( 1995-يىل 12-ئاينىڭ 28-كۈنى 8-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 17-يىغىنىدا ماقۇللانغان، 2009-يىل 8-ئاينىڭ 27-كۈنى 11-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك دۆلەت قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 10-يىغىنىنىڭ «بىر قىسىم قانۇنلارغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 1-قېتىم تۈزىتىلگەن، 2015-يىل 4-ئاينىڭ 24-كۈنى 12-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 14-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلقى > غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدا»ىگە ئاساسەن
جۇمھۇرىيەتنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قانۇنى > قاتارلىق ئالتە قانۇننىڭ قارارى»2-قېتىم تۈزىتىلدى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قۇرۇلۇشى

3-باب ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى ئىشلەپچىقىرىش ۋە ئېلېكتىر تورىنى باشقۇرۇش

4-باب توك بېرىش ۋە ئىشلىتىش

5-باب توك باھاسى ۋە توك پۇلى

6-باب يېزا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قۇرۇلۇشى ۋە يېزا ئىگىلىكىدە توك ئىشلىتىش

7-باب ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى قوغداش

8-باب نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش

9-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

10-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى كاپالەتلەندۈرۈش ۋە ئىلگىرى سۈرۈش، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىگە مەبلەغ سالغۇچىلار، تىجارەتچىلەر ۋە ئىشلەتكۈچىلەرنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنىڭ بىخەتەر يۈرۈشۈشىنى كاپالەتلەندۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

2-ماددا بۇ قانۇن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدىكى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە قۇرۇلۇشى، ئىشلەپچىقىرىش، تەمىنلەش ۋە ئىشلىتىش پائالىيەتلىرىگە تەتبىقلىنىدۇ.

3-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلىرى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىياتنىڭ ئېھتىياجىغا لايىقلىشىپ، مۇۋاپىق دەرىجىدە ئالدىن تەرەققىي قىلىشى كېرەك.
دۆلەت دۆلەت ئىچى-سىرتىدىكى ئىقتىسادىي تەشكىلاتلار ۋە شەخسلەرنىڭ توك مەنبەسىنى قانۇن بويىچە مەبلەغ سېلىپ ئېچىشىغا، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرىنى قۇرۇشىغا ئىلھام بېرىدۇ ۋە يېتەكچىلىك قىلىدۇ.

ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىگە مەبلەغ سېلىشتا، كىم مەبلەغ سالسا، شۇ مەنپەئەتلىنىش پىرىنسىپى يولغا قويۇلىدۇ.

4-ماددا ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى دۆلەت قوغدايدۇ.
ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئەسلىھەلىرىنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈشى ياكى ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى قانۇنسىز ئىگىلىۋېلىشى، ئىشلىتىشى مەنئى قىلىنىدۇ.

5-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قۇرۇلۇشى، ئىشلەپچىقىرىشى، تەمىنلىشى ۋە ئىشلىتىشتە مۇھىتنى قانۇن بويىچە قوغداش، يېڭى تېخنىكا قوللىنىش، زىيانلىق ماددىلارنى چىقىرىشنى ئازايتىش، بۇلغىنىشنىڭ ۋە باشقا ئىجتىمائىي ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش كېرەك.

دۆلەت ھاسىلىي ئېنېرگىيە ۋە پاكىز ئېنېرگىيەدىن پايدىلىنىپ توك چىقىرىشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ.

6-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى باشقۇرۇش تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى ئىشلىرىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشقا مەسئۇل بولىدۇ.
گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلىرىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشقا مەسئۇل بولىدۇ.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىقتىسادىي ئۇنىۋېرسال مەسئۇل تارمىقى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى بولۇپ، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلىرىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشقا مەسئۇل بولىدۇ.
ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلىرىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشقا مەسئۇل بولىدۇ.

7-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە قۇرۇلۇشى كارخانىلىرى، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرى، ئېلېكتىر تورى تىجارەت كارخانىلىرى قانۇن بويىچە ئۆز ئالدىغا تىجارەت قىلىدۇ، پايدا-زىيانغا ئۆزى ئىگە بولىدۇ ھەمدە ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقىنىڭ نازارىتىنى قوبۇل قىلىدۇ.

8-ماددا دۆلەت ئاز سانلىق مىللەت رايونلىرى، چەت-ياقا رايونلار ۋە نامرات رايونلارنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇشىغا ياردەم بېرىدۇ ۋە يار-يۆلەك بولىدۇ.

9-ماددا دۆلەت ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قۇرۇلۇشى، ئىشلەپچىقىرىش، تەمىنلەش ۋە ئىشلىتىش جەريانىدا ئىلغار پەن-تېخنىكا ۋە باشقۇرۇش ئۇسۇلىنى قوللىنىشقا، ئىلغار پەن-تېخنىكىنى تەتقىق قىلىش، يارىتىش، قوللىنىش قاتارلىق جەھەتلەردە كۆرۈنەرلىك نەتىجە ياراتقان ئورۇن ۋە شەخسلەرنى مۇكاپاتلاشقا ئىلھام بېرىدۇ.

2-باب ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قۇرۇلۇشى

10-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە تەرەققىيات يىرىك پىلانىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىياتنىڭ ئېھتىياجىغا قاراپ تۈزۈش ھەمدە ئۇنى خەلق ئىگىلىكى ۋە جەمئىيەت تەرەققىيات پىلانىغا كىرگۈزۈش كېرەك.

ئېلېكتىر ئېنېرگىيە تەرەققىيات يىرىك پىلانىدا ئېنېرگىيە، ئېلېكتىر مەنبەسى ۋە ئېلېكتىر تورىنىڭ يانداش تەرەققىياتىدىن مۇۋاپىق پايدىلىنىش، ئىقتىسادىي ئۈنۈمنى ئاشۇرۇش ۋە مۇھىت ئاسراشقا پايدىلىق بولۇش پىرىنسىپىنى گەۋدىلەندۈرۈش كېرەك.

