( 2003-يىل 6-ئاينىڭ 28-كۈنى 10-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 3-يىغىنىدا ماقۇللاندى
) «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ بوغالتىرلىق قانۇنى > قاتارلىق 11 قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارار»غا 2-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى.

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب پورت پىلانلاش ۋە قۇرۇش

3-باب پورت تىجارىتى

4-باب پورت بىخەتەرلىكى ۋە نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش

5-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

6-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن پورت باشقۇرۇشنى كۈچەيتىش، پورتنىڭ بىخەتەرلىكى ۋە تىجارەت تەرتىپىنى قوغداش، توختاملاشقۇچىلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش، پورتنىڭ قۇرۇلۇشى ۋە تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

2-ماددا پورت پىلانلاش، قۇرۇش، ئاسراش، تىجارەت قىلىش، باشقۇرۇش ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك پائالىيەتلەرگە مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.

3-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان پورت پاراخوتلار كىرىپ-چىقىدىغان، توختايدىغان، قىرغاقتا توختايدىغان، يولۇچىلار چىقىپ-چۈشىدىغان، يۈك قاچىلاش-چۈشۈرۈش، چېتىپ توشۇش، ساقلاش قاتارلىق ئىقتىدارلارغا ئىگە، مۇناسىپ پىرىستان ئەسلىھەسى بولغان، مۇئەييەن دائىرىدىكى سۇ رايونى ۋە قۇرۇقلۇق رايونىدىن تەركىب تاپقان رايوننى كۆرسىتىدۇ.

پورت بىر ياكى بىر قانچە پورت رايونىدىن تەركىب تاپسا بولىدۇ.

4-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە مۇناسىۋەتلىك ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانىدا پورت تەرەققىياتى ۋە يىرىك پىلان تەلىپىنى گەۋدىلەندۈرۈشى ھەمدە پورت بايلىقىنى قانۇن بويىچە قوغدىشى ۋە ئۇنىڭدىن مۇۋاپىق پايدىلىنىشى كېرەك.

5-ماددا دۆلەت دۆلەت ئىچى ۋە سىرتىدىكى ئىقتىسادىي تەشكىلاتلار ۋە شەخسلەرنىڭ قانۇن بويىچە مەبلەغ سېلىپ قۇرۇلۇش قىلىشى، پورت باشقۇرۇشىغا ئىلھام بېرىدۇ، مەبلەغ سالغۇچىلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغدايدۇ.

6-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ پورت خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ شۇ مەمۇرىي رايوندىكى پورتلارنى باشقۇرۇشى گوۋۇيۈەننىڭ پورت باشقۇرۇش تۈزۈلمىسى توغرىسىدىكى بەلگىلىمىسى بويىچە بېكىتىلىدۇ.

ئالدىنقى تارماقتا بېكىتىلگەن پورت باشقۇرۇش تۈزۈلمىسى بويىچە، پورت تۇرۇشلۇق جايدىكى شەھەرلىك، ناھىيەلىك خەلق ھۆكۈمىتى باشقۇرىدىغان پورتنى شەھەرلىك، ناھىيەلىك ھۆكۈمەت بىر تارماق بېكىتىپ پورتنى مەمۇرىي جەھەتتىن كونكرېت باشقۇرىدۇ؛
ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى باشقۇرىدىغان پورتلارنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر خەلق ھۆكۈمىتى بىر تارماقنىڭ پورت مەمۇرىي باشقۇرۇشىنى كونكرېت يولغا قويۇشىنى بېكىتىدۇ.

ئالدىنقى تارماقتا بېكىتىلگەن پورتنى كونكرېت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى بويىچە، تۆۋەندە قىسقارتىپ پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى دېيىلىدۇ.

2-باب پورت پىلانلاش ۋە قۇرۇش

7-ماددا پورت يىرىك پىلانىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىياتنىڭ تەلىپى، شۇنىڭدەك دۆلەت مۇداپىئە قۇرۇلۇشىنىڭ ئېھتىياجىغا ئاساسەن تۈزۈش، قىرغاق لىنىيەسى بايلىقىدىن مۇۋاپىق پايدىلىنىش پىرىنسىپىنى گەۋدىلەندۈرۈش، شەھەر-بازار سىستېمىسى يىرىك پىلانىغا ئۇيغۇنلاشتۇرۇش كېرەك،
ھەمدە يەردىن پايدىلىنىش ئومۇمىي يىرىك پىلانى، شەھەر ئومۇمىي يىرىك پىلانى ۋە دەريا ۋادىسى يىرىك پىلانى، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش يىرىك پىلانى، دېڭىز-ئوكيان فۇنكسىيەلىك رايونى، سۇ يولى تىرانسپورت تەرەققىيات يىرىك پىلانى ۋە باشقا تىرانسپورت ئۇسۇلى تەرەققىيات يىرىك پىلانى، شۇنىڭدەك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا مۇناسىۋەتلىك يىرىك پىلانلار بىلەن جىپسىلاشتۇرۇش ۋە ماسلاشتۇرۇش كېرەك.

پورت يىرىك پىلانىنى تۈزۈشتە، مۇتەخەسسىسلەرنى دەلىللەشكە تەشكىللەش ھەمدە قانۇن بويىچە مۇھىت تەسىرىنى باھالاش كېرەك.

8-ماددا پورت يىرىك پىلانى پورتنىڭ جايلىشىش يىرىك پىلانى ۋە پورت ئومۇمىي يىرىك پىلانىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

پورتنىڭ جايلاشتۇرۇش يىرىك پىلانى پورتنىڭ جايلىشىش يىرىك پىلانىنى، جۈملىدىن پۈتۈن مەملىكەتتىكى پورتلارنىڭ جايلىشىش يىرىك پىلانى ۋە ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەردىكى پورتلارنىڭ جايلىشىشى يىرىك پىلانىنى كۆرسىتىدۇ.

