( 1994 ـ يىلى 3 ـ ئاينىڭ 22 ـ كۈنى 8 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 2 ـ يىغىنىدا ماقۇللاندى، 2014 ـ يىلى 8 ـ ئاينىڭ 31 ـ كۈنى 12 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك دۆلەت قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 10 ـ يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ خامچوت ھېسابلاش ئۇسۇلى > غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن تۈزىتىلدى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب خامچوت باشقۇرۇش خىزمەت ھوقۇقى

3-باب خامچوتنىڭ كىرىم-چىقىم دائىرىسى

4-باب خام چوت تۈزۈش

5-باب خامچوتنى تەكشۈرۈش ۋە تەستىقلاش

6-باب خام چوتنى ئىجرا قىلىش

7-باب خامچوتنى تەڭشەش

سەككىزىنچى باب نەق چوت

9-باب نازارەت قىلىش

10-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

11-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن ھۆكۈمەتنىڭ كىرىم-چىقىم ھەرىكىتىنى قېلىپلاشتۇرۇش، خامچوت چەكلىمىسىنى كۈچەيتىش، خامچوت باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىشنى كۈچەيتىش، ئومۇميۈزلۈك، قېلىپلىق، ئوچۇق-ئاشكارا خامچوت تۈزۈمىنى ئورنىتىش ۋە تاكامۇللاشتۇرۇش، ئىقتىساد، جەمئىيەتنىڭ ساغلام تەرەققىياتىغا كاپالەتلىك قىلىش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇنغا بىنائەن چىقىرىلدى.

2-ماددا خامچوت، نەق چوتنى تۈزۈش، تەكشۈرۈش، تەستىقلاش، نازارەت قىلىش، شۇنىڭدەك خامچوتنى ئىجرا قىلىش ۋە تەڭشەش مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

3-ماددا دۆلەت بىر دەرىجىلىك ھۆكۈمەت بىر دەرىجىلىك خامچوتىنى يولغا قويىدۇ، مەركەز، ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر، رايون بار شەھەر، ئاپتونوم ئوبلاست، ناھىيە، ئاپتونوم ناھىيە، رايونى يوق شەھەر، شەھەرگە قاراشلىق رايون، يېزا، مىللىي يېزا، بازار بەش دەرىجىلىك خامچوتنى تەسىس قىلىدۇ.

پۈتۈن مەملىكەتنىڭ خامچوتى مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوتتىن تەركىب تاپىدۇ.
يەرلىك خامچوت ھەرقايسى ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەرنىڭ ئومۇمىي خامچوتىدىن تەركىب تاپىدۇ.

يەرلىك ھەر دەرىجىلىك باش خامچوت شۇ دەرىجىلىك خامچوت ۋە جەملەنگەن بىر دەرىجە تۆۋەن ئومۇمىي خامچوتتىن تەركىب تاپىدۇ؛
بىر دەرىجە تۆۋەن خامچوتتا شۇ دەرىجىلىكلا خامچوت بولسا، بىر دەرىجە تۆۋەن ئومۇمىي خامچوت بىر دەرىجە تۆۋەن شۇ دەرىجىلىكنى كۆرسىتىدۇ.
بىر دەرىجە تۆۋەن خامچوت بولمىسا، باش خامچوت شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى كۆرسىتىدۇ.

4-ماددا خامچوت خامچوت كىرىمى ۋە خامچوت چىقىمىدىن تەركىب تاپىدۇ.

ھۆكۈمەتنىڭ بارلىق كىرىمى ۋە چىقىمىنى خامچوتقا كىرگۈزۈش كېرەك.

5-ماددا خامچوت ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت، ھۆكۈمەت خاراكتېرلىك فوند خامچوتى، دۆلەت كاپىتالى تىجارەت خامچوتى، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى خامچوتىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت، ھۆكۈمەت خاراكتېرلىك فوند خامچوتى، دۆلەت كاپىتالى تىجارەت خامچوتى، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى خامچوتىنى مۇكەممەل، مۇستەقىل ساقلاش كېرەك.
ھۆكۈمەت خاراكتېرلىك فوند خامچوتى، دۆلەت كاپىتالى تىجارەت خامچوتى، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى خامچوتىنى ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت بىلەن جىپسىلاشتۇرۇش كېرەك.

6-ماددا ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت باج ئاساسىي گەۋدە قىلىنغان مالىيە كىرىمىنى خەلق تۇرمۇشىنى كاپالەتلەندۈرۈش ۋە ياخشىلاش، ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىياتقا تۈرتكە بولۇش، دۆلەت خەۋپسىزلىكىنى قوغداش، دۆلەت ئاپپاراتلىرىنىڭ نورمال يۈرۈشۈشىنى ساقلاش قاتارلىق جەھەتلەرگە ئورۇنلاشتۇرىدىغان كىرىم-چىقىم خامچوتىنى كۆرسىتىدۇ.

مەركەزنىڭ ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوتى مەركەزدىكى ھەرقايسى تارماقلار ( بىۋاسىتە قاراشلىق ئورۇنلارنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، ئوخشاشلا ) نىڭ خامچوتى ۋە مەركەزنىڭ يەرلىككە قايتۇرغان بېجىنى، يۆتكىمە چىقىم خامچوتىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

مەركەزنىڭ ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت كىرىمى مەركەزنىڭ شۇ دەرىجىلىك كىرىمى بىلەن يەرلىكنىڭ مەركەزگە يېشىلىدىغان كىرىمىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
مەركەزنىڭ ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت چىقىمى مەركەزنىڭ شۇ دەرىجىلىك چىقىمى، مەركەزنىڭ يەرلىككە قاراتقان بېجىنى قايتۇرۇشى ۋە يۆتكىمە چىقىمىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

7-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت شۇ دەرىجىلىك تارماقلار ( بىۋاسىتە قاراشلىق ئورۇنلارنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، تۆۋەندىمۇ ئوخشاش ) نىڭ خامچوتى ۋە باج قايتۇرۇش، يۆتكىمە چىقىم خامچوتىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

يەرلىك ھەر دەرىجىلىكنىڭ ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت كىرىمى يەرلىك شۇ دەرىجىلىك كىرىم، يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتكە قايتۇرغان بېجى ۋە يۆتكەپ چىقىم قىلىشى، تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ يېشىم كىرىمىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت چىقىمى يەرلىك شۇ دەرىجىلىك چىقىم، يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ چىقىمىنى پارچىلاش، تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتكە باجنى قايتۇرۇش ۋە يۆتكەپ چىقىم قىلىشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

8-ماددا تارماقلارنىڭ خامچوتى شۇ تارماق ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق ئورۇنلارنىڭ خامچوتىدىن تەركىب تاپىدۇ.

9-ماددا ھۆكۈمەت خاراكتېرلىك فوند خامچوتى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە مەلۇم مۇددەت ئىچىدە مۇئەييەن ئوبيېكتتىن ئېلىنىدىغان، ئېلىنىدىغان ياكى باشقا ئۇسۇللار بىلەن غەملىنىدىغان، مۇئەييەن ئاممىۋى ئىشلارنىڭ تەرەققىياتىغا مەخسۇس ئىشلىتىلىدىغان كىرىم-چىقىم خامچوتىنى كۆرسىتىدۇ.

ھۆكۈمەت خاراكتېرلىك فوند خامچوتىنى فوند تۈرىنىڭ كىرىم ئەھۋالى ۋە ئەمەلىي چىقىم ئېھتىياجىغا ئاساسەن، فوند تۈرىگە ئاساسەن تۈزۈپ، كىرىمگە قاراپ چىقىمنى بېكىتىش كېرەك.

10-ماددا دۆلەت كاپىتالىنى باشقۇرۇش خامچوتى دۆلەت كاپىتالى پايدىسىغا قارىتا چىقىم قىلىش، ئورۇنلاشتۇرۇش كىرىم-چىقىم خامچوتىنى كۆرسىتىدۇ.

دۆلەت كاپىتالى تىجارەت خامچوتىنى كىرىم-چىقىم تەڭپۇڭ بولۇش پىرىنسىپى بويىچە تۈزۈش، قىزىل رەقەمگە كىرگۈزمەسلىك ھەمدە مەبلەغ ئورۇنلاشتۇرۇپ ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوتقا يۆتكەش كېرەك.

11-ماددا ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى خامچوتى ئىجتىمائىي سۇغۇرتا پۇلى تاپشۇرۇش، ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت ئورۇنلاشتۇرۇشى ۋە باشقا ئۇسۇللار بويىچە غەملەنگەن مەبلەغنى كۆرسىتىدۇ، ئىجتىمائىي سۇغۇرتىنىڭ كىرىم-چىقىم خامچوتىغا مەخسۇس ئىشلىتىلىدۇ.

ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى خامچوتىنى بىرتۇتاش پىلانلاش قاتلىمى ۋە ئىجتىمائىي سۇغۇرتا تۈرى بويىچە ئايرىم-ئايرىم تۈزۈپ، كىرىم-چىقىمنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇش كېرەك.

12-ماددا ھەر دەرىجىلىك خامچوتلار بىرتۇتاش پىلانلاپ تەڭ ئېتىبار بېرىش، ئىقتىسادچىل-تېجەشلىك بولۇش، مادارغا قاراپ ئىش كۆرۈش، ئۈنۈم ۋە كىرىم-چىقىمغا ئەھمىيەت بېرىش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىشى كېرەك.

ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر يىل ھالقىغان خامچوتنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇش مېخانىزمى ئورنىتىشى كېرەك.

13-ماددا خەلق قۇرۇلتىيى تەستىقلىغان خامچوتنى قانۇندا بەلگىلەنگەن تەرتىپتىن ئۆتكۈزمەي تۇرۇپ تەڭشەشكە بولمايدۇ.
ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر، تارماقلار ۋە ئورۇنلارنىڭ چىقىملىرى تەستىقلانغان خامچوتنى ئاساس قىلىشى شەرت، خامچوتقا كىرگۈزۈلمىگەنلىرىنى چىقىم قىلىشقا بولمايدۇ.

14-ماددا شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ياكى شۇ دەرىجىلىك خەلق يىغىنى دائىمىي كومىتېتى تەستىقلىغان خامچوت، خامچوت تەڭشىلىشى، نەق چوت، خامچوت ئىجراسى ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلات ۋە مەلۇمات جەدۋىلىنى تەستىقلانغاندىن كېيىنكى 20 كۈن ئىچىدە شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى جەمئىيەتكە ئاشكارىلىشى كېرەك،
ھەمدە شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت مالىيەسىنىڭ يۆتكىمە چىقىمىنى ئورۇنلاشتۇرۇش، ئىجرا قىلىش ئەھۋالى ھەمدە قەرز ئېلىش ئەھۋالى قاتارلىق مۇھىم ئىشلارغا ئىزاھات بېرىدۇ.

شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى تەستىقىي جاۋاب بەرگەن تارماقلارنىڭ خامچوتى، نەق چوتى ۋە مەلۇمات جەدۋەللىرىنى تەستىقلانغاندىن كېيىنكى 20 كۈن ئىچىدە تارماقلار جەمئىيەتكە ئاشكارىلىشى ھەمدە تارماقلارنىڭ خامچوت، نەق چوتىدىكى ئورگانلارنىڭ يۈرۈشۈش خىراجىتىنى ئورۇنلاشتۇرۇش، ئىشلىتىش ئەھۋالى قاتارلىق مۇھىم ئىشلار توغرىسىدا ئىزاھات بېرىشى كېرەك.

ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر، تارماقلار، ئورۇنلار ھۆكۈمەت بىرتۇتاش سېتىۋېلىش ئەھۋالىنى جەمئىيەتكە ۋاقتىدا ئاشكارىلىشى كېرەك.

