( 1996-يىل 3-ئاينىڭ 17-كۈنى 8-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 4-يىغىنىدا ماقۇللانغان، 2009-يىل 8-ئاينىڭ 27-كۈنى 11-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلقنىڭ قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 10-يىغىنىنىڭ «بىر قىسىم قانۇنلارغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 1-قېتىم تۈزىتىلگەن، 2017-يىل 9-ئاينىڭ 1-كۈنى 12-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 29-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ سودىيەلەر قانۇنى > غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى»ىغا ئاساسەن
8 قانۇن توغرىسىدىكى قارار»غا 2-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى 2021-يىل 1-ئاينىڭ 22-كۈنى 13-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 25-يىغىنىدا تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب مەمۇرىي جازانىڭ تۈرى ۋە بەلگىلىنىشى

3-باب مەمۇرىي جازانى يولغا قويغۇچى ئورگان

4-باب مەمۇرىي جازانىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكى ۋە تەتبىقلىنىشى

5-باب مەمۇرىي جازا قارارى

1-پاراگراف ئادەتتىكى بەلگىلىمە

2-پاراگراف ئاددىي تەرتىپ

3-پاراگراف ئادەتتىكى تەرتىپ

4-پاراگراف ئىسپات ئاڭلاش تەرتىپى

6-باب مەمۇرىي جازانى ئىجرا قىلىش

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن مەمۇرىي جازا بېكىتىش ۋە ئۇنى يولغا قويۇشنى قېلىپلاشتۇرۇش، مەمۇرىي ئورگاننىڭ مەمۇرىي باشقۇرۇشنى ئۈنۈملۈك يولغا قويۇشىنى كاپالەتلەندۈرۈش ۋە نازارەت قىلىش، ئومۇمنىڭ مەنپەئىتى ۋە جەمئىيەت تەرتىپىنى قوغداش، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇنغا بىنائەن چىقىرىلدى.

2-ماددا مەمۇرىي جازا مەمۇرىي ئورگاننىڭ قانۇن بويىچە مەمۇرىي باشقۇرۇش تەرتىپىگە خىلاپلىق قىلغان پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارغا ھوقۇق-مەنپەئىتىنى ئازايتىش ياكى مەجبۇرىيىتىنى كۈچەيتىش ئۇسۇلى بىلەن جازا بېرىدىغان قىلمىشىنى كۆرسىتىدۇ.

3-ماددا مەمۇرىي جازانى بېكىتىش ۋە يولغا قويۇشقا مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.

4-ماددا پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلاردىن مەمۇرىي باشقۇرۇش تەرتىپىگە خىلاپ قىلمىشلىرىغا مەمۇرىي جازا بېرىشكە تېگىشلىكلىرىگە مۇشۇ قانۇن-نىزاملار ۋە قائىدىلەردىكى بەلگىلىمە بويىچە ھەمدە مەمۇرىي ئورگان مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە يولغا قويىدۇ.

5-ماددا مەمۇرىي جازالاشتا ئادىل، ئاشكارا بولۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىنىدۇ.

مەمۇرىي جازا بېكىتىش ۋە يولغا قويۇشتا پاكىتنى ئاساس قىلىش، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشنىڭ پاكىتى، خاراكتېرى، قىلمىشى ۋە ئىجتىمائىي خەۋپ دەرىجىسىگە باراۋەر كېلىش شەرت.

قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارغا مەمۇرىي جازا بېرىش بەلگىلىمىسىنى ئېلان قىلىش شەرت؛
ئېلان قىلىنمىغانلىرىنى مەمۇرىي جازالاشنىڭ ئاساسى قىلىشقا بولمايدۇ.

6-ماددا مەمۇرىي جازا بېرىش، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تۈزىتىشتە، جازالاش بىلەن تەربىيەلەشنى بىرلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇپ، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارغا قانۇنغا ئاڭلىق رىئايە قىلىش توغرىسىدا تەربىيە بېرىش كېرەك.

7-ماددا پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلار مەمۇرىي ئورگانغا بەرگەن مەمۇرىي جازا بايان قىلىش ھوقۇقى، ئاقلاش ھوقۇقىغا ئىگە؛
مەمۇرىي جازاغا قايىل بولمىغانلار قانۇن بويىچە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلىشقا ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلار مەمۇرىي ئورگاننىڭ قانۇنغا خىلاپ ھالدا مەمۇرىي جازا بەرگەنلىكى سەۋەبىدىن زىيانغا ئۇچرىغان بولسا، قانۇن بويىچە تۆلەم تەلىپى قويۇشقا ھوقۇقلۇق.

8-ماددا پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلاردىن قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى تۈپەيلىدىن مەمۇرىي جازا بېرىلگەنلىرىنىڭ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى باشقىلارغا زىيان سالغانلىرى قانۇن بويىچە ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى لازىم.

قانۇنغا خىلاپ قىلمىش جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرىنىڭ قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرۈشكە تېگىشلىك بولسا، مەمۇرىي جازانى جىنايى جازانىڭ ئورنىغا دەسسىتىشكە بولمايدۇ.

2-باب مەمۇرىي جازانىڭ تۈرى ۋە بەلگىلىنىشى

第九条　行政处罚的种类：

( 1 ) ئاگاھلاندۇرۇش، ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەش؛

( 2 ) جەرىمانە قويۇش، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىش، قانۇنسىز پۇل-مېلىنى مۇسادىرە قىلىش؛

( 3 ) ئىجازەت گۇۋاھنامىسىنى ۋاقتىنچە تۇتۇپ قېلىش، سالاھىيەت دەرىجىسىنى تۆۋەنلىتىش، ئىجازەت گۇۋاھنامىسىنى بىكار قىلىش؛

( 4 ) ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشقا چەك قويۇش، ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى توختىتىشقا بۇيرۇش، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇش، كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىشقا چەك قويۇش؛

( 5 ) مەمۇرىي توختىتىپ قويۇش؛

( 6 ) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا مەمۇرىي جازا.

10-ماددا قانۇنلاردا ھەر خىل مەمۇرىي جازا بېرىشكە بولىدۇ.

جىسمانىي ئەركىنلىكنى چەكلەيدىغان مەمۇرىي جازانى قانۇندىلا بەلگىلەشكە بولىدۇ.

11-ماددا مەمۇرىي نىزاملاردا جىسمانىي ئەركىنلىك چەكلەنگەنلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا مەمۇرىي جازا بەلگىلەشكە بولىدۇ.

قانۇندا قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارغا مەمۇرىي جازا بېرىش ھەققىدە بەلگىلىمە چىقىرىلغان، مەمۇرىي نىزاملاردا كونكرېت بەلگىلىمە چىقىرىشقا توغرا كېلىدىغانلىرى قانۇندا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي جازا بېرىش قىلمىشى، تۈرى ۋە دائىرىسى دائىرىسىدە بەلگىلىنىشى شەرت.

قانۇنلاردا قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارغا مەمۇرىي جازا بېرىش توغرىسىدا بەلگىلىمە چىقىرىلمىغان بولسا، مەمۇرىي نىزام يولغا قويۇلغان قانۇن ھېسابلىنىدۇ، مەمۇرىي جازانى تولۇقلاپ بېكىتىشكە بولىدۇ.
مەمۇرىي جازانى تولۇقلاپ بېكىتمەكچى بولغانلار ئىسپات ئاڭلاش يىغىنى، دەلىللەش يىغىنى قاتارلىق شەكىللەر ئارقىلىق كەڭ دائىرىدە پىكىر ئېلىشى ھەمدە تۈزگۈچى ئورگانغا يازما ئىزاھات بېرىشى كېرەك.
مەمۇرىي نىزامنى ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىغاندا، مەمۇرىي جازانى تولۇقلاپ بېكىتىش ئەھۋالىنى چۈشەندۈرۈش كېرەك.

12-ماددا يەرلىك نىزاملاردا جىسمانىي ئەركىنلىكنى چەكلەش، تىجارەت كىنىشكىسىنى بىكار قىلىشتىن باشقا مەمۇرىي جازا بەلگىلەشكە بولىدۇ.

قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارغا مەمۇرىي جازا بېرىلدى، دەپ بەلگىلەنگەن، يەرلىك نىزاملاردا كونكرېت بەلگىلىمە چىقىرىشقا توغرا كېلىدىغانلىرى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي جازا بېرىش ھەرىكىتى، تۈرى ۋە دائىرىسى دائىرىسىدە بەلگىلىنىشى شەرت.

قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارغا مەمۇرىي جازا بېرىش بەلگىلىمىسى چىقىرىلمىغان، يەرلىك نىزام قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارنى يولغا قويۇش ھېسابلىنىدۇ، مەمۇرىي جازانى تولۇقلاپ بېكىتىشكە بولىدۇ.
مەمۇرىي جازانى تولۇقلاپ بېكىتمەكچى بولغانلار ئىسپات ئاڭلاش يىغىنى، دەلىللەش يىغىنى قاتارلىق شەكىللەر ئارقىلىق كەڭ دائىرىدە پىكىر ئېلىشى ھەمدە تۈزگۈچى ئورگانغا يازما ئىزاھات بېرىشى كېرەك.
يەرلىك نىزامنى ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىغاندا، مەمۇرىي جازا بېرىش ئەھۋالىنى تولۇقلاپ چۈشەندۈرۈش كېرەك.