11-ماددا شەھەر ئېلېكتىر تورىنى قۇرۇش ۋە ئۆزگەرتىش يىرىك پىلانىنى شەھەرنىڭ ئومۇمىي يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈش كېرەك.
شەھەر خەلق ھۆكۈمىتى پىلان بويىچە تىرانسفورموتور ئەسلىھەسىگە يەر ئىشلىتىش، توك يەتكۈزۈش لىنىيەسى كارىدورى ۋە كابېل يولىنى ئورۇنلاشتۇرۇشى كېرەك.

ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ توك ئۆزگەرتىش ئەسلىھەسىگە ئىشلىتىلىدىغان يەر، توك يەتكۈزۈش لىنىيەسى كارىدورى ۋە كابېل يولىنى قانۇنسىز ئىگىلىۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

12-ماددا دۆلەت مۇناسىۋەتلىك سىياسەتلەرنى تۈزۈش ئارقىلىق، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قۇرۇلۇشىنى قوللايدۇ، ئىلگىرى سۈرىدۇ.

يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە تەرەققىيات يىرىك پىلانىغا ئاساسەن، شارائىتقا قاراپ ئىش كۆرۈپ، كۆپ خىل تەدبىرلەرنى قوللىنىپ توك مەنبەسىنى ئېچىشى، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە قۇرۇلۇشىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشى كېرەك.

13-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىگە مەبلەغ سالغۇچىلار ئۆزىنىڭ سېلىنمىسىدىن شەكىللەنگەن ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى قانۇندا بەلگىلەنگەن ھوقۇق-مەنپەئەتتىن بەھرىمەن قىلىدۇ.
تورلاشتۇرۇپ يۈرۈشتۈرۈلگەندە، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىگە مەبلەغ سالغۇچى ئالدىن ئىشلىتىش ھوقۇقىغا ئىگە؛
تورلاشتۇرۇلمىغان ئۆزىنى تەمىنلەيدىغان ئېلېكتىر ئىستانسىلىرىنى ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىگە مەبلەغ سالغۇچىلار ئۆزى تەڭشەپ ئىشلىتىدۇ.

14-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە قۇرۇلۇشى تۈرى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە تەرەققىيات يىرىك پىلانىغا ئۇيغۇن كېلىشى، دۆلەتنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كەسپى سىياسىتىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.
ئېلېكتىر ئېنېرگىيە قۇرۇلۇش تۈرىدە دۆلەت رەسمىي بۇيرۇق چىقىرىپ شاللىۋەتكەن ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئۈسكۈنىلىرى ۋە تېخنىكىسىنى ئىشلىتىشكە بولمايدۇ.

15-ماددا توك يەتكۈزۈش-بېسىم ئۆزگەرتىش قۇرۇلۇشى، خەۋەرلىشىش ئىشلىرىنى ئاپتوماتلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشى قاتارلىق ئېلېكتىر تورى يانداش قۇرۇلۇشى ۋە مۇھىت ئاسراش قۇرۇلۇشىنى توك چىقىرىش قۇرۇلۇشى تۈرى بىلەن تەڭ لايىھەلەش، تەڭ قۇرۇلۇش قىلىش، تەڭ تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىش، تەڭ ئىشقا كىرىشتۈرۈش كېرەك.

16-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قۇرۇلۇش تۈرىگە يەر ئىشلىتىشتە، مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بېجىرىش كېرەك؛
يەرنى قانۇن بويىچە ئالغاندا، قانۇن بويىچە يەر تۆلەم پۇلى ۋە ئورۇنلاشتۇرۇش تۆلەم پۇلى بېرىش، كۆچۈرۈلگەن ئاھالىنى ئورۇنلاشتۇرۇش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلەش كېرەك.
ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قۇرۇلۇشىدا تېرىلغۇ يەرنى ھەقىقىي قوغداش، يەرنى تېجەپ پايدىلىنىش پىرىنسىپىنى ئىزچىللاشتۇرۇش كېرەك.
يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى ئىشلىرىدا قانۇن بويىچە يەر ئىشلەتكەن ۋە كۆچۈرۈلگەن ئاھالىنى قوللىشى ۋە ئۇلارغا ياردەم بېرىشى كېرەك.

17-ماددا يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرىنىڭ توك چىقىرىش قۇرۇلۇشى ئۈچۈن سۇ مەنبەسىنى چارلىشى ۋە قانۇن بويىچە سۇ ئېلىشى، سۇ ئىشلىتىشىنى قوللىشى كېرەك.
ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى كارخانىلىرى سۇنى تېجەپ ئىشلىتىشى كېرەك.

3-باب ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى ئىشلەپچىقىرىش ۋە ئېلېكتىر تورىنى باشقۇرۇش

18-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى ئىشلەپچىقىرىش ۋە ئېلېكتىر تورىنى يۈرۈشتۈرۈشتە بىخەتەر، سۈپەتلىك، تېجەشلىك بولۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىش كېرەك.
ئېلېكتىر تورى ئىزچىل، مۇقىم يۈرۈشۈشى، توك بېرىشنىڭ ئىشەنچلىكلىكىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

19-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، بىخەتەرلىكنى بىرىنچى ئورۇنغا قويۇش، ئالدىنى ئېلىشنى ئاساس قىلىش فاڭجېنىدا چىڭ تۇرۇپ، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش مەسئۇلىيەت تۈزۈمىنى ئورنىتىشى ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈشى كېرەك.
ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئەسلىھەلىرىنى قەرەللىك تەكشۈرۈپ رېمونت قىلىپ ۋە ئاسراپ، ئۇلارنىڭ نورمال يۈرۈشۈشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

20-ماددا توك چىقىرىش يېقىلغۇسى بىلەن تەمىنلەش كارخانىلىرى، تىرانسپورت كارخانىلىرى ۋە ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى ياكى توختامدىكى پۈتۈم بويىچە يېقىلغۇ بىلەن تەمىنلىشى، توشۇشى ۋە قوبۇل قىلىپ چۈشۈرۈشى كېرەك.

