ئۆتسىمۇ ئادا قىلمىسا، جازا قارارى چىقارغان دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى قانۇن بويىچە تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللانسا بولىدۇ :

( 1 ) مۇددەت توشسىمۇ جەرىمانە تاپشۇرمىغانلارغا ھەر كۈنى جەرىمانە سوممىسىنىڭ ％ 3 ى بويىچە قوشۇپ جەرىمانە قويۇلىدۇ؛

( 2 ) پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان پۇل-مالنى قانۇن بويىچە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش، سېتىۋېتىش ياكى توڭلىتىلغان ئامانەت پۇل، پۇل پېرېۋوت پۇلىنى جەرىمانە پۇلى قىلىپ ئاجرىتىپ بېرىش؛

( 3 ) قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە، باشقا مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلىش ئۇسۇللىرىنى قوللىنىش.

بۇ قانۇن ۋە باشقا قانۇنلاردا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشقا بولىدىغان ئىشلارنى يولغا قويۇشى بەلگىلەنمىگەن بولسا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشى كېرەك.

34-ماددا ھەر دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىنىڭ دېڭىز مەمۇرىي دېلولىرىنى باشقۇرۇش تەۋەلىكى ۋە ئىش تەقسىماتىنى جۇڭگو دېڭىز ساقچى ئىدارىسى بەلگىلەيدۇ.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى بىلەن باشقا ئورگانلار دېڭىز مەمۇرىي دېلو باشقۇرۇش تەۋەلىكىدە تالاش-تارتىش كۆرۈلسە، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى باشقا ئورگان بىلەن دېلونى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشقا پايدىلىق بولۇش پىرىنسىپى بويىچە كېڭىشىدۇ.

35-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دېڭىز مەمۇرىي دېلوسىنى بېجىرگەندە، دەۋالاشقۇچىلارنىڭ دېڭىزدا نەرسىلەرنى دېڭىزغا قۇيۇپ قەستەن يوقىتىۋېتىش قىلمىشى سادىر قىلىپ، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ دەلىل-ئىسپات كۆرسىتىشىگە قىيىنچىلىق تۇغدۇرغانلىقىنى ئىسپاتلايدىغان دەلىل-ئىسپات بولسا، باشقا دەلىل-ئىسپاتلارغا بىرلەشتۈرۈپ، قانۇنغا خىلاپ ئالاقىدار پاكىت پۇت تىرەپ تۇرىدۇ دەپ قىياسەن بېكىتسە بولىدۇ، لېكىن دەۋالاشقۇچىلارنىڭ ئاغدۇرۇۋېتەلەيدىغان دەلىل-ئىسپاتى بولغانلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

36-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىدىن چارلاش، مۇھاپىزەت قىلىش، توسۇش، چىڭ قوغلاپ تۇتۇش قاتارلىق دېڭىزدا قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇپ، مەخسۇس بەلگىسى بار قانۇن ئىجرا قىلغۇچى كېمە-پاراخوت، ئايروپىلاننى ئىشلەتكەنلىرى سالاھىيىتىنى بىلدۈرگەنلىك بولىدۇ.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى مەمۇرىي قانۇن ئىجراسىنى تەكشۈرگەندە ياكى تەكشۈرگەندە، قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىم ئىككىدىن كەم بولسا بولمايدۇ ھەمدە تەشەببۇسكارلىق بىلەن قانۇن ئىجرا قىلىش كىنىشكىسىنى كۆرسىتىپ سالاھىيىتىنى بىلدۈرۈشى كېرەك.
ئالاقىدارلار ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك خادىملار قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملاردىن قانۇن ئىجرا قىلىش كىنىشكىسىنى كۆرسىتىشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

37-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىدىن دېڭىزدا مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلىش تەرتىپىنى قانات يايدۇرۇش توغرىسىدا بۇ قانۇندا بەلگىلىمە چىقىرىلمىغانلىرىغا «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەمۇرىي جازا قانۇنى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ مەمۇرىي مەجبۇرلاش قانۇنى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئامانلىق باشقۇرۇش جازا قانۇنى»قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك قانۇنلاردىكى بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ.

5-باب دېڭىز ئۈستى جىنايىتىنى تەھقىقلەش

38-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى دېڭىزدا يۈزبەرگەن جىنايى ئىشلار دېلولىرىنى بېجىرىشتە، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ جىنايى ئىشلار دەۋا قانۇنى»ۋە مۇشۇ قانۇندىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە تەھقىقلەش ھوقۇقىنى يۈرگۈزىدۇ، تەھقىقلەش تەدبىرى ۋە جىنايى ئىشلار مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللىنىدۇ.

39-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دېلو تۇرغۇزغاندىن كېيىن، دۆلەت خەۋپسىزلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش جىنايىتى، تېررورلۇق ھەرىكىتى جىنايىتى، قارا جەمئىيەت خاراكتېرىدىكى تەشكىللىك جىنايەت، ئېغىر، زور زەھەر جىنايىتى ياكى جەمئىيەتكە ئېغىر خەۋپ يەتكۈزىدىغان باشقا جىنايەت دېلولىرىغا قارىتا، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ جىنايى ئىشلار دەۋا قانۇنى»ۋە ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە، قاتتىق تەستىقلىتىش رەسمىيىتى ئۆتىگەندىن كېيىن، تېخنىكىلىق تەھقىقلەش تەدبىرى قوللانسا بولىدۇ،
بەلگىلىمە بويىچە ئالاقىدار ئورگانلارنىڭ ئىجرا قىلىشىغا تاپشۇرىدۇ.