13-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ تارماق قائىدىسىدە قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي جازا بېرىلىدىغان قىلمىشلار، تۈرلىرى ۋە دائىرىسى دائىرىسىدە كونكرېت بەلگىلىمە چىقىرىلسا بولىدۇ.

قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار تېخى چىقىرىلمىغان بولسا، گوۋۇيۈەننىڭ تارماق قائىدىسىدە مەمۇرىي باشقۇرۇش تەرتىپىگە خىلاپ قىلمىشلارغا ئاگاھلاندۇرۇش، ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەش ياكى بەلگىلىك مىقداردا جەرىمانە قويۇش مەمۇرىي جازاسى بېرىشكە بولىدۇ.
جەرىمانە سوممىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

14-ماددا يەرلىك ھۆكۈمەت قائىدىسىدە قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي جازا بېرىش ھەرىكىتى، تۈرى ۋە دائىرىسى دائىرىسىدە كونكرېت بەلگىلىمە چىقىرىلسا بولىدۇ.

قانۇن-نىزاملار تېخى چىقىرىلمىغان بولسا، يەرلىك ھۆكۈمەتنىڭ قائىدىسىدە مەمۇرىي باشقۇرۇش تەرتىپىگە خىلاپ قىلمىشلارغا ئاگاھلاندۇرۇش، ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەش ياكى بەلگىلىك مىقداردا جەرىمانە قويۇشقا بولىدۇ.
جەرىمانە سوممىسىنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى بەلگىلەيدۇ.

15-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ تارمىقى ۋە ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەمۇرىي جازانىڭ يولغا قويۇلۇش ئەھۋالى ۋە زۆرۈرلۈكىنى باھالاشقا قەرەللىك تەشكىللىشى، نامۇۋاپىق مەمۇرىي جازا ئىشلىرى ۋە تۈرى، جەرىمانە سوممىسى قاتارلىقلارغا تۈزىتىش ياكى بىكار قىلىش تەكلىپى بېرىشى كېرەك.

16-ماددا قانۇن-نىزام، قائىدىلەردىن باشقا قائىدە خاراكتېرلىك ھۆججەتلەرگە مەمۇرىي جازا بېرىشكە بولمايدۇ.

3-باب مەمۇرىي جازانى يولغا قويغۇچى ئورگان

17-ماددا مەمۇرىي جازانى مەمۇرىي جازا ھوقۇقىغا ئىگە مەمۇرىي ئورگان قانۇندا بەلگىلەنگەن خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىدە يولغا قويىدۇ.

18-ماددا دۆلەت شەھەر باشقۇرۇش، بازار نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، مەدەنىيەت بازىرى، قاتناش-تىرانسپورت، جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇشنى باشقۇرۇش، يېزا ئىگىلىكى قاتارلىق ساھەلەردە ئۇنىۋېرسال مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلىش تۈزۈمىنى ئورنىتىشنى يولغا قويىدۇ، مەمۇرىي جازا ھوقۇقىنى نىسبەتەن مەركەزلەشتۈرىدۇ.

گوۋۇيۈەن ياكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىر مەمۇرىي ئورگاننىڭ مۇناسىۋەتلىك مەمۇرىي جازا ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈشىنى قارار قىلسا بولىدۇ.

جىسمانىي ئەركىنلىكنى چەكلەيدىغان مەمۇرىي جازا ھوقۇقىنى پەقەت جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ۋە قانۇندا بەلگىلەنگەن باشقا ئورگانلا يۈرگۈزەلەيدۇ.

19-ماددا قانۇن-نىزاملاردا ھوقۇق بېرىلگەن ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار تەشكىلاتلار قانۇندا ھوقۇق بېرىلگەن دائىرىدە مەمۇرىي جازا بەرسە بولىدۇ.

20-ماددا مەمۇرىي ئورگان قانۇن-نىزام، قائىدىلەردىكى بەلگىلىمە بويىچە، قانۇندا بەلگىلەنگەن ھوقۇق دائىرىسىدە مۇشۇ قانۇننىڭ 21-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن شەرتكە ئۇيغۇن كېلىدىغان تەشكىلاتلارغا مەمۇرىي جازا بېرىشنى يازما ھاۋالە قىلسا بولىدۇ.
مەمۇرىي ئورگان باشقا تەشكىلات ياكى شەخسلەرگە مەمۇرىي جازا بېرىشنى ھاۋالە قىلسا بولمايدۇ.

ھاۋالىنامىسىگە ھاۋالە قىلىنغان كونكرېت ئىش، ھوقۇق دائىرىسى، مۇددىتى قاتارلىق مەزمۇنلار ئېنىق يېزىلىشى كېرەك.
ھاۋالە قىلىنغان مەمۇرىي ئورگان ۋە ھاۋالە قىلىنغۇچى تەشكىلات ھاۋالىنامىسىنى جەمئىيەتكە ئېلان قىلىشى كېرەك.

ھاۋالە قىلىنغان مەمۇرىي ئورگان ھاۋالە قىلىنغۇچى تەشكىلاتنىڭ مەمۇرىي جازا بېرىش ھەرىكىتىنى مەسئۇل بولۇپ نازارەت قىلىشى ھەمدە شۇ ھەرىكەتنىڭ ئاقىۋىتىگە قانۇن جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

ھاۋالە قىلىنغۇچى تەشكىلات ھاۋالە قىلىنغان دائىرىدە ھاۋالە قىلىنغان مەمۇرىي ئورگان نامىدا مەمۇرىي جازا بېرىدۇ؛
مەمۇرىي جازا بېرىشنى باشقا تەشكىلات ياكى شەخسلەرگە ھاۋالە قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

21-ماددا ھاۋالە قىلىنغۇچى تەشكىلات تۆۋەندىكى شەرتلەرگە ئۇيغۇن كېلىشى شەرت :

( 1 ) قانۇن بويىچە قۇرۇش ھەمدە ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسىگە ئىگە بولۇش؛

( 2 ) مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزام، قائىدە ۋە كەسىپلەرگە پىششىق ھەمدە مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلىش سالاھىيىتىگە ئېرىشكەن خادىملار بولۇش؛

( 3 ) تېخنىكىلىق تەكشۈرۈش ياكى تېخنىكىلىق باھالاشقا توغرا كەلسە، مۇناسىپ تېخنىكىلىق تەكشۈرۈش ياكى تېخنىكا باھالاشقا تەشكىللەش شارائىتى بولۇشى كېرەك.

4-باب مەمۇرىي جازانىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكى ۋە تەتبىقلىنىشى

22-ماددا مەمۇرىي جازا قانۇنغا خىلاپ قىلمىش يۈز بەرگەن جايدىكى مەمۇرىي ئورگاننىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدە بولىدۇ.
قانۇن، مەمۇرىي نىزام، تارماق قائىدىسىدە ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

23-ماددا مەمۇرىي جازا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىدىكى مەمۇرىي جازا ھوقۇقىغا ئىگە مەمۇرىي ئورگاننىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدە بولىدۇ.
قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

24-ماددا ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ئۆز جايىنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالىغا قاراپ، ئاساسىي قاتلامنى باشقۇرۇش جىددىي ئېھتىياجلىق بولغان ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى تارمىقىنىڭ مەمۇرىي جازا ھوقۇقىنى ئۈنۈملۈك قوبۇل قىلالايدىغان يېزىلىق، بازارلىق خەلق ھۆكۈمىتى، كوچا ئىش باشقارمىسىنىڭ يۈرگۈزۈشىگە تاپشۇرۇشنى قارار قىلسا ھەمدە قەرەللىك باھالاشقا تەشكىللىسە بولىدۇ.
قارارنى ئېلان قىلىش كېرەك.

مەمۇرىي جازا ھوقۇقىنى ئۈستىگە ئالغان يېزىلىق، بازارلىق خەلق ھۆكۈمىتى، كوچا ئىش باشقارمىسى قانۇن ئىجرا قىلىش ئىقتىدارى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، بەلگىلەنگەن دائىرىدە، قانۇندا بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىشى كېرەك.

مۇناسىۋەتلىك يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ تارماقلىرى تەشكىللەپ ماسلاشتۇرۇش، كەسپىي جەھەتتىن يېتەكچىلىك قىلىش، قانۇن ئىجراسىنى نازارەت قىلىشنى كۈچەيتىپ، مەمۇرىي جازانى ماسلاشتۇرۇش-ماسلىشىش مېخانىزمىنى بەرپا قىلىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، باھالاش، سىناش تۈزۈمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈشى كېرەك.

25-ماددا ئىككىدىن ئارتۇق مەمۇرىي ئورگان باشقۇرۇش تەۋەلىكى ھوقۇقىغا ئىگە بولسا، ئەڭ ئاۋۋال دېلو تۇرغۇزغان مەمۇرىي ئورگان باشقۇرۇش تەۋەلىكىدە بولىدۇ.