پورت ئومۇمىي يىرىك پىلانى بىر پورتنىڭ مەلۇم مەزگىلدىكى كونكرېت يىرىك پىلانىنى كۆرسىتىدۇ، ئۇ، پورتنىڭ سۇ دائىرىسى ۋە قۇرۇقلۇق رايونى دائىرىسى، پورت رايونىنى ئايرىش، كىرگۈزۈش-چىقىرىش مىقدارى ۋە پورتقا كېلىدىغان پاراخوت تىپى، پورتنىڭ خاراكتېرى ۋە ئىقتىدارى، سۇ رايونى ۋە قۇرۇقلۇق رايونىنىڭ ئىشلىتىلىشى، پورت ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇش قىرغاق لىنىيەسىنىڭ ئىشلىتىلىشى، قۇرۇلۇش يېرىنى تەقسىملەش ھەمدە مۇددەتكە بۆلۈپ قۇرۇش تەرتىپى قاتارلىق مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

پورتنىڭ ئومۇمىي يىرىك پىلانى پورتنىڭ جايلىشىش يىرىك پىلانىغا ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.

9-ماددا مەملىكەت بويىچە پورتلارنى ئورۇنلاشتۇرۇش يىرىك پىلانىنى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك ھەربىي ئورگاندىن پىكىر ئېلىپ تۈزىدۇ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن ئېلان قىلىپ يولغا قويىدۇ.

ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەرنىڭ پورتلارنى ئورۇنلاشتۇرۇش يىرىك پىلانىنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ پورتلارنى ئورۇنلاشتۇرۇش بىرتۇتاش پىلانىغا ئاساسەن تەشكىللەپ تۈزىدۇ ھەمدە گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقىنىڭ پىكىر ئېلىشىغا سۇنىدۇ.
گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى پىكىر ئېلىش ماتېرىيالىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە تۈزىتىش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويمىسا، شۇ پورتنىڭ جايلىشىش يىرىك پىلانىنى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئېلان قىلىپ يولغا قويىدۇ؛
گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتتىكى پورتلارنىڭ جايلىشىش يىرىك پىلانىغا ئۇيغۇن كەلمەيدۇ دەپ قارىسا، پىكىر ئېلىش ماتېرىيالىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە تۈزىتىش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويۇشى كېرەك؛
مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ تۈزىتىش پىكرىگە باشقىچە پىكرى بولسا، گوۋۇيۈەننىڭ قارار قىلىشىغا يوللايدۇ.

10-ماددا پورتنىڭ ئومۇمىي يىرىك پىلانىنى پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار ۋە مۇناسىۋەتلىك ھەربىي ئورگاندىن پىكىر ئېلىپ تۈزىدۇ.

11-ماددا جۇغراپىيەلىك ئورنى مۇھىم، كىرگۈزۈش-چىقىرىش مىقدارى بىرقەدەر كۆپ، ئىقتىسادىي تەرەققىياتقا بولغان تەسىرى بىرقەدەر كەڭ بولغان ئاساسلىق پورتلارنىڭ ئومۇمىي يىرىك پىلانىنى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك ھەربىي ئورگاندىن پىكىر ئالغاندىن كېيىن، مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە تەستىقلايدۇ ھەمدە ئېلان قىلىپ يولغا قويىدۇ.
ئاساسلىق پورتلارنىڭ تىزىملىكىنى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار تارماقلىرىدىن پىكىر ئالغاندىن كېيىن بېكىتىدۇ ھەم ئېلان قىلىدۇ.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقىدىن پىكىر ئالغاندىن كېيىن، شۇ رايوندىكى مۇھىم پورتلارنى بېكىتىدۇ.
مۇھىم پورتلارنىڭ ئومۇمىي يىرىك پىلانىنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقىدىن پىكىر ئالغاندىن كېيىن تەستىقلايدۇ، ئېلان قىلىپ يولغا قويىدۇ.

ئالدىنقى ئىككى تارماقتا بەلگىلەنگىنىدىن باشقا پورتلارنىڭ ئومۇمىي يىرىك پىلانىنى پورت تۇرۇشلۇق جايدىكى شەھەرلىك، ناھىيەلىك خەلق ھۆكۈمىتى تەستىقلىغاندىن كېيىن ئېلان قىلىپ يولغا قويىدۇ ھەمدە ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە ئەنگە ئالدۇرىدۇ.

شەھەرلىك، ناھىيەلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى تۈزگەن مۇشۇ ماددىنىڭ 1-تارمىقى، 2-تارمىقىدا بەلگىلەنگەن دائىرىگە تەۋە پورت ئومۇمىي يىرىك پىلانى تەستىقلاشقا يوللاشتىن بۇرۇن شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەكشۈرۈپ ماقۇللۇقىنى ئېلىشى كېرەك.

12-ماددا پورت يىرىك پىلانىغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش پورت يىرىك پىلانى تۈزۈش تەرتىپى بويىچە بولىدۇ.

13-ماددا پورت ئومۇمىي يىرىك پىلانى رايونىدا پورت ئەسلىھەلىرى قۇرۇش، پورتنىڭ چوڭقۇر سۇ قىرغىقى لىنىيەسىنى ئىشلىتىشنى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە گوۋۇيۈەننىڭ ئىقتىسادنى ئۇنىۋېرسال ماكرولۇق تەڭشەش-تىزگىنلەش تارمىقى تەستىقلايدۇ؛
پورت ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇش، چوڭقۇر سۇ يۈزىدىن باشقا قىرغاق لىنىيەسىنى ئىشلىتىشنى پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى تەستىقلايدۇ.
لېكىن، گوۋۇيۈەن ياكى گوۋۇيۈەننىڭ ئىقتىسادنى ئۇنىۋېرسال ماكرولۇق تەڭشەش-تىزگىنلەش تارمىقى تەستىقلاپ قۇرغان تۈرلەردە پورت قىرغاق لىنىيەسى ئىشلىتىلىدۇ، پورت قىرغاق لىنىيەسىنى ئىشلىتىشنى تەستىقلاش رەسمىيىتى ئايرىم بېجىرىلمەيدۇ.