تۇتۇش بۇيرۇقى چىقىرىلغان ياكى قولغا ئېلىشنى تەستىقلىغان، قارار قىلغان قېچىپ يۈرگەن جىنايەت گۇماندارى، جاۋابكارلارنى قوغلاپ تۇتۇشتا، تەستىقلاش ئارقىلىق، قوغلاپ تۇتۇشتا زۆرۈر تېخنىكىلىق تەھقىقلەش تەدبىرى قوللىنىشقا بولىدۇ.

40-ماددا قولغا ئېلىشقا تېگىشلىك جىنايەت گۇماندارى قېچىپ يۈرگەندە، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى بەلگىلىمە بويىچە تۇتۇش بۇيرۇقى چىقىرىپ، ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، قوغلاپ تۇتسا بولىدۇ.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى جىنايەت گۇماندارىنى تۇتۇش بۇيرۇقى چىقارغاندا، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىنىڭ قوغلاپ تۇتۇشقا ياردەملىشىشىنى مەسلىھەتلەشسە بولىدۇ.

41-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىدىن دېڭىزغا چىقىش جىنايى ئىشلار دېلوسىنى بېجىرىش ئېھتىياجى بىلەن ئالاقىدار كېمە-پاراخوتلارغا چىقىش، تەكشۈرۈش، توسۇش، چىڭ قوغلاپ بېرىشقا توغرا كەلسە، مۇشۇ قانۇننىڭ 18-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

42-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، خەلق سوت مەھكىمىسى دېڭىز جىنايى ئىشلار دېلوسىدىكى جىنايەت گۇماندارلىرى، جاۋابكارلارنى بىر تەرەپ قىلىنغىچە كېپىلگە بېرىشنى قانۇن بويىچە قارار قىلسا، بىر تەرەپ قىلىنغۇچە سوت قىلىنىشنى كۈتۈپ تۇرغان جايدىكى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ئىجرا قىلىدۇ.
بىر تەرەپ قىلىنغىچە كېپىلگە بېرىلگۈچى تۇرۇشلۇق جايدا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى تەسىس قىلىنمىغان بولسا، شۇ جايدىكى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئىجرا قىلىشقا ياردەملىشىشى كېرەك.

43-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى، خەلق سوت مەھكىمىسى دېڭىز جىنايى ئىشلار دېلوسىدىكى جىنايەت گۇماندارلىرى، جاۋابكارلارغا قارىتا قانۇن بويىچە تۇرالغۇنى نازارەت قىلىپ تۇرۇشنى قارار قىلسا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى نازارەت قىلىنىپ تۇرۇلۇۋاتقان كىشىنىڭ تۇرالغۇسىدا ئىجرا قىلىدۇ؛
نازارەت قىلىنىپ ئولتۇرغۇچىنىڭ دېلو بېجىرىشكە مەسئۇل دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى تۇرۇشلۇق شەھەر، ناھىيەدە مۇقىم تۇرالغۇسى بولمىسا، بەلگىلەنگەن تۇرالغۇدا ئىجرا قىلسا بولىدۇ.
دۆلەت خەۋپسىزلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش جىنايىتى، تېررورلۇق ھەرىكىتى جىنايىتىگە چېتىلغانلىقتىن، تۇرۇۋاتقان جايدا ئىجرا قىلسا تەھقىقلەشكە توسالغۇ بولۇش ئېھتىمالى بولغانلىرىنى بىر دەرىجە يۇقىرى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ تەستىقى بىلەن، بەلگىلەنگەن تۇرالغۇدا ئىجرا قىلسىمۇ بولىدۇ.
لېكىن، قاماپ قويۇش ئورۇنلىرى، مەخسۇس دېلو بېجىرىش ئورۇنلىرىدا ئىجرا قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

44-ماددا دېڭىز ساقچى خىزمەت پونكىتى باشقۇرۇش تەۋەلىكىدە يۈزبەرگەن دېڭىز جىنايى ئىشلار دېلوسىنى تەھقىقلەشكە مەسئۇل بولىدۇ.

شەھەر دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئىدارىسىدىن يۇقىرى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى باشقۇرۇش تەۋەلىكىدىكى دۆلەت خەۋپسىزلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش ئېغىر، زور جىنايىتى، تېررورلۇق ھەرىكىتى جىنايىتى، چەت ئەلگە چېتىشلىق جىنايەت، ئىقتىسادىي جىنايەت، گۇرۇھ جىنايەت دېلولىرى، شۇنىڭدەك باشقا ئېغىر، زور جىنايەت دېلولىرىنى تەھقىقلەشكە مەسئۇل بولىدۇ.

يۇقىرى دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى زۆرۈر تاپسا، تۆۋەن دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدىكى دېڭىز جىنايى ئىشلار دېلولىرىنى تەھقىقلىسە بولىدۇ؛
تۆۋەن دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى دېلو ئەھۋالى مۇھىم، زور، يۇقىرى دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى تەھقىقلەشكە تېگىشلىك دېڭىز جىنايى ئىشلار دېلولىرى دەپ قارىسا، يۇقىرى دەرىجىلىك خەي ساقچى ئاپپاراتىنىڭ باشقۇرۇشىغا يوللىسا بولىدۇ.