21-ماددا ئېلېكتىر تورىنى يۈرۈشتۈرۈشتە بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇش، دەرىجە بويىچە باشقۇرۇش يولغا قويۇلىدۇ.
ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ ئېلېكتىر تورىنى ئورۇنلاشتۇرۇشقا قانۇنسىز ئارىلىشىۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

22-ماددا دۆلەت ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرىنىڭ ئېلېكتىر تورى، ئېلېكتىر تورى ۋە ئېلېكتىر تورى بىلەن تورلىشىپ يۈرۈشۈشىنى تەشەببۇس قىلىدۇ.
مۇستەقىل قانۇنىي ئىگە سالاھىيىتىگە ئىگە ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرى ئىشلەپچىقارغان ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى تورلاشتۇرۇپ يۈرۈشتۈرۈشنى تەلەپ قىلسا، ئېلېكتىر تورى تىجارەت كارخانىلىرى قوبۇل قىلىشى كېرەك.

تورلاشتۇرۇپ يۈرۈشتۈرۈش جەزمەن دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ساھەسىنىڭ ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك.
تورلاشتۇرۇلغان ئىككى تەرەپ بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇش، دەرىجە بويىچە باشقۇرۇشتا تىنچ ئۆزئارا مەنپەئەت يەتكۈزۈش، كېڭىشىپ بىرلىككە كېلىش پىرىنسىپى بويىچە تورلاشتۇرۇش كېلىشىمى ئىمزالاپ، ئىككى تەرەپنىڭ ھوقۇقى-مەجبۇرىيىتىنى بېكىتىشى كېرەك؛
تورلاشتۇرۇلغان ئىككى تەرەپ كېلىشىم ھاسىل قىلالمىسا، ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى ماسلاشتۇرۇپ قارار قىلىدۇ.

23-ماددا ئېلېكتىر تورىنى ئورۇنلاشتۇرۇش، باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە تۈزىدۇ.

4-باب توك بېرىش ۋە ئىشلىتىش

24-ماددا دۆلەت ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى بېرىش ۋە ئىشلىتىشتە بىخەتەر توك ئىشلىتىش، تېجەشلىك توك ئىشلىتىش، پىلانلىق توك ئىشلىتىشنى باشقۇرۇش پىرىنسىپىنى يولغا قويىدۇ.

ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى بېرىش ۋە ئىشلىتىش چارىسىنى گوۋۇيۈەن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە تۈزىدۇ.

25-ماددا توك بېرىش كارخانىلىرى تەستىقلانغان توك بېرىش تىجارەت رايونىدا خېرىدارلارنى توك بىلەن تەمىنلەيدۇ.
توك بېرىش تىجارەت رايونلىرىنى ئايرىشتا، ئېلېكتىر تورىنىڭ قۇرۇلمىسى ۋە توك بېرىشنىڭ مۇۋاپىقلىقى قاتارلىق ئامىللارنى ئويلىشىش كېرەك.
توك بىلەن تەمىنلەش تىجارەت رايونىدا بىرلا توك تەمىنلەش تىجارەت ئاپپاراتى تەسىس قىلىنىدۇ.

ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر دائىرىسىدە توك بېرىش تىجارەت رايونىنى قۇرۇش، ئۆزگەرتىشتە، توك بېرىش كارخانىسى ئىلتىماس سۇنىدۇ، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى باشقۇرۇش تارمىقى تەڭ دەرىجىلىك ئالاقىدار تارماقلار بىلەن بىرلىكتە تەكشۈرۈپ تەستىقلىغاندىن كېيىن، ئۆلكىلىك، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەردىكى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى باشقۇرۇش تارمىقى «توك بېرىش تىجارەت ئىجازەتنامىسى»بېرىدۇ.
ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان توك بېرىش تىجارەت رايونلىرىنى قۇرۇش، ئۆزگەرتىشنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى باشقۇرۇش تارمىقى تەكشۈرۈپ تەستىقلايدۇ ھەمدە «توك بېرىش تىجارەت ئىجازەتنامىسى»بېرىدۇ.

26-ماددا توك بېرىش تىجارەت رايونىدىكى توك بېرىش تىجارەت ئاپپاراتلىرىنىڭ شۇ تىجارەت رايونىدىكى خېرىدارلارنى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە توك بېرىش مەجبۇرىيىتى بار؛
دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئۆزىنىڭ تىجارەت رايونىدا توك ئىشلىتىشنى ئىلتىماس قىلغان ئورۇن ۋە شەخسنىڭ توك بېرىشنى رەت قىلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

يېڭىدىن ئورنىتىپ توك ئىشلىتىش، ۋاقىتلىق توك ئىشلىتىش، توك ئىشلىتىش سىغىمىنى ئاشۇرۇش، توكنى ئۆزگەرتىش ۋە توك ئىشلىتىشنى ئاخىرلاشتۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشتا، بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە رەسمىيەت بېجىرىش كېرەك.

توك بەرگۈچى كارخانىلار ئۆزىنىڭ تىجارەت ئورنىدا توك ئىشلىتىش تەرتىپى، تۈزۈمى ۋە ھەق ئۆلچىمىنى ئېلان قىلىشى ھەمدە ئىشلەتكۈچىلەر بىلىشكە تېگىشلىك ماتېرىياللارنى بېرىشى كېرەك.

27-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە بەرگۈچى ۋە ئىشلەتكۈچى ئىككى تەرەپ باراۋەر، ئىختىيارىي بولۇش، كېڭىشىپ بىرلىككە كېلىش پىرىنسىپىغا ئاساسەن، گوۋۇيۈەن تۈزگەن ئېلېكتىر ئېنېرگىيە بېرىش ۋە ئىشلىتىش چارىسىگە ئاساسەن توك بېرىش-ئىشلىتىش توختامى ئىمزالاپ، ئىككى تەرەپنىڭ ھوقۇقى ۋە مەجبۇرىيىتىنى بېكىتىشى كېرەك.