بۇ ماددىنىڭ ئالدىنقى ئۈچ تارمىقىدا بەلگىلەنگەن ئاشكارىلىنىدىغان ئىشلاردىن دۆلەت مەخپىيىتىگە چېتىلىدىغانلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

15-ماددا دۆلەت مەركەز ۋە يەرلىك باج ئايرىش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.

16-ماددا دۆلەت مالىيە يۆتكىمە چىقىمى تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.
مالىيە يۆتكىمە چىقىمىنى قېلىپلاشتۇرۇش، ئادىل، ئاشكارا قىلىش، رايونلار ئارا ئاساسىي ئاممىۋى مۇلازىمەتنى باراۋەرلەشتۈرۈشنى ئالغا سىلجىتىشنى ئاساسىي نىشان قىلىش كېرەك.

مالىيە يۆتكىمە چىقىمى مەركەزنىڭ يەرلىككە قىلغان يۆتكىمە چىقىمى ۋە يەرلىك يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرگە قىلغان يۆتكىمە چىقىمىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، رايونلار ئارا ئاساسىي مالىيە كۈچىنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇش، تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەت بىرتۇتاش پىلانلاپ ئورۇنلاشتۇرۇپ ئىشلىتىدىغان ئادەتتىكى يۆتكىمە چىقىمنى ئاساسىي گەۋدە قىلىش كېرەك.

قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار ۋە گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە مەخسۇس يۆتكىمە چىقىم تەسىس قىلىپ، مۇئەييەن ئىشلارنى بېجىرىشكە ئىشلىتىشكە بولىدۇ.
مەخسۇس يۆتكىمە چىقىمنى قەرەللىك باھالاش ۋە چېكىندۈرۈش مېخانىزمىنى ئورنىتىش، تاكامۇللاشتۇرۇش كېرەك.
بازار رىقابىتى مېخانىزمىدا ئۈنۈملۈك تەڭشىگىلى بولىدىغان ئىشلاردا مەخسۇس يۆتكىمە چىقىم تەسىس قىلىشقا بولمايدۇ.

يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەت مەخسۇس يۆتكىمە چىقىم ئورۇنلاشتۇرغاندا، تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتتىن يانداش مەبلەغنى ئۈستىگە ئېلىشنى تەلەپ قىلسا بولمايدۇ.
لېكىن، گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە يۇقىرى-تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر ئورتاق ئۈستىگە ئالىدىغان ئىشلار بۇنىڭ سىرتىدا.

17-ماددا ھەر دەرىجىلىك خامچوتلارنى تۈزۈش، ئىجرا قىلىشتا بىر-بىرىنى چەكلەيدىغان، بىر-بىرىنى ماسلاشتۇرىدىغان مېخانىزملارنى ئورنىتىش ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈش كېرەك.

18-ماددا خامچوت يىلى مىلادىيە 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ، 12-ئاينىڭ 31-كۈنىگىچە بولىدۇ.

19-ماددا خامچوت كىرىمى ۋە خامچوت چىقىمىدا خەلق پۇلى بىرلىكى قىلىنىدۇ.

2-باب خامچوت باشقۇرۇش خىزمەت ھوقۇقى

20-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوت لايىھەسىنى ۋە مەركەز خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلاتنى تەكشۈرىدۇ؛
مەركەز خامچوتى ۋە مەركەز خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلاتنى تەستىقلاش؛
مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ خامچوت، نەق چوت توغرىسىدىكى نامۇۋاپىق قارارلىرىنى ئۆزگەرتىش ياكى بىكار قىلىش.

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوتنىڭ ئىجراسىنى نازارەت قىلىدۇ؛
مەركەز خامچوتىنى تەڭشەش لايىھەسىنى تەكشۈرۈش ۋە تەستىقلاش؛
مەركەز نەق چوتىنى تەكشۈرۈش ۋە تەستىقلاش؛
گوۋۇيۈەننىڭ ئاساسىي قانۇن ۋە قانۇنلارغا زىت كېلىدىغان خامچوت، نەق چوتقا دائىر مەمۇرىي نىزام، قارار ۋە بۇيرۇقلىرىنى بىكار قىلىش؛
ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋە ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتى چىقارغان ئاساسىي قانۇن، قانۇنلار ۋە مەمۇرىي نىزاملارغا زىت كېلىدىغان خامچوت، نەق چوت توغرىسىدىكى يەرلىك نىزام ۋە قارارلار بىكار قىلىنىدۇ.

21-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى شۇ دەرىجىلىك باش خامچوت لايىھەسىنى ۋە شۇ دەرىجىلىك باش خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلاتنى تەكشۈرىدۇ؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوت ۋە شۇ دەرىجىلىك خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلاتنى تەستىقلاش؛
شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ خامچوت، نەق چوت توغرىسىدىكى نامۇۋاپىق قارارلىرىنى ئۆزگەرتىش ياكى بىكار قىلىش؛
شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ خامچوت، نەق چوت توغرىسىدىكى نامۇۋاپىق قارارى ۋە بۇيرۇقى بىكار قىلىنىدۇ.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك باش خامچوتنىڭ ئىجراسىنى نازارەت قىلىدۇ؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى تەكشۈرۈش ۋە تەستىقلاش؛
شۇ دەرىجىلىك نەق چوتنى تەكشۈرۈش ۋە تەستىقلاش؛
شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت ۋە بىر دەرىجە تۆۋەن خەلق قۇرۇلتىيى ۋە ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتىنىڭ خامچوت، نەق چوت توغرىسىدىكى نامۇۋاپىق قارارى، بۇيرۇقى ۋە قارارى بىكار قىلىنىدۇ.

يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق خەلق قۇرۇلتايلىرى شۇ دەرىجىلىك خامچوت ۋە شۇ دەرىجىلىك خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلاتنى تەكشۈرىدۇ ۋە تەستىقلايدۇ؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوتنىڭ ئىجراسىنى نازارەت قىلىش؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى تەكشۈرۈش ۋە تەستىقلاش؛
شۇ دەرىجىلىك نەق چوتنى تەكشۈرۈش ۋە تەستىقلاش؛
شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ خامچوت، نەق چوت توغرىسىدىكى نامۇۋاپىق قارارى ۋە بۇيرۇقى بىكار قىلىنىدۇ.

22-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتى مەركەز خامچوت لايىھەسىنىڭ دەسلەپكى لايىھەسى ۋە ئالدىنقى يىللىق خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى، مەركەز خامچوتىنى تەڭشەشنىڭ دەسلەپكى لايىھەسى ۋە مەركەز نەق چوت لايىھەسىنى دەسلەپكى تەكشۈرۈپ، دەسلەپكى تەكشۈرۈش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق قۇرۇلتايلىرىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك خامچوت لايىھەسىنىڭ دەسلەپكى لايىھەسى ۋە ئالدىنقى يىللىق خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى، شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەشنىڭ دەسلەپكى لايىھەسى ۋە شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى دەسلەپكى تەكشۈرۈپ، دەسلەپكى تەكشۈرۈش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويدى.

رايون بار شەھەرلىك، ئاپتونوم ئوبلاستلىق خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك خامچوت لايىھەسىنىڭ دەسلەپكى لايىھەسى ۋە ئالدىنقى يىللىق خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى، شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەشنىڭ دەسلەپكى لايىھەسى ۋە شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى دەسلەپكى تەكشۈرۈپ، دەسلەپكى تەكشۈرۈش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ، مەخسۇس كومىتېت تەسىس قىلىنمىغان بولسا، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت ئاپپاراتى تەتقىق قىلىپ پىكىر بېرىدۇ.

ناھىيەلىك، ئاپتونوم ناھىيەلىك، رايونى يوق شەھەرلىك، شەھەرگە قاراشلىق رايونلۇق خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك خامچوت لايىھەسىنىڭ دەسلەپكى لايىھەسى ۋە ئالدىنقى يىللىق خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى دەسلەپكى تەكشۈرۈپ، دەسلەپكى تەكشۈرۈش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ.
ناھىيەلىك، ئاپتونوم ناھىيەلىك، رايونى يوق شەھەرلىك، شەھەرگە قاراشلىق رايونلۇق خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت ئاپپاراتى شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەشنىڭ دەسلەپكى لايىھەسى ۋە شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى تەتقىق قىلىپ پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ.

رايون بار شەھەرلىك، ئاپتونوم ئوبلاستتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلىرى دەسلەپكى تەكشۈرۈشتە، دائىمىي كومىتېتنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت ئاپپاراتلىرى مۇھاكىمە قىلىپ پىكىر بەرگەندە، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنى قاتنىشىشقا تەكلىپ قىلىشى كېرەك.

مۇشۇ ماددىنىڭ 1-تارمىقىدىن 4-تارمىقىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ئوتتۇرىغا قويۇلغان پىكىرلەرگە شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت مالىيە تارمىقى بىر تەرەپ قىلىش ئەھۋالىنى ۋاقتىدا قايتما ئىنكاس قىلىشى كېرەك.

مۇشۇ ماددىنىڭ 1-تارمىقىدىن 4-تارمىقىغىچە بولغان بەلگىلىمە بويىچە ئوتتۇرىغا قويۇلغان پىكىر، شۇنىڭدەك شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى قايتما ئىنكاس قىلغان بىر تەرەپ قىلىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلاتنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىگە بېسىپ تارقىتىش كېرەك.

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ۋە ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك، رايون بار شەھەرلىك، ئاپتونوم ئوبلاستلىق خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت ئاپپاراتى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتنىڭ قارارى بويىچە،
شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتى ياكى مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ خامچوت لايىھەسى، خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسى، نەق چوت لايىھەسىنى تەكشۈرۈش ۋە خامچوتنىڭ ئىجراسىنى نازارەت قىلىش قاتارلىق جەھەتلەردىكى كونكرېت خىزمەتلەرنى ئۈستىگە ئېلىشىغا ياردەملىشىش.

23-ماددا گوۋۇيۈەن مەركەزنىڭ خامچوت، نەق چوت لايىھەسىنى تۈزىدۇ؛
مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوت لايىھەسى توغرىسىدا دوكلات بېرىش؛
ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك ھۆكۈمەت ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىغان خامچوتنى جەملىگەندىن كېيىن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ئەنگە ئالدۇرۇش؛
مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىشىغا تەشكىللەش؛
مەركەز خامچوتىدىكى زاپاس خىراجەتنى ئىشلىتىشنى قارار قىلىش؛
مەركەز خامچوتىنى تەڭشەش لايىھەسىنى تۈزۈش؛
مەركەزدىكى تارماقلار ۋە يەرلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىشىنى نازارەت قىلىش؛
مەركەزدىكى تارماقلار ۋە يەرلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ خامچوت، نەق چوت توغرىسىدىكى نامۇۋاپىق قارار ۋە بۇيرۇقلىرىنى ئۆزگەرتىش ياكى بىكار قىلىش؛
مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋە مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى دوكلات قىلىش.