45-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىدىن دېڭىز جىنايى ئىشلار دېلوسىنى بېجىرىشتە، قولغا ئېلىشنى تەستىقلىتىشقا ياكى ئەيىبلەشكە ئۆتكۈزۈپ بېرىشكە توغرا كەلسە، شۇ جايدىكى مۇناسىپ خەلق تەپتىش مەھكىمىسىگە سۇنۇشى ياكى ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

6-باب ساقچى قوراللىرى ۋە قورال ئىشلىتىش

46-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ خادىملىرى ساقچى قوراللىرى ياكى نەق مەيداندىكى باشقا جابدۇق، قوراللارنى ئىشلەتسە بولىدۇ :

( 1 ) پاراخوتقا قانۇن بويىچە چىقىش، تەكشۈرۈش، توسۇش، يېقىندىن قوغلاپ بارغاندا، پاراخوتنى يۈرۈشتىن توختىتىشقا توغرا كەلسە؛

( 2 ) پاراخوتنى قانۇن بويىچە مەجبۇرىي قوغلىۋەتكەن، مەجبۇرىي سۆرەپ ئېلىپ كەتكەنلەر؛

( 3 ) قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئىجرا قىلىش جەريانىدا توسقۇنلۇققا ئۇچرىغان، دەخلى يەتكەنلەر؛

( 4 ) قانۇنغا خىلاپ جىنايى قىلمىشنى نەق مەيداندا توسۇشقا توغرا كېلىدىغان باشقا ئەھۋاللار.

47-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلۈپ، ئاگاھلاندۇرۇش ئۈنۈم بەرمىسە، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ خادىملىرى قولىدا قورال تۇتسا بولىدۇ :

( 1 ) پاراخوتتا جىنايەت گۇماندارى ياكى قورال-ياراغ، ئوق-دورا، دۆلەتنىڭ مەخپىي ماتېرىيالى، زەھەر قاتارلىق بۇيۇملارنى قانۇنسىز قاچىلىغانلىقىنى، پاراخوتنى توختىتىش بۇيرۇقىغا بويسۇنمىغانلىقىنى ئىسپاتلايدىغان دەلىل-ئىسپات بولسا؛

( 2 ) چەت ئەل پاراخوتلىرى دۆلىتىمىز باشقۇرۇشىدىكى دېڭىز تەۋەلىكىگە كىرىپ قانۇنسىز ھالدا ئىشلەپچىقىرىش مەشغۇلاتى بىلەن شۇغۇللانغان، پاراخوتنى توختىتىش بۇيرۇقىغا بويسۇنمىغان ياكى باشقا ئۇسۇللار بىلەن كىرىش، تەكشۈرۈشنى قوبۇل قىلىشنى رەت قىلغان، باشقا تەدبىرلەرنى قوللىنىش ئارقىلىق قانۇنغا خىلاپ قىلمىشنى توسقىلى بولمىسا.

48-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ خادىملىرى قولىدا قورال تۇتقاندىن سىرت، يەنە ئاۋىياماتكا ياكى ئايروپىلاندىكى قوراللارنى ئىشلەتسە بولىدۇ :

( 1 ) دېڭىزدا تېررورلۇققا قارشى تۇرۇش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلغانلار؛

( 2 ) دېڭىزدا ئېغىر زوراۋانلىق ۋەقەلىرىنى بىر تەرەپ قىلغانلار؛

( 3 ) قانۇن ئىجرا قىلغۇچى كېمە-پاراخوتلار، ئاۋىئاتسىيە ۋاسىتىلىرىدىن قورال ياكى باشقا خەتەرلىك ئۇسۇللارنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچرىغانلار.

49-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ خادىملىرى قانۇن بويىچە قورال ئىشلەتكەندە، ئاگاھلاندۇرۇشقا ئۈلگۈرەلمىسە ياكى ئاگاھلاندۇرغاندىن كېيىن تېخىمۇ ئېغىر خەۋپ-خەتەر ئاقىۋىتى پەيدا قىلىش ئېھتىمالى بولسا، بىۋاسىتە قورال ئىشلەتسە بولىدۇ.

50-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ خادىملىرى قانۇنغا خىلاپ جىنايى قىلمىش ۋە قانۇنغا خىلاپ جىنايى قىلمىشچىلارنىڭ خەۋپىنىڭ خاراكتېرى، دەرىجىسى ۋە تەخىرسىزلىكىگە ئاساسەن، قورال ئىشلىتىشنىڭ زۆرۈر چېكىگە مۇۋاپىق ھۆكۈم قىلىپ، زۆرۈر بولمىغان كىشىلەرنىڭ تالاپەتكە ئۇچرىشى، مال-مۈلۈك زىيىنىدىن ئىمكانقەدەر ساقلىنىشى ياكى ئازايتىشى كېرەك.

51-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ خادىملىرىدىن ساقچى قورالى ۋە قورال ئىشلىتىشىدە، بۇ قانۇندا بەلگىلىمە چىقىرىلمىغانلىرى خەلق ساقچىلىرىنىڭ ساقچى قورالى ۋە قورالى ئىشلىتىش توغرىسىدىكى بەلگىلىمىسى، شۇنىڭدەك باشقا ئالاقىدار قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

7-باب كاپالەتلەندۈرۈش ۋە ھەمكارلىشىش

52-ماددا دۆلەت دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىنىڭ دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش، قانۇن ئىجرا قىلىش ۋەزىپىسى ۋە قۇرۇلۇش، تەرەققىياتىغا ئۇيغۇن كېلىدىغان خىراجەت كاپالىتى مېخانىزمى بەرپا قىلىدۇ.
كېرەكلىك خىراجەت دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە خامچوتقا كىرگۈزۈلىدۇ.