28-ماددا توك بېرىش كارخانىلىرى توك بەرگۈچىلەرنى توك بىلەن تەمىنلەش سۈپىتىنىڭ دۆلەت ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.
ئاممىۋى توك بېرىش ئەسلىھەلىرى كەلتۈرۈپ چىقارغان توك بېرىش سۈپىتى مەسىلىسىنى ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىش كېرەك.

ئابۇنىچىلارنىڭ توك بېرىش سۈپىتىگە ئالاھىدە تەلىپى بولسا، توك بېرىش كارخانىلىرى ئۆزىنىڭ زۆرۈرلۈكى ۋە ئېلېكتىر تورىنىڭ ئىمكانىيىتىگە ئاساسەن مۇناسىپ ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى بىلەن تەمىنلىشى كېرەك.

29-ماددا توك بېرىش كارخانىلىرى توك چىقىرىش، توك بېرىش سىستېمىسى نورمال ئەھۋالدا، خېرىدارلارغا ئۇدا توك بېرىشى كېرەك، ئۈزۈپ قويسا بولمايدۇ.
توك بېرىش ئەسلىھەلىرىنى تەكشۈرۈپ رېمونت قىلىش، توك ئىشلىتىشكە قانۇن بويىچە چەك قويۇش ياكى خېرىدارلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ توك ئىشلىتىشى قاتارلىق سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن توك بېرىشنى ئۈزۈشكە توغرا كەلسە، توك بېرىش كارخانىلىرى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە خېرىدارلارغا ئالدىن ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

ئابۇنىچىلار توك بېرىش كارخانىلىرىنىڭ توك بىلەن تەمىنلەشنى ئۈزۈپ قويۇشىغا باشقىچە پىكىردە بولسا، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقىغا ئەرز قىلسا بولىدۇ؛
ئەرزنى قوبۇل قىلغان ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

30-ماددا خەتەردىن، ئاپەتتىن قۇتقۇزۇش ئېھتىياجى بىلەن توك بېرىش جىددىي زۆرۈر بولغاندا، توك بېرىش كارخانىلىرى چوقۇم توك بېرىشنى تولۇق ئورۇنلاشتۇرۇشى كېرەك، كېرەكلىك توك بېرىش قۇرۇلۇش خىراجىتى ۋە تۆلەشكە تېگىشلىك توك ھەققى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىلىرى بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

31-ماددا ئىشلەتكۈچىلەر توك ئىشلىتىش مىقدارىنى ئۆلچەش قۇرۇلمىسىنى ئورنىتىشى كېرەك.
ئابۇنىچى ئىشلەتكەن ئېلېكتىر ئېنېرگىيە توك مىقدارى ئۆلچەم تەكشۈرۈپ بېكىتىش ئاپپاراتى قانۇن بويىچە ئېتىراپ قىلغان توك ئىشلىتىش ئۆلچەم قۇرۇلمىسىنىڭ خاتىرىسىنى ئاساس قىلىدۇ.

ئابۇنىچىنىڭ توك قوبۇل قىلىش قۇرۇلمىسىنى لايىھەلەش، قۇرۇلۇش قىلىش-ئورنىتىش ۋە يۈرۈشتۈرۈشنى باشقۇرۇش دۆلەت ئۆلچىمى ياكى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ساھەسىنىڭ ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك.

32-ماددا ئىشلەتكۈچىلەرنىڭ توك ئىشلىتىشتە توك بېرىش، توك ئىشلىتىش بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈشكە ۋە توك بېرىش، سۇ ئىشلىتىش تەرتىپىنى قالايمىقانلاشتۇرۇشقا يول قويۇلمايدۇ.
توك بېرىش، توك ئىشلىتىش بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان ۋە توك بېرىش، توپ ئىشلىتىش تەرتىپىنى قالايمىقانلاشتۇرىدىغان توك بەرگۈچى كارخانىلار توسۇشقا ھوقۇقلۇق.

33-ماددا توك بېرىش كارخانىلىرى دۆلەت تەستىقلىغان توك باھاسى ۋە توك ئىشلىتىش ئۆلچىمى قۇرۇلمىسى خاتىرىسىگە ئاساسەن، ئابۇنىچىلاردىن توك پۇلى ئېلىشى كېرەك.

توك بېرىش كارخانىلىرىدىكى توك تەكشۈرگۈچى ۋە توك سائىتى خاتىرىلەشكە ھەق ئالغۇچى خېرىدارلارغا كىرىپ، توك ئىشلىتىش بىخەتەرلىكىنى تەكشۈرگەندە ياكى توك سائىتىنى خاتىرىلەشكە ھەق ئالغاندا، مۇناسىۋەتلىك كىنىشكىلارنى كۆرسىتىشى كېرەك.

ئىشلەتكۈچىلەر توك پۇلىنى دۆلەت تەستىقلىغان توك باھاسى ۋە توك ئىشلىتىش ئۆلچەم قۇرۇلمىسى خاتىرىسىگە ئاساسەن ۋاقتىدا تاپشۇرۇشى كېرەك؛
توك بېرىش كارخانىلىرىدىكى توك تەكشۈرگۈچى خادىملار ۋە توك سائىتى خاتىرىلىگۈچى ھەق ئالغۇچىلارنىڭ مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشىغا قولايلىق يارىتىپ بېرىش كېرەك.

34-ماددا توك بېرىش كارخانىلىرى ۋە ئىشلەتكۈچىلەر دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىلىرىگە ئەمەل قىلىشى، ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىشى، بىخەتەر توك ئىشلىتىش، توكنى تېجەپ ئىشلىتىش ۋە توكنى پىلانلاپ ئىشلىتىش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك.

5-باب توك باھاسى ۋە توك پۇلى

35-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان توك باھاسى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرىنىڭ توردىكى توك باھاسى، ئېلېكتىر تورى ئارىسىدىكى ئۆزئارا تەمىنلىنىدىغان توك باھاسى، ئېلېكتر تورىدا سېتىلىدىغان توك باھاسىنى كۆرسىتىدۇ.