24-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر شۇ دەرىجىلىك خامچوت، نەق چوت لايىھەسىنى تۈزىدۇ؛
شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا شۇ دەرىجىلىك باش خامچوت لايىھەسى توغرىسىدا دوكلات بېرىش؛
بىر دەرىجە تۆۋەن ھۆكۈمەت ئەنگە ئېلىشقا يوللىغان خامچوتنى جەملىگەندىن كېيىن، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ئەنگە ئالدۇرۇش؛
شۇ دەرىجىلىك باش خامچوتنى ئىجرا قىلىشقا تەشكىللەش؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوتنىڭ زاپاس خىراجىتىنى ئىشلىتىشنى قارار قىلىش؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى تۈزۈش؛
شۇ دەرىجىلىك تارماقلار ۋە تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىشىنى نازارەت قىلىش؛
شۇ دەرىجىلىك تارماقلار ۋە تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ خامچوت، نەق چوت توغرىسىدىكى نامۇۋاپىق قارار ۋە بۇيرۇقلىرىنى ئۆزگەرتىش ياكى بىكار قىلىش؛
شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى، شۇ دەرىجىلىك خەلق يىغىنى دائىمىي كومىتېتىغا شۇ دەرىجىلىك باش خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى دوكلات قىلىش.

يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق ھۆكۈمەتلەر شۇ دەرىجىلىك خامچوت، نەق چوت لايىھەسىنى تۈزىدۇ؛
شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا شۇ دەرىجىلىك خامچوت لايىھەسى توغرىسىدا دوكلات بېرىش؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى ئىجرا قىلىشقا تەشكىللەش؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوتنىڭ زاپاس خىراجىتىنى ئىشلىتىشنى قارار قىلىش؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى تۈزۈش؛
شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا شۇ دەرىجىلىك خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى دوكلات قىلىش.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك ھۆكۈمەتنىڭ تەستىقلىشى بىلەن، يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق شۇ دەرىجىلىك خامچوت لايىھەسى، خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسى، نەق چوت لايىھەسىنى بىر دەرىجە يۇقىرى ھۆكۈمەت ۋاكالىتەن تۈزسە ھەمدە مۇشۇ قانۇننىڭ 21-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە يېزىلىق، مىللىي ئوبلاستلىق، بازارلىق خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ تەكشۈرۈشى ۋە تەستىقلىشىغا يوللىسا بولىدۇ.

25-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى مەركەز خامچوتى، نەق چوت لايىھەسىنى كونكرېت تۈزىدۇ؛
مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوتنى ئىجرا قىلىشقا كونكرېت تەشكىللەش؛
مەركەز خامچوتىنىڭ زاپاس خىراجىتىنى ئىشلىتىش لايىھەسىنى ئوتتۇرىغا قويۇش؛
مەركەز خامچوتىنى تەڭشەش لايىھەسىنى كونكرېت تۈزۈش؛
گوۋۇيۈەنگە مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى قەرەللىك دوكلات قىلىش كېرەك.

يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ مالىيە تارماقلىرى شۇ دەرىجىلىك خامچوت، نەق چوت لايىھەسىنى كونكرېت تۈزىدۇ؛
شۇ دەرىجىلىك باش خامچوتنى ئىجرا قىلىشقا كونكرېت تەشكىللەش؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوتنىڭ زاپاس خىراجىتىنى ئىشلىتىش لايىھەسىنى ئوتتۇرىغا قويۇش؛
شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى كونكرېت تۈزۈش؛
شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت ۋە بىر دەرىجە يۇقىرى ھۆكۈمەت مالىيە تارمىقىغا شۇ دەرىجىلىك ئومۇمىي خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى قەرەللىك دوكلات قىلىش.

26-ماددا تارماقلار ئۆز تارمىقىنىڭ خامچوت، نەق چوت لايىھەسىنى تۈزىدۇ؛
ئۆز تارمىقىنىڭ خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىشىنى تەشكىللەش ۋە نازارەت قىلىش؛
شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقىغا خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى قەرەللىك دوكلات قىلىش.

ئورۇنلار ئۆز ئورنىنىڭ خامچوت، نەق چوت لايىھەسىنى تۈزىدۇ؛
دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە خامچوت كىرىمى تاپشۇرۇلىدۇ، خامچوت چىقىمى ئورۇنلاشتۇرۇلىدۇ ھەمدە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنىڭ نازارىتى قوبۇل قىلىنىدۇ.

3-باب خامچوتنىڭ كىرىم-چىقىم دائىرىسى

27-ماددا ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت كىرىمى تۈرلۈك باج كىرىمى، مەمۇرىي-كەسپىي خاراكتېرلىك ھەق كىرىمى، دۆلەت بايلىقى ( مۈلكى ) نى ھەقلىق ئىشلىتىش كىرىمى، يۆتكەش خاراكتېرلىك كىرىم ۋە باشقا كىرىمنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت چىقىمى فۇنكسىيەسىگە ئاساسەن تۈرگە ئايرىلىدۇ، ئۇ ئادەتتىكى ئاممىۋى مۇلازىمەت چىقىمى، دىپلوماتىيە، ئاممىۋى خەۋپسىزلىك، دۆلەت مۇداپىئە چىقىمى، يېزا ئىگىلىكى، مۇھىت ئاسراش چىقىمى، مائارىپ، پەن-تېخنىكا، مەدەنىيەت، سەھىيە، تەنتەربىيە چىقىمى، ئىجتىمائىي كاپالەت، شۇنىڭدەك ئىشقا ئورۇنلىشىش چىقىمى ۋە باشقا چىقىملارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت چىقىمى ئۆزىنىڭ ئىقتىسادىي خاراكتېرى بويىچە تۈرگە ئايرىلىدۇ، ئۇ مائاش-پاراۋانلىق چىقىمى، تاۋار ۋە مۇلازىمەت چىقىمى، كاپىتال خاراكتېرلىك چىقىم ۋە باشقا چىقىملارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

28-ماددا ھۆكۈمەت خاراكتېرلىك فوند خامچوتى، دۆلەت كاپىتالى تىجارەت خامچوتى ۋە ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى خامچوتىنىڭ كىرىم-چىقىم دائىرىسى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار ۋە گوۋۇيۈەندىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

29-ماددا مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوتتىكى مۇناسىۋەتلىك كىرىم ۋە چىقىم تۈرلىرىنى ئايرىش، يەرلىك مەركەزگە كىرىمنى پارچىلاش، مەركەزنىڭ يەرلىك باجنى قايتۇرۇش ياكى يۆتكەپ چىقىم قىلىش كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەپ، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ئەنگە ئالدۇرىدۇ.

30-ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەت خامچوتتىن باشقا، تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەت خامچوتىنىڭ مەبلىغىنى يۆتكەپ ئىشلەتسە بولمايدۇ.
تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەت يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەت خامچوتىغا تەۋە مەبلەغنى ئىگىلىۋالسا ياكى تۇتۇپ قالسا بولمايدۇ.

4-باب خام چوت تۈزۈش

31-ماددا گوۋۇيۈەن كېيىنكى يىللىق خامچوت لايىھەسىنى تۈزۈش توغرىسىدىكى ئۇقتۇرۇشنى ۋاقتىدا چۈشۈرۈشى كېرەك.
خامچوت لايىھەسىنى تۈزۈشتىكى كونكرېت ئىشلارنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى ئورۇنلاشتۇرىدۇ.

ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر، تارماقلار، ئورۇنلار گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن ۋاقىتقا ئاساسەن خامچوت لايىھەسىنى تۈزۈشى كېرەك.

32-ماددا ھەر دەرىجىلىك خامچوتلار يىللىق ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىيات نىشانى، دۆلەتنىڭ ماكرولۇق تەڭشەش-تىزگىنلەش ئومۇمىي تەلىپى ۋە يىل ھالقىغان خامچوتنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، ئالدىنقى يىللىق خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى، مۇناسىۋەتلىك چىقىم ئۈنۈمىنى باھالاش نەتىجىسى ۋە بۇ يىللىق كىرىم-چىقىم مۆلچەرىدىن پايدىلىنىپ، بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە ھەرقايسى تەرەپلەردىن پىكىر ئالغاندىن كېيىن تۈزۈشى كېرەك.

ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر قانۇندا بەلگىلەنگەن ھوقۇق دائىرىسىگە ئاساسەن قارار چىقىرىدۇ ياكى مەمۇرىي تەدبىر تۈزىدۇ، ئومۇمەن مالىيە كىرىمى ياكى چىقىمىنى كۆپەيتىش ياكى ئازايتىشقا چېتىلغانلىرىدا، خامچوتنى تەستىقلاش ئالدىنقى شەرتىدە چىقىرىشى ھەمدە خامچوت لايىھەسىدە مۇناسىپ ئورۇنلاشتۇرۇش قىلىشى كېرەك.

تارماقلار، ئورۇنلار ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى تۈزگەن كىرىم-چىقىم تۈرى، خامچوت چىقىمى ئۆلچىمى ۋە تەلىپى، شۇنىڭدەك نەتىجە-ئۈنۈم نىشانىنى باشقۇرۇش قاتارلىق خامچوت تۈزۈش بەلگىلىمىسىگە ئاساسەن، ئۇلارنىڭ قانۇن بويىچە فۇنكسىيەسىنى ئادا قىلىش ۋە ئىشلارنى تەرەققىي قىلدۇرۇش ئېھتىياجى شۇنىڭدەك ساقلانما مۈلۈك ئەھۋالىغا قاراپ، ئۆز تارمىقى، ئۆز ئورنىنىڭ خامچوت لايىھەسىنى تۈزۈشى كېرەك.

ئالدىنقى تارماقتا ئېيتىلغان ھۆكۈمەتنىڭ كىرىم-چىقىم تۈرى، كىرىم تۈر، تۈر، تۈرگە ئايرىلىدۇ؛ چىقىم ئۆز فۇنكسىيەسىگە ئاساسەن تۈر، پۇل، تۈرگە ئايرىلىدۇ، ئۆزىنىڭ ئىقتىسادىي خاراكتېرىگە ئاساسەن تۈر، تۈرلەرگە ئايرىلىدۇ.

33-ماددا ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك ھۆكۈمەتلەر گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن ۋاقىت بويىچە، شۇ دەرىجىلىك باش خامچوت لايىھەسىنى گوۋۇيۈەننىڭ تەكشۈرۈپ جەملىشىگە يوللىشى كېرەك.

34-ماددا مەركەزنىڭ ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوتىدىكى زۆرۈر قىسمەن مەبلەغنى دۆلەت ئىچى ۋە چەت ئەلدىن قەرز ئېلىش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق غەملەشكە بولىدۇ، قەرز ئېلىشتا مۇۋاپىق كۆلەمنى تىزگىنلەش، مۇۋاپىق قۇرۇلمىنى ساقلاش كېرەك.

مەركەزنىڭ ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوتىدىن قەرز ئالغان قەرزگە قارىتا قالدۇق باشقۇرۇش يولغا قويۇلىدۇ، قالدۇقنىڭ كۆلىمى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى تەستىقلىغان چەكتىن ئېشىپ كەتسە بولمايدۇ.

گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى مەركىزىي ھۆكۈمەت قەرزىنى بىرتۇتاش باشقۇرۇشقا كونكرېت مەسئۇل بولىدۇ.

35-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خامچوتلار كىرىمگە قاراپ چىقىم قىلىش، كىرىم-چىقىمنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇش پىرىنسىپى بويىچە تۈزۈلىدۇ، بۇ قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، قىزىل رەقەم قاتارىغا كىرگۈزۈلمەيدۇ.