باشقۇرۇش تەۋەلىكىدە تالاش-تارتىش كۆرۈلسە، كېڭىشىپ ھەل قىلىش كېرەك، كېلىشەلمىسە، ئورتاق بولغان بىر دەرىجە يۇقىرى مەمۇرىي ئورگاننىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىنى بەلگىلەپ بېرىشىگە يوللايدۇ؛
ئورتاق بولغان بىر دەرىجە يۇقىرى مەمۇرىي ئورگان باشقۇرۇش تەۋەلىكىنى بىۋاسىتە بەلگىلىسىمۇ بولىدۇ.

26-ماددا مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي جازا بېرىش ئېھتىياجى بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئورگاندىن ياردەم تەلەپ قىلسا بولىدۇ.
ياردەم تەلەپ قىلىنغان ئورگاننىڭ خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىدە بولسا، قانۇن بويىچە ياردەم بېرىش كېرەك.

27-ماددا قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى جىنايەتكە چېتىلغانلىرىنى مەمۇرىي ئورگان دېلونى ئەدلىيە ئورگىنىغا ۋاقتىدا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى، قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىشى كېرەك.
قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىقنى سۈرۈشتۈرۈش ھاجەتسىز ياكى جىنايى جازادىن كەچۈرۈم قىلىشقا تېگىشلىك بولسىمۇ، لېكىن مەمۇرىي جازا بېرىشكە تېگىشلىك بولغانلىرىنى ئەدلىيە ئورگىنى دېلونى ئالاقىدار مەمۇرىي ئورگانغا ۋاقتىدا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

مەمۇرىي جازانى يولغا قويغۇچى ئورگان بىلەن قانۇن يۈرگۈزگۈچى ئورگان ئۆزئارا ماسلىشىش-ھەمكارلىشىشنى كۈچەيتىپ، دېلونى ئۆتكۈزۈپ بېرىش تۈزۈمىنى ئورنىتىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، دەلىل-ئىسپات ماتېرىياللىرىنى ئۆتكۈزۈپ بېرىش، قوبۇل قىلىش-جىپسىلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، دېلو بىر تەرەپ قىلىش ئۇچۇرىنى ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلىش مېخانىزمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈشى كېرەك.

28-ماددا مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي جازا بەرگەندە، ئالاقىدارلارنى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى تۈزىتىشكە ياكى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇشى كېرەك.

ئالاقىدارلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى قانۇن بويىچە قايتۇرۇشقا، تۆلەشكە تېگىشلىكلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، مۇسادىرە قىلىش كېرەك.
قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلىپ ئېرىشكەن پۇلنى كۆرسىتىدۇ.
قانۇن، مەمۇرىي نىزام، تارماق قائىدىسىدە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەتنى ھېسابلاش توغرىسىدا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

29-ماددا ئالاقىدارلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ بىر قىلمىشىغا ئىككى قېتىمدىن ئارتۇق جەرىمانە قويۇشقا بولمايدۇ.
قانۇنغا خىلاپ بىر قىلمىش كۆپ قانۇن قائىدىسىگە خىلاپ بولۇپ، جەرىمانە قويۇش جازاسى بېرىشكە تېگىشلىكلىرىگە جەرىمانە سوممىسى يۇقىرى بولغان بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ.

30-ماددا قۇرامىغا يەتمىگەنلەردىن 14 ياشقا توشمىغانلىرىدا قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلغانلىرى مەمۇرىي جازا بېرىلمەيدۇ، ۋەسىيلىرى باشقۇرۇشقا بۇيرۇلىدۇ؛
قۇرامىغا يەتمىگەنلەردىن 14 ياشقا توشقان، 18 ياشقا توشمىغانلىرىغا قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلغانلىرىغا يېنىك ياكى يېنىكلىتىپ مەمۇرىي جازا بېرىلىدۇ.

31-ماددا روھىي كېسەللەر، ئەقلىي مېيىپلەردىن ئۆز ھەرىكىتىنى پەرق ئېتەلمىگەن ياكى كونترول قىلالمىغان چاغدىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى بولغانلىرىغا مەمۇرىي جازا بېرىلمەيدۇ، لېكىن ئۇلارنىڭ ۋەسىيسىنى قاتتىق باشقۇرۇش ۋە داۋالاشقا بۇيرۇش كېرەك.
ئارىلاپ تۇتۇپ قالىدىغان روھىي كېسەللەردىن روھىي ھالىتى نورمال بولغانلىرىدا قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلغانلىرىغا مەمۇرىي جازا بېرىش كېرەك.
ئۆز ھەرىكەت ئىقتىدارىنى تېخى پۈتۈنلەي يوقاتمىغان ياكى كونترول قىلالمىغان روھىي كېسەللەر، ئەقلىي مېيىپلەردىن قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى بارلىرىغا يېنىك ياكى يېنىكلىتىپ جازا بېرىلسە بولىدۇ.

32-ماددا ئالاقىدارلاردا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، يېنىك ياكى يېنىكلىتىپ مەمۇرىي جازا بېرىلىدۇ :

( 1 ) قانۇنغا خىلاپ قىلمىشنىڭ خەۋپ ئاقىۋىتىنى تەشەببۇسكارلىق بىلەن تۈگەتكەنلەر ياكى يېنىكلەتكەنلەر؛

( 2 ) باشقىلارنىڭ مەجبۇرلىشى ياكى ئالداپ قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلغانلار؛

( 3 ) مەمۇرىي ئورگان تېخى ئىگىلىمىگەن قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەشەببۇسكارلىق بىلەن ئىقرار قىلغانلار؛

( 4 ) مەمۇرىي ئورگاننىڭ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشىغا ماسلىشىپ خىزمەت كۆرسىتىش ئىپادىسى بولغانلار؛

( 5 ) قانۇن-نىزام، قائىدىلەردە يېنىك ياكى يېنىكلىتىپ مەمۇرىي جازا بېرىلىدىغان باشقا قىلمىشلار بەلگىلەنگەن بولسا.

33-ماددا قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى يېنىك بولغان ھەمدە ۋاقتىدا تۈزىتىلگەن، خەۋپلىك ئاقىۋەت پەيدا قىلمىغانلارغا مەمۇرىي جازا بېرىلمەيدۇ.
تۇنجى قېتىم قانۇنغا خىلاپلىق قىلغان ھەمدە زىيانلىق ئاقىۋىتى يېنىك بولغان ھەمدە ۋاقتىدا تۈزەتكەنلەرگە مەمۇرىي جازا بېرىلمىسە بولىدۇ.

ئالاقىدارلاردىن سۇبيېكتىپ خاتالىق يوقلۇقىنى ئىسپاتلايدىغان دەلىل-ئىسپات بولسا، مەمۇرىي جازا بېرىلمەيدۇ.
قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

ئالاقىدارلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىلمىسە، مەمۇرىي ئورگان ئالاقىدارلارغا تەربىيە بېرىشى كېرەك.

34-ماددا مەمۇرىي ئورگان قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازانى ئۆلچەش ئۆلچىمىنى تۈزۈپ، مەمۇرىي جازانى ئۆلچەش ھوقۇقىنى قېلىپلاشتۇرۇپ يۈرگۈزسە بولىدۇ.
مەمۇرىي جازانى ئۆلچەش ئۆلچىمىنى جەمئىيەتكە ئېلان قىلىش كېرەك.

35-ماددا قانۇنغا خىلاپ قىلمىش جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىكتىن، خەلق سوت مەھكىمىسى تۇتۇپ تۇرۇپ ئەمگەككە سېلىش ياكى مۇددەتلىك قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلغاندا، مەمۇرىي ئورگان دەۋالاشقۇچىلارغا مەمۇرىي جەھەتتىن توختىتىپ قويۇش جازاسى بەرگەن بولسا، قانۇن بويىچە مۇناسىپ جازا مۇددىتىگە سۇندۇرۇشى كېرەك.

قانۇنغا خىلاپ قىلمىش جىنايەت شەكىللەندۈرگەندە، خەلق سوت مەھكىمىسى جەرىمانە ھۆكۈم قىلغاندا، مەمۇرىي ئورگان دەۋالاشقۇچىلارغا جەرىمانە قويغان بولسا، مۇناسىپ جەرىمانىغا سۇندۇرۇپ ھېسابلىشى كېرەك؛
مەمۇرىي ئورگان توختاملاشقۇچىلارغا تېخى جەرىمانە قويمىسا، قايتا جەرىمانە قويمايدۇ.

36-ماددا قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى ئىككى يىل ئىچىدە بايقالمىغان بولسا، مەمۇرىي جازا بېرىلمەيدۇ؛
پۇقرالارنىڭ ھاياتى، ساغلاملىقى، پۇل مۇئامىلە بىخەتەرلىكىگە چېتىلىدىغان ھەمدە خەتەرلىك ئاقىۋىتى بارلىرىنىڭ يۇقىرىقى مۇددىتى بەش يىلغا ئۇزارتىلىدۇ.
قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن سۈرۈك قانۇنغا خىلاپ قىلمىش يۈز بەرگەن كۈندىن باشلاپ ھېسابلىنىدۇ؛
قانۇنغا خىلاپ قىلمىشنىڭ داۋاملىشىش ئەھۋالى ياكى داۋاملىشىش ئەھۋالى بولسا، قىلمىش ئاخىرلاشقان كۈندىن باشلاپ ھېسابلىنىدۇ.