توك باھاسىدا بىر تۇتاش سىياسەت، بىر تۇتاش باھا قويۇش پىرىنسىپى يولغا قويۇلىدۇ، دەرىجە بويىچە باشقۇرۇلىدۇ.

36-ماددا توك باھاسىنى بېكىتىشتە، تەننەرخنى مۇۋاپىق تولۇقلاش، پايدىنى مۇۋاپىق بېكىتىش، قانۇن بويىچە باجغا كىرگۈزۈش، ئادىل ئۈستىگە ئېلىشتا چىڭ تۇرۇش، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە قۇرۇلۇشىنى ئىلگىرى سۈرۈش كېرەك.

37-ماددا توردىكى توك باھاسىدا ئوخشاش توردىكى ئوخشاش سۈپەت، ئوخشاش باھا يولغا قويۇلىدۇ.
كونكرېت چارە ۋە يولغا قويۇش قەدەم-باسقۇچلىرىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.
ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرىنىڭ ئالاھىدە ئەھۋالى بولۇپ، توردىكى توك باھاسىنى ئايرىم تۈزۈشكە توغرا كەلسە، كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

38-ماددا ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان ئېلېكتىر تورى ۋە ئۆلكە دەرىجىلىك ئېلېكتىر تورى ئىچىدىكى توك باھاسىنىڭ لايىھەسىنى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى ۋە ئېلېكتىر تورى تىجارىتى كارخانىلىرى كېڭىشىپ ئوتتۇرىغا قويۇپ، گوۋۇيۈەننىڭ مال باھا مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەستىقلىشىغا يوللايدۇ.

مۇستەقىل ئېلېكتىر تورىدىكى توردىكى توك باھاسىنى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرى بىلەن ئېلېكتىر تورى تىجارەت كارخانىلىرى كېڭىشىپ ئوتتۇرىغا قويۇپ، باشقۇرۇش ھوقۇقى بار مال باھاسى مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەستىقلىشىغا يوللايدۇ.

يەرلىك مەبلەغ سالغان ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرى ئىشلەپچىقارغان ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى ئۆلكە ئىچىدىكى ھەرقايسى رايونلاردا مۇستەقىل ئېلېكتىر تورى شەكىللەندۈرگەن ياكى ئۆزى چىقىرىپ ئۆزى ئىشلىتىدىغان ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىگە تەۋە بولۇپ، ئۇنىڭ توك باھاسىنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى باشقۇرسا بولىدۇ.

39-ماددا ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان ئېلېكتىر تورى ۋە مۇستەقىل ئېلېكتىر تورى ئارىسىدىكى، ئۆلكە دەرىجىلىك ئېلېكتىر تورى ۋە ئايرىم ئېلېكتىر تورى ئارىسىدىكى ئۆزئارا توك تەمىنلەش باھاسىدا ئىككى تەرەپ لايىھەنى كېڭىشىپ ئوتتۇرىغا قويۇپ، گوۋۇيۈەننىڭ مال باھا مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن تارماققا تەستىقلىتىدۇ.
مۇستەقىل ئېلېكتىر تورى بىلەن مۇستەقىل ئېلېكتىر تورى ئارىسىدىكى ئۆزئارا توك تەمىنلەش باھاسىدا، ئىككى تەرەپ لايىھەنى كېڭىشىپ ئوتتۇرىغا قويۇپ، باشقۇرۇش ھوقۇقى بار مال باھاسى مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەستىقلىشىغا يوللايدۇ.

40-ماددا ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان ئېلېكتىر تورى ۋە ئۆلكە دەرىجىلىك ئېلېكتىر تورىنىڭ توك سېتىش باھاسىغا ئېلېكتىر تورى تىجارەت كارخانىسى لايىھە چىقىرىپ، گوۋۇيۈەننىڭ مال باھا مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن تارماقنىڭ تەستىقلىشىغا يوللايدۇ.

مۇستەقىل ئېلېكتىر تورىنىڭ توك سېتىش باھاسىغا ئېلېكتىر تورى تىجارەت كارخانىلىرى لايىھە تۈزۈپ، باشقۇرۇش ھوقۇقى بار مال باھاسى مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەستىقلىشىغا يوللايدۇ.

41-ماددا دۆلەت تۈرگە ئايرىلغان توك باھاسى ۋە ۋاقىتقا ئايرىلغان توك باھاسىنى يولغا قويىدۇ.
تۈرگە ئايرىش ئۆلچىمىنى ۋە ۋاقىتقا ئايرىش چارىسىنى گوۋۇيۈەن بېكىتىدۇ.

ئوخشاش بىر ئېلېكتىر تورىدىكى ئوخشاش بىر ئېلېكتىر بېسىمى دەرىجىسى، ئوخشاش بىر توك ئىشلىتىش تۈرىدىكى باشقا ئابۇنىچىلارغا قارىتا ئوخشاش توك باھاسى ئۆلچىمى ئىجرا قىلىنىدۇ.

42-ماددا خېرىدارلارنىڭ توك ئىشلىتىش سىغىمىنى ئاشۇرۇش ھەققى ئۆلچىمىنى گوۋۇيۈەننىڭ مال باھا مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى بىلەن بىرلىكتە بېكىتىدۇ.

43-ماددا ھەرقانداق ئورۇننىڭ توك باھاسىنى باشقۇرۇش ھوقۇق دائىرىسىدىن ھالقىپ توك باھاسىنى بېكىتىشىگە يول قويۇلمايدۇ.
توك بېرىش كارخانىلىرى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن توك باھاسىنى ئۆزگەرتسە بولمايدۇ.

44-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ توك پۇلىدىن باشقا ھەقلەرنى قوشۇپ ئېلىشى مەنئى قىلىنىدۇ؛
لېكىن، قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

جايلار مەبلەغ توپلاپ توك ئىشلىرىنى بېجىرگەندە، توك پۇلىدىن قوشۇپ ھەق ئالسا، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە چارە تۈزىدۇ.