گوۋۇيۈەن تەستىقلىغان ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر خامچوتىدىكى زۆرۈر قۇرۇلۇش سېلىنمىسىنىڭ قىسمەن مەبلىغىنى گوۋۇيۈەن بېكىتكەن چەك ئىچىدە، يەرلىك ھۆكۈمەت زايومى تارقىتىپ قەرزدارلىق ئېلىش ئۇسۇلى ئارقىلىق غەملەشكە بولىدۇ.
قەرز ئېلىش كۆلىمىنى گوۋۇيۈەن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا تەستىقلىتىدۇ.
ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك گوۋۇيۈەن چۈشۈرگەن چەكلىك سوممىلىق قەرز ئالغان قەرز شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىگە كىرگۈزۈلۈپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا تەستىقلىتىدۇ.
قەرز ئالغان قەرزنى پىلانلىق ۋە مۇقىم قايتۇرۇش كېرەك، ئۇنى پەقەت ئاممىۋى مەنپەئەتدارلىق كاپىتال چىقىمىغىلا ئىشلىتىشكە بولىدۇ، دائىملىق چىقىمغىلا ئىشلىتىشكە بولمايدۇ.

ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، يەرلىك ھۆكۈمەت ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق تارماقلارنىڭ قەرزدارلىقنى ھەرقانداق ئۇسۇلدا قەرز ئېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، يەرلىك ھۆكۈمەت ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق تارماقلار ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ قەرز مەجبۇرىيىتىگە ھەرقانداق ئۇسۇلدا كېپىللىك بەرسە بولمايدۇ.

گوۋۇيۈەن يەرلىك ھۆكۈمەتنىڭ قەرز خەۋپ-خەتىرىنى باھالاش ۋە ئاگاھ بېرىش مېخانىزمى، جىددىي بىر تەرەپ قىلىش مېخانىزمى، شۇنىڭدەك جاۋابكارلىق سۈرۈشتۈرۈش تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ.
گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارماقلىرى يەرلىك ھۆكۈمەتنىڭ قەرزىنى نازارەت قىلىدۇ.

36-ماددا ھەر دەرىجىلىك خامچوت كىرىمىنى تۈزۈشتە ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىيات سەۋىيەسىگە ئۇيغۇنلىشىش، مالىيە سىياسىتى بىلەن جىپسىلاشتۇرۇش كېرەك.

ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر، تارماقلار، ئورۇنلار مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە، ھۆكۈمەت كىرىمىنىڭ ھەممىسىنى خامچوتقا كىرگۈزۈشى كېرەك، يوشۇرسا، ئاز تىزىپ قويسا بولمايدۇ.

37-ماددا ھەر دەرىجىلىك خامچوت چىقىمى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە، فۇنكسىيەسى ۋە ئىقتىسادىي خاراكتېرىگە قاراپ تۈزۈلۈشى كېرەك.

ھەر دەرىجىلىك خامچوت چىقىمىنى تۈزۈشتە ئىقتىسادچىل-تېجەشلىك بولۇش پىرىنسىپىنى ئىزچىللاشتۇرۇپ، تارماقلار، ئورۇنلاردىكى ئورگانلارنىڭ يۈرۈشۈش خىراجىتى ۋە ھەشەمەتلىك ئىمارەت قاتارلىقلارنىڭ ئاساسىي قۇرۇلۇش چىقىمىنى قاتتىق تىزگىنلەش كېرەك.

ھەر دەرىجىلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت چىقىمىنى تۈزۈشتە، بىرتۇتاش پىلانلاپ تەڭ ئېتىبار بېرىش، ئاساسىي ئاممىۋى مۇلازىمەتنىڭ مۇۋاپىق ئېھتىياجىغا كاپالەتلىك قىلىش ئالدىنقى شەرتىدە، دۆلەت بېكىتكەن نۇقتىلىق چىقىملارنى ئالدىن ئورۇنلاشتۇرۇش كېرەك.

38-ماددا ئادەتتىكى يۆتكىمە چىقىمنى گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن ئاساسىي ئۆلچەم ۋە ھېسابلاش ئۇسۇلى بويىچە تۈزۈش كېرەك.
مەخسۇس يۆتكىمە چىقىمنى رايونغا ئايرىپ، تۈرگە ئايرىپ تۈزۈش كېرەك.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ يۆتكىمە چىقىم مۆلچەر سانىنى تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرگە ئالدىن چۈشۈرۈپ بېرىشى كېرەك.

يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر مۇددەتتىن بۇرۇن چۈشۈرگەن يۆتكىمە چىقىم مۆلچەر سانىنى شۇ دەرىجىلىك خامچوتقا كىرگۈزۈشى كېرەك.

39-ماددا مەركەز خامچوتى ۋە مۇناسىۋەتلىك يەرلىك خامچوتتا زۆرۈر مەبلەغ ئورۇنلاشتۇرۇپ، كونا ئىنقىلابىي رايونلار، مىللەتلەر رايونلىرى، چېگرا رايونلار، نامرات رايونلارنىڭ ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي قۇرۇلۇش ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇشىغا يار-يۆلەك بولۇشقا ئىشلىتىش كېرەك.

40-ماددا ھەر دەرىجىلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوتلار شۇ دەرىجىلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت چىقىم سوممىسىنىڭ ％ 1 ىدىن ％ 3 ىگىچە زاپاس خىراجەت تەسىس قىلىپ، شۇ يىللىق خامچوت ئىجراسى داۋامىدىكى تەبىئىي ئاپەت قاتارلىق تاسادىپىي ۋەقەلەرنى بىر تەرەپ قىلىش جەريانىدا كۆپىيىپ كەتكەن چىقىم ۋە باشقا مۆلچەرلەش تەس بولغان چىقىملارغا ئىشلىتىشى كېرەك.

41-ماددا ھەر دەرىجىلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوتلاردا گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە خامچوت ئوبوروت مەبلىغى تەسىس قىلىنىپ، شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ خامچوت يىلىدىكى پەسىل خاراكتېرلىك كىرىم-چىقىم پەرق سوممىسىنى تەڭشىشىگە ئىشلىتىلسە بولىدۇ.

ھەر دەرىجىلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوتلاردا گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە خامچوتنى تۇراقلاشتۇرۇش-تەڭشەش فوندى تەسىس قىلىنىپ، كېيىنكى يىللىق خامچوت مەبلىغىنىڭ يېتەرسىزلىكىنى تولۇقلاشقا ئىشلىتىلسە بولىدۇ.

42-ماددا ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر ئالدىنقى يىللىق خامچوتتا ئاغدۇرۇلغان مەبلەغنى كېلەر يىلى ئاغدۇرۇلغان تۈر چىقىمىغا ئىشلىتىشى كېرەك؛
ئۇدا ئىككى يىل ئىشلىتىپ بولۇنمىغان ئاغدۇرۇلغان مەبلەغنى قالدۇق مەبلەغ سۈپىتىدە باشقۇرۇش كېرەك.

ھەرقايسى تارماقلار، ھەرقايسى ئورۇنلارنىڭ ئالدىنقى يىللىق خامچوتىنى يۆتكەش، قالدۇق مەبلىغى گوۋۇيۈەن مالىيە تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە بېجىرىلىدۇ.

5-باب خامچوتنى تەكشۈرۈش ۋە تەستىقلاش

43-ماددا مەركەز خامچوتىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى تەكشۈرىدۇ ۋە تەستىقلايدۇ.

يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خامچوتنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى تەكشۈرىدۇ ۋە تەستىقلايدۇ.

44-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى ھەر يىلى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلىدىغان 45 كۈن بۇرۇن، مەركەز خامچوت لايىھەسىنىڭ دەسلەپكى لايىھەسىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتىنىڭ دەسلەپكى تەكشۈرۈشىگە سۇنۇشى كېرەك.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارماقلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلگەن 30 كۈندىن بۇرۇن، شۇ دەرىجىلىك خامچوت لايىھەسىنىڭ دەسلەپكى لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلىرىنىڭ دەسلەپكى تەكشۈرۈشىگە سۇنۇشى كېرەك.

رايون بار شەھەرلىك، ئاپتونوم ئوبلاستلىق ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلگەن 30 كۈندىن بۇرۇن، شۇ دەرىجىلىك خامچوت لايىھەسىنىڭ دەسلەپكى لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلىرىنىڭ دەسلەپكى تەكشۈرۈشىگە سۇنۇشى ياكى شۇ دەرىجىلىك خەلق يىغىنى دائىمىي كومىتېتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت ئاپپاراتلىرىنىڭ پىكىر ئېلىشىغا سۇنۇشى كېرەك.

ناھىيەلىك، ئاپتونوم ناھىيەلىك، رايونى يوق شەھەرلىك، شەھەرگە قاراشلىق رايونلۇق ھۆكۈمەت شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلگەن 30 كۈندىن بۇرۇن، شۇ دەرىجىلىك خامچوت لايىھەسىنىڭ دەسلەپكى لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق ۋەكىللەر قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ دەسلەپكى تەكشۈرۈشىگە سۇنۇشى كېرەك.

45-ماددا ناھىيەلىك، ئاپتونوم ناھىيەلىك، رايونى يوق شەھەرلىك، شەھەرگە قاراشلىق رايونلۇق، يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق خەلق قۇرۇلتايلىرى يىغىن ئۆتكۈزۈپ خامچوت لايىھەسىنى تەكشۈرۈشتىن بۇرۇن، كۆپ خىل شەكىلنى قوللىنىپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنى تەشكىللەپ، سايلىغۇچىلار ۋە جەمئىيەتتىكى ھەر ساھەنىڭ پىكرىنى ئاڭلىشى كېرەك.

46-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرىنىڭ تەكشۈرۈشىگە ۋە تەستىقلىشىغا يوللانغان خامچوت لايىھەسىنى ئىنچىكىلەشتۈرۈش كېرەك.
شۇ دەرىجىلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت چىقىمىنى فۇنكسىيەسى بويىچە تۈرگە ئايرىش كېرەك؛
ئىقتىسادىي خاراكتېرى بويىچە تۈرگە ئايرىغاندا، ئاساسىي چىقىملارنى تۈرگە ئايرىش كېرەك.
شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت خاراكتېرلىك فوند خامچوتى، دۆلەت كاپىتالى تىجارەت خامچوتى، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا فوندى خامچوت چىقىمىنى فۇنكسىيەسى بويىچە تۈرگە ئايرىش كېرەك.

47-ماددا گوۋۇيۈەن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزگەندە، يىغىنغا مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوتنىڭ لايىھەسى، شۇنىڭدەك مەركەز خامچوتى ۋە يەرلىك خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىدىن دوكلات بېرىدۇ.

يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىن ئۆتكۈزگەندە، يىغىنغا ئومۇمىي خامچوت لايىھەسى ۋە ئومۇمىي خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىدىن دوكلات بېرىدۇ.

48-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋە يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى خامچوت لايىھەسى ۋە ئۇنىڭ دوكلاتى، خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلاتنى تۆۋەندىكى مەزمۇنلارنى نۇقتىلىق تەكشۈرىدۇ :

( 1 ) ئالدىنقى يىللىق خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ خامچوت قارارىنىڭ تەلىپىگە ئۇيغۇنمۇ-يوق؛

( 2 ) خامچوت ئورۇنلاشتۇرۇشى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كېلەمدۇ-يوق؛

( 3 ) خامچوت ئورۇنلاشتۇرۇشىدا خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىياتقا دائىر فاڭجېن-سىياسەتلەر ئىزچىللاشتۇرۇلدىمۇ-يوق، كىرىم-چىقىم سىياسىتىنىڭ ھەقىقىي يولغا قويۇشقا بولىدىغان-بولمايدىغانلىقى؛

( 4 ) نۇقتىلىق چىقىم ۋە زور مەبلەغ سېلىش تۈرلىرىنىڭ خامچوت ئورۇنلاشتۇرۇشى مۇۋاپىق بولدىمۇ-يوق؛

( 5 ) خامچوتنىڭ تۈزۈلۈشى مۇكەممەل بولدىمۇ-يوق، مۇشۇ قانۇننىڭ 46-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇنمۇ-يوق؛

( 6 ) تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ يۆتكەش خاراكتېرلىك چىقىم خامچوتىنى قېلىپلاشتۇرغان-قېلىپلاشتۇرمىغانلىقى، مۇۋاپىقلاشتۇرغان-تەڭشىمىگەنلىكى؛

( 7 ) خامچوت ئورۇنلاشتۇرۇپ قەرز ئالغان قەرزنىڭ قانۇنلۇق، مۇۋاپىق بولغان-بولمىغانلىقى، قايتۇرۇش پىلانى ۋە مۇقىم قايتۇرۇش مەبلەغ مەنبەسىنىڭ بار-يوقلۇقى؛

( 8 ) خامچوتقا ئالاقىدار مۇھىم ئىشلار توغرىسىدىكى ئىزاھات ئېنىقمۇ-يوق.