پورت چوڭقۇر سۇ قىرغىقى لىنىيەسىنىڭ ئۆلچىمىنى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى بېكىتىدۇ.

14-ماددا پورت قۇرۇلۇشى پورت يىرىك پىلانىغا ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.
پورت يىرىك پىلانىغا خىلاپ ھالدا ھەرقانداق پورت ئەسلىھەسى قۇرۇشقا يول قويۇلمايدۇ.

15-ماددا دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە مۇناسىۋەتلىك ئورگاننىڭ تەستىقىنى ئېلىش شەرت بولغان پورت قۇرۇلۇشى تۈرلىرىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تەستىقلاش رەسمىيىتى بېجىرىش ھەمدە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك ئۆلچىمى ۋە تېخنىكا قائىدىسىگە ئۇيغۇنلاشتۇرۇش كېرەك.

پورت قۇرۇلۇشى تۈرىدە، قانۇن بويىچە مۇھىت تەسىرىنى باھالاش كېرەك.

پورت قۇرۇلۇشى تۈرلىرىنىڭ بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرى ۋە مۇھىت ئاسراش ئەسلىھەلىرى ئاساسىي گەۋدە قۇرۇلۇشى بىلەن تەڭ لايىھەلىنىشى، تەڭ قۇرۇلۇش قىلىنىشى، تەڭ ئىشلىتىلىشى شەرت.

16-ماددا پورت قۇرۇلۇشىدا يەر ۋە سۇ رايونى ئىشلىتىشتە، يەر باشقۇرۇش، دېڭىز تەۋەسى ئىشلىتىشنى باشقۇرۇش، دەريا يولىنى باشقۇرۇش، سۇ يولىنى باشقۇرۇش، ھەربىي ئەسلىھەلەرنى قوغداش-باشقۇرۇشقا دائىر قانۇن، مەمۇرىي نىزام، شۇنىڭدەك باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بېجىرىش كېرەك.

17-ماددا پورتتىكى خەتەرلىك مال مەشغۇلات سورۇنى، تازىلىق قىلىپ زىيانداشلارنى يوقىتىپ بىر تەرەپ قىلىدىغان مەخسۇس سورۇن پورتنىڭ ئومۇمىي يىرىك پىلانىغا ۋە دۆلەتنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش، ئوت مۇداپىئە، تەكشۈرۈش-كارانتىن قىلىش ۋە مۇھىت قوغداشقا ئالاقىدار تەلىپىگە ئۇيغۇن بولۇشى، ئۇنىڭ ئاھالە زىچ رايون ۋە پورت يولۇچى توشۇش ئەسلىھەلىرى بىلەن بولغان ئارىلىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك؛
ئالاقىدار رەسمىيەتلەرنى قانۇن بويىچە بېجىرگەندىن كېيىن، ئاندىن قۇرۇلۇش قىلىشقا بولىدۇ.

18-ماددا يۈرۈش بەلگىسى ئەسلىھەلىرى، شۇنىڭدەك باشقا قوشۇمچە ئەسلىھەلەرنى پورت بىلەن ماس قەدەمدە قۇرۇش ھەمدە ۋاقتىدا ئىشلىتىشكە كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.

پورتتىكى مۇناسىۋەتلىك مەمۇرىي باشقۇرۇش ئاپپاراتلىرىنىڭ ئىشخانا ئەسلىھەلىرى قۇرۇلۇشى پورتنىڭ ئومۇمىي يىرىك پىلانىغا ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك، قۇرۇلۇش خىراجىتىنى پورت تىجارەتچىسىگە سېلىق سېلىشقا بولمايدۇ.

19-ماددا پورت ئەسلىھەلىرى قۇرۇلۇشى تۈرى پۈتكەندىن كېيىن، دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشتا لاياقەتلىك بولغاندىن كېيىن، ئىشلىتىشكە كىرىشتۈرۈلسە بولىدۇ.

پورت ئەسلىھەلىرىنىڭ ئىگىدارلىق ھوقۇقى ئالاقىدار قانۇنلاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بېكىتىلىدۇ.

20-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتى زۆرۈر مەبلەغ سېلىنمىسىغا كاپالەتلىك قىلىپ، پورت ئاممىۋى ئىشلىتىدىغان سۇ يولى، دولقۇندىن مۇداپىئەلىنىش توسمىسى، لەڭگەر تاشلاش ئورنى قاتارلىق ئۇل ئەسلىھەلەرنى قۇرۇش ۋە ئاسراشقا ئىشلىتىشى كېرەك.
كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

21-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتى تەدبىر قوللىنىپ، پورتقا يانداش سۇ يولى، تۆمۈريول، تاشيول، سۇ بىلەن تەمىنلەش-چىقىرىش، توك بېرىش، خەۋەرلىشىش قاتارلىق ئەسلىھەلەرنى قۇرۇشقا تەشكىللىشى كېرەك.

3-باب پورت تىجارىتى

22-ماددا پورت تىجارىتى بىلەن شۇغۇللىنىشتا، پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىغا پورت تىجارىتى ئىجازىتى ئېلىشنى يازما ئىلتىماس قىلىش ھەمدە قانۇن بويىچە سودا-سانائەتنى مەمۇرىي باشقۇرۇش بويىچە تىزىملىتىش كېرەك.

پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى پورت تىجارىتىگە ئىجازەت بېرىشتە، ئاشكارا، ئادىل، باراۋەر بولۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىشى كېرەك.

پورت تىجارىتى پىرىستان ۋە باشقا پورت ئەسلىھەلىرى تىجارىتى، پورتنىڭ يولۇچى تىرانسپورت مۇلازىمىتى تىجارىتى، پورت رايونىدا مال قاچىلاش-چۈشۈرۈش، چېتىپ توشۇش، ئامباردا ساقلاش تىجارىتى ۋە پورت سۆرەش تىجارىتى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

23-ماددا پورت تىجارەت ئىجازىتى ئېلىشتا، مۇقىم تىجارەت سورۇنى بولۇش، تىجارەت كەسپىگە ماس كېلىدىغان ئەسلىھە، ئۈسكۈنە، كەسپىي تېخنىكا خادىمى ۋە باشقۇرغۇچى خادىم بولۇش ھەمدە قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا شەرتلەرنى ھازىرلاش كېرەك.

24-ماددا پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى مۇشۇ قانۇننىڭ 22-ماددىسىنىڭ 1-تارمىقىدا بەلگىلەنگەن يازما ئىلتىماسنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە قانۇن بويىچە ئىجازەت بېرىش ياكى ئىجازەت بەرمەسلىك توغرىسىدا قارار چىقىرىشى كېرەك.
ئىجازەت بەرگەنلىرىگە پورت تىجارەت ئىجازەتنامىسى بېرىلىدۇ؛
ئىجازەت بېرىلمىسە، ئىلتىماس قىلغۇچىغا يازما ئۇقتۇرۇش ھەمدە سەۋەبىنى ئۇقتۇرۇپ قويۇش كېرەك.

25-ماددا پورتنىڭ مال باشقۇرۇش كەسپى بىلەن شۇغۇللىنىشتا، بەلگىلىمە بويىچە ئىجازەت ئېلىش كېرەك.
پورت مال رەتلەش كەسپى تىجارەت ئىجازىتىنى يولغا قويۇشتا، ئاشكارا، ئادىل، باراۋەر بولۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىش كېرەك.
كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى بەلگىلەيدۇ.

پورت مال باشقۇرۇش كەسپى تىجارەتچىلىرى مال باشقۇرۇش كەسپىنى ئادىل، توغرا بېجىرىشى كېرەك؛
مۇشۇ قانۇننىڭ 22-ماددىسىنىڭ 3-تارمىقىدا بەلگىلەنگەن مال قاچىلاش-چۈشۈرۈش تىجارىتى كەسپى ۋە ئامباردا ساقلاش تىجارىتى كەسپىدە قوشۇمچە تىجارەت قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

26-ماددا پورت تىجارەتچىلىرى تىجارەت پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللانغاندا، ئالاقىدار قانۇن-نىزاملارغا رىئايە قىلىشى، گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقىنىڭ پورت مەشغۇلات قائىدىسىگە ئالاقىدار بەلگىلىمىسىگە ئەمەل قىلىشى، توختامدا پۈتۈشكەن مەجبۇرىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشى، خېرىدارلارغا ئادىل، ياخشى مۇلازىمەت قىلىشى شەرت.

پورت يولۇچى تىرانسپورت مۇلازىمىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان تىجارەتچىلەر يولۇچىلارنىڭ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىدىغان ئۈنۈملۈك تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، يولۇچىلارغا تېز، قولايلىق مۇلازىمەت قىلىپ، پاراخوت كۈتۈش ياخشى مۇھىتىنى ساقلىشى كېرەك.

پورت تىجارەتچىلىرى مۇھىت ئاسراشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، مۇھىتنى بۇلغاشنىڭ ۋە ئۇنى تىزگىنلىشى كېرەك.

27-ماددا پورت تىجارەتچىلىرى خەتەردىن قۇتقۇزۇش ماددىي ئەشيالىرى، ئاپەتتىن قۇتقۇزۇش ماددىي ئەشيالىرىنى ۋە دۆلەت مۇداپىئە قۇرۇلۇشىغا جىددىي ئېھتىياجلىق ماددىي ئەشيالارنى ئاۋۋال ئورۇنلاشتۇرۇشى كېرەك.

28-ماددا پورت تىجارەتچىسى ئۆزىنىڭ تىجارەت سورۇنىدا تىجارەت مۇلازىمىتىگە دائىر ھەق تۈرى ۋە ھەق ئۆلچىمىنى ئېلان قىلىشى كېرەك؛
ئېلان قىلىنمىغان بولسا، يولغا قويۇشقا بولمايدۇ.

پورتنىڭ تىجارەتلىك ھەققىنى قانۇن بويىچە ھۆكۈمەت يېتەكچى باھا قويغان ياكى ھۆكۈمەت باھا قويغان بولسا، پورت تىجارەتچىسى بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىشى كېرەك.

29-ماددا دۆلەت پورت تىجارەت پائالىيىتىدىكى ئادىل رىقابەتكە ئىلھام بېرىدۇ ۋە ئۇنى قوغدايدۇ.

پورت تىجارەتچىلىرى مونوپول قىلمىشى ۋە ناتوغرا رىقابەت قىلمىشى سادىر قىلسا بولمايدۇ، ھەرقانداق ۋاسىتە ئارقىلىق باشقىلارنى ئۆزى تەمىنلىگەن پورت مۇلازىمىتىنى قوبۇل قىلىشقا مەجبۇرلىسا بولمايدۇ.

30-ماددا پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئىستاتىستىكا قانۇنى»ۋە مۇناسىۋەتلىك مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، پورت تىجارەتچىلىرىدىن تەمىنلەش تەلەپ قىلىنغان ئىستاتىستىكىلىق ماتېرىياللارنى پورت تىجارەتچىلىرى ئەينەن تەمىنلىشى كېرەك.

پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە پورت تىجارەتچىسى يوللىغان ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى ۋاقتىدا يۇقىرىغا يوللىشى ھەمدە پورت تىجارەتچىسىگە سودا مەخپىيىتىنى ساقلىشى كېرەك.

31-ماددا پورت تىجارەتچىلىرىنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قانۇن قوغدايدۇ.
ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ پورت تىجارەتچىسىگە سېلىق سېلىشىغا ياكى قانۇنغا خىلاپ ھالدا ھەق ئېلىشىغا، پورت تىجارەتچىسىنىڭ ئۆز ئالدىغا تىجارەت قىلىش ھوقۇقىغا قانۇنسىز ئارىلىشىۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

4-باب پورت بىخەتەرلىكى ۋە نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش

32-ماددا پورت تىجارەتچىلىرى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش قانۇنى»قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملار ۋە گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقىنىڭ پورت بىخەتەر مەشغۇلات قائىدىسىدىكى بەلگىلىمىلەرگە ئاساسەن، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش مەسئۇلىيەت تۈزۈمى قاتارلىق قائىدە-تۈزۈملەرنى ئورنىتىشى، تاكامۇللاشتۇرۇشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىنى مۇكەممەللەشتۈرۈشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا كاپالەتلىك قىلىدىغان ئۈنۈملۈك تەدبىرلەرنى قوللىنىشى شەرت،
بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشقا كاپالەتلىك قىلىش.

پورت تىجارەتچىسى شۇ ئورۇننىڭ خەتەرلىك مال ھادىسىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش لايىھەسى، زور ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىدە يولۇچىلارنى جىددىي تارقاقلاشتۇرۇش ۋە قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش لايىھەسى، شۇنىڭدەك تەبىئىي ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش لايىھەسىنى قانۇن بويىچە تۈزۈپ، تەشكىللەپ يولغا قويۇشنى كاپالەتلەندۈرۈشى كېرەك.

33-ماددا پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى جەمئىيەت ئاممىۋى مەنپەئىتىگە خەۋپ يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان پورتلاردىكى خەتەرلىك مال ھادىسىسىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش لايىھەسى، زور ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسىگە ئۇچرىغان يولۇچىلارنى جىددىي تارقاقلاشتۇرۇش ۋە قۇتقۇزۇش لايىھەسى، شۇنىڭدەك تەبىئىي ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش لايىھەسىنى قانۇن بويىچە تۈزۈپ، پورتلاردىكى ئېغىر، زور ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەر ھادىسىلىرىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش-قۇتقۇزۇش سىستېمىسىنى بەرپا قىلىشى، تاكامۇللاشتۇرۇشى كېرەك.

34-ماددا پاراخوتلار پورتقا كىرىپ-چىقىشتا، سۇ ئۈستى قاتناش بىخەتەرلىكىگە دائىر قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا دوكلات قىلىشى كېرەك.
دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى دوكلاتنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىغا ۋاقتىدا خەۋەرلەندۈرۈشى كېرەك.

كېمە-پاراخوتلاردا خەتەرلىك ماللارنى قاچىلاپ پورتقا كىرىش-چىقىشتا، خەتەرلىك ماللارنىڭ نامى، ئالاھىدىلىكى، ئورۇسى ۋە پورتقا كىرىش-چىقىش ۋاقتىنى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا دوكلات قىلىش كېرەك.
دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى دوكلاتنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى بەلگىلىگەن ۋاقىتتا قوشۇلۇش-قوشۇلماسلىق توغرىسىدا قارار چىقىرىشى، دوكلاتچىغا ئۇقتۇرۇشى ھەمدە پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىغا خەۋەرلەندۈرۈشى كېرەك.
لېكىن، كېمە-پاراخوت بەلگىلەش، سۇ يولى بەلگىلەش، يۈك تۈرى بېكىتىشنى كېمە-پاراخوتلار قەرەللىك مەلۇم قىلسا بولىدۇ.

35-ماددا پورتتا خەتەرلىك ماللارنى قاچىلاش-چۈشۈرۈش، قاچىلاش-چۈشۈرۈش مەشغۇلاتى قىلىشتا، گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە، خەتەرلىك ماللارنىڭ نامى، ئالاھىدىلىكى، ئورۇسى ۋە مەشغۇلات ۋاقتى، ئورنىنى پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىغا دوكلات قىلىش كېرەك.
پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى دوكلاتنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى بەلگىلىگەن ۋاقىتتا قوشۇلۇش-قوشۇلماسلىق توغرىسىدا قارار چىقىرىشى، دوكلاتچىغا ئۇقتۇرۇشى ھەمدە دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا خەۋەرلەندۈرۈشى كېرەك.

36-ماددا پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى پورتنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ئەھۋالىنى قانۇن بويىچە نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈپ، يولۇچىلار يۇقىرى-تۆۋەن مەركەزلەشكەن، يۈك قاچىلاش-چۈشۈرۈش مىقدارى بىرقەدەر كۆپ ياكى ئالاھىدە ئىشلىتىلىش ئورنى بولغان پىرىستاننى نۇقتىلىق چارلىشى كېرەك؛
تەكشۈرۈش جەريانىدا بىخەتەرلىك يوشۇرۇن خەۋپى بايقالسا، تەكشۈرۈلگۈچىنى دەرھال چىقىرىۋېتىش ياكى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈگىتىشكە بۇيرۇش كېرەك.

بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشقا مەسئۇل تارماقلار ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلار قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، ئۆز مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە پورتنىڭ بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشىنى نازارەت قىلىدۇ، تەكشۈرىدۇ.