توك بىلەن تەمىنلەش كارخانىلىرىنىڭ توك پۇلى ئالغاندا، باشقا ھەقلەرنى ۋاكالىتەن ئېلىشى مەنئى قىلىنىدۇ.

45-ماددا توك باھاسىنى باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە تۈزىدۇ.

6-باب يېزا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قۇرۇلۇشى ۋە يېزا ئىگىلىكىدە توك ئىشلىتىش

46-ماددا ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى يېزىلارنى ئېلېكتىرلەشتۈرۈپ تەرەققىي قىلدۇرۇش يىرىك پىلانىنى تۈزۈشى ھەمدە ئۇنى شۇ جاينىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيە تەرەققىياتى يىرىك پىلانى ۋە خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

47-ماددا دۆلەت يېزىلارنى ئېلېكتىرلەشتۈرۈشتە ئېتىبار بېرىش سىياسىتىنى يولغا قويىدۇ، ئاز سانلىق مىللەت رايونلىرى، چەت-ياقا رايونلار ۋە نامرات رايونلارنىڭ يېزا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قۇرۇلۇشىنى نۇقتىلىق يۆلەيدۇ.

48-ماددا دۆلەت يېزىلاردا سۇ ئېنېرگىيەسى بايلىقىنى ئېچىش، ئوتتۇرا، كىچىك تىپتىكى سۇ ئېلېكتىر ئىستانسىسى قۇرۇشنى تەشەببۇس قىلىپ، يېزىلارنىڭ ئېلېكتىرلىشىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

دۆلەت يېزىلارنىڭ قۇياش ئېنېرگىيەسى، شامال ئېنېرگىيەسى، يەر ئىسسىقلىق ئېنېرگىيەسى، بىيوماسسا ئېنېرگىيەسى ۋە باشقا ئېنېرگىيەلەردىن پايدىلىنىپ يېزا ئېلېكتىر مەنبەسى قۇرۇلۇشى قىلىشىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، يېزىلارنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيە تەمىناتىنى ئاشۇرىدۇ.

49-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ ئىقتىسادىي ئۇنىۋېرسال مەسئۇل تارمىقى توك ئىشلىتىش كۆرسەتكۈچىنى ئورۇنلاشتۇرغاندا، يېزا ئىگىلىكى ۋە يېزىلارغا ئىشلىتىلىدىغان توكنىڭ مۇۋاپىق نىسبىتىگە كاپالەتلىك قىلىشى، يېزىلارنىڭ زەي چىقىرىۋېتىش، قۇرغاقچىلىققا تاقابىل تۇرۇش ۋە يېزا ئىگىلىكىنىڭ پەسىل خاراكتېرلىك ئىشلەپچىقىرىشىغا ئىشلىتىدىغان توكىغا ئاۋۋال كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.
ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى ئالدىنقى تارماقتىكى توك ئىشلىتىش ئورۇنلاشتۇرۇشىنى ئىجرا قىلىشى كېرەك، يېزا ئىگىلىكى ۋە يېزىلارنىڭ توك ئىشلىتىش كۆرسەتكۈچىنى كېمەيتىشكە بولمايدۇ.

50-ماددا يېزا ئىگىلىكىدە ئىشلىتىلىدىغان توكنىڭ باھاسى دەسمايىسىگە كاپالەتلىك قىلىش، ئاز پايدا ئېلىش پىرىنسىپى بويىچە بېكىتىلىدۇ.
دېھقانلارنىڭ تۇرمۇشقا ئىشلىتىدىغان توكى بىلەن شۇ جايدىكى شەھەر-بازار ئاھالىسىنىڭ تۇرمۇشقا ئىشلىتىدىغان توكىنىڭ باھاسىنى تەدرىجىي ئوخشاش يولغا قويۇش كېرەك.

51-ماددا يېزا ئىگىلىكى ۋە يېزىلاردا توك ئىشلىتىشنى باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە چىقىرىدۇ.

7-باب ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى قوغداش

52-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ توك چىقىرىش ئەسلىھەسى، بېسىم ئۆزگەرتىش ئەسلىھەسى ۋە ئېلېكتىر لىنىيە ئەسلىھەسى ھەم ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك قوشۇمچە ئەسلىھەلەرگە زىيان يەتكۈزۈشىگە يول قويۇلمايدۇ.

ئېلېكتىر ئەسلىھەسى ئەتراپىدا پارتلىتىش مەشغۇلاتى قىلىدىغانلار ھەمدە ئېلېكتىر ئەسلىھەسىنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان باشقا مەشغۇلاتلاردا، گوۋۇيۈەننىڭ ئېلېكتىر ئەسلىھەسىنى قوغداشقا دائىر بەلگىلىمىسى بويىچە تەستىقلىتىش ھەمدە ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنىڭ بىخەتەرلىكىگە ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىش تەدبىرى قوللانغاندىن كېيىن مەشغۇلات قىلىشقا بولىدۇ.

53-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئەسلىھەلىرىنى قوغداشقا مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئەسلىھەلىرىنى قوغداش رايونىغا بەلگە ئورنىتىشى كېرەك.

ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ قانۇن بويىچە ئايرىلغان ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى قوغداش رايونىدا ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان ئىمارەت، قۇرۇلما سېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ، ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنىڭ بىخەتەرلىكىگە زىيان يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان ئۆسۈملۈكلەرنى تېرىشىغا، ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنىڭ تەرەققىياتىغا خەۋپ يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بار بۇيۇملارنى دۆۋىلەپ قويۇشىغا يول قويۇلمايدۇ.

ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى قوغداش رايونىنى قانۇن بويىچە بېكىتىشتىن بۇرۇن تېرىلغان ئۆسۈملۈكلەر ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنىڭ بىخەتەرلىكىگە دەخلى يەتكۈزسە، پۇتاش ياكى كېسىش كېرەك.