53-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى، دېڭىز بويىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانى ۋە مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس يىرىك پىلاننى تۈزگەندە، دېڭىزدا ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتى ئېھتىياجىنى بىرتۇتاش پىلانلىشى، دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىنىڭ قانۇن ئىجرا قىلىش، دېلو بېجىرىش، ۋەزىپە ئىجرا قىلىش مەشىقى، تۇرمۇش مەيدانى قاتارلىق مەيدان-ئەسلىھەلەر قۇرۇلۇشى قاتارلىقلارنى كاپالەتلەندۈرۈشى كېرەك.

54-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دېڭىزدا ھوقۇقنى قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش جىددىي ئېھتىياجى بىلەن، قانۇن-نىزام، قائىدىلەردىكى بەلگىلىمە بويىچە تەشكىلات ۋە شەخسلەرنىڭ قاتناش قورالى، خەۋەرلىشىش قورالى، مەيدانىنى ئاۋۋال ئىشلەتسە ياكى ئېلىپ ئىشلەتسە بولىدۇ، ئىشلىتىپ بولغاندىن كېيىن ۋاقتىدا قايتۇرۇشى ھەمدە مۇۋاپىق ھەق تۆلىشى كېرەك؛
زىيان سالغانلار دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە تۆلەم بېرىدۇ.

55-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى كۈچ سىستېمىسىنى سەرخىللاشتۇرۇپ، ئىختىساسلىقلار قوشۇنىنى كۈچلۈك قۇرۇپ، تەلىم-تەربىيەنى كۈچەيتىپ، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى خادىملىرىنىڭ قانۇندا بەلگىلەنگەن مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىش بىلىمى، ماھارىتى ۋە ساپاسىنى ھازىرلىشىغا كاپالەتلىك قىلىپ، دېڭىزدا ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش كەسپىي ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىشتا گۇۋاھنامە بىلەن ئىش ئورنىغا چىقىش ۋە سالاھىيەت باشقۇرۇش تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ.

56-ماددا دۆلەت دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇقنى قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش جابدۇق سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىنىڭ مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشقا ئۇيغۇنلاشقان كېمە-پاراخوت، ئاۋىئاتسىيە ۋاسىتىسى، قورال-ياراغ ۋە باشقا جابدۇقلارنى سەپلىشىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ.

57-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى ئۇچۇرلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، زامانىۋى ئۇچۇر تېخنىكىسىدىن پايدىلىنىپ، قانۇن ئىجرا قىلىشتا ئاشكارا بولۇشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، خەلققە قولايلىق مۇلازىمەتنى كۈچەيتىپ، دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنىڭ ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى دېڭىز ئۈستىدە سىگنال بېرىش مۇلازىمەت سۇپىسى ئېچىپ، خەلق ئاممىسى مەلۇم قىلغان، جىددىي ياردەم تەلىپىنى ۋاقتىدا قوبۇل قىلىشى كېرەك.

58-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ئايرىم-ئايرىم ھالدا مۇناسىپ دىپلوماتىيە ( تاشقى ئىشلار )، جامائەت خەۋپسىزلىكى، تەبىئىي بايلىق، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، قاتناش-تىرانسپورت، بېلىقچىلىق-بېلىقچىلىق مەمۇرىيىتى، جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇشنى باشقۇرۇش، تاموژنا قاتارلىق مەسئۇل تارماقلار، شۇنىڭدەك خەلق سوت مەھكىمىسى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسى ۋە ئارمىيەنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن ئۇچۇردىن تەڭ پايدىلىنىش ۋە خىزمەتتە ھەمكارلىشىش، ماسلىشىش مېخانىزمى ئورنىتىدۇ.

ئالاقىدار مەسئۇل تارماقلار دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنى دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇشقا ئالاقىدار ئۇل سانلىق مەلۇمات، مەمۇرىي ئىجازەت، مەمۇرىي باشقۇرۇش سىياسىتى قاتارلىق ئۇچۇر مۇلازىمىتى ۋە تېخنىكا مەدىتى بىلەن ۋاقتىدا تەمىنلىشى كېرەك.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى دېڭىزنى نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈش، قانۇنغا خىلاپ جىنايەتلەرنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق خىزمەت سانلىق مەلۇماتلىرى، ئۇچۇرلىرىنى ئالاقىدار مەسئۇل تارماقلارغا ۋاقتىدا قايتما ئىنكاس قىلىشى، ئالاقىدار مەسئۇل تارماقلارغا ماسلىشىپ دېڭىز مەمۇرىي باشقۇرۇش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك.
دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىپ، ئىجازەت گۇۋاھنامىسىنى بىكار قىلىش كېرەك دەپ قارىسا، ئالاقىدار ماتېرىياللارنى كىنىشكا تارقاتقان ئورگاننىڭ بىر تەرەپ قىلىشىغا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

59-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇش ئېھتىياجى بىلەن، ئالاقىدار مەسئۇل تارماقتىن ياردەم تەلەپ قىلسا بولىدۇ.
ھەمكارلىشىش تەلىپى ئالاقىدار مەسئۇل تارماقنىڭ مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە بولسا، ئالاقىدار مەسئۇل تارماق ماسلىشىشى كېرەك.