37-ماددا پورت دائىرىسىدە باقمىچىلىق، تېرىقچىلىق پائالىيىتى قىلىش مەنئى قىلىنىدۇ.

پورت بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان قېزىش، پارتلىتىش قاتارلىق ھەرىكەتلەردە بولۇشقا يول قويۇلمايدۇ؛
قۇرۇلۇش قىلىش قاتارلىق ھەقىقەتەن ئېلىپ بېرىشقا تېگىشلىك بولسا، مۇناسىپ بىخەتەرلىك قوغداش تەدبىرى قوللىنىش ھەمدە پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىغا تەستىقلىتىش شەرت.
پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى تەستىقلاش ئەھۋالىنى دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا ۋاقتىدا ئۇقتۇرۇشى كېرەك، دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى سۇ ئۈستى قاتناش بىخەتەرلىكىگە ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە تەستىقلىمايدۇ.

پورت سۇ رايونىغا لاي، قۇم-شېغىل تۆكۈش، شۇنىڭدەك مۇھىت ئاسراشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا، بەلگىلەنگەن ئۆلچەمدىن ئېشىپ كەتكەن زەھەرلىك، زىيانلىق ماددىلارنى چىقىرىش مەنئى قىلىنىدۇ.

38-ماددا كۆۋرۈك، سۇ ئاستى تونېلى، سۇ ئېلېكتىر ئىستانسىسى قاتارلىق پورتنىڭ سۇ رايى شارائىتىنىڭ ئۆزگىرىشىگە تەسىر يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان قۇرۇلۇش تۈرلىرىدە، شۇ تۈرنى تەستىقلاشقا مەسئۇل تارماق تەستىقلاشتىن بۇرۇن پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىدىن پىكىر ئېلىشى كېرەك.

39-ماددا سۇ ئۈستى قاتناش بىخەتەرلىكىگە ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، پورتقا كىرىش-چىقىشتا يول باشلىغۇچى كېمە-پاراخوتلار يول باشلىغۇچى ئاپپاراتقا يول باشلاشنى ئىلتىماس قىلىشى كېرەك.
يول باشلاشنىڭ كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقى بەلگىلەيدۇ.

40-ماددا يولۇچىلار تۇرۇپ قېلىش، مال بېسىلىپ قېلىپ پورتتا توسۇلۇپ قېلىش ئەھۋالىغا يولۇققاندا، پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ۋاقتىدا ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، پورتنى تارقاقلاشتۇرۇشى كېرەك؛
پورت تۇرۇشلۇق جايدىكى شەھەرلىك، ناھىيەلىك خەلق ھۆكۈمىتى زۆرۈر تاپقاندا، بىۋاسىتە تەدبىر قوللىنىپ پورتنى تارقاقلاشتۇرسا بولىدۇ.

41-ماددا پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ئۆزى باشقۇرىدىغان پورت نىزامنامىسىنى تۈزۈشكە تەشكىللىشى ھەمدە جەمئىيەتكە ئېلان قىلىشى كېرەك.

پورت نىزامنامىسىنىڭ مەزمۇنى پورتنىڭ جۇغراپىيەلىك ئورنى، سۇ يولى شارائىتى، پورت-كۆلچەكلەرنىڭ چوڭقۇرلۇقى، ماشىنا-ئەسلىھەلەر ۋە قاچىلاش-چۈشۈرۈش ئىقتىدارى قاتارلىق ئەھۋاللار توغرىسىدىكى ئىزاھاتنى، شۇنىڭدەك شۇ پورتنىڭ پورت باشقۇرۇشقا ئالاقىدار قانۇن-نىزاملارنى ۋە گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش مەسئۇل تارمىقىنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسىنى ئىزچىللاشتۇرۇش، ئىجرا قىلىش كونكرېت تەدبىرىنى ئۆز ئىچىگە ئېلىشى كېرەك.

42-ماددا پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى مەسئۇلىيىتى بويىچە بۇ قانۇننىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىدۇ، تەكشۈرىدۇ.

پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىنىڭ نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈش خادىملىرى قانۇن بويىچە نازارەت قىلىپ تەكشۈرگەندە، تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇن ۋە مۇناسىۋەتلىك خادىملاردىن مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللارنى ئىگىلەشكە ھوقۇقلۇق ھەمدە مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى كۆرسە، كۆپەيتىۋالسا بولىدۇ.

نازارەت قىلغۇچى-تەكشۈرگۈچى خادىملار تەكشۈرۈش جەريانىدا بىلىپ قالغان سودا مەخپىيىتىنى مەخپىي تۇتۇشى كېرەك.

نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش خادىملىرى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشتە، قانۇن ئىجراسى كىنىشكىسىنى كۆرسىتىشى كېرەك.

43-ماددا نازارەت قىلغۇچى-تەكشۈرگۈچى خادىملار نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنىڭ ۋاقتى، ئورنى، مەزمۇنى، بايقالغان مەسىلىلەر ۋە بىر تەرەپ قىلىش ئەھۋالىنى يازما خاتىرىلىشى ھەمدە نازارەت قىلغۇچى-تەكشۈرگۈچىلەر ۋە تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇننىڭ مەسئۇلى ئىمزا قويۇشى كېرەك؛
تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇننىڭ مەسئۇلى ئىمزا قويۇشنى رەت قىلسا، نازارەت قىلغۇچى-تەكشۈرگۈچى خادىملار ئەھۋالنى دېلوغا خاتىرىلىشى ھەمدە پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىغا دوكلات قىلىشى كېرەك.