54-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس قانۇن بويىچە ئايرىلغان ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى قوغداش رايونىدا ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان مەشغۇلات قىلماقچى بولسا، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقىنىڭ تەستىقى ھەمدە بىخەتەرلىك تەدبىرى قوللانغاندىن كېيىن مەشغۇلات قىلسا بولىدۇ.

55-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئەسلىھەسى بىلەن ئاممىۋى قۇرۇلۇش، كۆكەرتىش قۇرۇلۇشى ۋە باشقا قۇرۇلۇشلار يېڭىدىن سېلىش، ئۆزگەرتىپ سېلىش ياكى كېڭەيتىپ سېلىش جەريانىدا ئۆزئارا دەخلى يەتكۈزگەندە، مۇناسىۋەتلىك ئورۇن دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە كېڭىشىشى، كېلىشىم ھاسىل قىلغاندىن كېيىن قۇرۇلۇش قىلسا بولىدۇ.

8-باب نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش

56-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى ۋە ئابۇنىچىلارنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىگە دائىر قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارنى ئىجرا قىلىش ئەھۋالىنى قانۇن بويىچە نازارەت قىلىدۇ، تەكشۈرىدۇ.

57-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى خىزمەت ئېھتىياجىغا ئاساسەن، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش خادىملىرىنى قويسا بولىدۇ.
ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش خادىملىرى قانۇننى ئادىل، پاك بولۇشى، قانۇننى ئادىل ئىجرا قىلىشى، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىگە دائىر قانۇن-نىزاملارغا پىششىق بولۇشى، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەگە ئالاقىدار كەسپىي تېخنىكىنى ئىگىلىشى كېرەك.

58-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش خادىملىرى نازارەت قىلغاندا، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى ياكى ئابۇنىچىلاردىن ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىگە دائىر قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارنى ئىجرا قىلىش ئەھۋالىنى ئىگىلەشكە، مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى كۆرۈشكە ھوقۇقلۇق ھەمدە نەق مەيدانغا كىرىپ تەكشۈرۈشكە ھوقۇقلۇق.

ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى ۋە ئابۇنىچىلىرى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىدىغان ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش خادىملىرىغا قولايلىق يارىتىپ بېرىشى كېرەك.
ئېلېكتىر ئېنېرگىيە نازارەت قىلىپ تەكشۈرۈش خادىملىرى نازارەت قىلىپ تەكشۈرگەندە، كىنىشكىلىرىنى كۆرسىتىشى كېرەك.

9-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

59-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى ياكى ئابۇنىچىلاردىن توك بېرىش-ئىشلىتىش توختامىغا خىلاپلىق قىلىپ، قارشى تەرەپكە زىيان سالغانلىرى قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى مۇشۇ قانۇننىڭ 28-، 29-ماددا 1-تارمىقىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، توك بېرىش سۈپىتىگە كاپالەتلىك قىلماي ياكى ئابۇنىچىلارغا توك بېرىشنى ئالدىن ئۇقتۇرماي، ئابۇنىچىلارغا زىيان سالسا، قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

60-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى يۈرۈشتۈرۈش ھادىسىسى سەۋەبىدىن ئابۇنىچى ياكى 3-كىشىگە زىيان يەتكەن بولسا، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.
ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنىڭ يۈرۈشۈش ھادىسىسى تۆۋەندىكى سەۋەبلەرنىڭ بىرى كەلتۈرۈپ چىقارغان بولسا، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالمايدۇ :

( 1 ) تاقابىل تۇرغىلى بولمايدىغان ئەھۋاللار؛

( 2 ) ئابۇنىچىنىڭ ئۆزىنىڭ خاتالىقى.

ئىشلەتكۈچىلەر ياكى 3-كىشىنىڭ خاتالىقى سەۋەبىدىن ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرى ياكى باشقا ئىشلەتكۈچىلەرگە زىيان يەتكەن بولسا، شۇ ئىشلەتكۈچى ياكى 3-كىشى قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

61-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 11-ماددىسىنىڭ 2-تارمىقىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، توك ئۆزگەرتىش ئەسلىھەسىگە ئىشلىتىلىدىغان يەر، توك يەتكۈزۈش لىنىيەسى كارىدورى ياكى كابېل يولىنى قانۇنسىز ئىگىلىۋالغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
سۈرۈك ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەر توسالغۇنى مەجبۇرىي يوقىتىۋېتىدۇ.

62-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 14-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە قۇرۇلۇشى تۈرى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە تەرەققىيات يىرىك پىلانى، كەسىپ سىياسىتىگە ئۇيغۇن كەلمىسە، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى قۇرۇلۇشنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ.

مۇشۇ قانۇننىڭ 14-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە قۇرۇلۇش تۈرىدە دۆلەت ئېنىق بۇيرۇق چىقىرىپ شاللىۋەتكەن ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئۈسكۈنىسى ۋە تېخنىكىسىنى ئىشلەتكەنلەرنى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى ئىشلىتىشنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، دۆلەت رەسمىي بۇيرۇق چىقىرىپ شاللاتقان ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئۈسكۈنىسىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

63-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 25-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئىجازەت ئالماي تۇرۇپ توك بېرىش كەسپى بىلەن شۇغۇللانغان ياكى توك بېرىش تىجارەت رايونىنى ئۆزگەرتكەنلەرنى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ، قوشۇمچە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنىڭ بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

64-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 26-، 29-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، توك بېرىشنى رەت قىلغان ياكى توك بېرىشنى ئۈزۈپ قويغانلارنى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل خادىمى ۋە بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا مەمۇرىي جازا بېرىلىدۇ.