37-ماددا مەمۇرىي جازا بېرىشتە، قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر بولغان چاغدىكى قانۇن-نىزام، قائىدىلەردىكى بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ.
لېكىن، مەمۇرىي جازا قارارى چىقىرىلغاندا، قانۇن-نىزام، قائىدىلەر تۈزىتىلگەن ياكى بىكار قىلىنغان، ئۇنىڭ ئۈستىگە يېڭى بەلگىلىمىدە جازا يېنىكرەك بولغان ياكى قانۇنغا خىلاپ دەپ قارالمىغان بولسا، يېڭى بەلگىلىمە تەتبىقلىنىدۇ.

38-ماددا مەمۇرىي جازانىڭ ئاساسى بولمىسا ياكى يولغا قويغۇچى سۇبيېكتنىڭ مەمۇرىي سۇبيېكتلىق سالاھىيىتى بولمىسا، مەمۇرىي جازا ئىناۋەتسىز.

قانۇندا بەلگىلەنگەن تەرتىپكە ئېغىر، زور خىلاپلىق قىلغانلارغا ھەم قانۇنغا روشەن خىلاپلىق قىلغانلارغا مەمۇرىي جازا ئىناۋەتسىز.

5-باب مەمۇرىي جازا قارارى

1-پاراگراف ئادەتتىكى بەلگىلىمە

39-ماددا مەمۇرىي جازانى يولغا قويغۇچى ئورگان، دېلو تۇرغۇزۇش ئاساسى، يولغا قويۇش تەرتىپى ۋە قۇتقۇزۇش يولى قاتارلىق ئۇچۇرلارنى ئېلان قىلىشى كېرەك.

40-ماددا پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارنىڭ مەمۇرىي باشقۇرۇش تەرتىپىگە خىلاپ قىلمىشلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىشكە تېگىشلىك بولسا، مەمۇرىي ئورگان پاكىتنى ئېنىقلىشى شەرت؛
قانۇنغا خىلاپ پاكىتى ئېنىق بولمىغان، دەلىل-ئىسپاتلار تولۇق بولمىسا، مەمۇرىي جازا بېرىشكە بولمايدۇ.

41-ماددا مەمۇرىي ئورگانلاردىن قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، ئېلېكتىرونلۇق تېخنىكىنى نازارەت قىلىش ئۈسكۈنىسىدىن پايدىلىنىپ قانۇنغا خىلاپ پاكىتنى توپلايدىغان، مۇقىملاشتۇرىدىغان بولغانلىرى قانۇنچىللىق ۋە تېخنىكا جەھەتتىن تەكشۈرۈشتىن ئۆتۈپ، ئېلېكتىرونلۇق تېخنىكىلىق نازارەت قىلىش ئۈسكۈنىسىنىڭ ئۆلچەمگە ئۇيغۇن بولۇشى، ئورنىتىلىشىنىڭ مۇۋاپىق بولۇشى، بەلگىسىنىڭ روشەن بولۇشىغا ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىشى، ئورنىنى جەمئىيەتكە ئېلان قىلىشى كېرەك.

ئېلېكتىرونلۇق تېخنىكىلىق نازارەت قىلىش ئۈسكۈنىلىرى قانۇنغا خىلاپ پاكىتنى ھەقىقىي، ئېنىق، تولۇق، توغرا خاتىرىلىشى كېرەك.
مەمۇرىي ئورگان خاتىرە مەزمۇنىنىڭ تەلەپكە ئۇيغۇن ياكى ئۇيغۇن ئەمەسلىكىنى تەكشۈرۈپ بېكىتىشى كېرەك؛
تەستىقلاتمىغانلارنى ياكى تەكشۈرۈشتىن ئۆتكۈزگەنلىرى تەلەپكە ئۇيغۇن بولمىغانلىرىنى مەمۇرىي جازالاشنىڭ دەلىل-ئىسپاتى قىلىشقا بولمايدۇ.

مەمۇرىي ئورگان ئالاقىدارلارغا قانۇنغا خىلاپ پاكىتنى ۋاقتىدا ئۇقتۇرۇشى ھەمدە ئۇچۇرلاشتۇرۇش ۋاسىتىسى ياكى باشقا تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، ئالاقىدارلارنىڭ سۈرۈشتۈرۈشى، بايان قىلىشى ۋە ئۆزىنى ئاقلىشىغا قولايلىق يارىتىپ بېرىشى كېرەك.
ئالاقىدارلارنىڭ بەھرىمەن بولىدىغان بايان قىلىش ھوقۇقى، ئاقلاش ھوقۇقىنى چەكلەشكە ياكى شەكلىنى ئۆزگەرتىپ چەكلەشكە بولمايدۇ.

42-ماددا مەمۇرىي جازانى مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلىش سالاھىيىتىگە ئىگە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار بېرىشى كېرەك.
قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئىككى كىشىدىن كەم بولسا بولمايدۇ، قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار قانۇننى مەدەنىي ئىجرا قىلىشى، ئالاقىدارلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە ھۆرمەت قىلىشى ۋە ئۇنى قوغدىشى كېرەك.

43-ماددا قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملارنىڭ دېلو بىلەن بىۋاسىتە پايدا-زىيان مۇناسىۋىتى بولسا ياكى باشقا مۇناسىۋىتى بولسا، قانۇننى ئادىل ئىجرا قىلىشقا تەسىر يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولسا، ئۆزىنى چەتكە ئېلىشى كېرەك.

ئالاقىدارلار قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملارنىڭ دېلو بىلەن بىۋاسىتە پايدا-زىيان مۇناسىۋىتى بار ياكى باشقا مۇناسىۋىتى بار، قانۇننى ئادىل ئىجرا قىلىشقا تەسىر يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بار دەپ قارىسا، چەتكە ئېلىشنى ئىلتىماس قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

ئالاقىدارلار چەتلەپ تۇرۇش ئىلتىماسى سۇنسا، مەمۇرىي ئورگان قانۇن بويىچە تەكشۈرۈشى، مەمۇرىي ئورگان مەسئۇلى قارار قىلىشى كېرەك.
قارار چىقىرىلىشتىن ئىلگىرى تەكشۈرۈش توختىمايدۇ.

44-ماددا مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي جازا قارارى چىقىرىشتىن ئىلگىرى، ئالاقىدارلارغا چىقارماقچى بولغان مەمۇرىي جازا مەزمۇنى ۋە پاكىتى، سەۋەبى، ئاساسىنى ئۇقتۇرۇشى ھەمدە ئالاقىدارلارغا قانۇن بويىچە بەھرىمەن بولىدىغان بايان قىلىش، ئۆزىنى ئاقلاش، ئىسپات ئاڭلاشنى تەلەپ قىلىش قاتارلىق ھوقۇقلىرىنى ئۇقتۇرۇپ قويۇشى كېرەك.

45-ماددا ئالاقىدارلار بايان قىلىشقا ۋە ئۆزىنى ئاقلاشقا ھوقۇقلۇق.
مەمۇرىي ئورگان ئالاقىدارلارنىڭ پىكرىنى تولۇق ئاڭلىشى، ئالاقىدارلار ئوتتۇرىغا قويغان پاكىت، سەۋەب ۋە دەلىل-ئىسپاتلارنى قايتا ئېنىقلىشى شەرت؛
ئالاقىدارلار ئوتتۇرىغا قويغان پاكىت، سەۋەب ياكى دەلىل-ئىسپات پۇت تىرەپ تۇرالىغان بولسا، مەمۇرىي ئورگان قوبۇل قىلىشى كېرەك.

مەمۇرىي ئورگان ئالاقىدارلارنىڭ بايانى، ئۆزىنى ئاقلىشى سەۋەبلىك تېخىمۇ ئېغىر جازا بەرسە بولمايدۇ.

46-ماددا دەلىل-ئىسپات مۇنۇلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ :

( 1 ) يازما ئىسپات؛

( 2 ) ماددىي ئىسپات؛

( 3 ) ئۈن-سىن ماتېرىياللىرى؛

( 4 ) ئېلېكترونلۇق سانلىق مەلۇماتلار؛

( 5 ) گۇۋاھچىنىڭ گۇۋاھلىق سۆزى؛

( 6 ) ئالاقىدارلارنىڭ بايانى؛

( 7 ) باھالاش پىكرى؛

( 8 ) تەكشۈرۈش خاتىرىسى، نەق مەيدان خاتىرىسى.

دەلىل-ئىسپاتنىڭ راستلىقى تەكشۈرۈش ئارقىلىق ئىسپاتلانغاندىن كېيىن، ئاندىن دېلو پاكىتىنى بېكىتىشنىڭ ئاساسى قىلىشقا بولىدۇ.

قانۇنسىز ۋاسىتىلەر بىلەن ئېرىشكەن دەلىل-ئىسپاتنى دېلو پاكىتىنى بېكىتىشنىڭ ئاساسى قىلىشقا بولمايدۇ.