44-ماددا تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇن ۋە مۇناسىۋەتلىك خادىملار پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىنىڭ قانۇن بويىچە قىلغان نازارەتچىلىكىنى قوبۇل قىلىشى، مۇناسىۋەتلىك ئەھۋال ۋە ماتېرىياللارنى ئەينەن تەمىنلىشى كېرەك، تەكشۈرۈشنى رەت قىلىشقا ياكى مۇناسىۋەتلىك ئەھۋال ۋە ماتېرىيالنى تىقىۋېلىشقا، يالغان مەلۇم قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

5-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

45-ماددا تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ياكى پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
سۈرۈك ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەرگە بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىش قارارى چىقارغان ئورگان خەلق سوت مەھكىمىسىگە قانۇنغا خىلاپ قۇرۇلۇش قىلىنغان ئەسلىھەلەرنى مەجبۇرىي چېقىۋېتىشنى ئىلتىماس قىلىدۇ؛
50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ :

( 1 ) پورت يىرىك پىلانىغا خىلاپ ھالدا پورت، پىرىستان ياكى باشقا پورت ئەسلىھەلىرىنى قۇرغانلار؛

( 2 ) پورت ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇشتا قانۇن بويىچە تەستىقلاتماي تۇرۇپ، پورت قىرغاق لىنىيەسىنى ئىشلەتكەنلەر.

قۇرۇلۇش تۈرىنى تەستىقلىغۇچى تارماق پورت يىرىك پىلانىغا خىلاپ قۇرۇلۇش تۈرىنى تەستىقلىغان بولسا، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرىدۇ.

46-ماددا پورت قۇرۇلۇشىدىكى خەتەرلىك مال مەشغۇلات سورۇنى، تازىلاش-يوقىتىش-بىر تەرەپ قىلىش يولغا قويۇلغان مەخسۇس سورۇن بىلەن ئاھالە زىچ رايون ياكى پورت يولۇچى توشۇش ئەسلىھەلىرىنىڭ ئارىلىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنىڭ بەلگىلىمىسىگە ئۇيغۇن كەلمىسە، پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى قۇرۇلۇشنى ياكى ئىشلىتىشنى توختىتىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

47-ماددا پىرىستان ياكى پورتنىڭ قاچىلاش-چۈشۈرۈش ئەسلىھەلىرى، يولۇچى توشۇش ئەسلىھەلىرىدىن تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشتا لاياقەتلىك بولماي تۇرۇپ، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئىشلىتىشكە كىرىشتۈرۈلگەنلىرىنى پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ئىشلىتىشنى توختىتىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

48-ماددا تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى قانۇنغا خىلاپ تىجارەتنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ؛
قانۇنغا خىلاپ ھالدا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى تاپاۋەت قىلغانلارغا قوشۇمچە قانۇنغا خىلاپ ھالدا ئىككى ھەسسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛
قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت 100 مىڭ يۈەنگە يەتمىسە، 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ :

( 1 ) قانۇن بويىچە پورت تىجارەت ئىجازەتنامىسى ئالماي، پورت تىجارىتى بىلەن شۇغۇللانغانلار؛

( 2 ) قانۇن بويىچە ئىجازەت ئالماي تۇرۇپ، پورتتا مال باشقۇرۇش كەسپى بىلەن شۇغۇللانغانلار؛

( 3 ) پورت يۈك باشقۇرۇش كەسپى تىجارەتچىسى، قوشۇمچە مال قاچىلاش-چۈشۈرۈش تىجارىتى كەسپى، ئامباردا ساقلاش تىجارىتى كەسپى بىلەن شۇغۇللىنىدىغانلار.

ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 3 ) تارماقچىسىدىكى قىلمىشنى سادىر قىلغانلاردىن قىلمىشى ئېغىرلىرىغا ئالاقىدار مەسئۇل تارماق پورت مال باشقۇرۇش كەسپى تىجارەت ئىجازەتنامىسىنى بىكار قىلىدۇ.

49-ماددا پورت تىجارەتچىلىرىدىن خەتەردىن قۇتقۇزۇش ماددىي ئەشيالىرى، ئاپەتتىن قۇتقۇزۇش ماددىي ئەشيالىرىنى، دۆلەت مۇداپىئە قۇرۇلۇشىغا جىددىي ئېھتىياجلىق ماددىي ئەشيالارنى ئاۋۋال ئورۇنلاشتۇرمىغانلىرىنى پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلارنىڭ پورت تىجارەت ئىجازەتنامىسى بىكار قىلىنىدۇ.

50-ماددا پورت تىجارەتچىلىرىدىن مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تىجارەت پائالىيىتىدە مونوپول قىلىش قىلمىشى ياكى ناتوغرا رىقابەت قىلمىشى سادىر قىلغانلىرى مۇناسىۋەتلىك قانۇن، سىياسىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

51-ماددا پورت تىجارەتچىلىرىدىن مۇشۇ قانۇننىڭ 32-ماددىسىدىكى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش توغرىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلىرىغا پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى ياكى قانۇن بويىچە بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماق قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىغا پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى پورت تىجارەت ئىجازەتنامىسىنى بىكار قىلىدۇ ھەمدە ئۇنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

52-ماددا كېمە-پاراخوتلار پورتقا كىرىپ-چىقىشتا، مۇشۇ قانۇننىڭ 34-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا مەلۇم قىلمىغان بولسا، دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى سۇ ئۈستى قاتناش بىخەتەرلىكىگە ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىدۇ.