65-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 32-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، توك بېرىش، توك ئىشلىتىش بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزگەن ياكى توك بېرىش، سۇ ئىشلىتىش تەرتىپىنى قالايمىقانلاشتۇرغانلارنى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىرلىرىغا ياكى تۈزىتىشنى رەت قىلغانلارغا توك بېرىشنى توختىتىپ تۇرۇشقا بولىدۇ، قوشۇمچە 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

66-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 33-، 43-، 44-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، دۆلەت تەستىقلىغان توك باھاسى ۋە توك ئىشلىتىش ئۆلچەش قۇرۇلمىسىنىڭ خاتىرىسىگە ئاساسەن ئابۇنىچىلاردىن توك ھەققى يىغقان، توك باھاسىنى ھوقۇق دائىرىسىدىن ھالقىپ بېكىتكەن ياكى توك ھەققىگە باشقا ھەقلەرنى قوشۇپ ئالغانلارغا مال باھا مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىپ، قانۇنغا خىلاپ ئالغان ھەقنى قايتۇرۇپ بېرىشكە بۇيرۇيدۇ،
قوشۇمچە قانۇنغا خىلاپ ھالدا ھەق ئالغان ھەقنىڭ بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل خادىمى ۋە بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا مەمۇرىي جازا بېرىلىدۇ.

67-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 49-ماددىسىنىڭ 2-تارمىقىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، يېزا ئىگىلىكى ۋە يېزىلارنىڭ توك ئىشلىتىش كۆرسەتكۈچىنى كېمەيتكەنلەرنى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل خادىمى ۋە بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا مەمۇرىي جازا بېرىلىدۇ؛
زىيان سالغانلار زىياننى تۆلەپ بېرىشكە بۇيرۇلىدۇ.

68-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 52-ماددىسىنىڭ 2-تارمىقى ۋە 54-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تەستىقلاتماي ياكى بىخەتەرلىك تەدبىرى قوللانماي تۇرۇپ، ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرى ئەتراپىدا ياكى قانۇن بويىچە ئايرىلغان ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى قوغداش رايونىدا مەشغۇلات قىلىپ، ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزگەنلەرنى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقى مەشغۇلاتنى توختىتىشقا، ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈشكە ھەمدە زىياننى تۆلەپ بېرىشكە بۇيرۇيدۇ.

69-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 53-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، قانۇن بويىچە ئايرىلغان ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى قوغداش رايونىدا ئىمارەت، قۇرۇلما سېلىپ ياكى ئۆسۈملۈك، دۆۋىلەپ قويۇلغان نەرسە-كېرەك سېلىپ، ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزگەنلەرنى شۇ جايدىكى خەلق ھۆكۈمىتى مەجبۇرىي چۇۋۇش، كېسىش ياكى تازىلاشقا بۇيرۇيدۇ.

70-ماددا تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلاردىن ئامانلىق باشقۇرۇش جازاسى بېرىشكە تېگىشلىكلىرىگە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئامانلىق باشقۇرۇش جازا قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جازا بېرىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :

( 1 ) ئېلېكتىر ئېنېرگىيە قۇرۇلۇشىغا ياكى ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئەسلىھەلىرىنى جىددىي رېمونت قىلىشقا توسقۇنلۇق قىلىپ، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە قۇرۇلۇشى ياكى ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى جىددىي رېمونت قىلىشنىڭ نورمال ئېلىپ بېرىلماسلىقىنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلار؛

( 2 ) ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش كارخانىسى، تىرانسفورموتور پونكىتى، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئورۇنلاشتۇرۇش ئاپپاراتى ۋە توك بېرىش كارخانىسىنىڭ تەرتىپىنى قالايمىقانلاشتۇرۇپ، ئىشلەپچىقىرىش، خىزمەت ۋە تىجارەتنى نورمال قىلالماسلىق؛

( 3 ) ۋەزىپىسىنى ئادا قىلىۋاتقان توك تەكشۈرگۈچىلەرنى ئۇرغان، ئوچۇق-ئاشكارا ھاقارەتلىگەنلەر ياكى جەدۋەل كۆچۈرۈپ ھەق ئالغۇچىلارنى ئۇرغانلار؛

( 4 ) ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش خادىملىرىنىڭ قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىنى رەت قىلغان، ئۇنىڭغا توسقۇنلۇق قىلغانلار.

71-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى ئوغرىلىغانلارنى ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى باشقۇرۇش تارمىقى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، توك پۇلىنى قايتۇرۇۋالىدۇ ھەمدە تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك توك پۇلىنىڭ بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

72-ماددا ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى ئوغرىلىغان ياكى ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى باشقا ئۇسۇللار بىلەن بۇزۇۋېتىپ، ئاممىۋى خەۋپسىزلىككە خەۋپ يەتكۈزگەنلەر جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

73-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە باشقۇرۇش تارمىقىنىڭ خادىملىرىدىن خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىپ، نەپسانىيەتچىلىك قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەنلىرىگە قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىلىدۇ.

74-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرىنىڭ ئىشچى-خىزمەتچىلىرىدىن قائىدە-تۈزۈملەرگە، قائىدىگە، ئورۇنلاشتۇرۇشقا خىلاپلىق قىلىپ ياكى ئورۇنلاشتۇرۇش بۇيرۇقىغا بويسۇنماي ئېغىر ھادىسە پەيدا قىلغانلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرىنىڭ ئىشچى-خىزمەتچىلىرى ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرىنى جىددىي رېمونت قىلىش ياكى خەتەردىن، ئاپەتتىن قۇتقۇزۇش، توك بېرىشنى قەستەن كېچىكتۈرۈپ، ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلار جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

ئېلېكتىر ئېنېرگىيە كارخانىلىرىنى باشقۇرغۇچى خادىملار ۋە توك تەكشۈرگۈچى، توك سائىتى ئارقىلىق ھەق ئالغۇچى خېرىدارلارنى قاقتى-سوقتى قىلىپ، توك ئارقىلىق كۆمىچىگە چوغ تارتىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەنلىرىگە قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىلىدۇ.

10-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

75-ماددا بۇ قانۇن 1996-يىل 4-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.