49-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ھەيئەت رىياسىتىگە مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوت لايىھەسى ۋە مەركەز خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى تەكشۈرۈش نەتىجىسى توغرىسىدىكى دوكلاتنى بېرىدۇ.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك، رايون بار شەھەرلىك، ئاپتونوم ئوبلاستلىق خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلىرى، ناھىيەلىك، ئاپتونوم ناھىيەلىك، رايونى يوق شەھەرلىك، شەھەرگە قاراشلىق رايونلۇق خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ھەيئەت رىياسىتىگە ئومۇمىي خامچوت لايىھەسى ۋە ئالدىنقى يىللىق ئومۇمىي خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى تەكشۈرۈش نەتىجىسى توغرىسىدىكى دوكلاتنى بېرىدۇ.

تەكشۈرۈش نەتىجىسى دوكلاتى تۆۋەندىكى مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئېلىشى كېرەك :

( 1 ) ئالدىنقى يىللىق خامچوتنىڭ شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ خامچوت قارارىنى ئىجرا قىلىش ۋە ئەمەلىيلەشتۈرۈش ئەھۋالىغا باھا بېرىش؛

( 2 ) شۇ يىللىق خامچوت لايىھەسىنىڭ مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان-كەلمەيدىغانلىقىغا باھا بېرىشكە بولىدىغان-بولمايدىغانلىقىغا قارىتا؛

( 3 ) شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا خامچوت لايىھەسى ۋە خامچوت دوكلاتىنى تەستىقلاش توغرىسىدا تەكلىپ بېرىش؛

( 4 ) يىللىق خامچوتنى ئىجرا قىلىش، خامچوت باشقۇرۇشنى ياخشىلاش، خامچوت ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈش، خامچوت نازارەتچىلىكىنى كۈچەيتىش قاتارلىقلار توغرىسىدا پىكىر ۋە تەكلىپلەرنى ئوتتۇرىغا قويىمىز.

50-ماددا يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق ھۆكۈمەتلەر شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى تەستىقلىغان شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى بىر دەرىجە يۇقىرى ھۆكۈمەتكە ۋاقتىدا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.
ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى تەستىقلىغان شۇ دەرىجىلىك خامچوت ۋە بىر دەرىجە تۆۋەن ھۆكۈمەت ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىغان خامچوتنى ۋاقتىدا جەملەپ، بىر دەرىجە يۇقىرى ھۆكۈمەتكە ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر بىر دەرىجە تۆۋەن ھۆكۈمەتلەر ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىغان خامچوتنى جەملىگەندىن كېيىن، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ئەنگە ئالدۇرىدۇ.
گوۋۇيۈەن ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك ھۆكۈمەت ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىغان خامچوتنى جەملىگەندىن كېيىن، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ئەنگە ئالدۇرىدۇ.

51-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر بىر دەرىجە تۆۋەن ھۆكۈمەتلەرنىڭ مۇشۇ قانۇننىڭ 50-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىغان خامچوتىنى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارغا زىت كېلىدۇ دەپ ياكى باشقا نامۇۋاپىق جايلىرى بولسا، خامچوتنى تەستىقلاش قارارىنى بىكار قىلىشقا توغرا كەلسە، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ قاراپ چىقىپ قارار قىلىشىغا سۇنۇشى كېرەك.

52-ماددا ھەر دەرىجىلىك خامچوت شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ تەستىقىدىن ئۆتكەندىن كېيىن، شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى خامچوتنى 20 كۈن ئىچىدە شۇ دەرىجىلىك تارماقلارغا تەستىقلىتىشى كېرەك.
ھەرقايسى تارماقلار شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت مالىيە تارمىقى تەستىقىي جاۋاب بەرگەن شۇ تارماقنىڭ خامچوتىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن 15 كۈن ئىچىدە قارىمىقىدىكى ھەرقايسى ئورۇنغا تەستىقىي جاۋاب بېرىشى كېرەك.

مەركەزنىڭ يەرلىككە بېرىدىغان ئادەتتىكى يۆتكىمە چىقىمىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى خامچوتنى تەستىقلىغاندىن كېيىنكى 30 كۈن ئىچىدە رەسمىي چۈشۈرۈش كېرەك.
مەركەزنىڭ يەرلىككە بېرىدىغان مەخسۇس يۆتكىمە چىقىمى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى خامچوتنى تەستىقلىغاندىن كېيىن 90 كۈن ئىچىدە رەسمىي چۈشۈرۈلۈشى كېرەك.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك ھۆكۈمەت مەركەزنىڭ ئادەتتىكى يۆتكىمە چىقىمى ۋە مەخسۇس يۆتكىمە چىقىمىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، 30 كۈن ئىچىدە شۇ مەمۇرىي رايوندىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرگە رەسمىي يېتىشى كېرەك.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خامچوتلار تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ ئادەتتىكى يۆتكىمە چىقىمى ۋە مەخسۇس يۆتكىمە چىقىمىنى ئايرىم-ئايرىم ھالدا شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى خامچوتنى تەستىقلىغاندىن كېيىنكى 30 كۈن ۋە 60 كۈن ئىچىدە رەسمىي چۈشۈرۈشى كېرەك.

تەبىئىي ئاپەت قاتارلىق تاسادىپىي ۋەقەلەرنى بىر تەرەپ قىلىشتىكى يۆتكەپ چىقىم قىلىشتا ۋاقتىدا خامچوت چۈشۈرۈش كېرەك؛
دەلىل-ئىسپات بىلەن راسچوت قىلىش قاتارلىق ئالاھىدە تۈرلەرنى يۆتكەپ چىقىم قىلىشتا، خامچوتنى مۇددەتكە بۆلۈپ چۈشۈرۈشكە ياكى ئاۋۋال ئالدىن تۆلەپ، ئاندىن راسچوت قىلىشقا بولىدۇ.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ مالىيە تارماقلىرى شۇ دەرىجىلىك تارماقلارنىڭ خامچوتىغا تەستىقىي جاۋاب قايتۇرىدۇ ۋە تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ يۆتكىمە چىقىم خامچوتىغا تەستىقلىق جاۋاب بېرىدۇ، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتى، مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلار ۋە دائىمىي كومىتېتنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت ئاپپاراتلىرىغا كۆچۈرۈپ يوللىشى كېرەك.

6-باب خام چوتنى ئىجرا قىلىش

53-ماددا ھەر دەرىجىلىك خامچوتنى شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر تەشكىللەپ ئىجرا قىلىدۇ، كونكرېت خىزمەتكە شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى مەسئۇل بولىدۇ.

تارماقلار ۋە ئورۇنلار ئۆز تارمىقى ۋە ئۆز ئورنىنىڭ خامچوت ئىجرا قىلىش سۇبيېكتى بولۇپ، ئۇلار ئۆز تارمىقى ۋە شۇ ئورۇننىڭ خامچوتىنى ئىجرا قىلىشقا مەسئۇل بولىدۇ ھەمدە ئىجرا نەتىجىسىگە مەسئۇل بولىدۇ.

54-ماددا خامچوت يىلى باشلانغاندىن كېيىن، ھەر دەرىجىلىك خامچوت لايىھەلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى تەستىقلاشتىن بۇرۇن تۆۋەندىكى چىقىملارنى ئورۇنلاشتۇرسا بولىدۇ :

( 1 ) ئالدىنقى يىلى ئاغدۇرۇلغان چىقىم؛

( 2 ) ئالدىنقى يىلىنىڭ ئوخشاش مەزگىلىدىكى خامچوت چىقىم سوممىسىدىن پايدىلىنىپ جەزمەن چىقىم قىلىشقا تېگىشلىك شۇ يىللىق تارماقنىڭ ئاساسىي چىقىمى، تۈر چىقىمى، شۇنىڭدەك تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتكە قارىتىلغان يۆتكىمە چىقىم ئورۇنلاشتۇرۇش؛

( 3 ) قانۇندا تۆلەش مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىش شەرت دەپ بەلگىلەنگەن چىقىم، شۇنىڭدەك تەبىئىي ئاپەت قاتارلىق تاسادىپىي ۋەقەلەرنى بىر تەرەپ قىلىشقا ئىشلىتىلىدىغان چىقىم.

ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە چىقىم ئورۇنلاشتۇرۇش ئەھۋالىنى خامچوت لايىھەسى دوكلاتىدا ئىزاھلاش كېرەك.

خامچوت شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ تەستىقىدىن ئۆتكەندىن كېيىن، تەستىقلانغان خامچوت بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

55-ماددا خامچوت كىرىمىنى ئالغۇچى تارماقلار ۋە ئورۇنلار ئېلىشقا تېگىشلىك خامچوت كىرىمىنى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە ۋاقتىدا، تولۇق ئېلىشى شەرت.
قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، كۆپ ئېلىشقا، مۇددەتتىن بۇرۇن ئېلىشقا ياكى كېمەيتىپ ئېلىشقا، كەچۈرۈم قىلىشقا، كېچىكتۈرۈپ ئېلىشقا يول قويۇلمايدۇ، خامچوت كىرىمىنى تۇتۇپ قېلىشقا، ئىگىلىۋېلىشقا ياكى ئىشلىتىۋېلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر خامچوت كىرىمىنى ئالغۇچى تارماقلار ۋە ئورۇنلارغا كىرىم كۆرسەتكۈچى چۈشۈرۈپ بەرسە بولمايدۇ.

56-ماددا ھۆكۈمەتنىڭ بارلىق كىرىمى دۆلەت خەزىنىسى ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ دۆلەت خەزىنىسى دېيىلىدۇ ) گە تاپشۇرۇلۇشى كېرەك، ھەرقانداق تارماق، ئورۇن ۋە شەخسنىڭ تۇتۇپ قېلىشىغا، ئىگىلىۋېلىشىغا، ئىشلىتىۋېلىشىغا ياكى نېسى قالدۇرۇشىغا يول قويۇلمايدۇ.

قانۇنلاردا ئېنىق بەلگىلەنگەن ياكى گوۋۇيۈەن تەستىقلىغان مۇئەييەن مەخسۇس مەبلەغ ئۈچۈن، گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە مالىيە مەخسۇس ھېساباتى تەسىس قىلىشقا بولىدۇ.

57-ماددا ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ مالىيە تارماقلىرى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار ۋە گوۋۇيۈەن مالىيە تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە، خامچوت چىقىم مەبلىغىنى ۋاقتىدا، تولۇق ئاجرىتىپ، خامچوت چىقىمىنى باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىشنى كۈچەيتىشى شەرت.

ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر، تارماقلار ۋە ئورۇنلارنىڭ چىقىمى خام چوت بويىچە ئىجرا قىلىنىشى شەرت، ساختا چىقىم قىلىشقا بولمايدۇ.

ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر، تارماقلار، ئورۇنلار خامچوت چىقىم ئەھۋالىغا قارىتا ئۈنۈم-ئۈنۈمنى باھالىشى كېرەك.

58-ماددا ھەر دەرىجىلىك خامچوتلارنىڭ كىرىم-چىقىمىدا كىرىم-چىقىمنى ئەمەلگە ئاشۇرۇش تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ.

مۇئەييەن ئىشلاردا گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ھوقۇق-مەسئۇلىيەت تۈزۈمى يولغا قويۇشقا مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللارنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا دوكلات قىلىش كېرەك.

59-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خامچوتلاردا دۆلەت خەزىنىسى تەسىس قىلىنىش شەرت؛
شارائىتى ھازىرلانغان يېزا، مىللىي يېزا، بازارلارمۇ دۆلەت خەزىنىسى تەسىس قىلىشى كېرەك.

مەركەز دۆلەت خەزىنىسى كەسپىنى جۇڭگو خەلق بانكىسى باشقۇرىدۇ، يەرلىك دۆلەت خەزىنىسى كەسپى گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە بېجىرىلىدۇ.

ھەر دەرىجىلىك دۆلەت خەزىنىلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە خامچوت كىرىمىنى كىرگۈزۈش، ئايرىش، ئايرىۋېتىش، قايتۇرۇش ۋە خامچوت چىقىمىنى ئاجرىتىشنى ۋاقتىدا، توغرا بېجىرىشى كېرەك.

ھەر دەرىجىلىك دۆلەت خەزىنىلىرىدىكى خەزىنە پۇلىنى چىقىم قىلىش ھوقۇقى شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارماقلىرىغا تەۋە بولىدۇ.
قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالماي تۇرۇپ، ھەرقانداق تارماق، ئورۇن ۋە شەخسنىڭ دۆلەت خەزىنىسىدىكى خەزىنە پۇلىنى توڭلىتىش، ئىشلىتىش ياكى باشقا تەقسىملەش ئۇسۇلى بىلەن دۆلەت خەزىنىسىگە كىرگەن خەزىنە پۇلىنى توڭلىتىپ قويۇش، ئىشلىتىش ھوقۇقى بولمايدۇ.

ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر شۇ دەرىجىلىك دۆلەت خەزىنىسىنى باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىشنى كۈچەيتىپ، گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە دۆلەت خەزىنىسىدە نەق پۇل باشقۇرۇشنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، دۆلەت خەزىنىسى مەبلىغى قالدۇقىنى مۇۋاپىق تەڭشىشى كېرەك.

60-ماددا دۆلەت خەزىنىسىگە تاپشۇرۇلغان مەبلەغنى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە ياكى گوۋۇيۈەننىڭ قارارى بويىچە قايتۇرۇشقا توغرا كەلسە، ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ مالىيە تارماقلىرى ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن ئاپپاراتلار قايتۇرۇشنى ۋاقتىدا بېجىرىشى كېرەك.
بەلگىلىمە بويىچە مالىيە چىقىمى ئورۇنلاشتۇرۇشقا تېگىشلىك ئىشلارنى ئامبارغا قايتۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىشقا بولمايدۇ.

61-ماددا دۆلەت دۆلەت خەزىنىسىنى مەركەزلەشتۈرۈپ يىغىش ۋە مەركەزلىك چىقىم قىلىش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ، ھۆكۈمەتنىڭ بارلىق كىرىمى ۋە چىقىمىنى دۆلەت خەزىنىسىنى مەركەزلىك كىرىم-چىقىم قىلىپ باشقۇرىدۇ.

62-ماددا ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىشىغا بولغان رەھبەرلىكنى كۈچەيتىپ، ھۆكۈمەت مالىيە، باج، تاموژنا قاتارلىق خامچوت كىرىمىنى ئالغۇچى تارماقلارنىڭ قانۇن بويىچە خامچوت كىرىمىنى تەشكىللىشىنى قوللىشى، ھۆكۈمەت مالىيە تارماقلىرىنىڭ خامچوت چىقىمىنى قاتتىق باشقۇرۇشىنى قوللىشى كېرەك.

مالىيە، باج، تاموژنا قاتارلىق تارماقلار خامچوت ئىجراسى جەريانىدا، خامچوت ئىجراسى ھەققىدىكى تەھلىلنى كۈچەيتىشى كېرەك؛
مەسىلە بايقالغاندا، شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتكە تەدبىر قوللىنىپ ھەل قىلىش تەكلىپى بېرىش كېرەك.

63-ماددا تارماقلار، ئورۇنلار خامچوت كىرىمى ۋە چىقىمىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك، تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك خامچوت كىرىمىنى تۇتۇپ قېلىشقا ياكى ئىشلىتىشكە بولمايدۇ، خامچوت چىقىمىنىڭ ئىشلىتىلىش ئورنىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئۆزگەرتىشكە بولمايدۇ.

64-ماددا ھەر دەرىجىلىك خامچوت زاپاس خىراجىتىنى ئىشلىتىش لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى ئوتتۇرىغا قويۇپ، شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ قارار قىلىشىغا يوللايدۇ.

65-ماددا ھەر دەرىجىلىك خامچوت ئوبوروت مەبلىغىنى شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى باشقۇرىدۇ، باشقا ئىشقا ئىشلىتىشكە بولمايدۇ.

66-ماددا ھەر دەرىجىلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوتنىڭ يىللىق ئىجراسى داۋامىدا نورمىدىن ئارتۇق كىرىم بولسا، پەقەت قىزىل رەقەمنى كېمەيتىش ياكى خامچوتنى مۇقىملاشتۇرۇش-تەڭشەش فوندىنى تولۇقلاشقىلا ئىشلىتىلىدۇ.

ھەر دەرىجىلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوتنىڭ قالدۇق مەبلىغىنى خامچوتنى تۇراقلاشتۇرۇش، تەڭشەش فوندىنى تولۇقلاش كېرەك.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوتنىڭ يىللىق ئىجراسى داۋامىدا قىسقا كىرىم قىلىنسا، خامچوتنى يۆتكەپ كىرگۈزۈپ فوندنى مۇقىملاشتۇرۇش، چىقىمنى ئازايتىش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىقمۇ كىرىم-چىقىم تەڭپۇڭلۇقى يەنىلا ئەمەلگە ئاشمىسا، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھۆكۈمىتى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ياكى ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتىغا تەستىقلاتسا، قىزىل رەقەمنى كۆپەيتىپ، گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرسا بولىدۇ،
ھەمدە كېيىنكى يىللىق خامچوتتا تولۇقلاش كېرەك.

7-باب خامچوتنى تەڭشەش

67-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى تەستىقلىغان مەركەز خامچوتى ۋە يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى تەستىقلىغان يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خامچوتلاردىن ئىجرا قىلىش جەريانىدا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلگەنلىرىنىڭ خامچوتىنى تەڭشەش كېرەك :

( 1 ) خامچوت ئومۇمىي چىقىمىنى كۆپەيتىش ياكى ئازايتىشقا توغرا كەلسە؛

( 2 ) خامچوتنى مۇقىم تەڭشەش فوندىنى يۆتكەشكە توغرا كەلسە؛

( 3 ) خامچوت ئورۇنلاشتۇرۇشىدىكى نۇقتىلىق چىقىم سوممىسىنى ئازايتىشقا توغرا كەلسە؛

( 4 ) قەرز ئالىدىغان قەرز سوممىسىنى كۆپەيتىشكە توغرا كەلسە.

68-ماددا خامچوت ئىجراسى داۋامىدا، ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر ئادەتتە مالىيە كىرىمى ياكى چىقىمىنى ئاشۇرىدىغان يېڭى سىياسەت ۋە تەدبىر تۈزمەيدۇ، مالىيە كىرىمىنى ئازايتىشقا دائىر سىياسەت ۋە تەدبىرلەرنىمۇ تۈزمەيدۇ؛
خامچوت بويىچە تەڭشەش شەرت بولسا ھەمدە خامچوت تەڭشەش لايىھەسىدە ئورۇنلاشتۇرۇش كېرەك.

69-ماددا خامچوتنى ئىجرا قىلىش جەريانىدا، ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر زۆرۈر بولغان خامچوتنى تەڭشەشتە، خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى تۈزۈشى كېرەك.
خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىدە خامچوتنى تەڭشەشنىڭ سەۋەبى، تۈرى ۋە مىقدارىنى ئېنىق چۈشەندۈرۈش كېرەك.

خامچوتنى ئىجرا قىلىش داۋامىدا، تەبىئىي ئاپەت قاتارلىق تاسادىپىي ۋەقەلەر يۈز بېرىش سەۋەبىدىن، خامچوت چىقىمىنى ۋاقتىدا كۆپەيتىش شەرت بولسا، ئاۋۋال زاپاس خىراجەت بېرىش كېرەك؛
زاپاس خىراجەت چىقىمغا يەتمىسە، ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر ئاۋۋال چىقىم ئورۇنلاشتۇرسا بولىدۇ، خامچوت تەڭشەشكە تەئەللۇق بولغانلىرى خامچوتنىڭ تەڭشەش لايىھەسىگە كىرگۈزۈلىدۇ.

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى يىغىن ئېچىپ، خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى تەكشۈرگەن ۋە تەستىقلىغان 30 كۈندىن بۇرۇن، خامچوتنى تەڭشەشنىڭ دەسلەپكى لايىھەسىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتىنىڭ دەسلەپكى تەكشۈرۈشىگە تاپشۇرۇشى كېرەك.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارماقلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى يىغىن ئېچىپ خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى تەكشۈرگەن ۋە تەستىقلىغان 30 كۈندىن بۇرۇن، خامچوتنى تەڭشەش دەسلەپكى لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلىرىنىڭ دەسلەپكى تەكشۈرۈشىگە تاپشۇرۇشى كېرەك.

رايون بار شەھەرلىك، ئاپتونوم ئوبلاستلىق ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى يىغىن ئېچىپ خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى تەكشۈرگەن ۋە تەستىقلىغان 30 كۈندىن بۇرۇن، خامچوتنى تەڭشەش دەسلەپكى لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلىرىنىڭ دەسلەپكى تەكشۈرۈشىگە يوللىشى ياكى شۇ دەرىجىلىك خەلق يىغىنى دائىمىي كومىتېتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت ئاپپاراتىنىڭ پىكىر ئېلىشىغا يوللىشى كېرەك.

ناھىيەلىك، ئاپتونوم ناھىيەلىك، رايونى يوق شەھەرلىك، شەھەرگە قاراشلىق رايونلۇق ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى يىغىن ئۆتكۈزۈپ، خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى تەكشۈرگەن ۋە تەستىقلىغان 30 كۈندىن بۇرۇن، خامچوتنى تەڭشەشنىڭ دەسلەپكى لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق يىغىنى دائىمىي كومىتېتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت ئاپپاراتىنىڭ پىكىر ئېلىشىغا سۇنۇشى كېرەك.

مەركەز خامچوتىنى تەڭشەش لايىھەسىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ تەكشۈرۈشى ۋە تەستىقلىشىغا سۇنۇش كېرەك.
ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ تەكشۈرۈشى ۋە تەستىقلىشىغا سۇنۇش كېرەك؛
يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ تەكشۈرۈشى ۋە تەستىقلىشىغا سۇنۇش كېرەك.
تەستىقلاتماي تۇرۇپ خام چوتنى تەڭشەشكە بولمايدۇ.