60-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى قانۇن بويىچە مەمۇرىي توختىتىپ قويۇشنى قارار قىلغان قانۇنغا خىلاپ قىلمىشچىلار ۋە توختىتىپ قويۇش، تەكشۈرۈشنى قارار قىلغان چەت ئەللىكلەر، شۇنىڭدەك جىنايى ئىشلار بويىچە توختىتىپ قويۇش، قولغا ئېلىشنى قارار قىلغان جىنايەت گۇماندارلىرىنى ئايرىم-ئايرىم ھالدا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى تۇرۇشلۇق جايدىكى تۇتۇپ تۇرۇش ئورنى ياكى قاماقخانىغا ئىجرا قىلدۇرۇشقا يەتكۈزۈپ بېرىدۇ.

61-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى قانۇن بويىچە تۇتۇپ قېلىنغان، تۇتۇپ قېلىنغان دېلوغا چېتىشلىق پۇل-مالنى ئوبدان ساقلىشى كېرەك، بۇزۇۋېتىشكە ياكى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن بىر تەرەپ قىلىشقا بولمايدۇ.
لېكىن، تۆۋەندىكى مال، بۇيۇملارنى شەھەر دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئىدارىسىدىن يۇقىرى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى مەسئۇلىنىڭ تەستىقى بىلەن، ئالدى بىلەن قانۇن بويىچە كىمئارتۇق قىلىپ ساتسا ياكى سېتىۋەتسە ھەمدە ئىگىدارغا ئۇقتۇرسا بولىدۇ، ئىگىدار ئېنىق بولمىسا، باشقا ئالاقىدارلارغا ئۇقتۇرىدۇ :

( 1 ) تەييار ماي قاتارلىق خەتەرلىك بۇيۇملار؛

( 2 ) يېڭى، تىرىك، ئاسان چىرىيدىغان، ئاسان كۈچتىن قالىدىغان قاتارلىقلارنى ئۇزاق مۇددەت ساقلاشقا بولمايدىغانلار؛

( 3 ) ئۇزاق مۇددەت ئىشلەتمەسلىك ماشىنا ئىقتىدارى تۆۋەنلەپ كېتىدىغان، قىممىتى چۈشۈپ كېتىدىغان ئاپتوموبىل، كېمە-پاراخوت قاتارلىقلارنى ئاسان ئىشلەتمەسلىك؛

( 4 ) ھەجىم مىقدارى غايەت زور بولۇپ ساقلاش قىيىن بولسا؛

( 5 ) ئىگىدار كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ياكى سېتىۋېتىشنى ئىلتىماس قىلسا.

كىمئارتۇق قىلىپ سېتىپ ياكى سېتىۋېتىپ تاپقان پۇلنى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ۋاقىتلىق ساقلاپ قويىدۇ، دېلو ئاخىرلاشقاندىن كېيىن دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە بىر تەرەپ قىلىدۇ.

62-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ئىگىدار ياكى ئالاقىدارلارنىڭ دېلوغا چېتىشلىق باشقا پۇل-مېلىنى قايتۇرۇپ بېرىشكە تېگىشلىك بولۇپ، ئىگىدارغا ياكى باشقا ئالاقىدارلارغا ئالتە ئاي ئىچىدە ئېلىۋېلىشنى ئۇقتۇرىدۇ؛
ئىگىدار ئېنىق بولمىسا، ئېلان چىقىرىش ئۇسۇلىنى قوللىنىپ ئىگىگە تونۇۋېلىشنى ئۇقتۇرۇپ قويۇشى كېرەك.
ئىگىدارغا، باشقا ئالاقىدارلارغا ئۇقتۇرۇش قىلغان ياكى ئېلان چىقارغاندىن كېيىنكى ئالتە ئاي ئىچىدە ئىگىسى چىقمىسا، ئىگىسىز مال-مۈلۈك بويىچە بىر تەرەپ قىلىنىدۇ، قانۇن بويىچە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىلىپ ياكى سېتىۋېتىلگەندىن كېيىن ئېرىشكەن پۇل دۆلەت خەزىنىسىگە تاپشۇرۇلىدۇ.
ئالاھىدە ئەھۋالغا يولۇققاندا، مۇددەتنى ئۇزارتىپ بىر تەرەپ قىلىشقا بولىدۇ، ئۇزارتىش مۇددىتى ئەڭ ئۇزۇن بولغاندا ئۈچ ئايدىن ئېشىپ كەتمەيدۇ.

8-باب خەلقئارا ھەمكارلىق

63-ماددا جۇڭگو دېڭىز ساقچى ئىدارىسى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تۈزگەن، قاتناشقان خەلقئارا شەرتنامىگە ئاساسەن ياكى باراۋەر، ئۆزئارا مەنپەئەت يەتكۈزۈش پىرىنسىپى بويىچە، دېڭىزدا قانۇن ئىجرا قىلىش خەلقئارا ھەمكارلىقىنى قانات يايدۇرىدۇ؛
بەلگىلەنگەن ھوقۇق دائىرىسىدە دېڭىزدا قانۇن ئىجرا قىلىشقا ئالاقىدار خەلقئارا شەرتنامىلەرنى يولغا قويۇش خىزمىتىنى تەشكىللەيدۇ ياكى ئۇنىڭغا قاتنىشىدۇ، دېڭىزدا قانۇن ئىجرا قىلىش ھەمكارلىقى خاراكتېرلىك ھۆججەتلەرنى كېڭىشىپ ئىمزالايدۇ.