47-ماددا مەمۇرىي ئورگان قانۇن بويىچە يېزىق، ئۈن-سىن بۇيۇمى قاتارلىق شەكىللەردە مەمۇرىي جازانى باشلاش، تەكشۈرۈپ دەلىل-ئىسپات ئېلىش، تەكشۈرۈش، قارار قىلىش، يەتكۈزۈش، ئىجرا قىلىش قاتارلىقلارنى پۈتۈن جەريانلىق خاتىرىلەپ، ئارخىپلاشتۇرۇپ ساقلىشى كېرەك.

48-ماددا بەلگىلىك ئىجتىمائىي تەسىرگە ئىگە مەمۇرىي جازا قارارىنى قانۇن بويىچە ئاشكارىلاش كېرەك.

ئاشكارا مەمۇرىي جازا قارارى قانۇن بويىچە ئۆزگەرتىلگەن، بىكار قىلىنغان، قانۇنغا خىلاپ ئىكەنلىكى مۇئەييەنلەشتۈرۈلگەن ياكى ئىناۋەتسىز دەپ مۇئەييەنلەشتۈرۈلگەن بولسا، مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي جازا قارارى ئۇچۇرىنى ئۈچ كۈن ئىچىدە قايتۇرۇۋېلىشى ھەمدە سەۋەبىنى ئاشكارا چۈشەندۈرۈشى كېرەك.

49-ماددا ئېغىر، زور يۇقۇملۇق كېسەل يۇقۇمى قاتارلىق تاسادىپىي ۋەقە يۈزبەرگەندە، تاسادىپىي ۋەقەدىن كېلىپ چىققان ئىجتىمائىي خەۋپنى تىزگىنلەش، يېنىكلىتىش ۋە تۈگىتىش ئۈچۈن، مەمۇرىي ئورگان تاسادىپىي ۋەقەگە تاقابىل تۇرۇش تەدبىرىگە خىلاپ قىلمىشلارغا قانۇن بويىچە تېز، ئېغىر جازا بېرىدۇ.

50-ماددا مەمۇرىي ئورگان ۋە ئۇنىڭ خادىملىرى مەمۇرىي جازا بېرىش جەريانىدا بىلىپ قالغان دۆلەت مەخپىيىتى، سودا مەخپىيىتى ياكى شەخسىي سىرنى قانۇن بويىچە مەخپىي تۇتۇشى كېرەك.

2-پاراگراف ئاددىي تەرتىپ

51-ماددا قانۇنغا خىلاپ پاكىتى تولۇق ھەمدە قانۇندا بەلگىلەنگەن ئاساسى بار، پۇقرالارغا 200 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدىغان، قانۇنىي ئىگە ياكى باشقا تەشكىلاتلارغا 3000 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە ياكى ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىدىغان مەمۇرىي جازا بېرىلسە، نەق مەيداندا مەمۇرىي جازا قارارى چىقارسا بولىدۇ.
قانۇندا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

52-ماددا قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار نەق مەيداندا مەمۇرىي جازا قارارى چىقىرىشتا، ئالاقىدارلارغا قانۇن ئىجرا قىلىش گۇۋاھنامىسىنى كۆرسىتىشى، ئالدىن بەلگىلەنگەن شەكلى ۋە نومۇر كىرگۈزۈلگەن مەمۇرىي جازا قارارنامىسىنى تولدۇرۇشى ھەمدە نەق مەيداندا ئالاقىدارلارغا تاپشۇرۇپ بېرىشى كېرەك.
ئالاقىدارلار ئىمزا قويۇپ تاپشۇرۇۋېلىشنى رەت قىلسا، مەمۇرىي جازا قارارنامىسىگە ئەسكەرتىپ قويۇشى كېرەك.

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي جازا قارارنامىسىگە دەۋالاشقۇچىلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى، مەمۇرىي جازانىڭ تۈرى ۋە ئاساسى، جەرىمانە سوممىسى، ۋاقتى ۋە ئورنى ئېنىق يېزىلىشى، مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلىش، مەمۇرىي دەۋا قىلىشنىڭ يولى ۋە مۆھلىتى شۇنىڭدەك مەمۇرىي ئورگاننىڭ نامى ھەمدە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىم ئىمزا قويۇشى ياكى تامغا بېسىشى كېرەك.

قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار نەق مەيداندا چىقارغان مەمۇرىي جازا قارارىنى ئۆزىگە قاراشلىق مەمۇرىي ئورگانغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

53-ماددا نەق مەيداندا چىقىرىلغان مەمۇرىي جازا قارارىنى ئالاقىدارلار مۇشۇ قانۇننىڭ 67-ماددىسىدىن 69-ماددىسىغىچە بولغان ماددىلىرىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىشى كېرەك.

3-پاراگراف ئادەتتىكى تەرتىپ

54-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 51-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن نەق مەيداندا بېرىشكە بولىدىغان مەمۇرىي جازادىن باشقا، مەمۇرىي ئورگان پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارنىڭ قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىشكە تېگىشلىك قىلمىشى بارلىقىنى بايقىسا، ئومۇميۈزلۈك، ئوبيېكتىپ، ئادىل تەكشۈرۈپ، مۇناسىۋەتلىك دەلىل-ئىسپاتلارنى توپلىشى شەرت؛
زۆرۈر تېپىلغاندا قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە تەكشۈرسە بولىدۇ.

دېلو تۇرغۇزۇش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلگەنلىرىگە مەمۇرىي ئورگان ۋاقتىدا دېلو تۇرغۇزۇشى كېرەك.

55-ماددا قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار تەكشۈرۈش ياكى تەكشۈرۈشتە، ئالاقىدارلار ياكى مۇناسىۋەتلىك خادىملارغا قانۇن ئىجرا قىلىش گۇۋاھنامىسىنى تەشەببۇسكارلىق بىلەن كۆرسىتىشى كېرەك.
ئالاقىدارلار ياكى ئالاقىدار خادىملار قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملاردىن قانۇن ئىجرا قىلىش كىنىشكىسىنى كۆرسىتىشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار قانۇن ئىجرا قىلىش كىنىشكىسىنى كۆرسەتمىسە، ئالاقىدارلار ياكى مۇناسىۋەتلىك خادىملار تەكشۈرۈش ياكى تەكشۈرۈشنى رەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

توختاملاشقۇچىلار ياكى مۇناسىۋەتلىك خادىملار سوئالغا ئەينەن جاۋاب بېرىشى ھەمدە تەكشۈرۈش ياكى تەكشۈرۈشكە ھەمكارلىشىشى كېرەك، رەت قىلىشقا ياكى توسقۇنلۇق قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.
سوراش ياكى تەكشۈرۈشتە خاتىرە قالدۇرۇش كېرەك.

56-ماددا مەمۇرىي ئورگان دەلىل-ئىسپاتلارنى توپلاشتا، ئەۋرىشكە ئېلىپ ئىسپات ئېلىش ئۇسۇلىنى قوللانسا بولىدۇ؛
دەلىل-ئىسپات يوقاپ كېتىش ئېھتىمالى بولغان ياكى كېيىن ئېرىشىش قىيىن بولغان ئەھۋالدا، مەمۇرىي ئورگان مەسئۇلىنىڭ تەستىقى بىلەن، ئاۋۋال تىزىملاپ ساقلىسا بولىدۇ ھەمدە يەتتە كۈن ئىچىدە ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقىرىشى كېرەك، بۇ مەزگىلدە ئالاقىدارلار ياكى ئالاقىدار خادىملار دەلىل-ئىسپاتلارنى كۆيدۈرۈۋەتسە ياكى يۆتكىۋەتسە بولمايدۇ.

57-ماددا تەكشۈرۈش ئاخىرلاشقاندا، مەمۇرىي ئورگان مەسئۇلى تەكشۈرۈش نەتىجىسىنى تەكشۈرۈپ، ئوخشاش بولمىغان ئەھۋالغا قاراپ ئايرىم-ئايرىم ھالدا تۆۋەندىكى قارار چىقىرىشى كېرەك :

( 1 ) ھەقىقەتەن مەمۇرىي جازاغا تارتىلىدىغان قانۇنغا خىلاپ قىلمىش بولسا، ئەھۋالنىڭ ئېغىر-يېنىكلىكى ۋە كونكرېت ئەھۋالىغا قاراپ، مەمۇرىي جازا قارارى چىقىرىش؛

( 2 ) قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى يېنىك بولۇپ، قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىلمىسە، مەمۇرىي جازا بېرىلمەيدۇ؛

( 3 ) قانۇنغا خىلاپ پاكىت پۇت تىرەپ تۇرالمىسا، مەمۇرىي جازا بېرىلمەيدۇ؛

( 4 ) قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى جىنايەتكە چېتىلغانلىرى ئەدلىيە ئورگانلىرىغا ئۆتكۈزۈپ بېرىلىدۇ.