70-ماددا تەستىقلانغان خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسىنى ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر قاتتىق ئىجرا قىلىشى كېرەك.
ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر مۇشۇ قانۇننىڭ 69-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن تەرتىپتىن ئۆتكۈزمەي تۇرۇپ، خامچوتنى تەڭشەش قارارى چىقارسا بولمايدۇ.

ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ چىقىرىلغان قارارنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى، شۇ دەرىجىلىك خەلق يىغىنى دائىمىي كومىتېتى ياكى يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەت ئۆزگەرتىشكە ياكى بىكار قىلىشقا بۇيرۇشى كېرەك.

71-ماددا خامچوتنى ئىجرا قىلىش داۋامىدا، يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ يانداش مەبلەغ بىلەن تەمىنلىشىگە ئېھتىياجلىق بولمىغان مەخسۇس يۆتكىمە چىقىم كۆپەيتىشى سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان خامچوت چىقىمى ئۆزگىرىشى خامچوتنى تەڭشەشكە كىرمەيدۇ.

مەخسۇس يۆتكىمە چىقىمنى قوبۇل قىلغان ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللارنى دوكلات قىلىشى كېرەك؛
مەخسۇس يۆتكىمە چىقىمنى قوبۇل قىلغان يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق ھۆكۈمەتلەر شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللارنى مەلۇم قىلىشى كېرەك.

72-ماددا تارماقلار، ئورۇنلار خامچوت چىقىمىنى خامچوت ھېساب تۈرى بويىچە ئىجرا قىلىشى لازىم.
ئوخشاش بولمىغان خامچوت تۈرلىرى، خامچوت دەرىجىسى ياكى تۈرلەر ئارا خامچوت مەبلىغىنى تەڭشەشنى قاتتىق تىزگىنلەپ، ھەقىقەتەن تەڭشەپ ئىشلىتىشكە توغرا كەلسە، گوۋۇيۈەن مالىيە تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە بېجىرىش كېرەك.

73-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەش لايىھەسى تەستىقلانغاندىن كېيىن، شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت بىر دەرىجە يۇقىرى ھۆكۈمەتكە ئەنگە ئالدۇرىدۇ.

سەككىزىنچى باب نەق چوت

74-ماددا نەق چوت لايىھەسىنى ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر، تارماقلار ۋە ئورۇنلار ھەر خامچوت يىلى ئاخىرلاشقاندىن كېيىن، گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن ۋاقىت بويىچە تۈزىدۇ.

نەق چوت لايىھەسىنى تۈزۈشكە دائىر كونكرېت ئىشلارنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى ئورۇنلاشتۇرىدۇ.

75-ماددا نەق چوت لايىھەسى تۈزۈشتە، قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارغا ئۇيغۇن بولۇش، كىرىم-چىقىم ھەقىقىي بولۇش، سوممىسى توغرا بولۇش، مەزمۇنى مۇكەممەل بولۇش، ۋاقتىدا يوللاش شەرت.

نەق چوت لايىھەسى خامچوتقا ماس كېلىشى، ئالدىن ھېساب قىلىش، تەڭشەپ ئالدىن ھېساب قىلىش ۋە قارار قىلىپ ھېسابلاشقا ئاساسەن ئايرىم-ئايرىم تىزىلىشى كېرەك.
ئادەتتىكى ئاممىۋى خامچوت چىقىمىنى فۇنكسىيەسى بويىچە تۈرگە ئايرىش، ئىقتىسادىي خاراكتېرى بويىچە تۈرگە ئايرىپ تۈرگە ئايرىش كېرەك.

76-ماددا تارماقلار قارىمىقىدىكى ئورۇنلارنىڭ نەق چوت لايىھەسىنى تەكشۈرۈپ كۆرۈشى ھەمدە جەملەپ تۈزۈشى، بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت مالىيە تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈشىگە يوللىشى كېرەك.

ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەت مالىيە تارماقلىرى شۇ دەرىجىلىك تارماقلارنىڭ نەق چوت لايىھەسىنى تەكشۈرۈپ بېكىتكەندىن كېيىن، قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغانلىقىنى بايقىسا، تۈزىتىشكە ھوقۇقلۇق.

77-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى تۈزگەن مەركەز نەق چوت لايىھەسى گوۋۇيۈەننىڭ ئىقتىسادىي تەپتىش تارمىقىنىڭ ئىقتىسادىي تەپتىشلىكىدىن ئۆتكەندىن كېيىن، گوۋۇيۈەننىڭ تەكشۈرۈپ بېكىتىشىگە سۇنىدۇ، گوۋۇيۈەن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ تەكشۈرۈشى ۋە تەستىقلىشىغا سۇنىدۇ.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەت مالىيە تارماقلىرى شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى تۈزۈپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىقتىسادىي تەپتىش تارمىقىنىڭ ئىقتىسادىي تەپتىشلىكىدىن ئۆتكۈزگەندىن كېيىن، شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ تەكشۈرۈپ بېكىتىشىگە يوللايدۇ، شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ تەكشۈرۈشى ۋە تەستىقلىشىغا سۇنىدۇ.

يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق ھۆكۈمەتلەر شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى تۈزۈپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ تەكشۈرۈشى ۋە تەستىقلىشىغا سۇنىدۇ.

78-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى يىغىن ئۆتكۈزۈپ، مەركەزنىڭ نەق چوت لايىھەسىنى تەكشۈرگەن ۋە تەستىقلىغان 30 كۈندىن بۇرۇن، مەركەزنىڭ ئۆتكەن يىللىق نەق چوت لايىھەسىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتىنىڭ دەسلەپكى تەكشۈرۈشىگە سۇنۇشى كېرەك.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى يىغىن ئېچىپ، شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى تەكشۈرگەن ۋە تەستىقلىغان 30 كۈندىن بۇرۇن، ئۆتكەن بىر يىللىق شۇ دەرىجىلىك نەق راسچوت لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتىنىڭ دەسلەپكى تەكشۈرۈشىگە سۇنۇشى كېرەك.

رايون تەسىس قىلىنغان شەھەرلىك، ئاپتونوم ئوبلاستلىق ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى يىغىن ئېچىپ، شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى تەكشۈرگەن ۋە تەستىقلىغان 30 كۈندىن بۇرۇن، ئۆتكەن بىر يىللىق شۇ دەرىجىلىك نەق راسچوت لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلىرىنىڭ دەسلەپكى تەكشۈرۈشىگە سۇنۇشى ياكى شۇ دەرىجىلىك خەلق يىغىنى دائىمىي كومىتېتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت ئاپپاراتىنىڭ پىكىر ئېلىشىغا سۇنۇشى كېرەك.

ناھىيەلىك، ئاپتونوم ناھىيەلىك، رايونى يوق شەھەرلىك، شەھەرگە قاراشلىق رايونلۇق ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى يىغىن ئېچىپ، شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى تەكشۈرگەن ۋە تەستىقلىغان 30 كۈندىن بۇرۇن، ئۆتكەن بىر يىللىق شۇ دەرىجىلىك نەق راسچوت لايىھەسىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق يىغىنى دائىمىي كومىتېتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت ئاپپاراتىنىڭ پىكىر ئېلىشىغا تاپشۇرۇپ بېرىشى كېرەك.

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتى ۋە ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك، رايون بار شەھەرلىك، ئاپتونوم ئوبلاستلىق خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى تەكشۈرۈش نەتىجىسى توغرىسىدىكى دوكلاتنى بېرىدۇ.

79-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى ۋە يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق خەلق قۇرۇلتايلىرى شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى تۆۋەندىكى مەزمۇنلارنى نۇقتىلىق تەكشۈرىدۇ :

( 1 ) خام چوت كىرىمى ئەھۋالى؛

( 2 ) چىقىم سىياسىتىنىڭ يولغا قويۇلۇش ئەھۋالى ۋە نۇقتىلىق چىقىم، مۇھىم، زور سېلىنما تۈرى مەبلىغىنىڭ ئىشلىتىلىش ۋە ئۈنۈم ئەھۋالى؛

( 3 ) ئاغدۇرۇلغان مەبلەغنىڭ ئىشلىتىلىش ئەھۋالى؛

( 4 ) مەبلەغ قالدۇقىنىڭ ئەھۋالى؛

( 5 ) شۇ دەرىجىلىك خامچوتنى تەڭشەش ۋە ئىجرا قىلىش ئەھۋالى؛

( 6 ) مالىيە يۆتكىمە چىقىمىنى ئورۇنلاشتۇرۇش، ئىجرا قىلىش ئەھۋالى؛

( 7 ) تەستىقلىتىش ئارقىلىق قەرز ئالغان قەرزنىڭ كۆلىمى، قۇرۇلمىسى، ئىشلىتىلىشى، قايتۇرۇلۇشى قاتارلىق ئەھۋاللار؛

( 8 ) شۇ دەرىجىلىك خامچوت ئوبوروت پۇل كۆلىمى ۋە ئىشلىتىلىش ئەھۋالى؛

( 9 ) شۇ دەرىجىلىك زاپاس خىراجەتنىڭ ئىشلىتىلىش ئەھۋالى؛

( 10 ) ئېشىپ كەتكەن كىرىمنى ئورۇنلاشتۇرۇش ئەھۋالى، خامچوتتا تەڭشەلگەن فوندنىڭ كۆلىمى ۋە ئىشلىتىلىش ئەھۋالى؛

( 11 ) شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى تەستىقلىغان خامچوت قارارىنىڭ ئەمەلىيلىشىش ئەھۋالى؛

( 12 ) نەق چوتقا مۇناسىۋەتلىك باشقا مۇھىم ئەھۋاللار.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت ئوتتۇرىغا قويغان ئۆتكەن بىر يىللىق خامچوت ئىجراسى ۋە باشقا مالىيە كىرىم-چىقىمىنى ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىش خىزمىتى دوكلاتىغا بىرلەشتۈرۈپ، شۇ دەرىجىلىك نەق چوت لايىھەسىنى تەكشۈرۈشى كېرەك.

80-ماددا ھەر دەرىجىلىك نەق چوت تەستىقلانغاندىن كېيىن، مالىيە تارماقلىرى 20 كۈن ئىچىدە شۇ دەرىجىلىك تارماقلارغا نەق چوتنى تەستىقلىشى لازىم.
تارماقلار شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقى تەستىقلىغان شۇ تارماقنىڭ نەق چوتىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن 15 كۈن ئىچىدە قاراشلىق ئورۇنلارغا نەق چوتنى تەستىقلىتىشى كېرەك.

81-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر تەستىقلانغان نەق چوت ۋە بىر دەرىجە تۆۋەن ھۆكۈمەتلەر ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىغان نەق چوتنى جەملەپ، بىر دەرىجە يۇقىرى ھۆكۈمەتكە ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر بىر دەرىجە تۆۋەن ھۆكۈمەتلەر ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىغان نەق چوتنى جەملىگەندىن كېيىن، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

82-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر بىر دەرىجە تۆۋەن ھۆكۈمەتلەر مۇشۇ قانۇننىڭ 81-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىغان نەق چوتنى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارغا زىت كېلىدۇ دەپ ياكى باشقا نامۇۋاپىق جايلىرى بولسا، شۇ نەق چوتنى تەستىقلاش توغرىسىدىكى قارارنى بىكار قىلىشقا توغرا كەلسە، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ قاراپ چىقىپ قارار قىلىشىغا سۇنۇشى كېرەك؛
قاراپ چىقىش ئارقىلىق بىكار قىلىشنى قارار قىلغان بولسا، تۆۋەن دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتكە مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە نەق چوت لايىھەسىنى قايتىدىن تۈزۈپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ئاپتونوم كومىتېتىنىڭ تەكشۈرۈشى ۋە تەستىقلىشىغا سۇنۇشنى بۇيرۇشى كېرەك.