64-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىنىڭ دېڭىزدا قانۇن ئىجرا قىلىش خەلقئارا ھەمكارلىقىنى قانات يايدۇرۇشتىكى ئاساسلىق ۋەزىپىسى چەت ئەلگە چېتىشلىق دېڭىزدىكى تاسادىپىي ۋەقەلەرنى بىر تەرەپ قىلىشقا قاتنىشىش، دېڭىزدا قانۇن ئىجرا قىلىشتىكى تالاش-تارتىشنى ماسلاشتۇرۇپ ھەل قىلىش، دېڭىز كىرىزىسىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش، چەت ئەللىك دېڭىزدا قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتلار ۋە مۇناسىۋەتلىك خەلقئارا تەشكىلاتلار بىلەن ھەمكارلىشىپ دېڭىزدىكى قانۇنغا خىلاپ جىنايى ھەرىكەتلەرگە زەربە بېرىش، دېڭىز-ئوكيان بايلىقى ۋە مۇھىتىنى قوغداش،
خەلقئارا ۋە رايوندىكى دېڭىز-ئوكيان ئاممىۋى بىخەتەرلىكى ۋە تەرتىپىنى ئورتاق قوغدايدۇ.

65-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى چەت ئەلنىڭ دېڭىز ئۈستىدە قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك خەلقئارا تەشكىلاتلار بىلەن تۆۋەندىكى دېڭىز ئۈستىدە قانۇن ئىدارە قىلىش خەلقئارا ھەمكارلىقىنى قانات يايدۇرسا بولىدۇ :

( 1 ) ئىككى تەرەپلىك، كۆپ تەرەپلىك دېڭىز ئۈستىدە قانۇن ئىجرا قىلىش ھەمكارلىق مېخانىزمى ئورنىتىش، دېڭىز ئۈستىدە قانۇن ئىدارە قىلىش ھەمكارلىق مېخانىزمى پائالىيىتىگە قاتنىشىش؛

( 2 ) دېڭىز ئۈستى قانۇن ئىجرا قىلىش ئاخبارات ئۇچۇرلىرىنى ئالماشتۇرۇش ۋە ئۇنىڭدىن ئورتاق بەھرىمەن بولۇش؛

( 3 ) دېڭىزدا بىرلەشمە چارلاش، تەكشۈرۈش، مەشىق قىلىش، مەشىق قىلىش؛

( 4 ) تەربىيەلەش، يېتىشتۈرۈش، ئالماشتۇرۇش؛

( 5 ) دېڭىزدا قانۇن ئىجرا قىلىش بويىچە خەلقئارا ھەمكارلاشقۇچىلارنى ئۆزئارا ئەۋەتىش؛

( 6 ) دېڭىزدا قانۇن ئىجرا قىلىشقا دائىر باشقا خەلقئارا ھەمكارلىق پائالىيەتلىرى.

9-باب نازارەت قىلىش

66-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭ خادىملىرى قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن شەرت، ھوقۇق دائىرىسى ۋە تەرتىپ بويىچە مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشى، خىزمەت ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈشى كېرەك، خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانسا، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلسا، نەپسانىيەتچىلىك قىلسا بولمايدۇ، تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە چېقىلسا بولمايدۇ.

67-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلارنىڭ دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىدىكى ئەھۋالنى بىلىش ھوقۇقى، قاتنىشىش ھوقۇقى ۋە نازارەت قىلىش ھوقۇقىغا ھۆرمەت قىلىپ ۋە ئۇنى قانۇن بويىچە كاپالەتلەندۈرۈپ، قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنىڭ ئاشكارىلىق دەرىجىسى ۋە ئاممىۋى ئىشەنچلىكلىكىنى ئاشۇرۇشى كېرەك.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى دېڭىز ئۈستى قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتى ئۇچۇرىنى قانۇن بويىچە ئاشكارىلىشى كېرەك.

68-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى قانۇنغا خىلاپ جىنايەت گۇماندارلىرىنى سوراش، سۈرۈشتۈرۈش، داۋاملىق سۈرۈشتۈرۈش، پەرقلەندۈرۈش، شۇنىڭدەك قانۇنغا خىلاپ جىنايەت جىنايەت گۇماندارلىرىغا قارىتا بىخەتەرلىك تەكشۈرۈش، ئۇچۇر توپلاش قاتارلىق قانۇن ئىجرا قىلىش ھەرىكەتلىرىدە، دېلو بېجىرىش ئورنىدا ئېلىپ بېرىشى كېرەك.
جىددىي ئەھۋالدا، نەق مەيداندا سوراش، سوراق قىلىش ياكى دېلو بېجىرىش ئورنىدا سوراش، سوراق قىلىشقا بولمايدىغان باشقا ئەھۋاللار بۇنىڭ سىرتىدا.

دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلىرىگە ئاساسەن يېزىق، ئۈن-سىن قاتارلىق شەكىللەردە، دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش پائالىيىتىنى پۈتۈن جەريانلىق خاتىرىلىشى، ئارخىپلاشتۇرۇپ ساقلىشى كېرەك.

69-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى ۋە ئۇنىڭ خادىملىرى دېڭىزدا ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇپ، تەپتىش ئورگانلىرى، ئارمىيە رېۋىزىيە ئورگانلىرىنىڭ نازارىتىنى قانۇن بويىچە قوبۇل قىلىدۇ.