قىلمىشى مۇرەككەپ ياكى قانۇنغا خىلاپ ئېغىر، زور قىلمىشلارغا مەمۇرىي جازا بېرىشنى مەمۇرىي ئورگان مەسئۇلى كوللېكتىپ مۇزاكىرە قىلىپ قارار قىلىشى كېرەك.

58-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، مەمۇرىي ئورگان مەسئۇلى مەمۇرىي جازا قارارى چىقىرىشتىن بۇرۇن، مەمۇرىي جازا قارارىنى قانۇنچىلىق جەھەتتىن تەكشۈرگۈچى خادىم قانۇنچىلىق جەھەتتىن تەكشۈرۈشى كېرەك؛
قانۇن-تۈزۈمنىڭ تەكشۈرۈشىدىن ئۆتكۈزمىگەن ياكى تەكشۈرۈشتىن ئۆتمىگەن بولسا قارار چىقىرىشقا بولمايدۇ :

( 1 ) مۇھىم، زور ئاممىۋى مەنپەئەتكە چېتىلىدىغانلىرى؛

( 2 ) ئالاقىدارلار ياكى 3-كىشىنىڭ مۇھىم، زور ھوقۇق-مەنپەئىتىگە بىۋاسىتە مۇناسىۋەتلىك بولۇپ، ئىسپات ئاڭلاش تەرتىپىدىن ئۆتكەنلەر؛

( 3 ) دېلو ئەھۋالى چىگىش، مۇرەككەپ، كۆپ قانۇن مۇناسىۋىتىگە چېتىلىدىغان بولسا؛

( 4 ) قانۇن-نىزاملاردا قانۇنچىلىق جەھەتتىن تەكشۈرۈش بەلگىلەنگەن باشقا ئەھۋاللار.

مەمۇرىي ئورگانلاردىكى تۇنجى قېتىم مەمۇرىي جازا قارارىنى قانۇنچىلىق جەھەتتىن تەكشۈرگۈچى خادىملار دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن قانۇن كەسپىي سالاھىيەت ئىمتىھانىدىن ئۆتۈپ قانۇن كەسپىي سالاھىيىتىگە ئېرىشىشى كېرەك.

59-ماددا مەمۇرىي ئورگان مۇشۇ قانۇننىڭ 57-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىدۇ، مەمۇرىي جازا قارارنامىسى تۈزۈشى كېرەك.
مەمۇرىي جازا قارارنامىسىگە تۆۋەندىكى ئىشلار ئېنىق يېزىلىشى كېرەك :

( 1 ) ئالاقىدارلارنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ياكى نامى، ئادرېسى؛

( 2 ) قانۇن-نىزام، قائىدىلەرگە خىلاپ پاكىتلار ۋە دەلىل-ئىسپاتلار؛

( 3 ) مەمۇرىي جازانىڭ تۈرى ۋە ئاساسى؛

( 4 ) مەمۇرىي جازانى ئادا قىلىش ئۇسۇلى ۋە مۇددىتى؛

( 5 ) مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلىش، مەمۇرىي دەۋا قىلىشنىڭ يولى ۋە مۇددىتى؛

( 6 ) مەمۇرىي جازا قارارى چىقارغان مەمۇرىي ئورگاننىڭ نامى ۋە قارار چىقارغان ۋاقىت.

مەمۇرىي جازا قارارنامىسىگە مەمۇرىي جازا قارارى چىقارغان مەمۇرىي ئورگاننىڭ تامغىسى بېسىلىشى شەرت.

60-ماددا مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي جازا دېلوسى تۇرغۇزۇلغان كۈندىن باشلاپ 90 كۈن ئىچىدە مەمۇرىي جازا قارارى چىقىرىشى كېرەك.
قانۇن-نىزام، قائىدىلەردە ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

61-ماددا مەمۇرىي جازا قارارنامىسىنى ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن نەق مەيداندا ئالاقىدارلارغا تاپشۇرۇپ بېرىش كېرەك؛
دەۋالاشقۇچىلار نەق مەيداندا بولمىسا، مەمۇرىي ئورگان يەتتە كۈن ئىچىدە «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ھەق تەلەپ دەۋا قانۇنى»دىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە، مەمۇرىي جازا قارارنامىسىنى دەۋالاشقۇچىلارغا يەتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

ئالاقىدارلار ئېتىراپنامىگە قوشۇلغان ھەمدە ئىمزا قويغان بولسا، مەمۇرىي ئورگان فاكس، ئېلېكتىرونلۇق يوللانما قاتارلىق ئۇسۇللارنى قوللىنىپ، مەمۇرىي جازا قارارنامىسى قاتارلىقلارنى ئالاقىدارلارغا يەتكۈزۈپ بەرسە بولىدۇ.

62-ماددا مەمۇرىي ئورگانلار ۋە ئۇنىڭ قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملىرى مەمۇرىي جازا قارارى چىقىرىشتىن ئىلگىرى، مۇشۇ قانۇننىڭ 44-، 45-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە، چىقارماقچى بولغان مەمۇرىي جازا مەزمۇنى ۋە پاكىتى، سەۋەبى، ئاساسىنى ئالاقىدارلارغا ئۇقتۇرماسلىقى ياكى ئالاقىدارلارنىڭ بايانى، ئۆزىنى ئاقلىشىنى ئاڭلاشنى رەت قىلىشى، مەمۇرىي جازا قارارى چىقارماسلىقى كېرەك؛
دەۋالاشقۇچىلار بايان قىلىش ياكى ئۆزىنى ئاقلاش ھوقۇقىدىن ئېنىق ۋاز كەچكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

4-پاراگراف ئىسپات ئاڭلاش تەرتىپى

63-ماددا مەمۇرىي ئورگان تۆۋەندىكى مەمۇرىي جازا قارارى چىقارماقچى بولسا، ئالاقىدارلارغا ئىسپات ئاڭلاشنى تەلەپ قىلىش ھوقۇقى بارلىقىنى ئۇقتۇرۇشى، ئالاقىدارلار ئىسپات ئاڭلاشنى تەلەپ قىلسا، مەمۇرىي ئورگان ئىسپات ئاڭلاشقا تەشكىللىشى كېرەك :

( 1 ) كۆپرەك جەرىمانە قويۇش؛

( 2 ) قانۇنغا خىلاپ بىرقەدەر كۆپ مىقداردىكى تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ، بىرقەدەر كۆپ قىممەتتىكى قانۇنسىز پۇل-مېلىنى مۇسادىرە قىلىدۇ؛

( 3 ) سالاھىيەت دەرىجىسىنى تۆۋەنلىتىش، ئىجازەت گۇۋاھنامىسىنى بىكار قىلىش؛

( 4 ) ئىشلەپچىقىرىشنى، تىجارەتنى توختىتىشقا بۇيرۇش، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇش، كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىشقا چەك قويۇش؛

( 5 ) باشقا ئېغىرراق مەمۇرىي جازا؛

( 6 ) قانۇن-نىزام، قائىدىلەردە بەلگىلەنگەن باشقا ئەھۋاللار.

ئالاقىدارلار مەمۇرىي ئورگانلارنىڭ ئىسپات ئاڭلاشقا تەشكىللەش خىراجىتىنى ئۈستىگە ئالمايدۇ.

64-ماددا ئىسپات ئاڭلاشنى تۆۋەندىكى تەرتىپ بويىچە تەشكىللەش كېرەك :

( 1 ) ئالاقىدارلار ئىسپات ئاڭلاشنى تەلەپ قىلسا، مەمۇرىي ئورگان ئۇقتۇرغاندىن كېيىنكى بەش كۈن ئىچىدە ئوتتۇرىغا قويۇشى كېرەك؛

( 2 ) مەمۇرىي ئورگان ئىسپات ئاڭلاشنى ئۇيۇشتۇرۇشتىن يەتتە كۈن بۇرۇن، ئالاقىدارلار ۋە مۇناسىۋەتلىك خادىملارغا ئىسپات ئاڭلاش ۋاقتى، ئورنىنى ئۇقتۇرۇشى كېرەك؛

( 3 ) دۆلەت مەخپىيىتى، سودا مەخپىيىتى ياكى شەخسىي سىرنى قانۇن بويىچە مەخپىي تۇتقانلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، ئىسپات ئاڭلاشنى ئاشكارا ئۆتكۈزۈش؛

( 4 ) ئىسپات ئاڭلاشقا مەمۇرىي ئورگان بېكىتكەن شۇ دېلودىن باشقا تەكشۈرگۈچى خادىم رىياسەتچىلىك قىلىدۇ؛
دەۋالاشقۇچىلار رىياسەتچى بىلەن شۇ دېلونىڭ بىۋاسىتە پايدا-زىيان مۇناسىۋىتى بار دەپ قارىسا، ئۆزىنى چەتكە ئېلىشنى ئىلتىماس قىلىشقا ھوقۇقلۇق؛

( 5 ) ئالاقىدارلار ئىسپات ئاڭلاشقا ئۆزى قاتناشسىمۇ، بىردىن ئىككىگىچە كىشىگە ۋاكالەتچىلىك قىلىشنى ھاۋالە قىلسىمۇ بولىدۇ؛