53-ماددا پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىغا قانۇن بويىچە دوكلات قىلمىغان ھەمدە ئۇنىڭ ماقۇللۇقىنى ئېلىپ، پورتتا خەتەرلىك ماللارنى قاچىلاش-چۈشۈرۈش، توشۇش مەشغۇلاتى قىلغانلارنى پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى مەشغۇلاتنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، 5000 يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

54-ماددا پورت سۇ دائىرىسىدە باقمىچىلىق، تېرىقچىلىق ھەرىكىتى بىلەن شۇغۇللانغانلارنى دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
مۇددەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەرنىڭ باقمىچىلىق، تېرىقچىلىق ئەسلىھەلىرىنى مەجبۇرىي چۇۋۇپ تاشلايدۇ، چۇۋۇش خىراجىتىنى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشچى ئۈستىگە ئالىدۇ؛
قوشۇمچە 10 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

55-ماددا قانۇن بويىچە تەستىقلاتماي تۇرۇپ، پورتتا پورت بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان قېزىش، پارتلىتىش قاتارلىق ھەرىكەتلەردە بولغانلاردىن پورت سۇ رايونىغا لاي-شېغىل تۆككەنلىرىنى پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، بۇنىڭدىن كېلىپ چىققان بىخەتەرلىك يوشۇرۇن خەۋپىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈگىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
مۇددەت ئۆتسىمۇ يوقاتمىغانلارنى مەجبۇرىي يوقىتىۋېتىدۇ، شۇ سەۋەبتىن كەتكەن خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشچى ئۈستىگە ئالىدۇ؛
5000 يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛
سۇ ئۈستى قاتناش بىخەتەرلىكىگە ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى جازا بېرىدۇ، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

56-ماددا قاتناش مەسئۇل تارمىقى، پورت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى، دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى قاتارلىقلار مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلماي، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغان بولسا، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرۈلىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :

( 1 ) پورت ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇش، پورت قىرغاق لىنىيەسىنى ئىشلىتىشنى قانۇنغا خىلاپ ھالدا تەستىقلىغان ياكى پاراخوتلارنىڭ خەتەرلىك ماللارنى قاچىلاپ پورتقا كىرىشىنى قانۇنغا خىلاپ ھالدا تەستىقلىغانلار، پورت ئىچىدە خەتەرلىك ماللارنى قاچىلاش-چۈشۈرۈش، توشۇش مەشغۇلاتى قىلىشنى قانۇنغا خىلاپ ھالدا بىرلەشتۈرگەنلەر؛

( 2 ) قانۇندا بەلگىلەنگەن شەرتكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان ئىلتىماس قىلغۇچىغا پورت تىجارەت ئىجازىتى ياكى پورت مال باشقۇرۇش كەسپى تىجارەت ئىجازىتى بەرگەنلەر؛

( 3 ) تىجارەت ئىجازىتىگە ئېرىشكەن پورت تىجارەتچىسى، پورت مال باشقۇرۇش كەسپى تىجارەتچىسىنىڭ قانۇندا بەلگىلەنگەن ئىجازەت شەرتىنى ھازىرلىمىغانلىقىنى بايقاپ، ئىجازەتنامىنى ۋاقتىدا بىكار قىلمىغانلار؛

( 4 ) نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلماي، پورت پىلانىغا خىلاپ ھالدا پورت، پىرىستان ياكى باشقا پورت ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇش قىلمىشى، قانۇن بويىچە ئىجازەت ئالماي تۇرۇپ پورت تىجارىتى، پورتنىڭ يۈك باشقۇرۇش كەسپى بىلەن شۇغۇللىنىش قىلمىشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش بەلگىلىمىسىگە رىئايە قىلماسلىق قىلمىشى، پورتنىڭ مەشغۇلات بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش قىلمىشى.
شۇنىڭدەك مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ باشقا قىلمىشلارنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلمىغانلار.

57-ماددا مەمۇرىي ئورگانلاردىن پورت باشقۇرغۇچىنىڭ ئۆز ئالدىغا تىجارەت قىلىش ھوقۇقىغا قانۇنغا خىلاپ ئارىلىشىۋالغانلىرىنى يۇقىرى دەرىجىلىك مەمۇرىي ئورگىنى ياكى رېۋىزىيە ئورگىنى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
پورت تىجارەتچىسىگە پۇل-مال سېلىقى سالغان ياكى قانۇنغا خىلاپ ھالدا ھەق ئالغانلار قايتۇرۇشقا بۇيرۇلىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرۈلىدۇ.

6-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

58-ماددا خەلقئارا ئاۋىياتسىيە لىنىيەسىدە قاتنايدىغان كېمە-پاراخوتلار ئېچىۋېتىلگەن پورتلارنى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك ھەربىي ئورگىنىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالغاندىن كېيىن، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلىتىدۇ.

59-ماددا بېلىقچىلىق پورتىنى باشقۇرۇش خىزمىتىگە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ بېلىقچىلىق مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى مەسئۇل بولىدۇ.
كونكرېت باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

ئالدىنقى تارماقتا ئېيتىلغان بېلىقچىلىق پورتى مەخسۇس بېلىقچىلىق ئىشلەپچىقىرىش مۇلازىمىتى قىلىدىغان، بېلىقچىلىق كېمىلىرىنى توختىتىش، بوراندىن دالدىلىنىش، بېلىق تۇتۇش، ئولجا ئېلىش، بېلىقچىلىق ئېھتىياجى ماددىي ئەشيالىرىنى تولۇقلايدىغان ئادەم كۈچى پورتى ياكى تەبىئىي پورتنى، جۈملىدىن ئۇنىۋېرسال پورتلاردا بېلىقچىلىققا مەخسۇس ئىشلىتىلىدىغان پىرىستان، بېلىقچىلىققا مەخسۇس ئىشلىتىدىغان سۇ رايونى ۋە بېلىقچىلىق كېمىلىرىگە مەخسۇس ئىشلىتىلىدىغان لەڭگەرنى كۆرسىتىدۇ.

60-ماددا ھەربىي پورت قۇرۇش ۋە باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت بەلگىلەيدۇ.

61-ماددا بۇ قانۇن 2004-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.