70-ماددا خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلار دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىنىڭ قانۇن-ئىنتىزامغا خىلاپ قىلمىشلىرىنى تەپتىش ئورگىنى، ئارمىيەنىڭ رېۋىزىيە ئورگىنىغا ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلىشقا، پاش قىلىشقا، ئەرز-شىكايەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ خىزمەتچى خادىملىرىدا يۈزبېرىۋاتقان قانۇن-ئىنتىزامغا خىلاپ قىلمىشلار ياكى ۋەزىپىسىنى ئادا قىلماسلىق قىلمىشلىرىنى دېڭىز ساقچىغا مەلۇم قىلىش مۇلازىمەت سۇپىسى ئارقىلىق ئەرز قىلسا، پاش قىلسا بولىدۇ.

قانۇن بويىچە پاش قىلغان، شىكايەت قىلغان ياكى ئەرز قىلغان، پاش قىلغان پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلارنى ھەرقانداق ئورگان ۋە شەخسنىڭ بېسىشىغا ۋە زەربە بېرىپ ئۆچ ئېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

71-ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى تۆۋەن دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرىنىڭ دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى نازارەت قىلىپ، ئۇنىڭ بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرى ياكى قارارىدا خاتالىق بارلىقىنى بايقىسا، بىكار قىلىش، ئۆزگەرتىش ياكى تۆۋەن دەرىجىلىك دېڭىز قاتناش ساقچى ئاپپاراتىنى بىكار قىلىش، ئۆزگەرتىشكە بۇيرۇشقا ھوقۇقلۇق؛
ئۇنىڭ قانۇندا بەلگىلەنگەن مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلمىغانلىقىنى سەزسە، ئۇنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشقا بۇيرۇشقا ھوقۇقلۇق.

72-ماددا جۇڭگو دېڭىز ساقچى ئىدارىسى دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش، قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى نازارەت قىلىش مېخانىزمى ۋە قانۇن ئىجرا قىلىشتىكى سەۋەنلىك جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرۈش تۈزۈمىنى ئورنىتىشى، تاكامۇللاشتۇرۇشى كېرەك.

10-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

73-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىنىڭ قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلىدىغان تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ياكى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئامانلىق باشقۇرۇش جازا قانۇنى»دىكى خەلق ساقچىلىرىنىڭ قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئادا قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلىش توغرىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جازالايدۇ :

( 1 ) دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ خادىملىرىغا ھاقارەت كەلتۈرگەن، تەھدىت سالغان، قورشىۋالغان، توسۇۋالغان، ھۇجۇم قىلغانلار؛

( 2 ) تەكشۈرۈپ دەلىل-ئىسپات ئېلىشقا توسقۇنلۇق قىلغانلار؛

( 3 ) دېڭىزدىكى ۋاقىتلىق ئاگاھ رايونىغا مەجبۇرىي بۆسۈپ كىرگەنلەر؛

( 4 ) قوغلاپ تۇتۇش، تەكشۈرۈش، ئاختۇرۇش، خەۋپتىن قۇتۇلدۇرۇش، مۇھاپىزەت قىلىش قاتارلىق ۋەزىپىلەرنى ئىجرا قىلىشقا توسقۇنلۇق قىلغانلار؛

( 5 ) قانۇن ئىجرا قىلغۇچى كېمە-پاراخوت، ئاۋىئاتسىيە ۋاسىتىسى، ئاپتوموبىل ۋە خادىملارنىڭ يۈرۈشىگە توسقۇنلۇق قىلغانلار؛

( 6 ) خەتەرلىك ھەيدەش، توسالغۇ قۇرۇش قاتارلىق ئۇسۇللارنى قوللىنىپ كېمە-پاراخوتنى ھەيدەپ قېچىپ كېتىپ، قانۇن ئىجرا قىلغۇچى كېمە-پاراخوت ۋە خادىملارنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزگەنلەر؛

( 7 ) دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىنىڭ ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا ئېغىر توسقۇنلۇق قىلىدىغان باشقا قىلمىشلار.

74-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى خادىملىرىدىن ۋەزىپە ئىجرا قىلىش جەريانىدا تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىغا مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ :

( 1 ) دۆلەت مەخپىيىتى، سودا مەخپىيىتى ۋە شەخسىي سىرنى ئاشكارىلاپ قويغانلار؛

( 2 ) ساختىپەزلىك قىلغان، دېلو ئەھۋالىنى يوشۇرغان، قانۇنغا خىلاپ جىنايى ھەرىكەتلەرنى قانات ئاستىغا ئالغان، يول قويغانلار؛

( 3 ) قىيىن-قىستاققا ئېلىپ ئىقرار قىلدۇرغان ياكى تەن جازاسى بېرىپ خورلىغان، قانۇنغا خىلاپ جىنايەت گۇماندارلىرىنى خورلىغانلار؛

( 4 ) ساقچى قوراللىرى، قورال-ياراغلارنى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا ئىشلەتكەنلەر؛

( 5 ) جىسمانىي ئەركىنلىكتىن قانۇنسىز مەھرۇم قىلغان، چەكلىگەن، جىسمانىي، مال، بۇيۇم، قاتناش قورالى، تۇرۇشلۇق جاي ياكى ئورۇننى قانۇنسىز تەكشۈرگەنلەر ياكى ئاختۇرغانلار؛

( 6 ) قاقتى-سوقتى قىلىش، پارا سورىغان، پارا ئالغان ياكى ئالاقىدارلار ۋە ئۇلارنىڭ ۋاكالەتچىسىنىڭ مېھمان قىلىشى، سوۋغا بېرىشىنى قوبۇل قىلغانلار؛

( 7 ) قانۇنغا خىلاپ ھالدا مەمۇرىي جازا، مەمۇرىي مەجبۇرلاش يۈرگۈزگەن، جىنايى ئىشلار مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللانغان ياكى ھەق ئالغانلار؛

( 8 ) خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىپ، قانۇندا بەلگىلەنگەن مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلمىغانلار؛

( 9 ) قانۇن-ئىنتىزامغا خىلاپ باشقا قىلمىشلار.