( 6 ) ئالاقىدارلار ۋە ئۇلارنىڭ ۋاكالەتچىلىرىدىن يولسىز سەۋەبلەر بىلەن ئىسپات ئاڭلاشقا قاتنىشىشنى رەت قىلسا ياكى ئىجازەت ئالماي تۇرۇپ ئىسپات ئاڭلاشتىن يېرىم يولدا چېكىنىپ چىققانلىرى ئىسپات ئاڭلاش ھوقۇقىدىن ۋاز كەچتى دەپ قارىلىدۇ، مەمۇرىي ئورگان ئىسپات ئاڭلاشنى توختىتىدۇ؛

( 7 ) ئىسپات ئاڭلاشتا، تەكشۈرگۈچى خادىملار دەۋالاشقۇچىلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ پاكىتى، دەلىل-ئىسپاتى ۋە مەمۇرىي جازا تەكلىپىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ، ئالاقىدارلار ئۆزىنى ئاقلايدۇ ۋە يۈزلەشتۈرىدۇ؛

( 8 ) ئىسپات ئاڭلاشنى خاتىرە قالدۇرۇش كېرەك.
خاتىرىنى ئالاقىدارلار ياكى ئۇنىڭ ۋاكالەتچىسىگە سېلىشتۇرۇپ خاتالىق كۆرۈلمىگەندىن كېيىن ئىمزا قويۇشى ياكى تامغا بېسىشىغا تاپشۇرۇش كېرەك.
ئالاقىدارلار ياكى ئۇنىڭ ۋاكالەتچىسى ئىمزا قويۇشنى رەت قىلسا ياكى تامغا باسسا، ئىسپات ئاڭلاش رىياسەتچىسى خاتىرىسىگە ئەسكەرتىپ قويىدۇ.

65-ماددا ئىسپات ئاڭلاش ئاخىرلاشقاندىن كېيىن، مەمۇرىي ئورگان ئىسپات ئاڭلاش خاتىرىسىگە ئاساسەن، مۇشۇ قانۇننىڭ 57-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە قارار چىقىرىشى كېرەك.

6-باب مەمۇرىي جازانى ئىجرا قىلىش

66-ماددا مەمۇرىي جازا قارارى قانۇن بويىچە چىقىرىلغاندىن كېيىن، دەۋالاشقۇچىلار مەمۇرىي جازا قارارنامىسىدە يېزىلغان مۇددەت ئىچىدە ئادا قىلىشى كېرەك.

توختاملاشقۇچىلارنىڭ ھەقىقەتەن ئىقتىسادىي قىيىنچىلىقى بولۇپ، جەرىمانىنى كېچىكتۈرۈپ تاپشۇرۇش ياكى مۇددەتكە بۆلۈپ تاپشۇرۇشقا توغرا كەلسە، توختاملاشقۇچىنىڭ ئىلتىماسى ۋە مەمۇرىي ئورگاننىڭ تەستىقى بىلەن، ۋاقتىنچە كېچىكتۈرسە ياكى مۇددەتكە بۆلۈپ تاپشۇرسا بولىدۇ.

67-ماددا جەرىمانە قويۇش قارارى چىقارغان مەمۇرىي ئورگان جەرىمانە ئالغۇچى ئاپپاراتتىن ئايرىلىشى كېرەك.

مۇشۇ قانۇننىڭ 68-، 69-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە نەق مەيداندا ئېلىنىدىغان جەرىمانىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، مەمۇرىي جازا قارارى چىقارغان مەمۇرىي ئورگان ۋە ئۇنىڭ قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملىرى جەرىمانىنى ئۆز ئالدىغا ئالسا بولمايدۇ.

توختاملاشقۇچىلار مەمۇرىي جازا قارارىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە، بەلگىلەنگەن بانكىغا بېرىپ ياكى ئېلېكتىرونلۇق چىقىم قىلىش سىستېمىسى ئارقىلىق جەرىمانە تاپشۇرۇشى كېرەك.
بانكا جەرىمانە ئېلىشى ھەمدە جەرىمانىنى دۆلەت خەزىنىسىگە بىۋاسىتە تاپشۇرۇشى كېرەك.

68-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 51-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە نەق مەيداندا مەمۇرىي جازا قارارى چىقىرىشتا، تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار نەق مەيداندا جەرىمانە ئالسا بولىدۇ :

( 1 ) قانۇن بويىچە 100 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويغانلار؛

( 2 ) نەق مەيداندا يىغىۋالمىغاندا، ئىشتىن كېيىن ئىجرا قىلغىلى بولمىسا.

69-ماددا چەت، يىراق، سۇ ئۈستى، قاتناش قولايسىز رايونلاردا مەمۇرىي ئورگان ۋە ئۇنىڭ قانۇن ئىجرا قىلغۇچىسى مۇشۇ قانۇننىڭ 51-، 57-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جەرىمانە قويۇش قارارى چىقارغاندىن كېيىن، ئالاقىدارلار بەلگىلەنگەن بانكىغا بېرىپ ياكى ئېلېكتىرونلۇق چىقىم قىلىش سىستېمىسى ئارقىلىق جەرىمانە تاپشۇرۇشتا ھەقىقەتەن قىيىنچىلىققا ئۇچرىسا، ئالاقىدارلارنىڭ ئوتتۇرىغا قويۇشى بىلەن، مەمۇرىي ئورگان ۋە ئۇنى ئىجرا قىلغۇچى خادىم نەق مەيداندا جەرىمانە ئالسا بولىدۇ.

70-ماددا مەمۇرىي ئورگانلار ۋە ئۇنىڭ قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملىرى جەرىمانىنى نەق مەيداندا يىغىشتا، ئالاقىدارلارغا گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى ياكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى بىرتۇتاش تۈزۈپ تارقاتقان مەخسۇس تالون بېرىشى شەرت؛
مالىيە تارماقلىرى بىرتۇتاش تۈزۈپ تارقاتقان مەخسۇس تالوننى چىقارمىغاندا، توختاملاشقۇچىلار جەرىمانە تاپشۇرۇشنى رەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

71-ماددا قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار نەق مەيداندا ئالغان جەرىمانىنى جەرىمانە ئالغان كۈندىن باشلاپ 2 كۈن ئىچىدە مەمۇرىي ئورگانغا تاپشۇرۇشى كېرەك؛
سۇ ئۈستىدە نەق مەيداندا ئالىدىغان جەرىمانىنى قىرغاققا يېتىپ بارغان كۈندىن باشلاپ ئىككى كۈن ئىچىدە مەمۇرىي ئورگانغا تاپشۇرۇش كېرەك؛
مەمۇرىي ئورگان 2 كۈن ئىچىدە جەرىمانىنى بەلگىلەنگەن بانكىغا تاپشۇرۇشى كېرەك.

72-ماددا ئالاقىدارلار مەمۇرىي جازا قارارىنى مۇددەت ئۆتسىمۇ ئادا قىلمىسا، مەمۇرىي جازا قارارى چىقارغان مەمۇرىي ئورگان تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللانسا بولىدۇ :

( 1 ) مۇددەت توشسىمۇ جەرىمانە تاپشۇرمىغانلارغا ھەر كۈنى جەرىمانە سوممىسىنىڭ ％ 3 ى بويىچە قوشۇپ جەرىمانە قويۇلىدۇ، قوشۇپ بېرىلىدىغان جەرىمانە سوممىسى جەرىمانە سوممىسىدىن ئېشىپ كەتسە بولمايدۇ؛

( 2 ) قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە، پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان پۇل-مالنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش، قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىش ياكى توڭلىتىلغان ئامانەت پۇل، پېرېۋوت پۇلىنى توغرىلاپ جەرىمانە پۇلى قىلىپ ئاجرىتىپ بېرىش؛

( 3 ) قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە، باشقا مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلىش ئۇسۇللىرىنى قوللىنىش؛

( 4 ) «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەمۇرىي مەجبۇرلاش قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىش.

مەمۇرىي ئورگان جەرىمانە پۇلىنى كېچىكتۈرۈپ تاپشۇرۇش، مۇددەتكە بۆلۈپ تاپشۇرۇشنى تەستىقلىغان بولسا، خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىش مۇددىتى جەرىمانە پۇلىنى ۋاقتىنچە كېچىكتۈرۈش ياكى مۇددەتكە بۆلۈپ تاپشۇرۇش مۇددىتى ئاخىرلاشقان كۈندىن باشلاپ ھېسابلىنىدۇ.

73-ماددا دەۋالاشقۇچىلار مەمۇرىي جازا قارارىغا قايىل بولماي، مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلغان ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلغان بولسا، مەمۇرىي جازا ئىجرا قىلىنىشتىن توختىمايدۇ، قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

ئالاقىدارلار جىسمانىي ئەركىنلىكنى چەكلىگەن مەمۇرىي جازا قارارىغا قايىل بولماي، مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلغان ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلغان بولسا، قارار چىقارغان ئورگانغا ئىجرانى ۋاقتىنچە كېچىكتۈرۈش ئىلتىماسى سۇنسا بولىدۇ.
قانۇندا بەلگىلەنگەن ئەھۋالغا ئۇيغۇن كەلسە، ئىجرا قىلىشنى ۋاقتىنچە كېچىكتۈرۈش كېرەك.