9-باب نازارەت قىلىش

83-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋە ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتى مەركەز خامچوتى بىلەن يەرلىك خامچوتنى، نەق چوتنى نازارەت قىلىدۇ.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى ۋە ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك ۋە تۆۋەن دەرىجىلىك خامچوت، نەق چوتنى نازارەت قىلىدۇ.

يېزىلىق، مىللىي يېزىلىق، بازارلىق خەلق قۇرۇلتايلىرى شۇ دەرىجىلىك خامچوت، نەق چوتنى نازارەت قىلىدۇ.

84-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى ۋە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى خامچوت، نەق چوتتىكى مۇھىم، زور ئىشلار ياكى مۇئەييەن مەسىلىلەر توغرىسىدا تەكشۈرۈشكە تەشكىللەشكە ھوقۇقلۇق، مۇناسىۋەتلىك ھۆكۈمەت، تارماق، ئورۇن ۋە شەخسلەر ئەھۋالنى ئەينەن ئىنكاس قىلىشى ۋە زۆرۈر ماتېرىياللارنى بېرىشى كېرەك.

85-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى ۋە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى يىغىن ئۆتكۈزگەندە، خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋەكىللىرى ياكى دائىمىي كومىتېت تەركىبىدىكى خادىملار قانۇندا بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە خامچوت، نەق چوتتىكى مۇناسىۋەتلىك مەسىلىلەر توغرىسىدا سوئال سورايدۇ ياكى سوئال قويىدۇ، سورالغان ياكى سوئال سورالغان مۇناسىۋەتلىك ھۆكۈمەت ياكى مالىيە تارمىقى ۋاقتىدا جاۋاب بېرىشى شەرت.

86-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر ھەر يىلى 6-ئايدىن 9-ئايغىچە بولغان مەزگىلدە شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى دوكلات قىلىشى كېرەك.

87-ماددا ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەرنىڭ خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىشىنى نازارەت قىلىدۇ؛
تۆۋەن دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى بىر دەرىجە يۇقىرى ھۆكۈمەتكە قەرەللىك دوكلات قىلىشى كېرەك.

88-ماددا ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارماقلىرى شۇ دەرىجىلىك تارماقلار ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق ئورۇنلارنىڭ خامچوتىنىڭ تۈزۈلۈشى، ئىجرا قىلىنىشىنى نازارەت قىلىش، تەكشۈرۈشكە مەسئۇل بولىدۇ ھەمدە شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەت ۋە بىر دەرىجە يۇقىرى ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارمىقىغا خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى دوكلات قىلىدۇ.

89-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھۆكۈمەتنىڭ ئىقتىسادىي تەپتىش تارمىقى خامچوت ئىجراسى، نەق چوتنى قانۇن بويىچە ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىدۇ.

خامچوتنىڭ ئىجراسى ۋە باشقا مالىيە كىرىم-چىقىمىنى ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىش خىزمىتىدىن دوكلاتنى جەمئىيەتكە ئاشكارىلاش كېرەك.

90-ماددا ھۆكۈمەتنىڭ ھەرقايسى تارماقلىرى قارىمىقىدىكى ئورۇنلارنىڭ خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىشىنى نازارەت قىلىش، تەكشۈرۈشكە مەسئۇل بولۇپ، شۇ دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مالىيە تارماقلىرىغا شۇ تارماقنىڭ خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى ۋاقتىدا ئىنكاس قىلىپ، خامچوتقا خىلاپ قىلمىشلارنى قانۇن بويىچە تۈزىتىدۇ.

91-ماددا پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلار مۇشۇ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى بايقىسا، مۇناسىۋەتلىك دۆلەت ئورگىنىغا قانۇن بويىچە پاش قىلسا، ئەرز-شىكايەت قىلسا بولىدۇ.

پاش قىلغۇچى، ئەرز-شىكايەتنى قوبۇل قىلغان دۆلەت ئورگىنى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشى ھەمدە پاش قىلغۇچى، شىكايەت قىلغۇچىنىڭ مەخپىيىتىنى ساقلىشى كېرەك.
ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخسنىڭ پاش قىلغۇچىنى، شىكايەت قىلغۇچىنى بېسىشىغا ۋە ئۇنىڭدىن ئۆچ ئېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

10-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

92-ماددا ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلاردىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرى سادىر قىلغانلىرى تۈزىتىشكە بۇيرۇلىدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلار مەمۇرىي جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :

( 1 ) خامچوت لايىھەسى، خامچوت تەڭشەش لايىھەسى، نەق چوت لايىھەسى ۋە تارماقلار خامچوتى، نەق چوتى، شۇنىڭدەك خامچوت، نەق چوتنى تەستىقىي جاۋاب قىلغان، يوللىمىغانلار؛

( 2 ) مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خامچوتنى تەڭشىگەنلەر؛

( 3 ) خامچوت ئىشلىرىغا مۇناسىۋەتلىك ئىشلارنى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە ئاشكارىلىمىغان ۋە ئىزاھلىمىغانلار؛

( 4 ) بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا ھۆكۈمەت خاراكتېرلىك فوند تۈرى ۋە باشقا مالىيە كىرىمى تۈرىنى تەسىس قىلغانلار؛

( 5 ) قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا، خامچوت زاپاس خىراجىتى، خامچوت ئوبوروت فوندى، خامچوتنى مۇقىم تەڭشەش فوندى، ئاشۇرۇپ كىرىم قىلغانلار؛

( 6 ) مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا مالىيە مەخسۇس ھېساباتى ئاچقانلار.

93-ماددا ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلار، ئورۇنلاردىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرى سادىر قىلغانلىرى تۈزىتىشكە بۇيرۇلىدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە دەرىجىسىنى چۈشۈرۈش، ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش، خىزمەتتىن ھەيدەش جازاسى بېرىلىدۇ :

( 1 ) ھۆكۈمەت كىرىمى ۋە چىقىمىنىڭ ھەممىسىنى خامچوتقا كىرگۈزمىگەن ياكى ساختا كىرىم ۋە چىقىمغا كىرگۈزمىگەنلەر؛

( 2 ) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، كۆپ ئالغان، مۇددەتتىن بۇرۇن ئالغان ياكى ئېلىپ ئازايتقان، كەچۈرۈم قىلغان، كېچىكتۈرۈپ ئالغانلار؛

( 3 ) دۆلەت خەزىنىسىگە تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك خامچوت كىرىمىنى تۇتۇپ قالغان، ئىگىلىۋالغان، ئىشلىتىۋالغان ياكى نېسى قالدۇرغانلار؛

( 4 ) مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خامچوت چىقىمىنىڭ ئىشلىتىلىش ئورنىنى ئۆزگەرتىۋەتكەنلەر؛

( 5 ) يۇقىرى دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مەخسۇس يۆتكىمە چىقىم مەبلىغىنىڭ ئىشلىتىلىش ئورنىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئۆزگەرتكەنلەر؛

( 6 ) مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا خامچوت چىقىمى مەبلىغى ئاجرىتىپ، خامچوت كىرىمىنى كىرگۈزۈش، ئايرىش، قالدۇرۇۋېلىش، قايتۇرۇش ئىشلىرىنى بېجىرگەن ياكى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، دۆلەت خەزىنىسى پۇلىنى توڭلىتىۋەتكەن، ئىشلىتىۋالغانلار ياكى دۆلەت خەزىنىسىگە كىرگەن پۇلنى باشقا ئۇسۇللار بىلەن تەقسىملىگەنلەر.

94-ماددا ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتلەر، تارماقلار، ئورۇنلاردىن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپ ھالدا قەرز پۇل ئالغانلىرى ياكى باشقىلارنىڭ قەرزى ئۈچۈن كېپىللىك بەرگەنلىرى ياكى نۇقتىلىق چىقىم مەبلىغىنى ئىشلىتىۋالغانلىرى ياكى خامچوتتىن سىرت ۋە خامچوت ئۆلچىمىدىن ئاشۇرۇپ ھەشەمەتلىك ئىمارەت سالغانلىرى تۈزىتىشكە بۇيرۇلىدۇ،
بىۋاسىتە جاۋابكارلىقى بار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش، خىزمەتتىن ھەيدەش جازاسى بېرىلىدۇ.

95-ماددا ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى، ئورۇنلىرى ۋە ئۇلارنىڭ خادىملىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرى سادىر قىلغانلىرى تۈزىتىشكە بۇيرۇلىدۇ، ئالداپ ئېلىۋالغان، ئىشلەتكەن مەبلىغى قايتۇرۇۋېلىنىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتى مۇسادىرە قىلىنىدۇ، ئورۇنغا ئاگاھلاندۇرۇش بېرىلىدۇ ياكى ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلىنىدۇ؛
بىۋاسىتە جاۋابكارلىقى بار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ :

( 1 ) قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خامچوت كىرىمىنى يۇقىرىغا تاپشۇرۇش ئۇسۇلىنى ئۆزگەرتكەنلەر؛

( 2 ) يالغان مەلۇم قىلىش، باشقىلارنىڭ نامىنى سېتىپ ئېلىۋېلىش قاتارلىق ۋاسىتىلەر بىلەن خامچوت مەبلىغىنى ئالداپ ئېلىۋالغانلار؛

( 3 ) بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا چىقىم دائىرىسىنى كېڭەيتىپ، چىقىم ئۆلچىمىنى ئۆستۈرگەنلەر؛

( 4 ) مالىيە باشقۇرۇش بەلگىلىمىسىگە خىلاپ باشقا قىلمىشلار.

96-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 92-، 93-، 94-، 95-ماددىسىدا كۆرسىتىلگەن قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى باشقا قانۇنلاردا بىر تەرەپ قىلىش، جازالاشقا دائىر ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

11-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

97-ماددا ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەت مالىيە تارماقلىرى ھوقۇق-مەسئۇلىيەت يۈكلىنىش تۈزۈمىنى ئاساس قىلغان ھۆكۈمەت ئۇنىۋېرسال مالىيە دوكلاتىنى يىللىق تۈزۈپ، ھۆكۈمەتنىڭ ئومۇمىي مالىيە ئەھۋالى، يۈرۈشۈش ئەھۋالى ۋە مالىيەنىڭ ئوتتۇرا، ئۇزاق مەزگىللىك ئىمكانىيەتلىك سىجىللىقىنى دوكلات قىلىپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

98-ماددا يولغا قويۇش نىزامىنى گوۋۇيۈەن مۇشۇ قانۇنغا ئاساسەن چىقىرىدۇ.

99-ماددا مىللىي ئاپتونوم جايلارنىڭ خامچوت باشقۇرۇشى مىللىي رايون ئاپتونومىيە قانۇنىغا ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە بولىدۇ؛
مىللىي رايون ئاپتونومىيە قانۇنىدا بەلگىلىمە بولمىسا، مۇشۇ قانۇن ۋە گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىلىرى بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

100-ماددا ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى ياكى ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتلىرى مۇشۇ قانۇنغا ئاساسەن خامچوتنى تەكشۈرۈش-نازارەت قىلىشقا مۇناسىۋەتلىك قارار ياكى يەرلىك نىزاملارنى چىقارسا بولىدۇ.

101-ماددا بۇ قانۇن 1995-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.
1991-يىل 10-ئاينىڭ 21-كۈنى گوۋۇيۈەن ئېلان قىلغان «دۆلەت خامچوتىنى باشقۇرۇش نىزامى»بىرلا ۋاقىتتا بىكار قىلىنىدۇ.