75-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

76-ماددا تەشكىلات ۋە شەخسلەر دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىنىڭ مەمۇرىي ھەرىكىتىگە قايىل بولمىسا، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىش قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە بىر دەرىجە يۇقىرى دېڭىز ساقچى ئاپپاراتىغا مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلىشقا ھوقۇقلۇق؛
ياكى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەمۇرىي دەۋا قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە باشقۇرۇش تەۋەلىكى ھوقۇقىغا ئىگە خەلق سوت مەھكىمىلىرىگە مەمۇرىي دەۋا قىلىنىدۇ.

77-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىدىن خىزمەت ھوقۇقىنى قانۇنغا خىلاپ يۈرگۈزۈپ، تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە چېقىلىپ زىيان سالغانلىرىغا «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دۆلەت تۆلەم قانۇنى»ۋە باشقا ئالاقىدار قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە تۆلەم بېرىش كېرەك.

11-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

78-ماددا بۇ قانۇندىكى تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسى :

( 1 ) ئۆلكە دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئىدارىسى جۇڭگو دېڭىز ساقچى ئىدارىسى بىۋاسىتە رەھبەرلىك قىلىپ، دېڭىز بويىدىكى ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەردە تەسىس قىلغان دېڭىز ساقچى ئىدارىسىنى كۆرسىتىدۇ؛
شەھەر دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئىدارىسى ئۆلكە دەرىجىلىك دېڭىز ساقچى ئىدارىسىنىڭ رەھبەرلىكىدە، دېڭىز بويىدىكى ئۆلكە، ئاپتونوم رايونغا قاراشلىق شەھەر ۋە بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەرنىڭ تەۋەلىكىدە تەسىس قىلىنغان دېڭىز ساقچى ئىدارىسىنى كۆرسىتىدۇ؛
دېڭىز ساقچىسى خىزمەت پونكىتى ئادەتتە شەھەر دەرىجىلىك دېڭىز ساقچىسى ئىدارىسى رەھبەرلىك قىلىدىغان، دېڭىز بويىدىكى ناھىيە دەرىجىلىك مەمۇرىي رايوندا تەسىس قىلىنغان ئاساسىي قاتلام دېڭىز ساقچىسى ئاپپاراتىنى كۆرسىتىدۇ.

( 2 ) كېمە-پاراخوت سۇ چىقىرىۋېتىلىدىغان ياكى سۇ چىقىرىۋېتىلمەيدىغان تۈرلۈك كېمە، كېمە، سال، سۇ ئۈستى ئۇچقۇسى، چۆككۈ قاتارلىق كۆچمە قۇرۇلمىلارنى كۆرسىتىدۇ، دېڭىزدىكى نېفىت-تەبىئىي گاز قاتارلىق مەشغۇلات سۇپىلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالمايدۇ.

79-ماددا چەت ئەل دېڭىزدا قانۇن ئىجرا قىلىش جەھەتتە دۆلىتىمىز پۇقرالىرى، قانۇنىي ئىگىلىرى ۋە باشقا تەشكىلاتلىرىغا كەمسىتىش خاراكتېرىدىكى مەنئى قىلىش، چەكلەش ياكى باشقا ئالاھىدە تەدبىر قوللانسا، دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە مۇناسىپ مۇناسىپ مۇناسىپ مۇناسىپ باراۋەر تەدبىر قوللانسا بولىدۇ.

80-ماددا مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن كېمە-پاراخوتلارنىڭ ھوقۇقىنى قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش تەدبىرلىرى دېڭىزدىكى ھەر خىل مۇقىم ياكى لەيلىمە ئىمارەت، قۇرۇلمىلار، مۇقىم ياكى كۆچمە سۇپىلارغا تەتبىقلىنىدۇ.

81-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتى قانۇن-نىزاملار ۋە دۆلىتىمىز تۈزگەن، قاتناشقان خەلقئارا شەرتنامىلەر بويىچە، دۆلىتىمىز باشقۇرىدىغان دېڭىز تەۋەلىكىدىن باشقا رايونلاردا قانۇن ئىجرا قىلىش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلغاندا، مۇناسىۋەتلىك تەرتىپلەرنى مۇشۇ قانۇندىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر ئىجرا قىلسا بولىدۇ.

82-ماددا جۇڭگو دېڭىز ساقچى ئىدارىسى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار ۋە گوۋۇيۈەن، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ قارارىغا ئاساسەن، دېڭىزدا ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش ئىشلىرىغا دائىر قائىدە چىقىرىدۇ ھەمدە بەلگىلىمە بويىچە ئەنگە ئالدۇرىدۇ.

83-ماددا دېڭىز ساقچى ئاپپاراتلىرى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دۆلەت مۇداپىئە قانۇنى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ خەلق قوراللىق ساقچىلىرى قانۇنى»قاتارلىق ئالاقىدار قانۇن، ھەربىي نىزاملار ۋە مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ بۇيرۇقلىرىغا ئاساسەن قوغدىنىش، ئۇرۇش قىلىش قاتارلىق ۋەزىپىلەرنى ئىجرا قىلىدۇ.

84-ماددا بۇ قانۇن 2021-يىل 2-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.