ئالاقىدارلار مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلغان ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلغان بولسا، قوشۇپ بېرىلىدىغان جەرىمانە سوممىسى مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىش ياكى مەمۇرىي دەۋا مەزگىلىدە ھېسابلانمايدۇ.

74-ماددا قانۇن بويىچە كۆيدۈرۈۋېتىشكە تېگىشلىك بۇيۇملاردىن باشقا، قانۇن بويىچە مۇسادىرە قىلىنغان قانۇنسىز پۇل-ماللار دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئاشكارا كىمئارتۇق قىلىپ سېتىلىشى ياكى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە بىر تەرەپ قىلىنىشى شەرت.

جەرىمانە قويغان، مۇسادىرە قىلغان قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت ياكى قانۇنسىز پۇل-مالنى مۇسادىرە قىلىپ كىمئارتۇق قىلىپ ساتقان پۇلنىڭ ھەممىسى دۆلەت خەزىنىسىگە تاپشۇرۇلۇشى شەرت، ھەرقانداق مەمۇرىي ئورگان ياكى شەخسنىڭ ھەرقانداق شەكىلدە تۇتۇپ قېلىشىغا، ئاستىرتىن بۆلۈشۈۋېلىشىغا ياكى شەكلىنى ئۆزگەرتىپ بۆلۈشۈۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

جەرىمانە قويغان، مۇسادىرە قىلغان قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت ياكى قانۇنسىز پۇل-مالنى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقان پۇلنى مەمۇرىي جازا قارارى چىقارغان مەمۇرىي ئورگان ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىنى سىناش، باھالاش بىلەن بىۋاسىتە ياكى شەكلىنى ئۆزگەرتىپ باغلاشقا بولمايدۇ.
قانۇن بويىچە قايتۇرۇشقا، قايتۇرۇشقا، تۆلەشكە تېگىشلىكلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، مالىيە تارمىقى مەمۇرىي جازا قارارى چىقارغان مەمۇرىي ئورگانغا ھەرقانداق شەكىلدە جەرىمانە، مۇسادىرە قىلغان قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى قايتۇرسا ياكى قانۇنسىز پۇل-مالنى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقان پۇلنى مۇسادىرە قىلسا بولمايدۇ.

75-ماددا مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي جازا بېرىشنى نازارەت قىلىش تۈزۈمىنى ئورنىتىشى ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈشى كېرەك.
ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى مەمۇرىي قانۇن ئىجراسىنى باھالاش-تەكشۈرۈشنى قەرەللىك تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، مەمۇرىي جازانى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى كۈچەيتىپ، مەمۇرىي جازانىڭ يولغا قويۇلۇشىنى قېلىپلاشتۇرۇشى ۋە كاپالەتلەندۈرۈشى كېرەك.

مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي جازا بەرگەندە جەمئىيەتنىڭ نازارىتىنى قوبۇل قىلىشى كېرەك.
پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلار مەمۇرىي ئورگانغا مەمۇرىي جازا بېرىش ھەرىكىتىنى ئەرز قىلىشقا ياكى پاش قىلىشقا ھوقۇقلۇق؛
مەمۇرىي ئورگان ئەستايىدىل تەكشۈرۈشى، خاتالىق بارلىقىنى بايقىسا، تەشەببۇسكارلىق بىلەن تۈزىتىشى كېرەك.

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

76-ماددا مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي جازا بېرىشتە، تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرىنى سادىر قىلسا، يۇقىرى دەرىجىلىك مەمۇرىي ئورگان ياكى مۇناسىۋەتلىك ئورگان تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ :

( 1 ) قانۇندا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي جازا ئاساسى بولمىسا؛

( 2 ) مەمۇرىي جازانىڭ تۈرى، دائىرىسىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئۆزگەرتكەنلەر؛

( 3 ) قانۇندا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي جازا تەرتىپىگە خىلاپلىق قىلغانلار؛

( 4 ) مۇشۇ قانۇننىڭ 20-ماددىسىدىكى ھاۋالە قىلىپ جازا بېرىش توغرىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلار؛

( 5 ) قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار قانۇن ئىجرا قىلىش گۇۋاھنامىسىنى ئالمىغان بولسا.

مەمۇرىي ئورگان دېلو تۇرغۇزۇش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان دېلولارنى ۋاقتىدا تۇرغۇزمىسا، ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە بىر تەرەپ قىلىدۇ.

77-ماددا مەمۇرىي ئورگانلار جەرىمانە قويغان، پۇل-مال تالونىنى مۇسادىرە قىلغان ياكى قانۇندا بەلگىلەنگەن تارماقلاردىن باشقا تارماقلار چىقارغان جەرىمانە قويغان، مال-مۈلۈك تالونىنى مۇسادىرە قىلغان توختاملاشقۇچىلارنى جازالىغاندا، توختاملاشقۇچىلار رەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق ھەمدە پاش قىلىشقا ھوقۇقلۇق، يۇقىرى دەرىجىلىك مەمۇرىي ئورگان ياكى ئالاقىدار ئورگان ئىشلەتكەن قانۇنسىز تالونلارنى يىغىۋېلىپ كۆيدۈرۈۋېتىدۇ،
بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

78-ماددا مەمۇرىي ئورگانلاردىن مۇشۇ قانۇننىڭ 67-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا جەرىمانىنى ئۆز ئالدىغا ئالغانلىرىغا، مالىيە تارمىقى مۇشۇ قانۇننىڭ 74-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، مەمۇرىي ئورگانلارغا جەرىمانە قويغان، مۇسادىرە قىلغان قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتى ياكى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش پۇلىنى قايتۇرغانلىرىنى يۇقىرى دەرىجىلىك مەمۇرىي ئورگان ياكى ئالاقىدار ئورگان تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ،
بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

79-ماددا مەمۇرىي ئورگان جەرىمانە قويغان، مۇسادىرە قىلغان قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت ياكى پۇل-مالنى تۇتۇپ قالغان، ئاستىرتىن بۆلۈشۈۋالغان ياكى شەكلىنى ئۆزگەرتىپ ئاستىرتىن تەقسىم قىلىۋالغان بولسا، مالىيە تارمىقى ياكى ئالاقىدار ئورگان قايتۇرۇۋالىدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولۇپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملاردىن ۋەزىپىسىدىكى قولايلىقتىن پايدىلىنىپ، باشقىلاردىن پۇل-مال سورىغان ياكى ئالغان، جەرىمانە ئالغان ئىشنى ئۆزىنىڭ قىلىۋېلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ؛
قىلمىشى يېنىك بولۇپ جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەنلىرىگە قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

80-ماددا مەمۇرىي ئورگان پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان پۇل-مالنى ئىشلىتىپ ياكى بۇزۇۋېتىپ، ئالاقىدارلارغا زىيان سالغان بولسا، قانۇن بويىچە تۆلەم بېرىشى كېرەك، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

81-ماددا مەمۇرىي ئورگانلاردىن قانۇنغا خىلاپ ھالدا تەكشۈرۈش تەدبىرى ياكى ئىجرا تەدبىرى قوللىنىپ، پۇقرالارنىڭ جىسمانىي ياكى مال-مۈلكىگە زىيان سالغانلىرى، قانۇنىي ئىگە ياكى باشقا تەشكىلاتلارغا زىيان سالغانلىرى قانۇن بويىچە تۆلەم بېرىشى، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈشى كېرەك؛
قىلمىشى ئېغىر بولۇپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

82-ماددا مەمۇرىي ئورگانلار قانۇن بويىچە ئەدلىيە ئورگانلىرىنىڭ جىنايى جاۋابكارلىقنى سۈرۈشتۈرۈشىگە ئۆتكۈزۈپ بېرىشكە تېگىشلىك دېلولارنى ئۆتكۈزۈپ بەرمەي، مەمۇرىي جازانى جىنايى جازانىڭ ئورنىغا دەسسىتىدۇ، يۇقىرى دەرىجىلىك مەمۇرىي ئورگان ياكى ئالاقىدار ئورگان تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولۇپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

83-ماددا مەمۇرىي ئورگان توسۇش ۋە جازالاشقا تېگىشلىك قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توسماي، جازالاپ، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتى، ئاممىۋى مەنپەئىتى ۋە جەمئىيەت تەرتىپىنى زىيانغا ئۇچراتقان بولسا، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولۇپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

84-ماددا چەت ئەللىكلەر، دۆلەت تەۋەلىكى يوقلار، چەت ئەل تەشكىلاتلىرىدىن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تەۋەسىدە قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلغانلىرىغا مەمۇرىي جازا بېرىلىدىغانلىرىغا مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ، قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

85-ماددا بۇ قانۇندىكى «2-كۈن»، «3-كۈن»»، «5-كۈنى»، «7-كۈن»توغرىسىدىكى بەلگىلىمە ئىش كۈنىنى كۆرسىتىدۇ، قانۇندا بەلگىلەنگەن ھېيت-بايرام كۈنلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالمايدۇ.

86-ماددا بۇ قانۇن 2021-يىل 7-ئاينىڭ 15-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.